ffiffilVTIïïmïSbS. Levering van Cokes MAREDIJK 15 17. Berlpsclie Levensverzekering-Mij. Bovenhuis, Stoomtram Haarlem-Lelden. LEIDSCH DAGBLAD, MAANDAG 8 FEBRUARI. TWEEDE BLAD. Ann# 1904. Ingezonden. Gemengd Nieuws. Vervolg Advertentiën. Mss©mers Uitzending van Diners door de Stedelijke Gasfabriek. 44 Cents per Hectoliter voor grove Cokes. 49 Cents per Hectoliter voor geklopte Cokes. IVSagazijn: Breestraat 86. Verkrijgbaar in alle buurten der stad. siss so Stoomdrukkerij TAOONIS, Wij hebben de eer onze geachte Cliën- teele te berichten, dat onze zaak 15 Fe bruari a. s. verplaatst wordt van Stillen Fiijn O naar Loopende verzekeringen ƒ129,026.545. Totaal waarborgfonds 45.804.969. J. C. DE WILDE, Nieuwe Rijn 6. Ijverige Agenten tegen hooge provisie gevraagd. No. 13485 De beteekenis van nauwkeurige metingen bij zeer lager temperaturen. Hodemnamiddag hield, ter herdenking van den 329eten verjaardag dor Leidscho universiteit do rector magnificus, prof. dr. H. Kamcrlingh Onnes in het groot audito rium van het acadomie-gobouw een rede over ,,De beteekenis van nauwkeurige metingen bij zeer lage temperaturen". Na eerst allen die op dezen feestdag waren samengekomen, hartelijk wolkom te hebben geheeten, zed de spr., dat men dezen verjaardag der Leid- scho Alma Mater weder met opgewektheid mag vieren. Verdringen zich niet meer om haar als weleer leergierigen uit vreemde landen, mot des te meer zorg kweekt zij de liefde tot de wetenschap bij de zonen van heb eigon volk, met des te meer kracht gordt zij rich aan, ook andere zonen van den eigen stam tot zich te trekken. Steeds met denzelfden luister straalt voor ons haar innerlijk wezen. Zij is nog altijd een „steunsel der vrijheid", een fakkel in do duisternis". Vreugdevol en tot dankbaar heid stemmende is derhalve de herinnering aan een jaar weder eensgezind in haar dienst doorleefd. Op Zijn beurt geroepen aan die stem ming uiting to geven door do behandeling van een onderwerp uit hot vak Zijner stu die, gevoelde hij zich gelukkig in het licht te mogen stellen, dat de arbeid in de na tuurkundige laboratoria blijft medewerken om do macht van den menschel ij ken geest over de stoffelijke wereld te vermeerderen, ©n dat de natuurkunde naast haar zustor- wetensohappen voortgaat ons inzicht in den aard der dingen te verhelderen. Een schitterend bewijs hiervan heeft nog kort geleden de ontdekking geleverd, door welke Leiden een eerste plaats inneemt op Nobel's cerelijst. Spr. herinnerde er aan, hoe bij voor twin tig jaar hier voor het eerst optredend als veelbelovend een richting van experimenteel onderzoek aanwees, bij welke de overgang van den gasvormagen in den vloeibaren agregaat9toestand bij lage temperaturen een groote rol zou spelen en hoe inderdaad sedert dien tijd zij bijzonder vruchtbaar is gebleken. Vooral heeft zij in de organisatie der laboratoria, en het bijzonder in die der Leidsche, diep ingegrepen. Steeds heeft hot gebied der lagere tem peraturen de exporimentoren bijzonder aan gelokt. De poolstreken der physica prikke len don proefnemer tot don strijd, zooals hot uiterste Noordon en Zuiden don ontdek kingsreiziger. Doch zoowol in do moeilijkheid als in het belang aan het bereiken van het doel ver bonden, bestaat tusschen beider streven een groot verschil. Met verdere inspanning en vermeerdering vaai hulpmiddelen zijn de goographische polen ongetwijfeld te berei ken, en naarmate rmn er dichterbij komt, wordt een verder doordringen van minder beteekenis. De grootst denkbare koude ligt voor altijd in het oneindig verschiet, terwijl hij eiken stap verder do beteekenis dor tc verkrijgen nieuwe wetenschappelijke gege vens stijgt. Toen men zich het eerst de vragen stelde om tot de Noordpool door tc dringen en tot do laagste temperatuur af te dalen, waren de punten van overeenkomst van beide nog -eer talrijk. En wij mogen er met trots op wijzen, dat evenals de Hollanders vooraan waren in de ontdekkingstochten naar het Noorden, onze landgenoot Van Marum het eerst den weg betrad, die in de vorige eeuw geleid heeft tot het verkrijgen der laagste temporaturen. Tussohen de proef van Van Marum, die hot eerst het verdichten van ammoniak, en die van Chaalletet en Piotet, die het eerst de zuuretof vloeibaar zagen, Ligt een lange weg. Na de proeven, genomen door Fara day Humphry Davy, Thiloncr,1 Cagniard de la Tour en anderen om alle gasvormige stoffen in den vloeibaren agregaatstoestand te brengen, te hebben genoemd, deelde spr. mede, hoe bij een zestal de pogingen daar toe faalden, hoewel Faraday reeds de over tuiging had, dat hij door verdere afkoe ling zijn doel had kunnen bereiken. Maakte Andrews Faraday's vermoeden waarschijn lijk, ee<rst zekerheid werd het, toen Van der Waals, van nu af de gids op dit gebie<^ in de theorie van de continuiteit van den vloeibaren en gasvormigen agregaatstoe stand, de verklaring van de besproken ver schijnselen gaf, welke berekening weldra door do proeven van Chailletet en Piotet zouden worden bevestigd. Nadat spr. deze prooven had medegedeeld, vestigde hij er do aandacht op, dat bedden er slechte in slaagden de zuurstof slechts een oogenblik vloeibaar te riem. Haar als vloeistof te krij gen, gelukte hun niet. Dit was, dauk zij in dustrieel© hulp, weggelegd voor Woblewski en Olszewski. Doch wat zij slechts bij vin gerhoeden verkregen, bokorsgowijs af te schenken, zou eerst tien jaren later geluk ken. Aan de oplossing van'dit vraagstuk was, zooals later bleek, gelijktijdig te Krakau, te Londen en te Leiden jarenlang gowerkt. Een geheel nieuwen weg voor het onderzoek op het gebied der lagere temperaturen had intusschcn Dew ar geopend. Hij vervaardig de glazen vaten, waarin men vloeistoffen, wier kookpunt bij uiterst lage temperatu- ren ligt, kan bewaren en vervoeren. Dit bleek weldra het meest belangrijk hulp middel voor het werken bij uiterst lage temperaturen. Het oogenblik, waarop een vacuumglas met vloeibare zuurstof den prins van Wales in de vergadering der Royal Institution werd aangeboden, ken merkt een nieuw tijdperk in het werken bij do laagste temperaturen. Een nieuwe schit terende friumf was door Dewar behaald, toen hij in Meri 1898 naar Leiden kon tele- grapheoren: ,,de waterstof vloeibaar ge maakt," Daarmede was eindelijk de over winning op bet laatste der nog overgeble ven gassen behaald. Na bespreking van een groot aantal proe ven, ging spr. voorbij het uitgestrekte ge bied, dat voor de pioniers te verkennen zal blijven, doch vestigde de aandacht op wat nog van de ontginning van het reeds ver overde, te wachten is. Het best kunnen wij daarover oordeeJen met de belangrijke wet in 1881 door Van der Waals ontdekt: "de wet der overeenstem- monde toestanden, door Dewar op één lijn gesteld met do tweede hoofdwet der warm teleer, omdat zij ons de beteekenis aanwees der kennis van de toestandsvergelijking van één zelfde gas, over het grootst mogelijk gebied van gereduceerde temperatuur en van do afwijkingen der verschillende gere duceerde modellen. Dit schijnt volgens spr. een werk voor de proefondervindelijke natuurkunde om een groot deel van haar krachten gedurende do 20ste eeuw in beslag te nemen. Aan de eischen te voldoen, 'die het ver krijgen van standvastige temperaturen over het geheele gebied beneden het vries punt stelt, is de taak der cryogene labora toria. Trouwens de tijd is wel niet meer ver af, dat men in alle laboratoria tot het kiezen van een bepaalde speciale richting van on derzoek vanzelf zal komen. De ontwikkeling dor wetenschap ia door Wiener terecht eem explosieve genoemd. Haar gaDg wordt steeds versneld, het aan tal harer beoefenaren neemt toe. Krachtige volken, Amerika vooraan, stichten nieuwe univorsitciton. Volgens Lookyer heefE En geland, wil het blijven wat het is, 8 nieuwe universiteiten noodig. Alom verrijzen nieu we laboratoria, ingericht volgens vroeger nooit gedachte eischen. Verdeeling van ar beid is overal noodig, is volstrekt noodza kelijk voor ons kleine Rijk, bovr*\ welks universiteiten, onuitroeibaar gcwoTtcld in ons volksleven, met vorstelijke hand het fiere ,,Ik zal handhaven" is geschreven. Verdeeling van arbeid dus tusschen onze universiteiten en onze technische hooge- school, niet door reglement, zelfs niet door afspraak, doch naar den geest. Wat mij betreft, zeido spr., het ideaal van een groot Huygens-laboratorium te Leiden heb ik reeds lang ondergeschikt loe ren achten aan dat hoogerc, dat, tegenover het buitenland, onze natuurkundige labo ratoria samen de geheele physica vertegen woordigen. En het is zeker meer dan do afspiegeling van de sympathie en de vriendschap, die 'de Nederlandsche natuur kundigen vereenigt, wanneer ik dit ideaal tot werkelijkheid zie worden. Een laboratorium in het bijzonder inge richt op het werken bij lagere tempenv- tuur, zal daarbij meer en meer een eigon plaats innemen Aan het veelzijdig verband met allerlei theoretische vragen behoeft do- ze beperking geen afbreuk te doen, want de weg der oplossing bij vragen van vor- schillendo soort, schijnt te loopen door hot cryogene laboratorium. En een ruimer veld opent zich nog, als mon den blik ook richt buiten het gebied der warmteleer. Uitvoerig werd dit nader aangetoond, waarbij o. a. ook werden uesproken de zoo genaamde electronon, waaraan de na men van Lorentz en Zeeman zijn verbonden en het radium met zijn merkwaardige ei genschappen. Ongetwijfeld staan wij, volgens spr., aan den vooravond van groote ontdekkin gen op natuurkundig gebied, die in hot ge heele maatschappelijk leven een omwente ling zullen brengen. Een voorgevoel daar van brilt door de geesten der natuurkundi gen, bezielt hen bij hun werk. Heb licht schijnsel, hetwelk de aanwezigheid der ra- diumomanatio aanwijst, verdicht zich in een door vloeibare lucht afgekoelde buis; ditzelfde lichtschijnsel verdampt bij ver warming, en wordt door een gas meege voerd. Zal misschien een der eerste stralen van den dageraad dor toekomst worden op gevangen in een cryogeen-laboratorium 1 Mot het volle bewustzijn van haar roe ping, gaat onze Alma Mater do toekomst te gomoet. In den vrijheidskamp van den monschc- lijken geest om meerdere macht over de stoffelijke wereld to verwerven, om het juk van vooroordeel en gebrekkig inzicht af to werpen, moet en wil Leiden vooraan staan. Weinig zou de ons, ouderen, onze worste ling baten, zeido spr. ten slotte tot do stu denten, wanneer zij niet door U, Hoop des Vaderlands, later werd voortgezet. Wij prijzen ons gelukkig, Jat het Leidscho Stu- dentonkorps naast ons staat om U hiertoe voor te bereiden. Wij zien het don strijd tegen zwakheid en sleur voören met klim mend en moed. Een blik in Uw leven, door zijn onverschrokken oprechtheid dikwijls niet begrepen en verkeerd beoordeeld, doet het van hart van den oudere, die U nadert met de herinnering aan eigen jeugd, snel ler kloppen, zijn oog tintelen van vertrou wen en hoop. Streeft met alle kracht naar de idealen, die de Alma Mater en het Studentenkorps belichamen. Dat is de weg óm Nederland, eenmaal tot do veerkracht eener gouden eeuw herleefd, zijn plaats onder de volke ren bo doen hernemen, en den Ssten Febru ari immer een feestdag te doen zijn voor de stichting van den Vader der Vaderlands. Spr.'s geleerd, maar tevens opwekkend en moedgevend betoog, werd aan het eind door de talrijko aanwezigen met warmte toegejuicht. Gemeenteraad van Zoetermeer. Tegenwoordig zijn allo leden. Na goedkeuring der notulen van 'do vo rige vergadering wordt mededecling ge daan van de volgende ingekomen stukken: a. Brieven van God. Staten, waarbij go d- gekeurd worden teruggezonden het kohier dor schoolgelden over het 4de kwartaal 1903, alsmede het in do vorige vergadering geno men besluit tot het doen van betalingen uit den post voor onvoorrieno uitgaven b. Bericht van do herbenoemde leden der commissie tot wering van schoolverzuim, zijnde de hceren H. van Hamorsvelt, W. J. Vollebregfc en 0. van Dijk, dat zij hun bonoe- ming hebben aangenomen. c. Vorelag van bovengenoemde commissie over het afgeloopen jaar, waaruit blijkt, dat in het bestuur geen verandering is ontstaan, en in 1903 slechts 4 gewone vergaderingen zijn gehouden et* absoluut schoolverzuim in deze gemeente in het vorig jaar niet voor kwam. d. Verslag van Burg. en Woth. omtrent de uitvoering der woningwet. o. Mededecling, dat aannemer van het on derhoud van het gemeente-work voor 1901 is W. Noordanus, timmerman alhier. Al het geen voor kennisgeving wordt aangenomen Hdema wordt overgegaan tot de vaststel ling van het door Burg. en Weth. opge maakt kohier van de hondenbelasting voor 1904, bevattende 20 handen der eerste on 91 der tweede klasse. Bedoeld kohier wordt vastgesteld tot een bedrag van f 131. Vervolgens wordt met algemeen© stemmen besloten aan den gemeente-veldwachter M. Noppo 50 en aan den nachtwaker H. Mul der f 25 grabificatio be vorleeneu als bewijs van tevredenheid over do door hen in het afgeloopen jaar gepresteerde diensten. De gratificatie aan "den veldwachter Noppo heeft voor dezen des te meer waarde en zal zeer zeker een spoorslag zijn om op den in geslagen weg voort te gaan, wanneer men be denkt, dat pas in het afgeloopen jaar, en. dan ook met algemeeno stemmen, diens jaarwedde met f 50 is verhoogd geworden. Na bespreking van enkele aangelegenhe den van minder belang, wordt de vergade ring gesloten. Geachte Redactiel In de laatste dagen ontving ik ten behoeve van „Schoolklndervooding": van do Timmer lieden- en Modelmakeravereeniging ƒ14.80; van de Moubelmakersvereeniging f 10, van do afd. Lolden, van den bond „De Post" f 1 02, zijnde een overschot van een geviord jubileum, terwijl van movr. X. f 2:50 Inkwam. Voorts kan lk mededeelon, dat my Zaterdag avond door een lid van den Gemeenteraad word ter hand gesteld een som ad f 13, zUnde, na een kleinen aftrok voor een ander doeleinde, het presentiegeld over het 4de kwartaal 1903 van dat lid; torwjjl een ander Raadslid mij ook nog f 1 ter hand stelde. Voor al deze giften zeg ik hartoiyk dank. Uw Dw. Dr. Leiden, A. I. Witmans Mzn. 7 Februari 1904. penningmeester. Het abonnement voor het „Leidsch Dagbi«ul" bodraagt In alle gemeenten, waar een agent gevestigd is, 10 Cenis per week Alleen voor Oudowetering, Riouwewetoring, on Roolofarendsveon mag do agent, wegens do groote uitgestrektheid, 11 cents in rekening brengen. Waarschuwing Naar aanleiding van het groot aantal aanvragen om vergunning tot het mogen voeren van het praedicaat „Koninklijke" of van Haro Majosteits wapen, thans wederom inkomende, waarvan inhoud en stijl verraadt, dat die allen door dsnzelfden, pojaoon, althans door Iemand met dezen in nauwe betrekking staande ontrror en zlJn, voor wien reeds by vorige gelogenhoid werd gewaarschuwd, on die er blijkbaar by her nieuwing zyn werk van maakt om ondernemers van zaken en neringdoenden over to halen tot het inzondon van zulke aanvragen, ten einde geldelijke belooningen voor het ont werpen daarvan to genieten, worden belang- hebbenden nogmaals gewaarschuwd, dat die rei gunningen slechts in zeer beperkte mate worden verleend en dat by de beslissing daaromtrent, de omstandigheid, dat van do hulp van dien persoon gebruik is gemaakt, een zeer ongunstigon Invloed zal oefenen. Hot Haagscho Comité voor volksfeesten, afdeeling der ,,Vereeniging voor Handel, Nijverheid en Gemeentebelan gen", heeft liet voornomen opgevat op 19 April, ter gelegenheid van don vorjaardag van Z. K. H. don Prins der Nederlanden, weder feesten te organise©ren, welke niet alleen voor do jeugd, doch ook voor volwas senen worden bereid. Het Comité is er in geslaagd verschillen de lokalen voor dien dag to verkrijgen, ter wijl voor de feestviering zelf bij verschil lende voreend gingen niet vergeefs is aange klopt om steun en medewerking. In haar woning in de Hof straat (Arnoldensohegang) te Rotterdam kreeg M. G. G-, vrouw van F. G., Zaterdag nacht twist met zekeren J. H. lo G., een man tot wien zij in nauwe betrekking staat. Do man verkeerde in opgewonden toestand. Van twisten en schelden kwam het tot vech ten, met hot gevolg, dat hij rijn mes trok en do vrouw eenige steken in den hals toe bracht; de luchtpijp word haar nagenoeg doorgesneden. Zeer gevaarlijk, hoewel niet direct doodelijk gewond, is de vrouw naar het Ziekenhuis gebracht en ter verpleging opgenomen. Lo G. werd spoedig daarna ge arresteerd en overgebracht naar heb bureel in de Pauwensteeg, waar men hem in ar rost stelde. In do afgoloopon wook hebben zich to Rotterdam 29 nieuwe gevallen van typhus voorgedaan en 4 sterfgevallen. Do diroctio dor Holl. IJzeren Spoorweg-Mij. heeft bepaald, naar aanlei ding vaji een desbetreffend verzoek, dat do extra breinen naar Woesbduin bij gelegen heid van de daar te houden wedstrijden, voorloopig gedurende de maanden Maart en April, van en naar Rotterdam zullen loopen. Op do Zuidorzeo ton noorden van Enkhuizen heeft een aanvaring plaats gehad lussohen twee Bunschoten visschers- vaantuLgen, ten gevolgo waarvan 't eono, do botter BU 176, bijna onmiddellijk zonk. Do opvarenden zijn gered. Men moldt uit Haarlom: Nadat do heer Mirandolle, postdirecteur, den rcoli- ter-commissaris bij do reclithank had op do hoogte gesteld van do toestanden, die in 1892 in het kerkbestuur te Velsen bestonden, werd do vordachte aan do verduistering der gelden van do weesjongons 's middags bij den officier ontboden, die hem nu do gele genheid heeft gegeven om vóór Donderdag a. e. do verdwenen f 150 te vergoodon. Daar te Schiedam het getal van febris typhoïdoa nog st-eode toenemende ia, zijn van gomeentowego per kennisgeving do bekende voorschriften gogoven om be smetting togen te gaan. Op do fabriek van do firma W Kan, te OLdenzaol, zal ton gevolge van do katoonorisis voortaan Zaterdags niet go- werkt worden. Bij do firma Geldorman en Zoon zullen do ongehuwde arbeiders, dio meer dan twee getouwon bedienen, een drill - touw moeten laten staan. Inoon vorig nummer word aan do ,,Dordr. Cfc." een bericht uit Dubbel dam ontleend over ongeteekonde briovou. welke do predikant aldaar ontvangen had on dio hoogst belecdigond waren voor zijn vrouw, enz In een door do ,,N. R. Ot." ontvangen schrijven noemt doze predikant nu den in houd van hot bericht ..ongeveer van az leugenachtig." KATWIJK. Geboren: Jan, Z. vnn G. Klmkon- berg on E. Dijkhuizen. Cornelia, D. van K. Jonker en A. Nchnddo van Dooron. Huig, Z. van H. Ouwohnml eu A. van Duyn Huig, Z. van H. van dor Pine on D. van dor Meel. Overleden: Willem, 14 j., Z. van J, Klinken berg pu L, Zwanenburg. 0 n dor trouwd: A. van Dijk jra, en A. van dor Pla3 id. UfJNSÜURG. Goboron: Polronolla» van J. J. Wilms on P. Larmnons. Williolmma Johanna, D. van D. do Koning ou A. Kralt, Jannetje Ida Diouwortje, D. van J. H. don Haan on G. v. Dol ft. Ovorledon: A. do Rost, 80 j., wed van D. v. d Moy. Hendricu8, 2 j., Z. van O. Korkmnn en H. v. d Mey VALKEN HU KG. Goboron: Mnrgo, D. van Cornells Barnhoorn en Nooltjo van dor Bjjl. VUORHOUT. Goboron: Cornolis Johannes, Z. van Johannes Loonardua Caspors on Lina Maria Adola Koch. Helena Clara, D. van Pieler van dor Lans on Dorothea van dor Zon. STOMP WIJK. Bevallen: A. Steijgor geb. Do Groot Z. A. L Audior gob. Don Boon Z. N. Padmos gob. Hoogonbooin Z. Ovorlodon: M. Roodenburg 09 j,, w«l. D. Koot. VEOR. Bo vallen: C. G. v. d. Drift gob. v. d. Kroft D. W ARM0ND. Overleden: Willem van Duyker 66 j. ludoNtcd.Worklnr, xijn epgeneinent DATUM, Yolw. Kin- 4 DAGEN. por». d»r«n. 3 H 31 Jan. Zondag 58 28 86 1 Fobr. Maandag 69 19 88 2 Diaadag 75 21 99 3 Woonodag. 79 26 104 4 Dondordng 74 24 98 3 Vrydag 73 24 97 6 t Zatordag 03 20 63 Een flinke, naar do laatste eischen des tyds Ingerichte Stoomfabriek van Worst en fijne Vleesch- iraren te Amsterdam, zoekt voor hare Producten, zonder tusschen- komst van H.H. Reizigers. Speciaal adres voor leverworst, zeer biliyk In prys en uitstekend van qualiteit. Br. fr. lett. I> K, aan SCHELTEMA HOLKEMA's Adv.- Bureau, Amsterdam. 1808 13 Te Huur 1 Mei a s., voor stil gezin: een ruim bev. 5 Kamors, Provisiek. Keuken, Zolder, op drukken, netten stand, ruim uitzicht aan vaarwater. Huurpr. t 275. p. j. Inlicht. 0. Vest 109 en Woninggids: Boommarkt 11. van af 80 Cents, 1.— en hoogor. Beleefd aanbevelend, Wed. 4. BACKER, Papengraclit 4. 797 6 Door de Stedelijke Gasfabriek worden bestellingen van COKES uitgevoerd van af één Hectoliter. De Cokes wordt bezorgd in gezegelde zakken, ieder inhoudende één Hectoliter. 1812 44 De prijzen zijne Voor het thuis-bezorgen wordt 6 Cents per Hectoliter in rekening gebracht. DB DIRECTEUR. F0MERS Goedkoopste en g-erietlij kste .Reisgelegenheid. Van LEI DEN naar 1ste KI. 2de KI. OEGSTGEEST 15 Cents, tsj Cent. SASSENHEIM as LISSE, HILLEG0M, BENNEBR0EK, HEEMSTEDE of HAARLEM Couponboekjes, verkrijgbaar gesteld bij de Goederen- Agenten, geven voor korte afstanden veel besparing. 3874. 26 LEIDEN LiSSE. 1054 30 OPGERICHT 1836. 11619 30 HOOFDAGENT VOOR LEIDEN:

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1904 | | pagina 5