NÓ/ 13423 Woensdaa 25 Noyenatoep. A*. 1903. tBeze (Qouraat wordt dagelijks, met uitzondering van §pn- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit DR E Bladen. Eerste Blad. Premie en een Verrassing Jongedaiacs-Kudgc-Uhitworlh Jongplir-cren-l! udso.-Wbitw&rtii compleet Pboto^raphictoestcl, Leiden of Amsterdam? PRIJS DKZKR COUBAMTi Voor Leiden pel week 9 Oentsj per 3 maanden f 1.10. Buiten Leiden, per looper en waar agenten gevestigd rijn 1.30. Franco per posta 1.66. PRIJS DER ADVERTENTIE^! Von 16 regels ƒ1.06. Iedere regel tneer f 0.17J. - Grootere letter» osqt plaatsruimte. - Kleine advertentiöo van 30 woorden 40 Oents contant i olk tiental woorden meer 10 Oenta.- Voor bet iucassoeren wordt A0.06 berekeud. op St-üicolaasavond. Wy hebben in magazijn een aauttfl beekjes ▼an ANBRIGSSEX en GEROES, mot óón en twee plaatjes, die wil ter gei&geuketd van St.-Nicolaas aan de Klnioron van ouzo Abonnés aanbieden. Gedrukt in gewoon omslag z\jn het aar dige boekjes, waarvan do titels lulden: ANDRIESSEN, Leiden in 157S en 1*74. Een vroolijkc snaak. a De Jongensjaren van Witte Cornelisz. de With. GERDES, De Vuurtoren, g GoudforelUn. De jonge PoUenkoopman. Wy bieden die aan lagen zo\en ceals per boekje, drie boekjes togen twintig ceuls, alle ze» boekjes togon veertig eeaatst. Maar ofschoon vador Van Alphen of een ander kindervriend heeft gezegd, dat oen „kin derhand gauw gevuld is", willen wy, met het oog op St-Nioolaas, den dag dor verras singen, het hlorby nlot latori on aau do jeug dige koopera onzer Premio de gelegenheid bieden, bovendien een prfla te trekken. By den Hsor A. J. STALLllfGl, op de Hoogewoerd, don eenlgon agent voor Lelden en Omstreken van de Badge WJW4- Tfortli Rijwieleii, keobten wy eou en oen Rijwiel als eorsten eu twecdou prijs. By do firma JAÏVSSEtf A Co., op den i Apothokersdfik, als derdon prijseen i met belofte den winner gratis het phertegra- pheeren te leeren. En b(j de firma SIjEYSER, op de Hoo- gewoord, diverse andere prezen, zoodat in het geheel worden uitgeloofd: la Prijs. Een Rudge-Whitworth Rijwiel voor jongedame. 2e Idem voor jongenheer. 8e Photographeer toestel aaet driepoot, bakken, drukramen, maatglas, enz., geheel compleet. 4e Een Hokker-Ball-spel, 6e Een paar Schaatsen. 6e 9 Een Pmg-Pong-8pel. 7e 9 Een Hftodwerkdoos. 8e 9 Eon Handwerkdoos. 9o 9 Een Briefkaart-album. 10e 9 Een Sachet met Postpapier. 11e 9 Een Kleurdoo8. 12e 9 Een Handwerkdoos. 18e 9 Een Watermolen (karton). 14e 9 Een Bookeozeiltjo. 15o 9 Een Belogoringespel. 16e 9 Een Toeken-étui, 17e 9 Een Zakmes. 18e 9 Een Teeken étui. 19e 9 Een Vulpenhouder. 20e 9 Een Figuronlegger. 21e Een Briefkaart-album. '22e 9 Een Zak mos. 23e 9 Een Sehiyfgarnituur. 24e 0 Een Spol. 26e n Een Halma spel. 26e 9 Een Spel. S7e 9 Een Schr\j fmapje. 28e 9 Een Vouwbeen. 29e 9 Een Schry fmapje. 80e 9 Een Vouwbeen. ,81e V Een Poppenwiukol. 82e 9 Een Tafeltje met stoeltje. En de navolgende boekwerken in praebt- bandjes i •3e Prijs. ANKÜRA, De Sagen van Dioderik V. Bern. 34e Prijs P. LOUWBRSE, Janmaat in de Oost. 35o Boe Willem Advoc. werd. 36e O. WILDERMUTH, De Zwitsersche Peter. 37o 9 De Schrandere Bruno. 88e t Eone koningin. 39e K De drie schoolkameraden. 40o g P. L0UWER5E, De Vaandrig v. Pre- derik Hendrik. 41e BosUvaér Tromp. 42e 0 Ba fine*i van „Stavast." 43e 0 Janmaat in de Oo3t. 44e 0 Krygsman en Koopman. 4ëo \i'or stelen en Ontkomen. 46e Toch Oranje Boven. 47e V listing en in 1572. 4be P. J. ANDRIES8EN, De Zilveren Schaatsen. 49e SUZE Frans Hoffmann. 60o 0 P. J. ANDRIESSEN, De Zilveren Schaatsen. 61e g do De Zilveren Schaatsen. 52e wet w D* Deserteur. 63e g De Kinderen van den Zoet daar. 64e een e Adolf cn Clara. 66e f J. J. A. GOEVERNEÜR. De Wild- doodsr. 60s J, J. A. GOEVERNEÜR. De gevan genen in het Paleis van St.-James. 67e p A. "WERUMEUS BUNING, Bonald HaUifax. of Leve de Zee. 58e g H. TEN BRINK, De Vrijbuiters van Sumatra. 59e. D 3. TEN BRINK, De Vrgbuiters van Sumatra. 60e A. WERUMEUS BUNING, Ned in het Blokhuis Alle beekjes zij» op de aebterzijde genummerd. Wie due twee of moer boekjes koopt, heett dan ook tweo of meer kansen ep een der prijzen. De verloting zal plaats hebbon op St.- Nlcolansdag en do uitslag dienzelfden avond worden bekend gemaakt. Wy zullen een paar ataulgeneoten of hen, die zich daarvoor aanbieden, uitnoodigen de nummers derpryzen te willen trekken. Mot den heor STATjEjIXGA Is overeen gekomen, dat het rywiel kan worden geruild, hetzy de damesfiets, voor een jongensfiets, hetzij omgekeerd. Bovendien hoeft de heer Stallinga de be reidwilligheid allo prijzen In zlju ma- garijn, Hoogewoerd 53, te étaïeereu, zoodat alle prijzen aldaar ie be- zlotitlgon zijn. Het Bewty», waarop do bookjes aan ons Bureel kunnen worden afgehaald, zal Maan dag a. in ons Blad worden afgedrukt. De Müsbum-quab6tib. Wy hebben tot dusverre tot do quaestie van hot Ryks Ethoographlsch Museum, die in den laatsten tyd weder zoovele pennen in beweging brengt, het zwygen gedaan. Na het versehyneu van het rapport over het Ethoographiaeh Museum, uitgebracht door de Commissie van Advies, benoemd by Hr. Ms. besluit van 29 Mei 1902, hebben wU gemeend to kunnen volstaan alleen met een zakeiyk overzicht daarvan. Zoolang do zaak In handen was van de bekende zeven deskundigen, de hoogleeraren Do Gooje, De Groot, Holwerda en drs. Boeser, Sehmellz, von Sober, Van Hasselt en IJzer man, pasto hot de pers te zwygen en toen etndeiyk het resultaat was neergelegd in een uitvoerig rapport èa meerderheid èn minder- hold zich bovendien nog hadden uitgesproken in afzondorlyke nota's, was ons gevoeJon, dat men het einaoordoel gevoeglijk aan de Regee ring kon overlaten. 't Is waar, er hverschte ondor de Commissie geen eenstemmigheid, doch Ieder der drie 8troomingon had voor zyn zienswyze zooveel materiaal byeengedragen, als mogeiyk was. Wat zoudon wy, nadat deskundigen by uitnomendheid een uitvoerig en gemotiveerd oordeel hadden uitgesproken, nog voor nieuwe In het debat brengen? Wy hadden slechts de zwakke echo kunnen xyu van die stem, welke in het rapport den boventoon voert, omdat wy ook op verschillende o. i. goede gronden meenen, dat het Ryks Ethnographisch Museum te Lelden behoort te biyven. Dit nog eens te herhalen achten we evenwel In het stadium, waarin de quaestie verkeerde, niet noodlg. De groote Amsterdarasche bladen hebben daarover anders gedacht. Met een roerende eenstemmigheid, die het vermoeden wettigt, dat al deze artikelen zoo niet door een elfde hand geschreven, dan toch door een zelfden geest geïnspireerd zyn, verschenen achtereenvolgens in „Het Nieuws van den Dag", het „Algemeen Handelsblad" en de (Groene) „Amsterdammer" artikelen, waarin op geheel dezelfde gronden wordt ge pleit voor een verplaatsing van het Ryks Eihnographisch Museum naar de hoofdstad des Ryks, In ovsreenstemming met hetgeen het Amsterdamsoh lid der bovengenoemde commissie in z(jn nota voorstelt. In verband hiermede en met hst oog op het spreekwoord, dat het hemd nader is dan de rok, mag by do beoordeeling der argumen ten, in deze artikelen aangevoerd, niet uit hst oog worden verloren, dat zy ln Am6tordam- scho bladen zyn verschenen, die onwillekeurig hst meest geneigd zyn een speciaal Ameter- damech belang te behartigen. Onze Minister van Binnenlandsche Zaken is trouwens te goed journalist geweest, om dit niet ts be- grypen en als zoodanig deze artikolon naar hun juiste waarde te schatten. Zelfs de niet al te argelooze lezer zal, als hy kennis neemt van de schrifturen, welke ln de laatste dagen on weken vla de Amster- dameobe redactiebureelen over de Museum- quaestie Nederland doorgaan, den toeleg heb ben doorzien. Het geldt daarby nlst het belang der weten schap in de eerste plaats, niet het belang van 'g Ryks Etbnograpbisch Museum in het byzonder, op oen al to ln het oog loopende wyze wordt hot Amsterdamsch belang op den voorgrond geschoven. Dit treedt duideiyk aan het lloht als men do verschillende artikelen gaat ontleden en bemerkt hoe weinig redenen on welke zwakke gronden voer eon verplaatsing naar Amster dam worden aangevoerd. Yoor w(J zullen trachten nog eens het goed recht van onze stad op het behoud von het Ethnographisch Museum aan te toonen, willen we de verschillende courantenartikeion aan een korte beeohouwing onderwerpen. „Het Nienws" is in de nummers van 4 en 6 November do campagne tegen Lelden be gonnen. In het eerste artikel geeft het, na vooropgezet te hebben, dat Amsterdam reeds in 1901 kosteloos hst Ryk het voormalig Buiten-Gasthuis voor een ElUn. Museum heeft aangebodea, welk aaübod die stad nog gestand doet, een beknopt ovorzicht van het bekende rapport met de daaraan toegevoegde nota's. Uit de aanhalingen en kantteekeningen van den schrQver biykt echter duldeiyk aan welken kant z(jn sympathieën zyn, ai zou men nog niet do conclusie aan het slot hebben ver wacht, dat het Ethn. Museum ia zyn geheel naar Arasterdam dient te wordea overgeplaatst. In dit atuk wordt aangekondigd, dat de schryvor in oen volgend en slotartikel zich zal beroepen op een autoriteit buiten de com missie, die, zooals het eenigszins hartroerend wordt gezegd, „voor dezelfde quaestie heeft geleden eu gestreden tot zyn laatsten snik," We hadden wol zoo'n vaag vermoeden over de autoriteit, die togen Leiden zou wordon uitgespeeld en onze verwachting werd in dezen niet beschaamd. Het was niemand anders dan wyien mr. L. Serrurier. Maar daarmede was do aardigheid voor de Leidsche lozers, die van verre of meer naby do quaoetle ln een vroeger decennium hebben gevolgd, er vrywol af. Waar wy ons aan het oude: „van de dooden geen kwaad," willen houden, zal het ons wel eens moeiiyk vallen om do vervolgons aangevoerde argumeuten op de rechte waarde te schatten. Doch waar heid bovenal. En dan moeten wy al dadeiyk op een paar onjuistheden wyzen. Mr. Serrurior was niet de feiteiyke stichter van 's Ryks fithnographiach Museum te Leiden. De feiteiyke stichter waa dr. C. Leemans. Dat op zyn persoonjyk Initiatief de uitgave van het „International Archiv iür Ethnografle" tot stand kwam, ia de tweede onjuistheid. De stichter daarvan was prof. Bastlaan, torwyi onder redactie van dr. Schmeltz het „Archiv" eerst tot betrokkeiyken bloei kwam. De schry ver had echter oen autorltoit noodig, die indruk moest maken, daarom heeft hy hem zeker met zooveel gezag omkleed. Die echter te veel wil bewyzen, bewyst daardoor mets. Dat het van den aanvang af by mr. Ser» rurier vaststond, dat Nederland een eigen Eihnographisch Museum behoorde te bezitten, is waar, doch wy kunnen er byvoegsn dat het toen ook by hem vaststond dat Leiden dit Museum moest bezitten. Hot terrein was er, mede door zyn toedoen, daarvoor reeds gevonden en de heer Serrurier was er zoo vol van, dat hy vóór het plan kans had ver- wezeniykt te worden, reeds met de Directie van de Rotterdamsche Trammaatschappy was overoengekomoo, dat haar tram hier zou door- loopen tot het zoogenaamde Raamland, buiten de voorm. Hoogewoerdepoort, het terrein, toen ter tyd als plaats voor het Museum aange wezen. Uit dien tyd dagteekent de enorme werk kracht en energie van den heor Serrurier, waarvan de schryver gewaagt. Doch al te spoedig veranderde dit. Met dezelfde warmte als de heer Serrurier eerst pleitte voor do oprichting in Leiden, bestreed hy doze wel dra. Personen, die in die dagen mot den heor S. omgingen, schryven dezen plotse lingen ommekeer aan persooniyke overwegin gen toe. Ware de hesr Serrurier tot opvolger van prof. Yeth of Wilken benoemd, zeer waar- sohyniyk was nooit het „Glds"-arlikel van 1894, dat „Het Nieuws" thans motkenneiyk genoegen aanhaalt, geschreven en stellig had dit blad niet mot vette letters kunnen af drukken de woorden: „dat door biyvendo vestiging van het Ethn. Museum te Loidon aan de Nederlandsche natie word onthoudon het beste middel tot opvoeding des volks." Zeer stellig zou mr. S. oen warm pleiter voor de oprichting van een doelmatig Museum- gebouw te Leiden xUn gebleven en wat meer zegt, ongetwyfeld zou onze gemeente reeds lang eon naar den oisch des tyds ingericht Ethn. Musouin hebben verkregen. Sinds dien tyd kwam er verwydering tus- sohon mr. Serrurier en de stad zyner inwo ning. In wetenschappeiyke kringen kon men het hem niet vergeven, dat hy zich niet. ontzag de universiteitsbelangen tegen te werken, de burgery liet niet na haar ontstem ming te kennen te geven over het feit, dat deze directeur yverde om zyn Museum van hier naar elders verplaatst te krygon. Er ontstond verbittering aan weerszydon, het ging hard tegen hard, en bioruit zyn ook alloen de titels zyner brochures „Museum of Pakhuis" on „Museum of Mesthoop" te verklaren. Mr. Serrurior behoorde niet moer aan het hoofd van het Ethnographisch Museum, dat zyo hart niet meer had eu waarvan hy durfde schryven, dat het in Leiden niet verder te brengen waa dan oen verzameling van raritoiten. Wanneer men deze uiUpraak in verband brengt met het feit, dat dezelfde man, die het schreef, eenige jaren te voren met kracht yverde voor de stichting van een zoodanig Museum in datzelfde Leiden, daa verschynt *y in een oneigenaardig licht, waardoor er elke wezenlyke waarde aan ontnomen wordt. Trouwens deze uitspraak klopt ook heel slecht met de door den togenwoordfgen direc teur opgemaakte lyst van de collection, waar mede het Museum ln den loop dor jaren werd verrykt en waarvan „Het Nieuws" in hetzelfde artikel zegt: „hoe ontzagiyk ryk moet het Mueeum zyn, vooral voor Indonosiö, China en Japan." Laten wy er aan toevoogen: dat heeft de kundige en onverdroten werkzame opvolger van mr. Serrurier, dr. Schmeltz, weten te bewerken. Maar deze heeft niet enkel het 'Museum met nieuwe, Ethnographische schatten verrykt, hy heeft mede èn onder weten schappeiyke kringen èn onder den broeden stand dor burgery liefde weten te wokken voor deze instelling. Als nu deze man, die, als vreemdeling hier gekomen, zich nooit byzonder met Leiden hoeft bemoeid en hier nog niet eens inge burgerd la, zoodat hy niet van overdreven sympathieën voor deze stad kan worden ver dacht, door ervaring en studie tot het oordeel is gekomen, dat het Ethn. Museum ongedeeld in deze Academiestad behoort te biyven, dan had de schryver in „Het Nieuws" zich wel tweemaal mogen bedenken vóór hy apodictisch neerschreef: het Ryks-Ethn. Museum worde opgericht te Amsterdam. Wy hebben goed vertrouwen, dat oen scherp zinnig man als odzs tegenwoordige Ministor van BlnnenlaDdsche Zaken ook liever zyn licht zal opsteken by een in dezen alleszins tot oordeelen bevoegd man, dan by don schryver ln „Het Nieuws", die, biykbaar zelf bevoor oordeeld, zyn betoog bouwde op argumenten van een man, die, zooals door ona aange toond is, toen hy die argumenten bezigde, niet onbevooroordeeld meer kon zyn. In een volgend artikol zullen wy hotgeen in de andere Amsterdamsche bladen is ver schenen, aan eea crliiek onderwerpon, om daarna onze gronden voor een blyvende vestiging van het Musoum binnen onze ge meente aan te voeren. LEIDEN, 25 November. Dr. W. Lente, Rem. pred. te Oudeweto- ring, deelt ons mede, dat do berichten in verschillende bladen voorkomende, als zou hij het op hem uitgebrachte beroep naar Leiden (Rem. Gem.hebben aangenomen, voorbarig zijn. Aan geen hunner heeft hij zijn beslissing meegedeeld en hij zou dit nooit doen, vóór zij ter kennis van het be stuur der Leidsche Gemeente of van zijn tegenwoordige waa gebracht. Ned.-Hervormde Kerk. Aangeno men is het beroep naar Schiedam door da E B. Couvée, te Entor. Bedankt is voor het beroep te Amster dam door dr. P. S. Meerburg, te Maas land. Gereformeerde Kerk. Aangenomen is het beroep naar Leeuwarden door ds.. W. A. van Ea, te Oudshoorn, Het bestuur der afdeeling 's-Graven- hage van de Vereen iging tot Vercenvoudi- diging en verbetering van examens en On derwijs heeft zich tot deu gemeenteraad al daar gewe J met een adres houdende klacht, dat de schooltijdon aan do gemeen te lij ko Openbaro Lagere Burgerscholcu to lang zijn. Het bestuur verzoekt mitsdien bet leer plan dier scholen zóódanig te wijzigen, dat voor de boide laagste klassen het halvo uur van des morgens halftwaalf tot twaalf uur, en voor alle klassen het halvo uur van des namiddags halftweo tot twee uur op Maan dag, Dinsdag, Donderdag en Vrijdag, bo nevens de uren voor handwerkonderwijs voor meisjes op Woensdagmiddag, kouien te vervallen. Tegeno\er de verdachtmaking van den Raad van State door „De Standaard", wat betreft de vertraging, die de behandeling van wetsontwerpen van de tegenwoordige Rogee- rlng by dat staatslichaam zou ondergaan, wordt in een schryven uit Den Haag aan de „Middelb. Ct." o. a. het volgende mede gedeeld „Toon ln de zomermaanden de leden, althans enkele leden, van den Raad van Stato bun gobruikeiyke zomervacantio stonden te onder nemen, kwamon eenige belangryke, maar niet buitengewoon omvangryko wetsontwerpen by dit college in. Van dit verlof was van te voren aau de betrokken departementen, juister gezegd aan een der departementen, konnis gegeven, zonder dat hierop echter acht werd geslagen. Onder vorige ministeries werd natuuriyk altyd, al was het sloclits beleefd heidshalve, rekening gelioudon met de vacantia van den Raad van State. En zoo ontstond er een aanmerkoiyko „vertraging", die nog langer duurde omdat de wetsontwerpen slecht afge werkt waren, wat eou ongunstig advies aan de Kroon insloot, en wat wederom vordero omwerking aan het departement ten gevolge had. Trouwens, over de gebrekkige techniek der Ingediende wetsontwerpen is ouder dit minlaterio herhaalde malen door den Raad van Stato geklaagd. Byna geen onkel ontwerp Is or ingekomen, of hot onderging, lngovolgo ongunstig advies van den Raad van State, ingrypende wgriging. Ook in dit opzicht moet hot premierschap een verre van gunstigen Invloed uitoefoncn." Naar hot „N. v. d. D." by goruchte ver neemt, zou het ontwerp voorde nieuwe Zondags wet reeds zoover gereed zyn, dat het dezer dagen by de leden van het Kabinet cirouleort en weldra deu Raad van State zal bereiken. Het ontwerp zou verder gaan dan verzekering der Zondagsr u s t, eer de strekking hubboa van Zondagsh e 111 g n g on met Dame strenge bepalingen bevatten betreffende het eluiten van winkels en het goven van tooneelvoor- stellingen en muziekuitvoeringen op den Zon dag geheel verbieden. De bij bet late rog. huzaren bonoom- de luit.-kolonel G. P. A. O. H Römer, en de bij hot 2do rog. huzaren benoemde ma joor jhr. M. W. Boroel komen resp. te Do- venter en Haarlem in garnizoen. De majoor F. E. M. van Lilaar, van hob leto rog. huzaren te Deventer, wordt ovor- goplaatet naar Amersfoort. Movrouw dé wed. Simon van dor Aa, geb. v. Marselie Harteinck, heeft begon den zonder van het volgend jaar ontslag aange vraagd als directrice van het Kinderzie kenhuis te Rotterdam. De correspondent te Rome van do ,,N. R. Ct." schrijft: Het stoffelijk overschot van wijlen don Nedorlandflchon gezant mr. Westenberg zal op verlangen van den overledene zonder godsdienstigo plechtigheden ter aarde bo- steld worden te Rome op het Engelscho kerkhof. De Italiaanscho regecring zal vertegenwoordigers zonden, terwijl een har tal jon militaire eerbewijzen zoi brengen. Het ,,Giornale d'Italia" stelt do ver diensten van den overledene als gezien di plomaat en deken van fle gevolmachtigde ministers-gezanten in 't licht. Een broeder en een neef van wijlen den gezant zullen aan de bograienis deelne men. Het bestuur von do Voreeniging van eigenaren van huizen met vergunning, te Amsterdam, heeft een request aan de Twee de Kamer der 8taten-C .neraal gezonden, waarin betoogd wordt de noodzakelijkheid, dat de vergunning aan het perceel verhou den blijve en waarin vorder de steeds toe nemende clandestiene drankhandel sterk afgekeurd wordt. Door de heoren F. B. Kalebeek, J. B. Meynen en J .Lens te Leiden, vormende do „Commissie voor het Gedenkboek" bij het 50-jarig bestaan der Hoofd-voreonjging" is een verzoek gezonden aan allen bij hc4 Chr. onderwijs betrokkenen, om medcdco- lingen, enz. De heer H. A. Peerlkamp, directeur van het Rijkstelegraafkantoor te Nijmegen, is voornemens binnenkort den dienst mot pensioen te verlaten. Op do voordracht van een tijdelijk Icer- aar Ln de Franeohe taal bij het m o te Amsterdam, 6taan do j.?oren: J. A. H. Met- trop, leeraar aan do Rijks-H. B.-8. t® Utrecht, en J. G. Broderode onderwijzer aan de Brinioeobool, te Hilversum.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1903 | | pagina 1