No. 13565
LEIDSCH DAGBLAD, ZATERDAG 14 MEI. TWEEDE BLAD.
Anno 1904
PERSOVERZICHT.
FEUILLETON.
De E^as*kiezin.
Onder het hoofd „Legerhervor-
fci ing"? zei De Maasbode:
Men -weet, dat de vrijzinnig-democraten
«ioh van de liberalen o. m. onderscheiden
$oor zekere^ tegenzin in het militairisme.
Zij zijn daarom geen anti-militaristen, zoo
als hun Boeiaal-democratische makkers; zij
zijn veeleer de mannen, die naar militaire
bezuiniging cn naar ee>n volksleger streven.
Door een gemongde commissie van mili
tairen e® juristen is nu voor den Vrijzin-
nig-Democratischcn Bond, op verzoek van
het bestuur, een defensie-program ontwor
pen, hetwelk aan de leden ter goedkeuring
is voorgelegd.
Van alle letter- en cijferindeeling ontdaan,
komt dit ontwerp-program op het volgen
de neer:
De hecren willen alle jongens tot hun zes
tiende jaar (van het hoeveelste, staat niet
in het overzicht, dat wij hierva^ vinden,
vermeld) verplichten gjrmnastickless2n
te volgen. Alsdan worden ze voldoende ge
oefend geacht in armzwaaien, hoofdhuigon
en mastklimmen, en worden tot aan hun
twintigste jaar gedwongen in hun
joonplaats voorbereidend militair onderwijs
t© ondergaan. Vervolgens (of gelijktijdig;
dit wordt ook niet vermeld) worden do jon
gelui genoodzaakt zich met schijfschie
ten bezig te houden.
Aldus gedresseerd, worden allen, de kreu
pelen, bijzienden en andere gebrokkigen al
leen uitgezonderd, want er zal algemeeno
weerplicht zijn naar de kazerne gezon
den. Het verblijf aldaar moet ,,zoo kort mo
gelijk' duren een nogal rekbare bepaling
maar voor don korten duur van die ge-
niofcing, welke, blijkens de toelichting, op
zeis weken voor het v oetvolk en drie maan
den voor de ruiterij bedoeld wordt, worden
de vrijwillig-begunstigden schadeloos ge
steld door herhalingsoefeningen, een „mili
taire opleiding in haar geheelen omvang",
wat ecm soort van militair herhalingsonder-
wijs schijnt te moeten worden, en een land
weer. Alles te zamen tot hun 50ste jaar.
En wie dit alles nu tamelijk militaris
tisch mooht vinden, dien zullen de heeren
zeker met verontwaardiging over zooveel
stoutheid er op wijzen, dat zij toch ook on
ze vestingen willen opruimen on de krijgs
daden afschaffen. Ja, ook de beroeps-offi-
oieren en het beroepskader willen de vrijz.-
democratiseh© heeren van do lijst onzer na
tionale funotionaiiseetn schrappen en hen
verrangen door militie-dito-dico's. Er schij
nen toch altoos nog menschen te zijn, dio
uit don Engolsoh-Transvaalschen oorlog
Diets geleerd hebben 1
Onze p an tsersch op on en kruisers willen
zij afbreken on daarvoor in de plaats wat
torpedobooten aanbouwen.
Do oudo wensch naar samensmelting van
do ministeriën van oorlog cn marino tot één
departement van landsverdediging wordt
nogmaals onder woorden gobracht.
Met dit alles zullen er millioenen bezui
nigd worden, verzekoren do heerenen wc
krijgen er een leger door van een millioen
strijdbare mannen. Ja, ook do vrouwen
worden niet van den militairen dienst uit
gesloten de heeren zouden haar wel willen
foquireerren als verpleegsters, telegrafisten
on voor do administratie.
De gedachte aan een vrouwelijke sergeant-
majoor moje iets koddigs hebben, toch
verwondert het ons niet, dat do heeren
Vrijz.-democraten daartoe zijn gekomen. Als
dj mannen en vrouwen burgerlijk gelijk wil
len stellen en de vrouw evengoed het stem
recht willen geven als den man, wel, dan
moeten zij bij gelijke rechten ook gelijke
plichten opleggen. DAq ook naast het stem
recht do dienstplicht voor de dames!
TTTo amazone-kwestie buiten spel gelaten,
klinken menigeen de vrijz.-democratische
idecén deels misschien nogal redelijk in de
oorem?
Dan mogen dezulken nog eens goed nale
zen, wat do heeren voor een kustland en
koloniaal land als het onze, met de marine
willen doen.
Do adviseerende ooramissie, die dit pro
gram voor den Vrijz.-Dem, Bond ontworpen
heeft, bestond uit: een advocaat, tevens in-
2)
Na*de openiog van het testament begon
de jonge weduwe luid te snikken. En zoodra
ze weer meester over zichzelve was, vroeg
ze met trillende stem of het testament niet
veranderd kon worden ten gunste van den
onterfden neef. Zy had genoeg aan een klein
legaat. Maar do notaris, een vriondoiyko, oude
heer, schudde zyn hoofd.
„Meneer uw gemaal kende u maar al te
goed en hoeft daarin voorzien, mevrouw. Als
u weigert de nalatenschap te aanvaarden,
dan wordt al het geld aan liefdadige instel
lingen uitbetaald en verliest zelfs liet codicil
zyn kracht."
Met een uitdrukking van naainloozen schrik
staarde de markiezin hem aan. Het was niet
eens een geruststelling voor haar, dat de
oude hoer stokstyf volhield, dat de markies
Sairquy het aan haar te danken had, dat, in
geval zy weer mocht trouwen of in geval zy
mocht sterven, wat God verhoede I het
stamslot der familie, een kasteeltje, dat een
paar myien van Parys verwydord was, aan
hem zou komen.
„Pardon, het ie me nog niet volkomen
duideiyk wat u my hebt voorgelezen," zei de
markiezin, terwyi ze den notaris aarzelend
aankeek. „Dus ik heb alleen do beschikking
over de rente?
„Over het kapitaal kunt u in geen geval
beschikken. Al9 u er do voorkeur aan geeft
ongetrouwd te blyven, dan komt het na uw
dood aan bovengenoemde liefdadigheidsinatel-
fanterie-officier; nog een advocaat; nog
een infanten e-officier; een gepensionncera
artillerie-officier; en één gepensionneerd
zee-offiaier.
En dio ééne marine-deskundige verklaart,
zich mot het rapport niet te kunnen veree
nigen, omdat het, in zooverre do vloot be
treft, niet deugt.
Geen wonder, waar landmacht en ba
lie en lakens uitdeelden 1
De Provinciale Groninger Courant oor-
deolt, dat het geen verwondering kan wek
ken, dat het v oorloop ig verslag der af dee
lingen van de Tweede Kamer zich weinig
ingenomen betoont met de voornemens der
Regeering te® aanzien der provinciar-
1 o be 1 a s t i n ge n.
Het wetsontwerp, dat eindelijk na zeven
tien jaar uitvoering zal geven aan bet voor
schrift der Grondwet, ia op de keper be
schouwd voor het blad een bestendiging
van den bestaande® toestand, om welks op
heffing het nu reeds sedert zeventien jaren
gaat.
„De wet, van welke de Grondwet zich
voorgesteld heeft, dat zij de vrijheid on
eigen keus aan de Provinciale Staten zou
brengen, sluit hen weer in een eng keurslijf
op. Zij zullen alleen opcenten op Rijksbelas
tingen mogen heffen on deze in geen ande
re volgorde ©n tot geen hooger bedrag dan
de wet met groote nauwkeurigheid aangeeft.
Kan dat vrijheid heetem? Is het dan niet
veeleer een nog grootero beperking dan die
het oude, nog geldende stelsel aanlegt? En
is het, na den lijdensweg, dien de gemeenten
hebben afgelegd ten gevolge van den to en-
gen band, dien de Gemeentewet om haar be-
vocgdhoid tot belastingregeling heeft heen
geslagen, wijs ©n voorzichtig nu de provln-
oiën op dezelfde wijs te gaan bejegenon, op
govaar af, dat zij straks met dezelfde moei
lijkheden to kampen krijgen als waarvoor
de gemeenten, mede ten. gevolge van de to
knellende wettelijke voorschriften zich zien
geplaatst?"
Sohr. wil met het voorloop ig verslag, dat
worde opgesomd naast een i ge opeen ten-hef
fingen op Rijksbelastingen, die de provin
ciën mogen doen-, ecnige belastingen, dio zij
niet zullen mogen heffen, zoodat het ver
der aan haar vindingrijkheid overgelaten
zal worden zoo noodig andere belastingen
uit te donken en te heffen, na daarop
de goedkeuring der Koningin te hebben ver
kregen.
„Inderdaad, dezen weg moet liat op, zal
do autonomie der Staten in belastingzaken
door de Grondwet van 1887 beoogd on ge
wild, niet voor wederom vijftig jaren een
wassen neus blijven. En voor zoover de wet
de bevoegdheid tot opoentemheffing uit
spreekt, is er ook geen reden ten aanzien
deir volgorde on van de bedragen zoovele be
perkingen op te nemen als hot ontwerp uit
gevonden heeft. Het is een onbewezen stel
ling, dat in alle provinciën de uitgaven
voor do bevordering van het verkeer bet
hoogst zijndat daarop volgen die, welke
meer rechtstreeks hot grondgebied betref
fen, On dat dan de uitgaven aan dc beurt
komen, dio meer in het bijzonder dc ingeze
tenen raken. De waarheid is deze, dat de
huishouding der verschillende provinciën
verschilt on in het vervolg zal blijven ver
schillen cn dat dientengevolge alléén de pro
vinciale besturen vermogen te beoordeclen,
wolko heffingen voor hun provincie en in
welke volgordo en verhouding zij in aanmer
king moeten komen, gegeven zoowel de ge-
westelijko omstandighedon als de aard van
do door do Staten gedecreteerde werken en
genome® b estu u rsmaat regel en."
In de Winschoier Couixint, liet orgaan
van dr. Bos, liet Kamerlid, komt een hoofd
artikel voor ondor het opschrift: „De V r ij-
zin ni gen horoenigd?" waarin ge
zegd wordt:
„Indien het juist is, dat de a. s. Staten-
verkiezingen het voorspel zijn van de
Kamerverkiezingen in 1905, moet dan ook
hot provinoiale samengaan der vrijzinnigen
beschouwd worden als een voorbode cener
„landelijke" coalitie van links? Is hot vrij
zinnige bondgenootschap, dat men thans bij
de Statenverkiezingen allerwegen, vooral in
de belangrijke districten van Zuid-Holland
lingen. Als God u geen kinderen schenkt, dan
gebeurt hetzelfde."
Zy leunde achterover in haar stool.
„Dat ls hard, heol hardl Dus ik kan alleen
vryeiyk over de rente beschikken?"
„Ja, maar die rente vertegenwoordigt een
kapitaal l"
Een straal van hoop schitterde in haar oogen.
„Uet oude slot bevindt zich in een trourlgen
toestand, het park is erg verwilderd," zei zy.
Het klonk als een verzoek. De advocaat drukte
haar harteiyk de hand. „Doe wat u niet laten
kunt, mevrouw," zy ky, haar bedoeling radond,
„en als u een raadsman noodig hebt, dan zal
ik u gaarne van dienet zyn. Ik heb het uw
gemaal op zyn sterfbed beloofd."
De weduwe stond op. „Stuur me dan als
hot u belieft een geschlkten architect. Ik ben
van plan het rouwjaar te Stainvllle door te
brengen."
„U moest een beetje op reis gaan," zelde de
rechtsgeleerde; „u hebt u te veel Ingespan
nen met die vermoeiende verpleging; u ziet
er niet goed uit."
„Ik ben ook doodmoe," antwoordde do mar
kiezin, „maar er is niets aan to doen, ik moet
aan den slag gaan. Ik kan vandaag of morgen
sterven en cian gaat de rente verloren en blyft
er voor hom niets over."
„Zoovoel hoofden, zooveel zinnen," mom
pelde Sigoll verontwaardigd. „Die doet net
alsof haar een groot ongeluk overkomen is 1
Anderen zouden zeven voet hoog gesprongen
zyn, als ze zoo'n schitterende erfenis gekregen
hadden. Wyion do markies had toch meer
menschenkennis dan ik. Ik zou niet op het
idee gekomen zyn van er een dergeiyk® be
paling aan toe te voegen I Ik heb in myn
praktyk nog nooit zoo'n geval gebad," zei
by, als om zichzelf to excuseeren, „de menschen
en Friealand, sluiten ziet, niet een aankon
diging, dat ook over een jaar deze groepen
hun veötcn begraven zullen on stevig ver
bonden zullen optrekken in louter anti-
olericale eenstemmigheid
Om al aanstonds het antwoord op deze
vragen tc geven: Neen, wij gelooven het
niet, en, als or niet nog heel wat verandert,
hopen wij het evenmin. Wij zullen zeggen,
waarom; want het tegenwoordig politiek
oogenblik is wol eenigo beschouwing waard.
De houding dor vrijzinnige partijen
tegenover hot ministerio-Kuypor heeft ge
leidelijk een verandering ondergaan. Na do
nederlaag van 1901 met berusting aanvaard
to hebben, was voor do partijen van links
een periode van afwachting aangevangen,
in welke vooral de democratische gToepen
niet onwelwillend jegens do Regeering ge
stemd waren. Men hoopte wel wat goeds
van die® premier, dio altijd een krach
tig kampioen der democratie geweest was;
Christelijke richting? Nu ja-, goed,
maar toch in elk geval een democratisch
Christendom. Het onvervalschto liberalis
me was ook niet zóó onvermengd smake
lijk geweest; vervulde dit ministerie wat
het beloofde, nam het de sociale wetge
ving krachtig ter hand, kwamen de drin
gend noodige democratische wetten eindo-
lijk tot stand; welnu, men zou het zijn kor-
kelijko tint nog wel vergeven hebben. Men
hoopte trouwens, dat hot met die kerkelijk
heid in waarheid zoo'n vaart niet loopon
zou.
Doch de werkelijkheid is aan de verwach
ting precies tegenovergesteld goweest; het
liep wèl een vaart met het clorioalisme,
men liep in het minst geen vaart, waar het
de arbcidswotgoving gold. Absolute stil
stand hier, naast sohromelijkcn achteruit
gang ginds. Het was, of de Regecring al
haar krachten inspande om den godsdienst
strijd weer op te rakelen en ons volk in
twee fel vijandige kampen te verdoelen;
niet op de scheiding tussohen links en
rechte de ware scheiding, nl. democra
tisch tegenover conservatief; maar de ge
heel verouderde, nl. Christelijk tegenover
paganistiseh, ongodistisch on hoe zij het
verder noemen I op de scheiding naar dio
opgeblazen leus werd zooveel doenlijk de
nadruk gelegd. De godsdionst zooveel moge
lijk in hot politieke loven binnengehaald;
partij benoemingen in nooit gekende mate;
de vrijheid dor ambtenaren in hot nauw ge
bracht; censuur op schoolbibliotheken. En
als ergste van al: do verregaande onhan
digheid in de stakingsdagen, het gemis van
kracht in Januari de kortzichtige ge
strengheid weinige weken later, toen do
indiening der Strafwetten dc oorzaak werd
van hot opnieuw en feller opleven der gis
ting.
Steeg met elk dier daden dc ontstemming
dor „oppositiepartijen" (van wier opposi
tie aanvankelijk niet zoo heel veel was te
bemerken geweest), het misnoegen der de
mocratische partijen «teeg vooral door al
do niot-daden van dozen wetgever, door hot
geheel uitblijven van sooiale wetten, die
toch zoo ernstig beloofd schonen. Toen dus
hot ministerie niet alleen onverdraagzaam
olericaal bleek, maar bovendien mot zijn
clerical isme eenvoudig in treurig conser
vatisme verzandde, toon waa het genoeg
voor alle groepen der linkerzijde. Al het
genoemde, mot Hooger-Onderwijs- en Tor
riefwet als kroon, werd het cement, dat
oonsorvatiovo on democratische vrijzinni
gen weer tot een tijdelijk geheel verbonden
heeft.
Is het wonderlijk Is het vreemd, dat in
het bijzonder dc democratische groepen
tot doze ooalitie te vinden waren, zij, die
meer dan eens onverholen hebben to kennon
gegeven, dat een verbond op negatieve leu
zen „geen clericalismo, geen protectie"
hen in het minst niet aantrok, zoolang er
niet; de positieve „kicsrechther vorming, bo-
oiale wetgeving" mee verbonden waren?
Neen, dat .is niet vreemd, als men slechts
bedenkt, dat het hior gaat om Statenverkie
zingen, om de kiescolleges dus voor een Kar
mcr, die op wetgevend gebied geen initia
tief heeft, geen kraoht bezit noch moreel ge
zag; een Kamer, die niet voortstuwen kan,
maar slechts van tijd tot tijd kan tegenhou
den, een rem kan zijn. Welnu, ditmaal
wensohen merkwaardigerwijze ook de voor
waren tot nu toe verduiveld practiach. Zy
moot toch erg voel van dien deugniet ge
houden hebben I"
De weduwe ontving gedurende het „rouw
jaar" absoluut niemand en leefde streng afge
zonderd. Op zekeren dag kwam ze geheel
onverwacht het kantoor van Sigell binnen.
Haar wangen waren licht rood geklourd on
In haar oogen was eon sombere uitdrukking.
„Ik moot afleiding hebben," zei zy zuchtend;
„dat onzalige testament 1 Do gedachte, dat ik
de orfonis bezit, waarop hy gohoopt had, vor-
galt my het klelneto genot 1"
„Daar behoeft u je heusch niets van aan
te trekken!" antwoordde do rechtsgeleerde,
„de markies heeft altyd veel aan te merken
gehad op zyn neef. Al vóór uw huweiyk was
uw gemaal van plan hem geheel te ont
erven I"
„Een mooie troost 1" mompelde de mar
kiezin; „hy wilde hem onterven tor wille
van myi"
„Dat was maar óén van zyn talryice
redenen! U weet,..." de oude heer sprak
zyn gedachte niet uit. Hot zou een schrale
troost geweest zyn, hy wilde do weenende
vrouw geen pyn doen. „Ik heb hem een af
schrift van het testameDt gestuurd, maar hy
heeft my geen antwoord waardig gekeurd,"
vervolgde hy op zakeiyken toon.
„Dus Achille weetDe naam scheen
haar onwillekeurig ontsnapt te zyo. Een pur
peren gloed overtoog het gelaat der schoone
vrouw.
„Hy weet niets! Waartoe zou dat ook die
nen?" antwoordde hy haastig. „De markies
vond het niet geraden uw meisjesnaam ln
het testament te noemen." De markiezin her
ademde zichtbaar en beantwoordde de vragen
van den advocaat nu op denzelfdon luchtigen,
uitstrevenden, dat de Eerste Kamer rem
zal zijn en door verwerping, nu van de
Hooger-Onderwijs-wet. eerlang van de Ta-
riofvoordraoht-, aan dr. Kuvper's onvader-
tancteciho plannen, mogelijk zelfs aan zijn
heele politioke leven, een eind zal bereiden.
Maar heel anders gaat het in het volgend
jaar bij do verkiezingen voor do Tweede
Kamer. Zij speelt bij onze wetgeving een
heel andere rol, een rol van zooveel betccko-
nis, dat zij door haar samenstelling do
richting aangeeft, die do to benoemen Mi
nisters moeten zijn toegedaan. En nu dunkt
het ons niet twijfelachtig, dat cU\n de lin
kerzijde voor een coalitie zonder positieve
leuzen stichtelijk bedanken zal. Blijven
dit is de hoofdzaak do oud-liberalen vol
harden bij hun onbeweeglijkheid, hun onwil
om iets meer to willen dan „geen protec-
tio" en „geen Kuyperismo", dan zullen hun
tijdelijke medestandors van heden hun stel
lig cn beslist den rug tookeeren. Zeker, op
nieuw een overwinning der Ohristelijko
partijen ka® er het gevolg van zijn; maar
er bestaat in dat geval toch altijd dc moge
lijkheid, dat hot nieuwo Christelijke Kabi
net minder conservatief zal uitvallen don
het thans rogeorende; dat bet zelfs een min
of moer demooratisoh Kabinet wordt, welks
kerkelijk karakter men zich ter wille dier
domooratio zou kunnen getroosten. Terwijl
aan don anderen kant d i t tooh ze-kor is,
dat een negatief verbond met oud-liberalon,
een verbond zonder kiesrechthervorming,
niet anders zou kunnon zijn dan een ver
bond in behoudenden zin.
Is dit zoo, dan ware dus het laatatge-
noemdo het grootste der twee kwaden, dot
tob heden nog niemand zioh vrijwillig ge
kozen heeft.
Vrijzinnige St-atenooaliti© nuttig zonder
schadelijk te zijn, oon6orvatief-vrijzinnige
Kamorooalitio vrijwel nutteloos cn schade
lijk voor den vooruitgang daarenboven."
Als oommentaar op hot artikel in de
Winêchoter Courant schrijft do vrijzinnig-
demooratischo Arnhem-sche Courant:
Tenzij in 1905 bij de algemeeno verkiezin
gen on samenwerking van de hervormings
gezinde partijen der linkorzijdo, op don
grondslag van Grondwetsherziening, om
te komen tot invoering van algemeen kies
recht, mogelijk blijkt, en deze samenwer
king tot een zego aan do stembus mooht
leiden, heeft men inderdaad niets anders
te verwachten dan ook voor do eerstvol
gende regeoringspcriodo een conservatieve
meerderheid, hetzij dan van kerkelijke of
van liberale richting. Dit vooruitzicht, wio
zal het loochenen, is voor do horvormingB-
gezinden allerminst aanlokkelijk en sahoon.
Maar het is overmijdolijk, zooals gemakke
lijk is aan te toonen.
Slaan de kerkelijke partijen, gelijk in 1901,
de handen ineen cn steunen zij eikaars cau-
didaten, dan is vermoedelijk de uitslag 'der
verkiezingen dezelfde als in 1901, vooral als
zij gezamenlijk staan tegenover co® verdeel
de linkerzijde, dus tegenover candidaten der
verschillende vrijzinnige partijen. Dit is het
onafwijsbaar govolg van ons kiesstelsel, dat
alleen vertegenwoordiging geeft aan do nu-
morieke meerderheid ca bij herstemming een
of meer partijen buiten mededinging stolt.
Een meordorhoid nu, waarvan de helft ton
minste behoort tot d© Ivath, Staatspartij
on tot de Christelijk-Historischen (partij
LohmanD© Visser), kan niet anders dan
op straffe van machteloosheid een conser
vatief bowind opleveren, en d© hoop van den
Bchrijvor, dat misschien een volgend Chris
telijk ministerie meer democratisch zou kun
non zijn, is dan ook volkomen ijdel. Het Ka-
binet-Kuyper bewijst dft ten overvloede,
tenzij men moot aanncmon, dat het dr. Kuy-
per en zijn volgelingen eigenlijk nooit ernst
H geweest met hun democratisch© leuzen,
wat volstrekt niet uitgesloten schijnt.
Bij een concontnatie dor partijen van de
linkorzijdo op den negatieven grondslag van
verzet tegen do olericalc ovcrheersching, zoo,
dat zij eikaars oandidatcn stounen en aan de
stembus niet togen elkaar strijden, zou al
licht de overwinning aan do stembus kunnen
komen aan dc linkerzijde. Maar wat dan?
„What will she do with it?" Ook hier geeft
de ervaring het antwoord. Zoodanige meer
derheid kan de zaken gaande houden, benoe
mingen in haar richting doen, enz., maar
schertsenden toon, dien hy aansloeg. Zy Bcheen
haar leegen tyd goed gebruikt, veel gelezen
en nagedacht te hebben. Sigoll was verbaasd
over haar uitgebreide kennis on over de van
geest tintelende antwoorden, die zy hom gaf.
„Een prachtstuk van een vrouw 1" riep hy
uit, terwyi hy haar nakeek. „Dio oude mar
kies wist toch ook wol wat by deed! Haar
Achille voor zyn neus wegkapen 1"
De jonge, ryke, mooie weduwe behoefde
niet eerst kaartjos rond te sturen. Nauweiyk»
had zy de gesloten vleugeldeuren van haar
paleis geopend, of de vroegere kennissen en
vrienden kwamen haar opzoeken. De komeet,
die aan don Pary«chen hemel opging, had
woldra eon schitterenden staart. De „jounesse
doré" maakte ha&r om hot hardst hot hof.
Er werden steeds nieuwe feesteiykhodon ver
zonnen; er werden bals on partyen gegeven
te haror eere. Het was alsof de mooie, jonge
vrouw haar schade wilde inhalen en den kelk
der genietingen in éón teug uitdrinken. ZU
Jaagde allo vermaken na, bezocht concerten
en komedies en vertoonde zich te paard en
ln een rytulg aan de zydo van de moest be
kende sportlui. Het eene tollet, dat zy aan had,
was al kostbaarder en bekoorlyker dan het
andere. Soms was zy uitgelaten vrooiyk zon
der echter ooit de grens van het ongepaste
te overschryden; geen van haar bewonderaars
kon er zich op boroomon byzonder in haar
gunst te staan. De doode scheen zyn jonge
vrouw met zyn schatten ook zyn excentrici
teiten vermaakt te hebben, want het gebeurde,
dat zy in baltoilet en van de een of andere
feestolykheid komend naar het mausoleum
snelde, dat zyn stoffeiyk overschot bevat, de
kist met bloemen bestrooide en met haar
hand gesteund urenlang ln dat gewelf ver
toefde. Op dergeiyke dagen was zy voor nle-
het komt aan op verbeteringen in de wetgo*
ving, of horvormingen op maatschappelijk
gebied, waardoor de bezittend© klassen, d. i.
vrij wel synoniem mot de conservatieve do
men ton, in haar voorrechten worden aange
tast, dan a It dc meerderheid uiteen: do lij
densgeschiedenis onzor belasting- on kiea-
rechtwetgeving sedert- 1870 heeft dit ettelij
ke malen in hot licht gestold. Ook een over
winning der gecoaliseordo linkerzijde aan da
stembus van 1905 kan dus tot niets anders
leiden dan tot eon conservatief bewind.
Derhalve hebben do hervormingsgezinden
d© koua tusschon twee kwaden: een conser
vatief bestuur in kerkelijke richting of een
conservatiefsbestuur in liberale richting. En
welk van dezo twee 13 nu het gcringsto
kwaad? Oogenschijnlijk het laatste, maar
in werkelijkheid is dit niet zoo Een Kabi
net van liberalo conocntratio zou onhorroo-
polijk gedoemd zijn tot werkeloosheid, cn
onmachtig blijken do hervormingen, vooral
op sociaal gebied, waaraan zoo groot© be
hoeft© is, met conigo kans op welslagen tor
hand te nomen. Het govolg hiervan zou moe
ten zijn, dat ook de werkelijk hervormings
gezinden do verantwoording zouden te dra
gen hebben voor don stilstand op wetgevend
gebied cn dientengovolgo het vertrouwen
verbeuren zouden bij to natie, wegens het
ochtorwege-blijvon der verbeteringen, wolko
zij haar vóór do conoontrntic als wcnscholijk,,
ja, noodzakelijk hebben voorgcspiogd\dj.
Daarom, bij de vorkiczingen voor do Kamer
gcon verbond of samenwerking dor vrijzin
nig-democraten met partijen, dio hun vrij
heid aan banden leggen zouden om tor ha* d
t© nomen, wat in do allereerst© plaats noo
dig La, geen samengaan, zooals ook mr.
Druckcr in do Kamer ondubbelzinnig ver
klaard heeft, met ecnige partij, wio ho* niot
ernst is, allereerst voor Grondwetsherzie
ning t© ijveren, ten oindo te komen tot do-
finitiovo kiesrechthorvorming.
De Tijd tcókent hiorbij dit aan:
Wanneor men nu weet, dat bladen als do
Nieuwe Rotterdamschc Courant, het ïlan-
delsbladDe Nieuwe Courant en het
Utrechtsch Dagblad bereids uitdrukkelijk
verklaarden, dat zij van dc verkiezingsleu
ze „Grondwetsherziening" om te komen tot
algemeen stemrecht" 'niet willen hooren, is
absoluut elke kans uitgesloten, dat „do her
vorm ingsgeaindo partijen der Linkerzijde"
in 1905 con meerderheid zullen behalen.
Dus volgons een blad als do Arnheinsehe
Courant zelfs is con christelijk ministerie
minder kwaad, con feitelijk in de gegeven
omstandigheden een betrekkelijk good, in
één woord het oonig mogolijko.
Ovor het banaal, onoprcoht verwijt aan
het adres van het ministerie-Kuyper, dat
het onzen bewindvoerders geon ernst zou
zijn met d© sooialo wetgeving, willen wo
gce® woorden verspillen. Wanneer tot dus
verre de resultaten niet beantwoorden aan
don ernatigon wil en do ijverige pogingen
om op sociaal terrein wettelijke hervormin
gen aan te brengen, dan ligt <1© schuld (als
hier van 6öhuld kan wordon gesproken)
do Arnhernsche wcot het zoo goed als wij
niot aan do Regeering maar aan do T w 0 0-
do Kamor. Ieder onpartijdig man is het
©r ovor cons, dat dc Regeoring hard heeft
gewerkt; de Kamer kwam juist daardoor
voor een berg van werkzaamheden te zitten.
Ook mot betrekking tot dc sociale wetgo-
ving.
„Conform dien wcnsch (nl. van liet anti-
rev. partijprogram) heeft", schreef dezer
dagen De Standaard„liet Kabinet in zijn
program do electorale vraag en do Grond->
wotahoraioning geheel laten ruften, ©n cL.nr-
entegen op den voorgrond geplaatst: do
vrijmaking van hot Hooger, Middelbaar cn
Dagor onderwijs, on voorts arboidswet, ar
beidscontract, ziekteverzekering, pensioen-
verzekering, aeoviascherij-verzokoring tcgon
ongevallen.
Twee en drio kwart jaar is hot Kabinet
thans aan, en oonform dit Kabinetspio-
gram zijn ingediend wetsontwerpen tot vrij
making van hot Hooger en Middelbaar Ou
derwijs, arboidswet on arbeidscontract, cn
zijn bij den Raad van State aanhangig: lo.
cc® wetsontwerp in zake Lager Onderwijs;
2o. zioktovorzokoring; 3o. ongevallonvcrzc-
koring voor do zcevisscherij; en zal nog in
de volgende maand, naar wc vernemen, ook
mand te spreken. De bedienden vermodon
haar zooveel zy kondon, on zolfs het aardige
vroolyko kamoniortje waagde hot niot haar
moostoros aan to spreken.
Movrouw de Stainvllle was vandaag van
oen feestolyken tocht thuis gekomen. Zy liop
rusteloos op on noer in hot ryke boudoir,
met zyn blauw zyden behangsel 011 de Bior-
lyko kleine voorworpjos, dio op allo tafoltjea
stondon. Het was al laat op den middag en
het begon schemerdonker te wordon in het
gozelligo vertrek. De maan gluurdo door hot
venster. Haar zilveren licht viol juist op de
rusteloozo vrouw on oofende zekoro aantrek
kingskracht op haar uit. Zy dood hot venster
open en keek naar buiteneon dlope zucht
ontsnapte aan haar llppon, tranon violen lang-
zaam langs haar wangen.
Was het eon echo, die daar zachtjes tot
haar doordrong en mot baar moo weende en
snikte? In den beginne hoorde zo slechts
enkele tonen. Zy luisterde aandachtig. Zs
kwamen uit eon naburig huls. Den violist,
wiens artistiek spol zoo gohoel on al haar stem
ming uitdrukte en haar zoo aangonaam aandeod,,
kon zy echter niet ontdokken. Hy woonde ia
een armoedig, onverwarmd dakkamertje en
klaagde den sterren zyn loed. Hy was uit
het zonnige Itallö gekomen om to Parys
zyn geluk te zoeken. Daar hy de taal niet
voldoende machtig was en daarenboven te
bescheiden en te fier om meer dan oons aan'
gesloten deuren to kloppen, waron zyn spaar
penningen weldra gohool op on stond hy
geheol hulpeloos en verlaten in de wereld
stad. Hy waa dUp gezonken, die armo Grogorl!
Wordt vtnolgd.)
