Nieuwe Orgels. Centraal Apotheek. UiraSORTEERDER. IEMAND, Apothekersdijk 35. - Telephoon No. 533. ECHTSCHEIDING ianolianM GEBIis. liEliKËLM, No. 13415 :H¥'" LEIDSCH DAGBLAD, MAANDAG 16 NOVEMBER. - TWEEDE BLAD. Anno 1903. Buitenlandsch Overzicht. Academlenleuws. i Vervolg Advertentiën, F. VAN DER WAALS, Billijke prijzen. Ditslnitend A contant. Machinale fiCousenbreieriJ. L. H. BRIJHEN, Turfmarkt 7. VERKOUW STOKHUYZEN. Aanbevolen soorten van ƒ1.en 1.25 per KG., extra geurig en waterhoudend (2de Aankondiging.) Reisbnrean der Spoorweg-Maatschappij, (tcïóiis Bcstelkantoor), Breestraat ÏOO. Uitzending van Diners Verkrijgbaar in alle buurten der stad. Middelbaar Technisch Onderwijl. Zaterdag-avond vergaderde hofc Departe ment Leiden van de Noderiandfiohe Maat schappij van Nijverheid in hot Nutegebouw, vaar als spreker optrad dr. A. Borgman, directeur der Ned. School voor Handel en Nijverheid te Ensohedee, die een causerie hield over „Middelbaar Technisch. Onder wijs." lHoöwoI er ruime gelegenheid was tot In troductie, was het bezoek niet talrijk. De burgemeester woonde de vergadering ook bij. De voorzitter, de heer J. Hartevelt Azn., i opende do vergadering met een kort woord, waarna hij het woord gaf aan dr. Borg maan. Spr. begon met er op te wijzen, hoe in de laatste 30 jaren de oprichting van am bachtsscholen, handel- en industrie-scholen, (kook- en huishoud-scholen, land- en tuin- bouw-soholen is toegenomen, en hoo het vak- wonderwijs zich nog steeds uitbreidt, terwijl het vakonderwijs zich rustig verandert om gelijken tred te kunnen houden met de wijzi gingen in hot maatschappelijk bedrijf. Voor namelijk echter door gebrek aan organisatie ien aan leerkrachten tevens, blijft nog bijna ihefc geheelo platteland van dit onderwijs 'verstoken. Bovendien zijn er, die alles ver vrachten van do theorie en ter andere zijde bestaat de meaning, dat do eenige goede op leiding ia die, welke de practijk geeft. Vol- ^is spr. is de Beste methode der volksop- •ding, dat theorie cn practijk innig sa,'' ]*nengaan. Elk ouderpaar wenscht, dat hun kindc- jren flinke mannen en vrouwen wordem en |«do kinderen zelf willen iets worden. In (ons land zijn thans ongeveer 200,000 jongens jen ongeveer evenveel meisjes van 13 tot 16 J'jaar. Gelijkelijk over do vier jaren verdeeld, (zijn er dua ongeveer 100,000 kinderen van 13 jaar in ons land. Elk jaar komen dus in lans land 50,000 jongens en 50,000 meisjes een plaatsje vragen in do maatschappij, in het gezin of in onze middelbare scholen, lom zoo alle scholen, volgende op de lagere scholen to noemen. Volgens gegevens, die spr. ten dienste staan, zaten er in 1901 nog geen 26,000 jongens van 13 jaar in de perste klaaso van al onze scholen, die op de 'lagere school volgen, dus nauwelijks 50 pCt. (Gaan wij nu bedenken, dat het aantal leer- lii»gen in de faöogste klassen steeds afneemt, ('dan meende spr. te kunnen aannemen, dab [nog geen 40 pOfc. onzer jongens van 13 tot |16 jaar schoolonderwijs ontvangen en nog '.geen 25 pCt. meisjes. Al die anderen moeten er maar zien te komen. Wie do bete eken is ■'daarvan inziet, draagt de onwrikbare <yver- [ifcuiging in zich, dat er groote behoefte aan ••Vakonderwijs bestaat. 1 Dat vakonderwijs zal bijdragen tob ver- me ordering en veredeling van on n natio- (n&lc/n. arboid. Al heb leder, d-.X gebruikt (jwordt voor wand-, meubel-, rijtuigbeklee- rjding, enz, komt uit het buitenland, evenals bok de elastieken zijstukken der bottines, •vitrages, machinerien en andere artikelen, die ook hieor zouden kunnen worden gemaakt jpan arbeid en geluk en welvaart aan te bren- igen, indien liet vakonderwijs beter tot haar recht kwam. j Spr. kwam hiorna. tot de stelling, dat dit ;|vakondorwijs gebaseerd moet zijn op algo- jmcono ontwikkeling, waarvan do laagste [grens op do gewone lagere school kan be- '-leikt worden. Lager vakonderwijs mag niet (eerder beginnen, dan nadat de lagere school 'Idoorloopen is. i Wio verdere algemeene ontwikkeling (wenschen, kunnen overgaan naar een H. B.- ;öchool met 3-jarigen cursus of bezoeken Ifciog do 4de klasse der H. B.-S. met 5-jarigen (cursus, om daarna de lessen aan do middel- jbare vakscholen te volgen. De leerlingen (Hot H. B.-S. 5clo klasse en van bet Gymna sium gaan óf naar verschillende vakscholen llvoor hooger vakonderwijs óf naar de Uni- 1 yore i te it. i Vraagt men voor welke beroepen of be id rij ven wij vakonderwijs zullen inrichten, |Üan antwoordt spr.: voor die takken van het jm aats oh appel ij k bedrijf, welko hun grond llyiiiden in een groep van analoge weten- iBohappen en dio een factor vormen van allen 'maaischappelijken arbeid: aldus ón het bou wen van woningen, hefc verschaffen van kleeding en voedsel, het bouwen van spoor wegen, bruggen, kanalen en het verrekenen van ai dien arbeid, handelsschol en. Thans komen 70 pCt. der 16-jarigen meestal geheel onvoorbereid in de bovenge noemde bedrijven terecht. Zy hangen in hun dagelykschen arbeid in hun leerjaren ai van allerlei personen, geschikt om alg leermeesters op te treden of niet, zoodat het toeval bij dé vorming dezer jongens en meisjes een te groote rol speelt. Van ontwikkeling langs natuurlijken weg van al datgene wat in liet kind gelegd is en van initiatief om iets nieuws te scheppen, geen sprake. Derhalve moeten gelegenheden geopend worden, waar de jongens en meisjes voor hun lateren levenstaak zullen moeten kun nen Iceren. Bij de organisatie van het vakonderwijs moet worden- gezegd, dat dit het ganache Noderlandsche volk moet omvatten en on derscheid gemaakt tusschen die bronnen van arbeid, die in elke plaats kunnen wor den uitgeoefend, en die welke zich in be paald# centra's hebben ontwikkeld of kun nen ontwikkelen. Men moet uittermate voorzichtig rijn bij het overnemen van een ander land, omdat do bronnen van arbeid daar een geheel andere bcteekenis kunnen hebben dan hl ons land. Bovendien bedenke men, dat vakonderwijs vooral vertrouwen en initiatief moot wêkke-n. Deze stellingen werden achtereenvolgens (door spr. aan een nadere beschouwing on derworpen, waarbij in het bijzonder werd (stilgestaan bij het technisch onderwijs in Enschedee, waarvan do N ederlandscho Sohool voor Nijverheid en Handel in drie afdselingen verdeeld als voorbeeld van mid delbaar vakonderwijs wordt genoemd. Spr. toonde hierna uit do geschiedenis van liet vakonderwijs in Duitschland, En geland, België en andere laden aan, dat de vakscholen staan onder den invloed van groote wereldstroomingcn, die thans heen- wijzen naar centralisatie, evenals de in dustrie zelf. Na verder nog do wenschelijkheid te heb ben besproken van afzonderlijke scholen voor de grondstoffen, katoen, wol, linnen en leder, kwam spr. tot dc vraag, wanneer men met hot middelbaar vakonderwijs most beginnen. Sommigen willen het reeds doen aanvangen op 12- a 13-jarigen leeftijd; spr. behoort tot hen, die eerst na algemeen ontwikkeld onderwijs op 15 a 16 jaar vak onderwijs willen doen aanvangen. Eindelijk beep rak dr. Borgman nog de combiniatïo van vakscholen, die in somnti- ge gevallen, zooals nader werd aangetoond, mogelijk is. Do bezwaren, die daartegen in gebracht rijn, worden door de ervaring go- logenstraft. Spr. eindigde, met de opmerking, dat het plan van den Minister van Binnenlandscho Zaken, om ons middelbaar vakonderwijs to verbeteren, in elk opzicht toejuiching vor- dionfc. Laten wij hopen aldus spr. dat bij de bewapening onzer zonen cn dochters, do maarschalkstaf niet vergeten worde in den vorm van algemeeno ontwikkeling, vol doende voor de grondige beoefening van 't vak, waardoor het alleen mogelijk worde ons volk groot te maken in al datgene, waarin een klein volk groot kan zijn. Yan do gelegenheid, om met den spreker van gedachten te wisselen, werd gebruik gemaakt door do heeron W. Draaijer on M 'H. van Waveren. De eerste betwijfelde hot, dat leerlingen, die cp hun dertiende jaar de lagere school verlaten, genoeg hebben aan dit beetje theoretisch onderwijs om daarna vakonderwijs tot 18 a 19 jaar met vrucht te volgen. Do spr. antwoordde, dat ook hij liever later zou beginnen, maar er moet rekening gehouden worden met de economische toe standen te onzent. Deze zullen in vele geval len een voortgezet theoretisch ondorwijs niet toelaten. De heer Yan Waveren voelde wel iets voor heb Duitöche systeem: theoretische oplei ding gelijkstaande met de 4de klasse H. B.- S., daarna 3 jaren in de practijk om daarna een technische school te bezoeken, en vroeg het oordeel van dr. Borg aan daarover. De spr. antwoordde, dat dergelijke leerlin gen hem altijd welkom rijn; hij meende ech ter, dat onze industrie zoodanige regeling niet toelaat. Onze werkgevers willen hot eenvoudig niet doen. De jongens blijven ge woonlijk in de practijk als zij dezen weg in slaan, wat spr. nog niet zoo'n groot kwaad aaht. In beginsel zou het spr. wel toelachen, doch im de practijk gaat heb niet. Alleen voor do opleiding tot den landbouw achtte tfflj toepassing mogelijk, Maar zooals spr. reeds had gezegd, met het overnemen en na volgen van heb buitenland dient mon ook in dezen voorzichtig te rijn. Daar niemand verder het woord verlang de, sloot de voorzitter met een woord van dank aan spr. en hoorders de vergadering. De Belgische Kamor van Afgevaar digden heeft, op voorstel van don socialist Yamdervclde, besloten den socialieti6chen afgevaardigde voor Hoei, Hubin, te ont slaan uit rijn gevangenschap. Hubin moest vijf maanden zitten, wegens inbreuk make a op de vrijheid van arbeid bij een werksta king. De Regeering van don 0 o n g o-S baat heeft een koloniale school gestioht voor haar toekomstige ambtenaren. Die Re geering laat tegenspreken het berioht, dat LoelocaJouirig door opstandelingen veroverd zou rijn en Lomani in toestand van opstand zou vorkeeren. De Pruisische minister van marine, vice-admiraal Tirpitz, is tot admiraal bevor derd De Rijksdag zal eerst einde December bijeenkomen. De Duiteohe pers houdt zich druk bezig met heb vonnis, gewezen tegen 1 uitonant B i 1 s e, den officier, die, ter verantwoor ding goroepen wegens het publieeeren van een roman, waarin al tc doorzichtig toestan den in het garnizoensplaatsje Forbach wor den beschreven, met eos maanden ge vangenis werd gestraft. Dc „Post" laakt scherp do wijze, waarop de luitenant tegen zekere militaire misbrui ken te velde trok door „een samenraapsel van koffiehuispraatjes" te publieeeren. Maar het blad is toch genoodzaakt tc erken nen, dat de zaak van groot gewicht is. „De onthullingon, in den loop van het debat ge daan" zegt do „Post" verder, „en waaraan groote publiciteit is gegeven, hebben een zeer ongunstigen indruk gemaakt, zelfs in krin gen, waar men steeds gereed staat heb leger tegen de lasterlijke aantijgingen te Verdedi gen." Do „Voss. Ztg" neemt de golegenhtrid ie baat om hervormingen te eisohen. „Het vertrouwen van het publiek moet worden hersteld." Andere bladen sproken in gelij ken geest. Zoowel de veroordeelde als de auditeur militair zijn van het vonnis in hooger be roep gegaan. De corporatie van London is van plan den Koning van Italië bij zijn bozock aan Engelands hoofdstad aan te bicdon con complete verzameling van de penningen, door do corporatie geslagen. 'Met de Britsche espeditie tegen den Mullah schijnt het nog niet heel hard te willen opschieten. De correspondent der „Daily Telegraph" seint althans, dat het plan om een algemeene aanvallende bewe ging te doen. wordt vertraagd door het ge brek aan water. Do Britsche krijgsmacht, zegt hij, loopt meer kans onder haar eigen gowicht te bre ken dan door hetgeen de Mullah tegen haar zou kunnen ondernemen De Mullah toont weinig of geon initia tief; anders zou hij op meor aanvallende wijze te werk gaan. Hij schijnt 20,000 man onder zijn bevelen te hebbon met 25,000 dieren. Men is algemeen van oordeel, dat hij er van dóór zal gaan, zoodra hij con troepen macht ontmoet, die maar eenigszins in be hoorlijke conditie verkeert. Zijn voornaam ste hoop is er op gevestigd de Indische troe pen te pakken te krijgen na een langr mareoh, wanneer zij dorstig rijn en afge tobd. Volgens de „Standard" zijn de onder handelingen tusschen lord Lansdowne en den heer Deloansó over eon 1 e e n i n g van 2,000,000 pd. et voor M a no k k o afge sprongen. Volgens de „Echo do Paris" zal president L o u b e t bij rijn bezoek aan R o m o niet door Z. H. den Paus ontvangon wor den. Er komt uit Rome met betrekking tot Z H. Pius X nog can bericht, dat aandacht verdient. Bij alle openbare plechtigheden, welke een Paus verrichtte, werd hij steed3 in een draagstoel, den „sodia gestatoria", naar de plaats der ceremonie gedragen, zoo- dab hij hoog boven de hoofden van de me nigte uitetak. Paus Pius X ovenwei heeft rich naar het laatste Consistorie tc voet be geven, door de sola ducelu naar de sal a regia. In een eeuwenoud gebruik heeft do „democratische Paus" aldus verandoring gebracht. Nog moeten wij, nu wij met onze gedach ten in Italië verwijlen, melding maken van een ganscli ander feit. Do Italiaanache s o o i a 1 i s t Bergama6co heoft een aanklacht ingediend tegen de „Mattino", die zijn portret had afgedrukt met heb onderschrift: „Moordenaar!" Het reoht daartoe wordt door den man van recht voor allen aan hot blad betwist, 't Is dan ook niet alleen niet vleiend gehan deld, maar zelfs kras-belcedigend. De Italiaansche bladen raken niet uit- gopraat over het tragisch uiteinde van min is ter Rosano. Zij staan nog vol bijzonderheden, waarvan wij er eenige niet aan onze lezers willen onthouden. Toen hot doodsbericht kwam, zeide men algemeen, dat do gebeurtenissen van den laatsten tijd bij Rosano eon besluit dedon rijpen, dat hij reeds voor eenigen tijd geno men had. Een maand geleden kondigde Ro sano in de dagbladen van Napels aan, dat hij geen enkele schuld van zijn beide zoons meer wilde betalen. Die vcrklariDg moet hem een hevigen ziclcnstrijd gekost hebben mon weet, dat hij den smaad, dien zijn bei de eenige zoons over hem brachten, diep voelde, te meer, omdat hij met uo gezinnen zijner dochters, waarvan een gehuwd was met den markies Fcrn cn de tweede met den ingenieur Municchi ,in het Palazn Rosano een waar patriarchaal familieleven leidde. Men twijfelt niet, of hij kwam met zijn zelfmoordplan to Rome. Zijn plotselingo komst verrastte de zijnen niet weinig. Vrouw en dochters omhelsde en kuste hij zenuwachtig en hoewel hij overigens kalm scheen, at hij dien middag niets. Hij zat tusschen zijn beide oudste dochters cn hield haar handen in do zijne. Vooral was hij tecder jegens zijn jongste dochter, di der tien-jarige Bice, die sinds haar geboorte ziekelijk is. Nadat hij allen goeden nncht gowenscht had, begaf uij zich naar zijn kamer en den volgenden dag vond men zijn lijk. Rosano nam het uiterlijke zeer id acht; tijdens rijn verblijf tc Napels begaf bij zich steeds om halfzeven naar de Mis. Een zijner vrienden, dio ltosano 't laatst sprak, was professor Nitti Daarbij sprak men over den frisschen oudordom van ze ker hoogleeraar van de Napelsche universi teit. „Zulk een ouderdom zal ik niet bele ven," zeide Rosano; „ik zal niet oud wor den." Rosano was to Venetië sinds jaren voor 60,000 lire ^rzekerd en nam twee jaar ge leden een tweede polis van 100,000 lire, die echter niet 'zal worden uitbetaald, daar do bij zelfmoord vereischto drie jaren niet ver streken zijn. Met betrekking to£ dc nalatenschap van wijlen koning Alexander van Servië weet men nog dit te vertellen: De volgende vorderingen zijn ingekomen op die nalatenschapde Russische Wolga- en Kamabank fr. 1,800,000, de attaehó van de Servische legatie te Parijs fr. 350,000 (deze beide vorderingen komen uit schul den van koning Milan)de geneesheeren, die koningin Draga behandelden, cischcn fr. 70,000, en de Servische rcgccring wegens hot meubilcercn van het paleis te Belgrado In 1885 fr. 300,000. Kleinere vorderingen bo- loopen sam-n fr. 300,000. De meeste dezer vorderingen iuilen tat- mocdolijk wel worden afgewezen. Boris Sarafof, dio reeds zoo meni- nigmaal den krantendood in gestorven, is als uit den doode verrezen cn met een klei ne zeventig opstandelingen de grens over en wol naar Bulgarije go- trokken. Damian Guioff blijft met aardig wat benden in Macedonië. Op veel rust wijzen dio teekenen niet, dat is zeker! Het Russische Telegraafagcntschap meldt, dat het uit Kopenhagen verbreide cn door do Europcescho pers verspreido gerucht, als zou graaf Lamsdorf binnenkort aftreden, volkomen o n- w a a r is. Graaf Lamsdorf heeft, na rijn terugkeer uit Darmstadt, do workzanmho- don, aan zijn functie verbondon, hervat. Do afgevaardigden van Paiu in a, do heeren Boyd, Amador, Aros, en Araena, worden Woensdag te Washington ver wacht, om te onderhandelen over het K a- n a a 1-v c r d r a g. Onmiddclijk na de ontvangst van den heer Bunau-Varilla zijn de loden van het Amerikaansche mini sterie bijeengekomen om do evcntueele po litieke verslagen van ('c Kanaal-quacstio te besproken. In den Senaat is do meer derheid voor hot Kanaal verzekerd. Do vergadering „sprak ook oven over hot Ka naal zelf", zoo wordt gemeld. Vermoedelijk word het vordrag .waarover Woensdag on derhandeld" zal worden, terloops even vastgesteld. Ontzaglijke opwinding is to Now-York veroorzaakt door ëen tragisch geval. De heor Andrew H. Green, con dor meest ge ziene mannen der stad, bokond als de „va- dor van grootor-Now-York," is vóór rijn woning in Park Avenue noorgosfcho- ten door een neger, zekoron Williams, die beweerde vrocgor In zijn dienst to zijn geweest. Volgens de „Times" worden do geweld daden ,door negers bedreven, in den laat sten tijd veel talrijker, zoowol to Now-York als over geheel Amerika. Amsterdam. Door de geneeskundige slaats commissie z(jn bovorderd tot arts de heeren J. W. M. van Dijk, gob. te Amster dam, ou 0. L. A. v. d. We(jden, gob. te Helmond. Geslaagd Is voor het 1ste gedeelte do hoeren W. A. P. P. L. J. Mendels en J. Lubsen. Utrecht. Aan do universiteit te Ulrecht zijn tot op heden voor do eerste maal IngeschroYen 203 studenten, verdeeld over de vorechillondo faculteiten als volgt: theologie 52, rechten 37, wis- en natuurkunde 33 (18 phannacle), genooskunde 56 en lotteron 25. rOLITi L.. Gevonden voorwerpen. Een rozenkrans. Een gouden oorknop. Eon bord, waarop velling warmooziersland. Eenige beleenbrlofjes. Eou awarte ceintuur, mot zilveren gesp. Eenige handschoenen. Eon ring mot sleutels. Een ledige lederen hoedendoos. Een doktorssohaar. Een dichtslaande huissleutel. Eenige stalen (van goed). Een notitieboekje. Eon bril in doos. Eon handmof. Eon zilvoron dame6remontoir. Een kindorpot. - Een portomonnaio met oonlg geld. Eenige muil korven. Inlichtingen zijn eiken werkdag tusschon 12 en 1 uur te bekomen aan het Bureel van Politie alhier. In do Sled. Werhiur. /,ljii opgenomen t DATUM. DAGEN. Volrr. pert. Kin •leren O H 8 Nov. Zondag ■10 11 61 9 Maandag 61 12 06 10 Dinsdag 61 11 66 It Wotnidaf, 63 13 76 12 Dondordftg 6U 13 72 13 VrjjJ., 60 ii 71 Zftfordtg 69 ii 70 Dadelijk gevraagdx een Alleen z(J, die degelijke bewijzen van bekwaamheid en goed gedrag kunnen overleggen, kunnen zich aan melden by L» SCHERRENBERG, Nieuwe Holstraat 44, Den Haag. 10757 9 die oud Goud, Zilver,Diamant, Bloedkoraal, Antiek of wat ook van waarde wil verkoopen, kan niet beter terecht dan bi) X. HÜNTELMAX, OudeRfn No.52, by deLoidsche Spaarb. groote aanvoer van de Slooping peurs Amsterdam, groote voor raad Schuif- on Deurkozijnen, Eiken en andere Binten, Am. gr. Platen, Battoms on Vuren Platon 2 x 6, 2 x7, 2X8 en 2X9. Eiken Planken voor Bruggendekken. 1149 16 795 8 Aanbreien, tot de fijnste soorten Aanbevelond, W. DE I.A COURT, Doeznstrnnt. Rnlme keuze, eerste klasse fabrikaat, billijkste prijzen, met garantie. Ral len, repareeren, verkoren. 228 24 6018 18 Bi) vonnis dor Arrondi6sements- Rechtbank te 's Gravenhage van 8 September 1903 is het huwelijk tusschen JOHANNES HENDRIK MAN, wonende toLeiden en NEELTJ E GR0ENEW0UD, verblijvende to 's-Gravenhago, dooi' echtscheiding ontbonden vorklaard, met alle wet telijke gevolgen daarvan. 10804 16 De Procureur van den Eischer: Mr. H. F. WOLFSON. HOLLANDSCHE Uitgifte van plaatskaarten, rondrclsblljetten en abonne menten, 10710 15 Inlichtingen betreffende Binnen- en Bultenlandsche rellen. van af 80 Cents, fl*— en hooger. Beleefd aanbevelend, Wed. A. BACKER, Papengracht 4. 7Ö7 6 NATIONAAL 5*011 EE P.NVER 13 A N D. Gevestigd te Amsterdam. De Vennootschap leent geld onder sclieepsverband in combi natie met levensverzekering en geeft tot nadoro aankondiging 4 pCt. pandbrieven uit In stukken van fÏOOO.-, ƒ500.— on ƒ100.-, tegen den koers van den dag, thans ÏOO pCt. 6763 18 De Paudbrievcn, zoomede inlichtingen en prospectussen, zijn ver krijgbaar bi) do Eeldselie Bankvcreenlgiiig II. F. C. GERMXG8, to Leiden. j)E DIRECTIE. Lange Nlare 40, Leiden. U800 20 E3k verlangd fabrikaat wordt tegen Grigineele fabrieksprijzen geleverd. P. 8. Zorgvuldig gerepareerde Instrumenten ziju steeds ln zeer billijken prijs voorhanden. 8188 80

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1903 | | pagina 5