Letterzetters
Geïllustreerde Aglaja,
Een eidra-Kindernummer js bij No. 8 aan alle abonnees gratis aangeboden.
met Croote SPIERING.
No. 13505
LEIDSCH DAGBLAD, WOENSDAG 2 MAART. - DERDE BLAD.
Tweede Kamer.
Kerkelyke berichten.
Gemengd Nieuws.
Garen, Band, enz., enz.
Winkeljuffrouw
H©wr>aa§gdl s
bubteis
flinke Dienstbode,
is liet beste cn meest practisohe Daiues-Modc-Tijdsehrift.
Prijs per 3 maanden (6 nummers) f].37l/a.
Bij alle Boekhandelaren zijn proefnummers verkrijgbaar.
fleknipte patronen van alle in „De Gracieuss" voorkomende kledingstukken zijn voor slechts 20 Gents fratico verkrijgbaar, zoomede uitgewerkte teekeningen voor de fraaie handwerken.
Anno 1904.
Vervólg der vergadering van Dinsdag
namiddag.
H o g e r-0 aderwijswet.
"De heer Heemskerk sluifc zich aan bij de
hulde aan do commissie van voorbereiding
gebracht, speciaal aan den persoon van
don griffier dezer Kamer. Naast die hulde
Jrwam echter ook critiek, en wel dat de
meerderheid de minderheid niet aan het
woord heeft laten komen. Daartegen moet
Spr. opkomen. Terugkomende op hetgeen
de heer Borgeaius over den zoon van Spr.
zeide, constateert Spr., dat hij diens woor
den niet geheel in do „Handelingen der Ka
mer" heeft teruggevonden, maar hij laat
dit voorbijgaan. Het gezegde deed een
©ogenblik pijn, alsof Spr. mot een angel
werd gestoken, en hij laat het verder rus
ten.
Den loop van het debat nagaande, con
stateert Spr., dat de oppositie zich heeft
bewogen op drie gronden: do geringe waar
borgen; het verderfelijke dor "Vrije Univer
siteit mot haar Christelijko wetenschapen
het deugdelijke dor Openbare Universiteit
©n het boter worden, naarmate zij de Chris
telijke wetenschap nadert. Dazo drie punten
werkt Spr. nader uit en hij komt bot de
conclusie, dat het tijd wordt, dat men niet
langer aan da. Vrije Universitoib eenzijdig
heid en partijdighoid verwijl». Verschillen
de citaten haalt Spr. aan uit rectorale re
devoeringen van professoren aan de Open
bare Universiteit, om aan te toonen, dat
juist die hoogleeraren niet zijn vrij te plei
ten van die fouten, welko men de Vrije Uni
versiteit ton onrechbo ton laste legt-.
Ten aanzien van zijn darde stolling be
toogt Spr., dat het" essentieel© gebrek van
'de Openbare Universiteit ligt in haar the
ologisch» faculteit en daarin zal verbete
ring gebracht worden door de bijzondere
leerstoelen.
Dc Tariofwet ia naar de afdeelingen Ver
zonden.
Motarmct.
(Uittreksel uit do Mamorie van Antwoord)
De minister van waterstaat blijft na rijpo
overwegingen van dc over cm woei* gevoerde
breed© beschouwingen van vroeger en
thans, zieh soharon aan do tijde van hen,
die een cent/aio rogcAing voor motorrijtui
gen mogelijk achton zonder regeling van heb
gchcele verkeer.
Er schuilt overdrijving in de bewering,
dat omtrent het berijden van wegon met
motorrijtuigen naar hot ontwerp do bo-
voegdhoid der lagoro bestuTcoi regel, die van
het centraal gezag uitzondering zou zijn.
Het zal toch voor oc ngood ded onkel van
'den af te kondigen algemeeaeoi maatregel
van Kcstuur afhangen of voor de lagere be
sturen veel of weinig te d,ocii overblijft-
Het gevoerde betoog heeft echter den mi
nister aanleiding gegoren tot wijziging van
het ontwerp, opdat duidelijk uitkomo, dat
niet alleen het vorkeer met motorrijtuigen
als zoodanig, doch ook do verhouding tot
het. overig vorkeer onderwerp Jis van cen
trale regeling. Daardoor kan de gewensch-
te eenheid in het uitwijken worden bereikt
en voor alle rij- on voortuigen, gewone rij
wielen daaronder beg rep on, verlichting
.worden gevorderd. Wat do lajafcste betreft,
acht do Minister centralisatie alleen in ver
band mest de motorrijtuigen vooralsnog vol-
jdoendo. Zorgvuldig onderzoek heeft don
minister geleid tot de overtuiging, dat pro-
iventief toezicht op de deugdelijkheid dor
rijtuigen en de vaardigheid on geschikt
heid der bestuurders kam worden, gemist
wanneer bij en krachtens de wet ecnigo
©isclion worden gestold
Tegen zorgelooAeid en roekeloosheid
schiet preventieve bemoeiing tekort. Het
verkee.rsbel aag vindt geen baat bij be-
kwaamheidcondorzook, krachtiger repressie
•is echter geraden. Reeds do thans van
kracht zijnde vergunningen njn voor het
meerendecl voetstoot© verleend. Deza prak
tijk die het verkeer ni:-t blijkt te schaden,
heeft reeds de vo-lgando bebeekanis. Op 1
Januari jl. waren, verleend en van kracht
643 binnenlandsbhe en 668 buitoni an dscho
enkelvoudige vergunningen, 46 binnonland-
Bche en 4 buitenlandsch© meervoudige ver
gunningen voor een gezamenlijk aantal van
1363 rijtuigen. De weglating van het voor
afgaand onderzoek ontneemt aan een cer-
tificatenstelsel, zooals door vele leden ver
langd werd, zijn bestaansgronden, zoodat
de keus tusschen dat on een vergunnings
stelsel achterwege kan blijven. Rest ten
aanzien van het tweede het in de Memorie
van Toelichting aangeprezen. 6trafmidddel
van opzegbaarheid der vergunningen.
Bij de algemeenheid dor daartegen gere
zen bezwaren, is de minister bereid hierin
op andere wijze to voorzion, en derhalve
hot vergunningsstelsel, hetwelk inderdaad
het meest met een voorloopige regeling
strookt, thans in do definjitiovo regeling te
laten varen, doch niet dan na beslist© af
wijking van de niet gestaafde klachten om
trent ongegronde schorsing oq vortraagde
afgifte van 6tukken.
In de plaats van tijdelijke intrekking
der vergunning kan treden, ontzegging
voor een bepaalden tijd, door den rechter,
vam do bevoegdheid motorrijtuigen te be
sturen. Wordt deze bijkomend© straf toege
voegd aan liechtenia en geldboete als hoofd
straffen, dan rijn middelen tot repressie
van genoegzamo kr&oht voorhanden. De re
geling wordt dan in hot kort dero:
Om motorrijtuigen te besturen, moet men
voorzien rijn van een rijbewijs, dat verkrijg
baar ia voor ieder, behalve voor personen
van te jeugdigen leeftijd, en voor hen, die
door ganoemdo bijkomende straf zijn ge
troffen. Op deze, met do Engolsche regeling
overeenkomende trijzo, kan do werking van
's rechters bevoegdheid heb best worden
verzekerd.
Naar aanleiding ram do gevoerde beschou
wingen, worden bij het gewijzigd ontwerp
in de wet zolv© omtrent amelheidsbopaling,
anelheidswodstryden on nummeringen der
rijtuigen, voorzieningen getroffen.
Snelheidswedstrijden rijn wsrbodoii. Met
een grootero snelheid dan van 40 K. M. per
uur mag niet worden goredon.
Als result&al der aangebrachte wijzigin
gen, ook wat betreft redactie, is do titel
van bet ontwerp veranderd in: Bevorde
ring van do vrijhoid en -roilighoid dor we
gen in verband met het gebruik van motor
rijtuigen.
De wet kan worden aangehaald onder
dein titel van Motorwot, cn treedt in
working op een nader bij Kon. besluit te
bepalen tijdstip.
In een bijlage worden uitvoorigo gc^ovens
modegodeeld omtrent wettelijke bepalingen
ten deze in Engeland, Frankrijk en
Duitschlond.
R y n 8 b li r g. Nod.-Herv. Kerk. Donderdag
avond te halfzevenBidstond voor het gewas,
ds. H. van Druton.
Vaststelling eener nieuwe Tariefwet
n.
Memorie van Toelichting.
Par. 2 Reeds is mot een enkel woord go-
wozen op het weinig systematische van het
tarief van 1862, vooral na do daarin in 1877
gebrachte wijzigingen en het mag niet over
bodig geacht worden dit met enkele voor
beelden toe te lichten. In hot bestaande ta
rief zoekt men tevergeefs naar de reden
waarom sommige fabrikaten of halï-fabri-
katon vrij worden ingevoerd, terwijl andere
worden belast. Zoo is bijv. lede.r. het ma
teriaal voor de vervaardiging van schoenen
en ander lederwerk, vrij, terwijl hot afge
werkte materiaal voor andere klcodingstuk
ken is belast. Onbeantwoord blijft de vraag,
waarom brandspuiten vrij, nagonoeg allo
andere metaalwerken belast zijn; waarom
bp ijkers vrij zijn, schroeven met een recht
worden getroffen; waarom, terwijl nage
noeg alle fabrikaten van metaal of hout be
last, die van natuurlijken steen vrij zijn, het
zij bewerkt tot cenig voorwerp, dat als
meubel of als kramerij kan worden aange
merkt.
In vele gevallen zelfs verleent het be
staande tarief een avorechtsche bcscher-
min. Ofschoon het in do bedoeling lag half
fabrikaten met een recht van 2 h S pCt.
der waardon te bolasten, is zoodanig recht
in het tarief elcchts sporadisch te vinden.
Gemeenlijk bevindt men, dat de half-fabri-
katen met hetzelfde recht als de goheel vol
tooide worden gofcroffón. Zoo worden
stalen gietstukken, 'die hier verder beworkt
mooten worden, als voltooid staalwerk,
en is plaatijzer, wanneer hot enkel van ga
ten, op een bepaaldo bestemming wijzende,
vooralen is, als voltooid ijzerwork belast.
Koperwork daarentegen blijft vrij, zoolang
hot niet opgemaakt, dat is gchool voor da
delijk gebruik gereed is. Nog sterker voor
beeld van averechtecho bescherming levert
hot artikel gecreosoteord hout dat, hoewel
bewerkt product zijndo, vrij wordt inge-
vocTd, terwijl de grondstof voor dio bewer
king, do creosootolie, belast is.
Tob welke moeilijkheden het bestaande ta
rief in de toepassing zoowel voor den in-
voordcr als voor do administratie dor bo-
lastingon aanleiding geeft, is uitvoerig uit-
eengezot in de Memorie van Toelichting tot
het ontwerp van wet tot herziening van heb
tarief, ingediend door het vorig Kabinot.
(Gedrukte Stukken, zitting 1899—1000,
Par. 3 Bij de samenstelling van dit ta
rief-ontwerp is getracht do fouten, welke
liet bestaande tarief aankleven, te onder
vangen, on word or naar gestreefd do bc-
Kussische infaaterie in miroch-uitrustiag.
langen van handel en nijverheid en die van
den fiscus zooveel mogelijk te doen samen
gaan. In ruime mat© is daarbij gebruik ge
maakt van de voorlichting van do Kamers
van Koophandel on Fabrieken, het Neder-
landsch© Landbouwcomité, het Ooilege voor
de Zeevisscherijon cn de Commissie voor
de Handelspolitiek, aan wclko colleges
vortrouwelijk een vóór-ontworp om advies
was gezonden.
Voor do verleende medewerking en de ge
geven voorlichting rij don genoemdon col
leges hier openlijk dank gebracht.
Wat de indeeling van het ontworpen ta
rief betreft, valt op te merken, dab do arti
kelen van invoer, ook die welke niet voor
belasting in aanmerking komen syste
matisch zijn gerangschikt in vijftien groe
pen. In elke groep rijn bijeengebracht een
reeks van artikelen welke naar aard of be
stemming tot eenzelfde gebied behooron,
onderverdeeld naar den staat van volma
king waarin rij worden ingevoerd, eu naar
hun beteekenis voor handel, nijverheid of
landbouw.
Bij do bopaling van heb invoerrecht is er
ton aanzien van elk artikel op gelet, of het
al dan niet hier to lando wordt of met
voordeel kan worden gemaakt, of het is
geheel cmbowcrkt, gedeeltelijk bewerkt of
geheel afgewerkt., on onrbrout de beide
laatstbedoelde of rij rijn zelfstandig to ge
bruiken, dan wel hulpmiddelen voor do
samenstelling van andere artikelen.
Maar tevens werd zooveel mogelijk reke
ning gehouden met do betrekkelijke draag
kracht van dogenon, voor wier gebruik het
arbikel meer bijzonder bestemd is. In liet
algemeen werd het recht laag gesteld voor
artikelen van algomeone behoefte, hoogcr
voor dde, dienend© tot nut of gemak, het
hoogst voor die van woelde of genot.
Het tariof berust mitsdien op do volgen
de grondslagen.
I. Grondstoffen die de nijverhoid on do
landbouw uit hot buitenland moeten betrek
ken, blijven vrij van rechten, omdat die
hier to lande niot of in niet voldoende hoe
veelheid verkrijgbaar zijn, bijv. motalcn,
hout, katoen, wol, steenkolen enz.
Het begrip grondstoffen aal in ruimen
zin mooten worden opgevat, cn wol in dien
zin, dab behalve de geheel ruwe grondstof
fen, in hot algemeen ook vrij blijven die,
wolko reeds eonigc oerste boworking liobbon
ondergaan, hetzij omdat die bewerking hier
to lando niot of niot in voldoend© mato
plaat© vindt, zooals bijv. het ge-val is met
ruw giotmotaal, plaatijzer,, metaaldraad
onz., hotrij omdat diio bewerking door do
©isctaön van hot vorvoer geboden wordt-, bijv.
gezouten huiden, welko zondor zouting tot
bodorf zoudou overgaan, hout onkel gezaagd
of vierkant bcoaagd, dat zondor dio een
voudige bewerking moeilijk in zeeschepen
zou kunnon worden geladen cn waarvan dc
transportkosten belangrijk hooger zouden
wordon, enz.
II. Halƒ-fabrikaten \vordei\ met een matig
recht belast, verband houdondo met den
graad van boworking. Zijn zij nog niot tot
een voorwerp mot een bepaalde bestemming
gevormd, doch slechts zoover bcwoxkt, dat
rij kunnon dionon voor do samenstelling
van andoro voorworpen, dan worden rij in
hot aigamoon balast met een recht overeen
komend© mot 2 tot 6 pOb. van hun waarde.
Als voorbeelden van de hicrbedoolde orti-
keten wordt gowcoen op: geschaafd of ge
ploegd timmerhout, platen of blokken van
steen, onkel gcslepon of gepolijst, ledor enz.
Hal f-fabrikaton die reeds tot con bop aal d
voorwerp boworkb, doch nog niet voor di-
roct gebruik van don oonsuiuont geschikt
rijn, en die daartoe hier to lande moeten
wordon afgewerkt, worden in het algemeen
bol aft mot oon roohfc ovorcenkomondo met
C tot 8 pOb. van hun waarde. Tot do hier-
bedoeldo half-fabrikaten rijn to rekenen
ruw bewoTkte ijzoren on stolen voorworpen,
onopgemaakt koperwerk, douren, romen en
lijstwerk voor huizenbouw, staven voor schil-
dcrijlijafcen, locatklaar schoenwerk, enz
"Voor de belasting zullen met balf-fnbri-
katen op idn lijn worden gesteld d© artike
len dio, zooals machinerieën, gorccdrchap-
pon, epijkors, achrocven on dergelijke, hoe
wel op richzolf als afgewerkt© producten te
bascbouwen, in hoofdzaak voor industiieelc
doeleinden wordon ingevoerd cn hoewel niet
als hulpstoffen took als hulpmiddelen voor
do nijverheid zijn aan te merken.
Voor do rechtbank te Brussel
is een aanvang gemaakt met het preces van
de Parijschc, Wcener en Frankfortor solui ld.
oisohors van prinses Louise van Coburg con
tra Koning Leopold van België. Hi t prores
liep over de vraag, of Leopold II met zijn
overleden gemalin Maric Henrieltc al dan
niot in gemeenschap van goederen gehuwd
was.
De Koning beweerde, dat rij gohuwd wa
ren zondor gemeenschap, terwijl de schuld
ei isohere van tegenovergestelde ineoning zijn.
Leopold steunt zijn beweren op eon huwe
lijkscontract, te Weenon gesloten den 8sten
Augustus 1853. Do crediteuren ontkennon
eohter de rechtsgeldigheid van dit contract,
omdat er vclo bepalingen in gemist worden,
welke volgens do Belgische wet noodig zijn.
Bij het begin van het proces vroeg do be
kende Brussolsoho advocaat Paul Janson
liot woord als verdediger van dc tweede
dochter des Konings, prinses Stofanie, vroo-
ger kroonprinses van Oostenrijk, thans gra
vin Lonya-y, om do redenen uiteon to zotten,
waarom zijn diönto zich partij had gesteld.
Dit lag eerst niot in haar bedoeling, maar
rij werd hiertoe gedwongen, toon bekend
word, dat zij haar aandeel niet zou krijgen
na don dood des Konings. Bovendien ont-
hield haar vader haar de jaarlijkscho onder
steuning, zondor voorafgaande kennisge
ving. Dus bleef haar niets anders over dan
tc trachten haar aandeel te verkrijgen nog
tij dons liet loven van den Koning.
Do bclxandcling dezer zaak zal zes dagen
duren. Dc advocaten bobben te kannen gege
ven, dat zij de zaak wonsohen te houden op
zuiver-juridisch terrein.
Gisteren werd voorlezing gedaan van hot
testament van wijlen de Koningin.
Do advocaat van den Koning, Wiener,
was van meening, dat hot huwelijkscontract,
te Wocnon gesloten, een politieke akte was,
wolko als zoodanig niet bolioofdo to voldoen
aan do bopalingon van do Belgische wet.
In liet vervolg van rijn pleidooi, verzocht
echter mr. Janson do rechtbank, liet huwe
lijkscontract van 1853, gesloten tusschen den
hórteg van Brabant cn aartshertogin Maria
Hon riet te ongeldig to verklaren.
Mr. Do Jongli nam daarna het woord voor
een van do oisohendo maatschappijen.
Spreker ondorzookb on ontwikkelt breed
voerig do waardo van nieuwe middelen tot
vorniotiging van hot huwelijkscontract. Tot
staving zijnor stolling haalt hij verschillen
de uitspra-kon on vonnissen aan van
Franse!» en Belgischo reohtbankcu. Dc Ko
ning, zogt hij, is grondwettelijk onschend
baar; maar van daar tot do onverantwoorde
lijkheid is de afstand groot on dc Koning
kan aan geen verantwoordelijkheid ontsnap
pen.
Mr. Wiener: Dat is onjuist. Gij verwart
con quaostio van burgerlijk roohfc met con
quaostic van openbaar recht.
Mr. Do Jongh: Ik verwar niemendal. Do
gebruiken en gewoonten, door voreten aan
genomen, kunnen, boo eerbiedwaardig ook,
voor do rechtbanken onderzocht worden.
Dit contract, zogt men, ia een traefcaat;
maar de Groadwofc oaschfc, dab all© tract aten,
door den Koning gesloten, goedgekeurd
worden door de Kamers. Waar is do wet-,
dio dit contract goedkourbï
Bijgovolg ia het contract van particulie
ren aard en do opstellers er van hebben
enkel gedacht aan do regeling van dc ver
houding tusschen boido echtgonooten. Nor-
gems ontwaart men dat er quacstio is van
staatkundig recht, en bijgovolg zijn do
rechtbanken bovoegd. Staande houden dot
het contract overeenkomstig ia met de ge
bruiken van het huis van Oostenrijk kan
do roch te ra niot verplichten te besluiten, dat
liet oontract geldig is.
Om halfeen word de rechtzitting Ver
daagd.
CORRESPONDENTIE. Ingozonden stuk-
Kon of raedodoollngon, waarvan de inzondors
hun naam niot aan de Redactio bekend maken,
worden ongeplaatst torzijde gelegd.
gCTraagd, met het vak bekend.
Brieven aan het Bureel van dit
Blad onder No. 2123. 7
een üinlce ©ÏENSTBODE,intern,
van goede getuigen voorzleD, by
EVIej. UAN LUYKEN,
2115 7 Langebrug 45.
wordt ter overname gevraagd een
STAEÏÏOÏJDERIJ met of zondor
KOEE5EH5JIS. Brieven Franco
letter P 67 aan BEYERS' Advert.-
Bureel, Utrecht. 2128 7
Gevraagd tegen Mei: een
P. G., van goede getuigen voorzien.
Zich aan to molden 'a avonds na
8 uren by Mevr. SCIIAEKWIJK,
Zoetorwoudscho Singel 70. 2116 7
Aan 3e Waag ligt een
Veflen^ammer Schuitje
2136 6
Ter Boekdrukkory van E. VAN
NIFTERÏH£ IIz,, worden
gCTrangd. VaiU werk. 2130 0
De Uitgever: A. W. SIJTHÖFF, to Leiden.
DE GRACIEUSE
No. 12 (zesde nummer van het nieuwe kwartaal) is verschenen. Het is 14 pagina's groot en bevat een bijzonder groote collectie afbeeldingen van fraaie
Aanneems-, Communie, eil Voorjaars-kostumes met een groot Supplement vol knippatronen.
De Gracieuss geeft geregeld fraaie afbeeldingen van smaakvolle reform kost times voor P A MRS en ONDEREN.
t-M gebied van onderkleeding en Landwerken is er geen tüdschrift, dat zulir een rijken inhoud beeft. De Gracieuse is tegenwoordig het eenige
wasenntt in groot formaat, dat 2-maal per maand verschijnt. Geen ander modejournaal geeft zulk een overvloed van patronen en allerlei practische hulpmiddelen, zulk een dui-
aeiqken en voor ieder bevattelijken tekst en heeft zulk een uitgebreiden kring van geabonneerden. prrnaii
Alle Abonnée; hebben het recht, zoolang de voorraad strekt, voor eo Ots. te bestellen het zooeven verschenen ryk geïllustreerde TWEEDE rStB" UWbhI"
■SBÜIJi&raMïLISwSaaj bevattende 80 nieuwe modellen voor Reformdracht, zoowel Boven-als Onderkleeding, voor verschillende leeftijden, waarvan de gewone prjjs/1.50 bedraagt.
Abonnementen voor het nieuwe kwartaal worden bij alle Boekhandelaars aangenomen.
