Kerkelijke berichten.
Het bericht, dat de heer Franken, oud-
tioofdcommissarls van politie to Amsterdam,
in de plaats van mevrouw Yan Harinxma tlioe
Slooten tot Regeeringscoramissaris van de
St -Petersburgsclie tontoonBlolilng zou benoemd
zijn, berust op een misverstand. De hoer Fran
ken is als godelegoerd commissaris naar St-
Petersburg gezonden alleen om de zorg voor do
veiligheid van de kostbare verzamelingen op
lieh te nemen.
Blflkens bjj het departement van marine
ontvangen bericht is Hr. Ms. pantserdekschip
„Friesland", onder bevel van den kapitein ter
Zee A. L. van der Moolen, 14 dezer van Rot
terdam vertrokken, ton einde de bestemming
naar Oost-Indiö op te volgen.
Het stoomschip „Oranje", van Batavia
naar Amsterdam, vertrok 14 Dec. van Port-
Said; de „Fiores" arriveerde 14 Dec. van Am
sterdam te Padang; de „Gedó", van Rotterdam
naar Batavia, arriveerde 14 Dec. te Southamp
ton; de „Kodiri", van Batavia naar Rotterdam,
passeerde 14 Dec. Gibraltar; do „Maasland"
vertrok 14 Dec. van Duinkerken naar Buonoe-
Ayres; de „Telemachus", van Java naar
Amsterdam, passeerde 14 Dec. Prawlepoint.
Leiderdorp. In de zitting van den Militie
raad zyn gisteren wegens broederaienst van
den dienst dor nationale militie vrijgesteld de
'Jotolingen dezer gemeente: Cornells Veefkind
(qo. JJ, Jacob Warnaar (no. 6), Gerard Koning
(no. 7) en Laurens van Egmond (no. 12), ter
wijl op grond van lichaamsgebreken voor den
dianst zijn afgekeurdHubertus Adriauus
Antonius Kocher (no. 11) «n ChrisUxffel Jo
hannes Oo8terom (110. 13).
Weerbericht van 15 December.
<V»lf*Di h»l «ion. h«d. Uoi. ImtltauM
Verwachting. Zwakke tot matigen
Zuld-Oostolijken wind. Betrokken lucht. Nevelig
weer. Weiasg verandering in temperatuur.
uo kocntzaal.
Bij het k an ton gerecht to Leiden
werd gisteren lange tijd in beslag
genomen door een zaak tegen Th. v.
B. en J. V., te Noordwijk, beschul
digd in den nacht van 13 November op
het jachtveld van den heer T. A. O. de
Ridder, te Katwijk, do een oen haas to
hebben geschoten en de ander dien te bob
ben opgeraapt on medegenomen. De ge
meente-veldwachters V. d. S. te Katwijk,
en J. te Noordwij k, hadden de fed ton zoo
niet geconstateerd, dan tooh uit de verte
gezien.
Een andere getuige, B., arbeider to Kat
wijk, Beide thans te veel aan den veldwach
ter te hebben verklaard wat hij thans niet
kon volhouden, nl., dat hij den haas had
gezien.
Het O. M. eischte tegen J. Y. 1 of 1
dag en tegen V. d. B. 3 of 3 dagen met
verbeurdverklaring van den haas.
W. F. M-, slager te Oogstgeest, stond te
recht beschuldigd vorsch vlccsch te hebben
ingevoerd, waarvan hij niet kon verklaren
waarvan het afkomstig was en gedeeltelijk
ook niet het bewijs kon toonen bij v" o hij
hot moest bezorgen. Een gedeelte van "het
vleesoh wae echter van ccn keuringsmnk
voorzien. Beklaagde bekende, maar zei de
altijd aan het abattoir te slachten, wat hem
veel geld kostte, zoodat hij meende ook wel
te mogen invoeren.
Eisch f 4 boete of 3 dagen hechtenis.
J. O., vleeschverkooper te Leiden, had
een mand mot vlccsch uit Hnzcrswoude af
komstig cn aangevoerd met den omnibus
naar Leiden vervoerd langs een andoren
weg dan door de desbetreffende verorde
ning was aangegeven.
In deze zaak werd behalve de agent Enn-
ma nog gehoord do voerman J. J. K., die
verklaarde, dat de afspraak was geweest, dat
O. het vleesch van de voorm. Hoogewoerds-
poort zon afhalen; toen hij er niet was, had
do voerman he.t moegenomou tot den stol,
waar hij het. had afgedragen.
Eisch 10 boete of 5 dagen.
Geachte RedacteurI
In uw blad van gideron trof mjj In hot
stuk, getiteld „Eon Loldsch politlo-agent voot
de Rechtbank" de volgende zinsDodo*
„De eisch is twee maanden gevangenisstraf.
„Nog eens, w\J zijn geen reohtsgeleorlen. Doch
„als wU dezo twoe maauden vergelijken met eon
„jaar, waartoe nog zeer onlangs door dezelfde
„Rechtbank iemaud werd veroordeeld, die oen
„moord had geploegd, dan komt onsxoohts-
gevoel daartegen in opstand."
Met dit laatste wordt natuurlijk gedoeld op
de Noordwljkscho zaak, waarin ik nis ver
dediger bon opgetreden. Gaarne zou ik naar
aanleiding der aangehaalde ziosnode twee
opmerkingen maken:
lo. De schrijver vergelijkt den eisch van
het O. M. in de oene en het vonnis van den
Rechter in de andere zaak. Dit is natuurlijk
verkeerd. WH men eon vergelijking maken,
dan moeten vergeleken worden eJech en oisch
of vonnis on vonnis. In het eerste geval krijgt
men: Eisch in de Noordwljkscho zaak: vier
jaar gevangenisstraf. Eisch In do Loidsche
zaak: twee maanden gevangenisstraf. In
het tweede geval zal men nog wat geduld
moeten hebben, want het vonnis in de Leid-
sche zaak is nog niet bekend.
2o. De persoon, die verloden week van de
Haagsche Rechtbank een jaar gevangenisstraf
heelt gekregen, la niot veroordeeld, ook alot
vervolgd voor moord, maar voor mishande
ling met doodeHjkon afloop. Dat er tusschen
deze belde strafbare feiton nogal eenlg vor-
schil bestaat, moge den niot-reohtsgeloorden
schrijver hieruit biyken, dat tegen het eerste
Is bedreigd levonslango gevangenisstraf of
tfldelUke van ten hoogste twlutlg jaar, tegen
hp* twoode een gevangenisstraf van hoogstens
7.' jaar.
Jk hoop, dat door deze Inlichtingen do
opstand, waarvan de schrijver gewaagt, ge
dempt zal zijn.
Met do opname dotor regolen zult gU zeor
verplichten
Leiden, Uw Dw.
16 Deo. 1903, J. 0. van dee in>.
Neutrale of Christelijke Vakvereeniglng
Hoe aangenaam het mij ook was eenige
6tukjcö te lezen in uw geacht blad, zoo komt
het mij toch voor, dat z._; voor het meeren-
deel geplaatst zijn niet ter wille van mij,
maar ter wille van de Vcreeniging „Patri
monium" en den Chr.-Nat. Worklicden-
bond." Vandaar dat ik ray voorneem daar
niet op tc antwoorden. Ik zaJ een begin
maken mot dengene te beantwoorden, die
zich noemt ,,een andere X" en hern in het
kort verwijzen naar mijn laatste 1 stuk
je, en verzoek hom te lezen wat de redacteur
van „Ons Vakbelang" van den typogra-
phenbond schrijft cn voeg er bij, enkel om
zijn hoofd nuchter cn zijn oogen open te
houden, het volgende: nog kort geleden kon
eon neutrale katoen-bewerkersvereeniging,
volgons „Unitas" niet medegaan, om de
vrouwen in do fabriek een korteren arbeids
dag dan 10 uren t© bezorgen, terwijl de
bond ..Unitas" wenschte aan de Regeering
te verzoeken om den arbeidsdag der vrouw
in dc fabriek te bepalen op 8 uren, (en
stel hem dan de vraag: kan dat hoofd nog
nuchter blijven en zijn oogen open voor de
neutraliteit?)
Een ander wericman, die veel gevoelt voor
een neutrale vakbeweging, begint met een
traktoments-bespreking, om daardoor te
zeggen, dat eerst aan stoffelijke belangen
moet gedacht worden en dan aan het geeste
lijke. Ik vraag aan dien werkman: Wat is
het doel der Yakverecnigingen Het doel
is, alles tc regelen wat op e'en arbeid dce
menachen betrekking heeft. De arbeid des
menschen moet zoo geregeld worden, dat by
geen l>eleteel voo-t den mensch zij om zijn
tijdelijk cn eeuwig geluk te. bereiken.
Ziedaar het groot© onderscheid tusschen
de Neutrale of liever gezegd Socialistische
en Christelijke vakbeweging. Als men zijn
vorstand gebruikt, ziet mon, dat ver
schillende sociale verbeteringen op het pro
gramma dor Christelijke vakbeweging
staan, oohter zoo, dat zij het streven naar
maateohappeJijke welvaart en verbetering,
het hooger doel van den menech en
van zijn arbeid, op de eerste plaats
wil gesteld zien.
Duidelijkerdc vakbeweging weet, dat
in de honden der Christelijke werk
lieden de krachtige middelen zijn om
bi beletten, dat de arbeid de ziel
rratadele, liet lichaam verzwakkc, het.
dagelij ksch brood niet voortbrenge. Tk
vraag aan dien arbeider verder: hoe komt
het. dat de eotflsdienwrige elementen in de
aTbcdderelvweging hoe langer zoo meer te
rugschrikken van de zoogenaamde neutra
le veneemgingen 1 Het v-udt zijn oorzaak
hierin: lo. dat dc neutraliteit slechts een
lokaas is, om in het openbare teven, dus
ook in de arbeidersbeweging geen
rekening behoeven to bonden mot al
datgene, waarop de godsdienst in 'het
openbare teven recht kan doen gel
den; 2o. dat do anti-godsdi: nrtige
■rUideTsbeweging zich met behulp van
die neutraliteit in do zoogen ai -• neu
trale voreenigingor» in.moddert en naar ge
lang der omstandigheden gunstig zijn, in clio-
ztdfdo mate meer openlijk op den mitldon-
bast het roode vluggetje vertoont. Zij, die
or ouders over denken, zijn in meerdere
of mindere mate onverschillig voor hot
godsdienstige, maar zoeken verbetering van
hun toestand in die veroenigingen, waar
hot godsdienstige element wordt geweerd
en alleen op den niaatschappelijken toe
stand het oog wordt geslagen, terwijl dan
geheel uit het oog wordt verloren, dat met
het loochenen van den godsdienst de maat
schappelijke gang der zaken niet te verkla
ren. is.
Ik wil met dat alles volstrekt niet bewe
ren, dat alle patroons Christelijk handelen.
Ik woet wel beter, maar als de. Christelijke
Vakbeweging verder flink blijve aangepakt
en onder een verstandige leiding blijft, dan
moeten die he eren tot andere gedachten ge
bracht worden. De loomquacet-ie moet door
de Yak organisatie worden behandeld in ver
binding met alle Christelijke vereonigingen,
zooals de Christelijke werkliedon-vereeni-
ging „Patinmonium", „R.-K. Volksbond",
,,St--Jozc.phgezellen-ve>reeniging", enz.
Wat de Koninklijke goedkeuring van véle
neutrale vereenigingen betreft., dat ware
beter daarover maar gezwegen to hebben,
ook da Nieuw-Multhusiaanscbe Bond is Ko
ninklijk goedgekeurd. Wil dat. nu zeggen,
dat men de beginselen van den Bond goed
keurt.? Volstrekt niet Het boteekent alleen,
dat de personen, die zich daarbij aanslui
ten, om hun lidmaatschap niet vervolgbaar
zijn.
Om nu to komen tot don man mot een
helder hoofd, vakkennis, een edel liart en
misschien nog meer, alleen tot hem deze
vraag: zijn collega zegt geen twee heeren to
kunnen dienen, waarmede ik het volkomen
met hem eens ben, cn als dit nu waar is,
hoo kan dan hij zich dienstbaar maken voor
Roomsch, Ned -Herv. of Luthersch, en mis
schien nog moer Het welkom in de neu
trale vcreeniging kan ik begrijpen, als men
maar nagaat wat een doktor hieT tor stede
zegt in „De Nieuwe Tijd", Aflevering
Februari 1902, bladzijde 99. „Een Katho
liek, dne ernstig voor het Socialisme propa^
geert, zal eonmaal voor de keuze gesteld
worden tusschen dit en do Kerk", waarmede
in rijn geheel genoemd mag worden: hij,
die gelooft en propaganda maakt voor het
8oci»lismo, komt voor die keuze to staan.
Geachte RedacteurDankend voor de
verleonde plaatsruimte, eindig ik na den
wensch uitgesproken to hebben, dat de
Christelijke Vakbeweging zich moge ontwik
kelen, het lot van de werklieden verbctere
en bij dit alles het godsdienstig element
bovcndrijvel X.
Lolden. Heden li alhier bevorderd tot
dool or In do rechts wetensohap, na het ver
dedigen van 8telllngen, de heer F. W. A.
Beeloerts van Blokland, geboren te 'e-Graven-
ha ge.
Geslaagd is voor het dootoraal-examen in de
reohtsweteuechap de heer J. H. A. L. Adam j
voor het oandidaats-examen Id de rechtsweten
schap de heer J. G. de Vriee.
TGQNEEL.
„"Een onbeschreven blad.»» Blfjspd
in drie bedrijven van Jirnst van Wohoyen.
Een onbeschreven blad, een ertuk papier
nog niete zeggend, zonder inhoud, maar
dat weldra zal weerspiegelen het innerlijk
zijn, hot karakter van hem, die dat blad
nam en er op schreef met foracbe of mót
teedere hand, wat hij daarop wensch te uit
gedrukt te zien, ziedaar hot beeld, dat
Ernst von Wolzogen bezigde, om een bij
hem opgekomen gedachte te vertolken, een
meer dan eens voorkomend levensfeit te
verklaren.
Een onbeschreven blad is het jonge meis
je, dat woldra gehuwd niet een man, meer
dan 20 jaar ouder dan rij, door dezen zal
worden opgevoed tot een ernstige, degelijke
huisvrouw. Hij zal dat natuurkind vormen
en ontwikkelen, hij kan al zijn aandoenin
gen en wilsuitingen overbrengen op dat
onbedorven hart en haar zoo opheffen tot
hem, reeds volmaakt in eigen oog.
Toch zijn poging mislukt, vergetende,
dat oen menscbenhart nooit ©en onbe
schreven blad kan wonden genoemd,
daar reede van de prille jeugd herediteit,
opvoeding en omstandigheden hun invloed
deden gelden en merkteekenen graveerden,
onuitwisehbaar en cm veranderlijk.
Don titel nu daargelaten, geeft vo^ Wol-
zogen ons ©en vermakelijke klucht te zien.
Ziehier het gegeven: Een professor in de
wiskunde, dr. Moll, komt in zijn Kerstva-
cantic wee! aan huis bij mevr d; wod. Ho
mann cn haar 18-jarige dochter Paula, bij
wie in huis wonen -de overste Homann ©n
diens zuster. Hij is verliefd op dat aardige,
jonge meisje, dat onbeschreven blad, ter
wijl mama hoopt, dat zij, 37 jaar oud, dc
uitverkorene zal zijn. Als de teleurstelling
overwonnen is, wordt do toestemming gege
ven en het jonge paartje gaat op reis Te
rug van de reis, komt de ellende. Me
vrouwtje beeft absoluut geen begrip van
ernst of huishouden, krijgt ruzie met de
oude huishoudster, flirt met haar neef, den
vaandrig, rolt met Hem over den grond -om
een witte muis te zoeken, wordt boos op
haar man, jaloersch op haar moeder en ont
vlucht de woning met n©ef-lief, doch he
laas, neef heeft geen geld om spoorkaartjes
te koopen.
Zij koint in he.t derd:- bedrijf terug, mis
verstand opgehelderd, verzoening, liefde,
CTtZ.
Yan te voren waren rertLs uxttTekiels uit
verschillende couranten in een blaadje te
ijru .n gebracht, end gezonden, om de goe-
gi üconte toch op het harte t© drukken, om
te komen zien en kooren. Nu, wij hebbc-j ge
zien en goho jrd en ons kostelijk geamuseerd
om deze heerlijke klucht. Want hooger clan
een klucht staat het niet, al moeten wij cv
kennen, dat de dialoog soms zeer goed was.
Figuren uit een kluoht waren: lo. de over
ste Homann, die over het toonecl strom
pelt met eenige metei's watten om zijn been
vanwege liet pootje. 2o. Zuster Amalia, die
als oucl© vrijster nergens nicer afkeer van
heoft dan van kuseen. 3o. Dc vaandrig
Koert Homann, die de echte militaire eer
zoekt in zijn uniform, maar hoewel belee-
digd in eigen oog, toch gaarne van zijn bo-
leediger een fijne sigaar en ©en glas wijn
aanvaardt, 4o. Professor Dcgenw-ger, die
na 25 jaar getrouwd te zijn geweeert, zijn col
lega aanraadt, om aangaande do opvoe
ding der vrouw, de literatuur over dit on
derwerp na te slaan. 5o. C&to, de huishoud
ster bij Moll, die haar heer 12 jaar trouw en
eerlijk gediend heeft, en niet ongenegen zou
geweest zijn, om aan rijn zijde de meesteres
dce huizes te zijn geworden Ma-ar als klucht
was het uitstekend, en de mensehen hebben
gisteravond hartelijk gelachen en volkomen
terecht Het werd dan ook heerlijk gespeeld
door don troep van Van Eysden.
Het jonge actrioetje El9n Manhshad
gelegenheid om eens flink uit tie komen
Zeker geen gemakkei ijke rol was haar toe
bedeeld. Die kleine Paula is wel wat- over
dreven geteéfcend. Een meisje, dat allengB
aan trouwen denkon gaat, laat haar dood-3
poppen wel mot rust, maar deze Paula
vindt eerst haar poppen en dan haar huwe
lijk kortweg „leuk Toch heeft- roej. Manhs
door haar „leuke" spel, die beide contras
ten weten te ve-reenigen. Het komt mij
voor, dat zij een voortreffelijke ingénue ie,
eon kracht die aan dit gezelschap niet ge
vonden werd. Wat friasoh© jeugd cn levens
lust ademde al, wat zij sprak en deed zien 1
Hoe gpitig de oogopslag, hoe beschaafd dc
uitspraak, zonder eenig Duitech dialect. Zij
had da.n ook veel succes en ontving een
schoon© mand met bloemen.
Krachtig werd zij bijgostaon door mevr.
Yan EysdenVink, dio de -ndankbare
rol vervulde van de trouwlustige, maar toch
eerlijke moedor en die door relief te gevon
aan die rol, thans opnieuw toonde oen groo
ts kunstenares te ijzn.
Ook Tartaud, de man van Paula, en
Alex Faassen ale de oom, hadden uit
nemende oogenblikken on deden ons goed
spel rien.
Een woord van waardeering voor mevr.
K1 e y voor de goede typeoring van de
huishoudster, waarlijk een vrouw om eon
pas getrouwd vrouwtje een schrik op hot
lijf te jagen.
Aangenaam was het ons den heer Van
Hees te zien optreden in de rol van den
vaandrig. Ook hy behoort tot de jongeren
van dit- gezelschap, die wat kunnen en veel
beloven voor de toekomst. Beschaafd in
stem en manieren, Is er in hem een kracht
die rich nog moet ontwikkelen. De drukke
rol van den vaandrig was voor hem als ge
knipt en hij wist die geestig te vervullen.
De zaal was goed gevuld, de menschcn te
vreden, het decoratief goed gesteld, alleen
de cntre-octe duurde te lang.
Sassenhelm. Ned.-Herv, Gemeente.
Woensdag-avond om halfzeven hoopt hier op
te treden da, Yan 't Hooft, van Terneuien.
„JACOB CATS."
De Leadeche Tooneelvereen. „Jacob Cats",
welke onlangs een recibeer-wedstrijd had
uitgeschreven voor niet-loden, toonde Zon
dagavond in den Leidschen Schouwburg
weer eens wat zijzelve kan prestoeren. Op
gericht den lOden Nov. 1874, begint de Vcr
eeniging reeds zekeren leeftijd te bereiken,
waarop bij andere gezelschappen dik
wijls vanwege de concurrentie verval
van krachten wordt opgemerkt.
Bij „Cats" is daarentegen blijkbaar nog
veel jong van harte, te meer merkbaar door
de telkens nieuwe krachten, waarove.- de
Yoreoniging kan beschikken Maar daar
nevens staat, dat ook oudere krachten, die
langen tijd niet hebben meegewerkt, nu en
dan weer op de planken verschijnen en too
nen, hoe hun spel nog ten zeerste mag wor
den gewaardeerd. Dat was ook thans hot
geval. „De Patiënten", het biijspel in drie
bedrijven, van Johan Gram, leverde er het
bewije van
Daarin herkenden we in den notaris Van
Leur een goeden ouden bekende, die ander
maal uitstekend op dreef was en flink werd
ter zijde gestaan door dokter Lampen, een
dilettant, die ook thans getuigenis aflegde
van zijn steeds meerdere ontwikkeling. Hg
belooft een steunpilaar der Yereeniging te
worden.
En wat de drie in dit stuk voorkomende
dames betreft, zij vormden een klaverblad,
dat in het samenspel uitmuntend wae, ter
wijl Anna, de meid, goed zich daarbij aan
sloot.
Allen deden hun best het geestige blijspel
tot rijn recht te doen komen ©n... slaagden
e-r in. Had zij, die hier ais Anna de dienst
bod© optrad, een onder geschikte rol ver
vuld, in het stuk, dat er aan was voorafge
gaan, was zij de hoofdpersoon. In „De Pla-
netenjuffrouw" toonde zij zich a 1b ware bet
©en act-rice van beroep. Zij govoelde zich in
deze dramatische scbets in één bedrijf, door
Justus van Ma-urik geschreven voor mevr.
AlbregtEngelman's jongste jubileum, ge
heel thuis. Soms deed rij zei fa aan dere be
roemde tooneeilspeelster donken. Had zij
haar spel soms afgezien? Welk een gevoel
legde zij in het onderhoud met haar zoon
Herman, na de treurige bekentenis, welke
diens nu door hem verlaten vriendin Riekje
had afgelegd. Daar kwam -de. dilettante
van de edelste soort voor den dag. Ook de.
anderen, alsmede XJeentje de dienstbode met
haar niet overdreven Amsterdauiseh dia-
loet, de juffrouw en de heer, die ook bij de
planeten ju ff rouw op bezoek kwamen, mo
gen niet onvermeld blijven.
De aanwezigen, die den schouwburg goed
vulden, toonden meermalen door luid ap
plaus en terugroepingen van hun belang
stelling on tijdens het blijspel van de op
gewekt© stemming, waarin zij ook op dezen
goed geslaagden avond werden gebracht.
Heft Sftaftóoira fte Leiden.
Do Minister van Waterstaat deelt in zUn
Begroolingsantwoord mede, dat in verband
met de innchling van het station te Loidon,
het aanwijzen van een oudere standplaats aan
de treinen der Staatsspoorweg-maatschappij,
niot mogelijk is. Intusschon zal worden onder
zocht of zonder grooto kosten aan het be
zwaar Is to gemoet te komon.
De Maatschappij maakt bezwaar tot ver
meerdering vRn liet aantal troinen op het
baanvak Loiden"Woerden, maar is bereid
betere aansluitingen to verzekeren.
POSTERIJEN.
Openstelling der Postkantoren voor het
publiek op Zaterdag 26 December o. k. (2den
Kerstdag).
Plaatselijke lijd.
Postkantoor 6.60 8.50 en 12.50 4;50.
Bijkantoor 12.50 4.50.
Hulpkantoren als op Zondag.
Bestelling te Leiden van brieven 7.60,
2.50, 6.60.
Bestelling te Leiden van postpakketten
10.20 's v.m.
Dc Directeur van het Postkantoor
H. Ekkhout.
Tweede Kamer
Zitting van Maandag namiddag.
Staat8begrooting voor 1D0 4.
Voortzetting der behandeling van het
hoofdstuk Marine.
De heer Staalman zou wenschen, dat de
minister van marine voor jongen© uit de ar
beidsklasse op verschillende plaatsen van
ons land cursussen opende voor de oplei
ding voor machinisten, aansluitende bij don
cursus te Hellevoeteluis. Do kosten kunnen
niet hoog zijn.
Spr. is tegen herkeuring bij bevordering
tet hoogeren rang. Dat zal eon straf zijn op
betoonden ijver, want zij, die het best hnn
dienst hébben gedaan zullen de meeste kans
loopen om afgekeurd te worden. Yan de
maatregelen ten aanzien van de stokers
heeft spr. niet veel verwachting. Wij moe
ten bruikbare stokers hébben en hebben wei
nig aan werkman-stokere in een militaire
jas. Tucht, spr. geeft het toe, moet or rijn,
ook in de machinekamer, maar men moet
het machinekamer-personeel het niot noo-
delooe lastig maken. Ook voor het logies
van dat personeel moet goed gezorgd wor
den, ©n men zal het eenige faciliteiten moe
ten toestaan. Spr. zegt intusschon den Mi
nister flank voor hetgeen hij voor het per
soneel heeft gedaan cn nog wil doen, qieoi-
aal ten aanzien van do onderofficieren.
Spr. constateert, dat «.'.e proef met recrutee
ring van matrozen uit de zeemilitie is mie-
lukt. Geen enkele milicien heeft zich opge
geven. Wat mag daar toch wél de reden
van zijn? Laat do Minister dat eens onder-
eoeken. Met premie-v erhooging zal de Mi
nister or misschien wel komen, maar dan
moet de premie-verhooging ineens 2000 of
f 2500 zijn. Dat is een heele som, maar dan
heeft men ook in eens geoefende matrozen.
Spr. deelt het gevoelen van den heer Ke
telaar omtrent het te lange dienstverhand.
Hot stelsel om een jongen op zijn 14de jaar
t© laten teekenen, deugt niet Zoolang on
ze marine moet drijven op de bandteekening
van kinderen van 14 jaar, kan zij nooit
goed worden.
Bij de bestrijding van opruiers zal de
minister Spr. aan zijn rijde vinden, maar
de basis, waarop het ontslag uit den dienst
berust-, deugt niet. Ook wijst Spr. cr op,
dat er van dat ontslag en van het weigeren
van een bewijs van goed gedrag geen hooger
beroep openstaat. Elke maand, en niet een
maal in het jaar, moet er gelegrahnid zijn
voor de schepelingen om hna wenschen aan
de commandeerende officieren kenbaar te
maken.
Ten slotte behandelde Spr. n g eenige-
punten, zooals kostelooze verpleging in
dc hospitalen; Zondagsrust voor de muzi-'
kanten; "herbaalde uniform-wijziging, voor-t
schotten van 6 maan don aan de gehuwden'
©n vrije verpleging voor dc gezinnen \an;
gehuwde® in plaatsen waar officieren van
gezondheid aanwezig rijn.
Zeer waardeert Spr. de in uitzicht gestel
de afschaffing van den oorlam. Hij dringt,
wederom aan op pensioen aan weduwen,!
wier mannen ïn de tropen aan cholera over-'
leden zijn, reeds door 's Ministers voorgan
ger toegezegd.
He heeT Hugenholtz betuigt rijn ingeno
menheid met het niet op 6tap1 zet ten van
hot twaalfde schip waaraan wij z. i. geen
behoefte hebben. Naar zijn meening kunnen:
wij den last van 6 groote schepen in Indië
niet dragen en zouden die toch niet vol
doende zijn om Tndië te beschermen. Afstel
van nieuwen aanbouw zal altijd kunnen ro;
kenen op Spr/s steun. Ook Spr. vraagt in
lichtingen omtrent de „Friesland". Hij
waardeert hetgeen de minister gedaan heeft'
voor liet mindere personeel, doch vraagt
of het wel goed is het geven van het oerti-j
ficaat va® goed gedrag alleen aan den com
mandant over te laton. Dezo heeft het da-ar-1
mede in de hand aan den matroos 1ste kL
f 5 op een salaris van f 25 por maand in te
houden.
Ook ten aanzien van de voeding waar
deert Spr. hetgeen door den Minister is ge
daan, doch hij wijst cr op, dat de verwis
seling der blikken niet op tijd geschiedt/
zoodat er blikken zijn, die zeven jaar oud
zijn. Spr. juicht de verkorting van het
dienstverband van 12 tot 8 jaar toe, maar'
wijst er op, dat zij feitelijk neerkomt op'
vermindering van 14 tot 10 jaren. Het voor-,
lezen van krijgsartikelen aan kinderen van'1
14 jaren en hen bij overtreding te straffen
in absurd. Wat bedoelt de Minister mot an-1
bi-krijgsbnchtelijke handelingen van dia
jongens? Spr. dringt aan op nog eenige
verbeteringen in de werving cn verklaart
zich niet tegen een stukje muziek op Zoiv
dag in het stille Den Helder. Hier houdt
spreker's waardeoring op om plaats to mar»
kon voor afkeuring. Hij keurt af 's Minis
ters optreden tegen de organisaties van do
mindere schepelingen, wier doel is strijden
tot lotsverbetering cn niets anders. Verleden'
jaar zoide de Minister, dat hij met dezo bon-'
den zou concurreeren. De stenograaf heeft-
die woorden zeker niet opgevangen, want;
zij staan niet in do Handelingen; intus-'
schen concurrentie ïn den gooden zin, zon'
spr. gaarne zien, maar waarom worden pas;
verbeteringen aangebracht, na werkstaking
cn muiterij Met weigering van de Konink-'
lijke goedkeuring aan -don Bond zal dc mi-!
nister niet® verder komen, want daartegen'
zijn reeds maatregelen genomen. Ook Spr.l
komt op tegen het straffen van de redao-'
teuren van „Den Fakkel" ,het orgaan vaa!
den stokershond, en tegen het straffen on*'
der een smoesje, in plaats dat inon ro id-'
weg zegt waar het om gaat.
Spreker wijst er verder op, hoe Marino»
matrozen gestraft werden wegens het colpór-
teeren met geschriften op een meeting voor
algemeen kiesrecht. Spreker vraagt aan den;
minister pertinent of rij niet gestraft zul-!
len worden, wanneer zy niet ooi portee ren,,
maar alleen dergelijke meetings bijwonen».
Hij komt er tegen op, dat de eebepelingen*
naar hun politieke gevoelens gevraagd wor
den; daar heeft do Regeering zioh niet mee
tc bemoeien, dat gaat haar geen lor aan. Do
veel besproken brochure besprekende, waar*
van duizenden exemplaren verkocht zijn,
zegt spreker, dat van a tot z waar ia, wal
in de brochure staat.
De Minister tan Marine (de heer Ellis)
schudt ontkennend hot hoofd en slaat do
handen van verbazing in elkaar.
De heer Hugenholtz hoopt dat de Rcgco-|
ring nog lang zal voortga n die bonden ld
bestrijden, want juist daardoor zullen zij
groeien ©n bloeien.
De heer TroelstraLang zullen rij leven 11
Do heer Hu-genholtz wijst verder op Ja!
mislukte proef om «ee-miliciens tot de Ma
rine te doen overgaan, waaruit blijkt, dal
de brochures niet te veel gezegd hebben,!
Met klem komt spreker op tegen de zijns in*
ziens geniepige wijze, waarop d© ontslag-
brieven worden gegeven, zonder oertificaat
van goed gedrag
Als een man zich werkelijk misdragen'
heeft-, laat Kern dan een gewoon rood pas-
poort- geven en op een gewonen ontsl.og-'
brief de reden van hot ontslag niet mei*
den. Ook moest niet ontslagen worden op
staanden voet. Ten slotte vraagt Spr., wij
zende op het voorgevallene met de common*
dant van de „Edi", gelijke monniken, ge
lijke kappen. Zoo iemand en anderen com
mandanten, die niet Iran gezag kunnen
handhavenmoet geen schip meer worden
toevertrouwd. Spr. vraagt aan den minister
of hot geen tijd wordt van boven af kracht
tig in te grijpen.
De heer Dugmaer van Tvn*t spreekt ver»
trouwen uit in het. beleid van den Minister!
doch dringt sure op meer gelegenheid tol
klagen voor de schepelingen.
Avondzitting van Maandag.
Hoof d,stu k VI (Marine.)
De heor Van Gijn meende bij dc voortgo»
zette algeméene beraadslaging over de Ma^1
rinebegrootiiig, dat men niet slechts heeft
te zorgen voor de verdediging van de
Noordzijde van de kust, doch ook voor hot
Zoldsrtnntier. Spr. vroeg, wat de stand
