Ingezonden.
Officieels uitslag der stemming voor ean Lid der Provinciale Staten in het Kiesdistrict Leiden.
Officieel© uitslag der stemming voor een Lid der Provinciale Staten in het Kiesdistrict Leiden.
een, gelijk hij dankbaar erkent, door God
met donzclfden goddclijken geest bezield
ïnensch zien."
Voorloopig is het niet het plan een eigen
partij ie organiseerenzoo het moet zal het
daarvan echter wel komen.
In Dc Residentiebode staat onder hot
hoofd: ,,Eou stuk sociale quacstic opge
lost V' wat hier volgt:
Mcor aJs curiosum dan als ernstig betoog
maar tevens als iets, dat dc moeite van
Jieb lozen loont ontleenen wij aan een - e-
pngrijk artikel van dr. Snijders (Zutfem)
Ovoi Slapen on Droomeii in het
Decembernummer van l)e Tijdspiegel het
navolgende:
„Het is zeer merkwaardig, dat ook de
mcmsch jn sommige streken van de aaide
een soort van winterslaap houdt, die over
eenkomt mot dien van dieren, zooals do beer
cn do das. Do bedoelde mensehen nomen na
melijk nog van tijd tot tijd voedsel op en
inakcir-ook voor een deel nog gebruik van
kunstmatige warmte.
En wat nog curieuzer is: die winterslaap
▼an den monsch is in sommige streken wer
kelijk tot uitvoering gekomen en heeft reeds
.tot zekere praotisohe uitkomsten gelead, die
mon zeker niet zou Vermoed hebben. Wij
bedoelen de toepassing van den winterslaap
bij don meneoh tot oplossing van het so© a'.Ij
vraagstuk.
Dat is echter volstrekt geen uitvinding
van den nieuweren tijd, zooals men uit heb
hodcindaagsohe standpunt van do sociale
\quaestio en uit do algemeeno belangstelling
van den tegenwoordjgc.il tijd in dat vraag
stuk geneigd zou zijn te vermoeden.
1 Integendeel: hot is nu reeds bijna hon
derd jaren geleden, dat de Fransche philan-
throop A. Joux in allen ernst het voorstel
dood, om het sociale vraagstuk op deze wijze
op to lossen: men zou d onbemiddelde men-
Bolion, die in den winter geen werk haddon
en geen gold verdienden, oim zioh voedsel en
brandstof to verschaffen, gedurende drie of
vaor maanden een winterslaap" doen hou
den, waarbij, godachtig aan het Fransche
eprcokwoord: ,,Qui dort dino", niet slechte
voccLaol, doch ook warmte bespaard zou wor-
don en men dus in den winter mot een mi
nimum van brandstof zou kunnen volstaan.
Voor zoover wij weten, is deze eigenaar
dige kunstbewerking in het beschaafde
Europa nimmer tot een praotischo uitvoe
ring gekomen. Maar toch is het voorstel
niet zoo dwaas, als het ors op hot eerste ge
zicht Bdhijnt Want vooreerst zijn er in heb
dierenrijk tal van voorbeelden voorhanden
van een dergelijke besparing van warmte en
voedsel en kan zij ook van een theoretisch
standpunt zeer goed verdedigd worden.
Maar wat meer zegt: de uitvoerbaarheid van
het plan is reeds feitelijk bewezenzooals
vóór eemigen tijd door het statistisch bureau
van het gouvernement Pskow in Rusland
bekend gemaakt en in de Russische dagbla
den medegedeeld is.
In dit gouvernement, ten zuiden van bb.
Petersburg gelegen, volgen de mislukte
oogjton elkaar zoo geregeld op, dat de be
volking er reeds aan gewoon geraakt is en
een middel uitgedacht hoctom zich aan
hot gebrek aan voedsel en brandstof „aan
te passen". Aan dat middel heeft men zelfs
een afzonderlijken naam gegeven, namelijk
dien van „lozka" of ,,lejka", hetgeen woor
delijk ,,hot liggen" betcc'ent, doch waar
mede bedoeld wordt ,,het algemcene slapon".
Zoodra namelijk, begen hot einde van den
herfst, hot opporhoofd oer familie bespeurt,
dat bij een normaal verbruik de voorraden
aan voedsel niet toéreikerd zullen zijn, om
tot hot volgend voorjaar te strekken, neemt
hij zoo spoedig mogelijk krachtige cn af
doende maatregelen, om de voedingsrantsoe
nen aanzienlijk te vermindoren, zonder dab
de familieleden er schade onder lijden.
Daartoe begeeft hij zich met zijn geheel e
familie in den winterslaap, d° lejka, dat is:
men st: Jet zich gedurende vier of vijf ma n-
don uit op bedden, die rondom dc kachel of
op de kachelbankon of ook wel op de kachel
zelf geplaatst zijn, on zoo slaapt men den
honger weg on den winter door. Dagelijks
worden dewinterslapers" eens wakker, eten
dan een stuk hard zwart brood, dat reeds in
don herfst voor den geheel en winter gebak
ken is, drinken wat water daarbij, leggen
zioli dan weer op de andere zijdon neer on
snork on verder. Eiken dig staat, óén der fa
milieleden op, om nieuwe brandstof to ver
zamelen en op het vuur te leggen, daarbij
zorg drogend zich zoo weinig mogelijk te
bewegen, om den eetlust niet op ie wekken.
Op deze wijzo .overwintert" dan do ge-
heele familie in doodscho stilte en in de
Hiopste duisternis in een vertrok, dat slechts
toatig verwarmd behoeft te zijn. Dit hulp
middel van den winterslaap met minder dan
halvo rantsoenen schijnt zich in Rusland in
de laatste jaren onder de landelijke bevol
king meer en meer uit te breiden cn in som
mige f.milies is het reeds gedurende drie
generaties tot een soort van traditie gewoT-
ilon cn met goed gevolg toegepast.
Of nu echter dit ultra-moderno „regime"
ook voor onze streken ar beveling zou ver
dienen en of men op drie wijze de sociale
quaestie zon oplossen, door den arbeider in
derdaad een „mensch waardig bestaan" te
vorschaffen, durven wij niet beweren."
Yoorloopig zal het echter nog niet -j on
zent tot. deze soort van Armenzorg ko
men.
Tweede-Kamer-verkiezing Ie Amslerdam.
9 December.
By de heden te Amsterdam In district III
gehouden herstemming voor eenJid der Tweede
Kamer (vacature Don Hertog, liberaal) werden
ingeleverd 6992 geldige stembiljetten.
Uitgebracht waren op de» beeren:
Mr. P. J. Troelstra (soc.dem.). 8397
J. "W. IJzerman (lib.)2695
Gekozen is dus Mr. TROELSTRA.
B() de stemming op 2 December waren
uitgebracht 4977 geldige stemmen, verdeeld
als volgt:
Mr. A. Anema (antl-rev.) 959
H. Groenewegen (chris.-hlst.) 154
13. H. Heldt (vryz.-dem.)101
3. Sinnema (cand. der onderofficieren by
de marine122
Mr. P. J. Troelstra (soc.-dem.). 2476
J. W. IJzerman (lib.)1105
Het Handelsblad schrijft:
Do uitslag der herstemming is voor ons
een groot© teleurstelling. Zeer algemeen was
do overtuiging dat van d© sociaal-democra-
tisohe partij reeds bij den eersten stembus
gang nagenoeg alle aanhangers waren opge
komen en daarom, do vrijzinnige democra
ten meegeteld, de stemmen voor mr. Troel
stra gisteren met ten hoogste een paar hon
derd zouden aangroeien. Het overgrootc
deel der reserve, zoo verwachtte men op
grond van vroegere gevallen, zou op den
heer IJzerman stemmen en don doorslag
geven.
Het is geheel anders afgeloopen. Yan de
1000 kiezers, die gisteren boven die van 8
dagen geleden hun plicht vervulden, ver
klaarden zich S00 voor den heer Troelstra
en slechts 100 voor den heer IJzerman.
Is dit hieraan toe te schrijven dat men in
district III zoo bij uitstek socialistisch ge
zind is Dan moet do toestand zeer veran
derd zijn-sedert Juni 1901, toen de heer Den
Hertog met 2531 stemmen werd gekozen en
do heer Hcnri Polak, die er stellig niet
minder populair is dan de heer Troelstra,
met 2111 in de minderheid bleef.
Zeker is het, dat de socialisten zich mees
ters hebben getoond in de kunst om de kie
zers te bewerken en naar de stembus te voe
ren. Zij bobben ook in dit opzicht reden tot
juichen.
Maar voor het land, en voor Amsterdam
in het bijzondor, is de uitslag zeer te betreu
ren. De Kamer had een eminent man van
zaken rijker kunnen wordenzij zal nu een
wel- en veelsprekend volksmenner meer in
haar midden zien verschijnen, waaraan zij
waarlijk geen behoefte hacll
Do Telegraaf schrijft:
District III der hoofdstad, dat bij elke
volgende verkiezing „rooder" en „rooder"
werd, is gisteren eindelijk als een rijpe
vrucht, waarvan mr. Troelstra de harde pit
is, den sociaal-democraten in den schoot ge
vallen. Maar daarvoor hebben zij aan den
boom, zoo vol met kiezers geladen, geducht
moeten schudden.
Hun organisatie een voorbeeld voor
elke partij die reeds bij de eerst© stem- "-spveokt vanzelf, gtaarae wij dezen li
ming wonderen deed door hun candidaat tot
op 26 en niet 14, zooals algemeen mis
rekend werd van de volstrekte meerder
heid te brengen, heeft in de afgeloopen week
zichzelf overtroffen en getoond dat zij op
verre na niet au bout van haar kiezerslatijn
was, zooals na do eerste stemming bij velen
do meening was. De 2476 stemmen, door mr.-
Troelstra den 2den December behaald en
door menigeen beschouwd als de limiet der
soc.-democratische krachtsinspanning, zijn
gisteren met niet minder dan 921 vermeer
derd, zoodat.
Ziedaar het kardinale punt in deze verkie
zing. Van waar deze klein© 1000 stemmen
gekomen? Aannemende dat de 101 stemmen
van den heer Heldt en dc 122 van den heer
Sinnema en bloc op den socialist zijn over
gegaan, dan is de herkomst van een 700
stemmen nog onopgelost, want deze 700
zijn niet van allo sociaal-democraten afkom
stig, daarvoor staat do „stille kracht", do
vorige week door do S. D A. P. ontwikkeld,
borg.
Van do liberalen dan? Hij, die weet hoe
door de liberalen, nadat de slag driekwart
verloren was, geworkt is, kan veilig aanno-
men. dat de 1000 stemmen, trie in het geheel
moer werden uitgebracht, voot het aller
grootste deel voor den heer IJzerman zijn
geweest (deze steeg van 1165 tot 2595), zoo
dat ou hier komen we aan het interessan
to punt niet meer dan de 300 a 400 stem
men der rechterzijde op den liberaal zijn
overgegaan. Rechte werden den eersten keer
uitgebracht een 1100 stemmen, blijft dus over
een 700 a 800, dio zich moeten gevoegd heb
ben bij de 2470 van mr. Troelstra, wat sluit
als een stembus 1
De tactiek der sociaal-demoeraten, het
„bewerken" der christelijke arbeiders en
kleine luyden, blijkt dus succes gehad te heb
ben. Dat is teckenend voor onze politieke
constellatie en zal menig politicus aan het
peinzen brengen. Niettegenstaande de war
me aanbevelingen van den persoon des hee-
ren IJzerman in 'Tijd, Standaard en andere
bladen der regeenngsmeerderheid, zijn dus
een 700 rechtsche kiezers met pak en zak
naar den sociaal-demoeraat en nog wel do
„allerroodste" overgeloopen, enkelen moge
lijk geleid door dc overweging, dat een lei
der als mr. Troelstra reeds als zoodanig in
dc Kamer behoort, doch heb meerendecl zon
der twijfel omdat zij in den vertegenwoor
diger der 8. D. A. P. een krachtiger verde
diger hunner belangen zien dan in den 11-
beraleu candidaat, ondanks diens schitte
rende hoedanigheden als ingenieur, finan
cier, enz., of misschien juist daardoor.
Dit is do schaduw, door toekomstige ge
beurtenissen voor zich uitgeworpen, een
schaduw die door do al of niet in het
schuitje van den politicken „ballon captif"
gezeten leiders, niet groot© belangstelling,
bezorgdheid ofblijdschap, al naar liuh"
staatsmanlijkc constitutie is, zal worden ga
degeslagen en bestudeerd.
Amsterdam is de eerste groot© stad in ons
land die een socialist naar hét Parlement
zendt, en heeft door deze keuze dc uiterste
linkerzijde thans op acht leden gebracht en
haar meer nog dan in getalsterkte, in ,,gc-
vecht-swaarde" doen toenemen.
We zouden bijna vergeten' le constateeren,
dat de liberalen een zetel verloren."
Do Nieuwe Roti. Gourunl schrijft: B:j de
hoTsbemmmg werden een grootc 1000 stom
men mooi' uitgebracht dan bij de eerste
stemming cc mr. Troelstra zag zijn etem-
rnenta! met meer dan S00 rijzen. De thuis
blijvers van de eerst© stemming zjjji hem
dus bij de heautamming gcraefég geweest.
Dat wij den uitelag zeer befcronroo,
beralcn zetel opnieuw cl oor ©en onzer geert-
vorwanten ingenomen geaian, en de lïeer
LJzcrman zou die plaauts zeker met cere be
kleed hebben.
Den hoofdman der sociaal-democraten is
het echter nu door het oagoc venaard werken-
zijnor geestverwanten gelukt, ch weer ©en
plaats in de Kamer te veroverenwat ons
©en zetel kost en zeker voor dc regeering
ook geen aangename verrassing zal zijn.
Door zijn verkiezing is nu hot aantel
socialisten in de Kaïnor op 8 gebracht cn
hebben dezen hun leider terug, wat zeker
niet tot bekorting ©n kalmeer mg der debat-
ton zal strekken
Dat ie sociaal-democraten in den lande
zullen jniohon, is te begrijpen ze hebben
er all© reden toe.
Dc Nieuwe Courant schrijft:
Deze uuslag is een vorrassing ©n een wei
nig aangename. Vrij nigomecn werd aange
nomen, dat de socialisten er.a week geleden
hun hoogste steznmonoijfer hadden uitge
bracht en dat bij zijn 2476 stemman van
toen, thans hoogstens de iel stammeq van
don heer HMdt ©n dc 122 van den heer Sin
nema zouden komen. Dat zou te za.men
2699 geweest zijn, cL 300 stemmes minder
dan de volstrekte meerderheid van heden.
In 'plaats daarvan schoot mr. Troelstra
met ruim 900 stemmen vooruit. Neemt men
aan dat al de stemmen, de vorige week op
oandidaten der rechterzijde uitgebracht, op
don heer IJzerman overgingen, dan hebben
dc liberalen slechts ruim 300 9temmeo meer
.dan toon weten bijeen te brengen. Blijk
baar is er van deze zijde tegenover de tv rte-
loozo ©n buitengewone inspanning der so
ciaal-democraten niet hard genoeg gewerkt.
Van het aantal stemgerechtigden in het dis
trict kwam 84 pGt. op.
Het aantal sociaal-democraten in dc Ka
mer rt'jgt door deze verkiezing van 7 tot 8.
Maar wat. nog meer bcteokent, aan de groep
i is haar aangewezen parlementair© leider
J teruggegeven, een winst van bc-teekenis niet
alleen om my. Trodsbra's b kwaamhedd,
i maar ook can zijn tactische eigenschappen
en zijn geschiktheid om de discipline te
handhaven, welke-, naar ons voorkwam,
laatste ijk onder de socdalisfcisohe Kamcr-
fractie niet krachtig was.
Dat de heer IJzerman tegenover hem viel,
betreuren wij zeer. Wij hopen, dat deze Ka-
I mnr-candidatuur, zijn eerste, niet zijn laat-
1 öt© moge zijn en-dat hij eenmaal op de groe-
ne banken moge plaats nemen.
Volgens De Tijd is <?t ook van de zijde der
voorstanders van de candidattmr IJzerman
goed gewerkt. Het blad schrijft o. a.
Als een merkwaardigheid kan gemeld wor
den, dat bij ons ditmaal de zenuw van den
oorlog evenmin ontbroken heeft als in Sep
tember in Amsterdam IX. Vooral in de laat
st-1: dngen stroomde" het geld cn er behoefde
niets ontzien t© worden.
Het. ging wel niet zóó, dat f 25 per avond
betaald-werd voor een propagandist, maar
er behoefde niets behoorlijks to worden na
gelaten. Gisternacht nog liet dc R.-K. Kics-
vorecniging, die steun kreeg ook van geest
verwanten uit een ander district, 1200 nieu
we biljetten voor IJzerman aanplakken en
de sandwichmannen, die Zondagochtend bij
d© katholieke I erken in 't district waren ge
porteerd cn Maandag door dc straten kuier
den, hebben Dinsdag aan de verschillende
bureaux postgevatj zij werden nu in destra-
ten vervangen door drie verhuiswagens, elk
met 70 biljetten voor IJzerman beplakt.
Do gewono propagandamiddelen werden al
le in ruime mate en met veel ijver toegepast.
Ieder, die 2 December niet aan do bus ver
telleen, was genoteerd als lauwe, en hij ont
ving reeds Donderdag een exploit met ern
stige waarschuwing om niet 9 December weer
achter te blijven, en daarna een bezoek. Al
len, die hun stem voor IJzerman beloofd
liaddcc, werden gisteren in dc stemburoaux
gehaald per rijtuig, als zij niet vóór 1 uur
y ?r clmnen waren. Het was in de Poort van
Muiden, hoek Linnaeusstraat en' Commclin-
straut, een leven en eon bedrijf vol vertier
en vol opgewektheid.
Mijnheer de Redacteur 1
Hot bezoek, 1.L Zaterdag door den Bóe
ren-Generaal aan Leiden geb.acht, is oor
zaak dat ik U beleefd verzoek onderstaand
in Uw veolgclezen blad te willen opnemen.
Het doel vaa het bezoek verheugde mij
evenzeer als het bezoek zelf en aan de Ver-
eeniging, die zich zooveel moeit© heeft ge
troost om alles goed t© doen slagen, konitr^*
zeker een woord van lol too. Door vereende
krachten spanden de leden zich in om Lei
den niet bij andere gemeenten te doen ach
terblijven ©n ik breng gaarne holde aan hen,
door wier gaven en bemoeiingen den Gene-
raai een kostoaar blijk van sympathie kon
worden medegegoyen op zijn reds na.r>.r Zuid-
Afrika.
Toch vond ik ook hier een doorn de
reos, want terwijl ik met velen met belang
stelling wachtte, wat hij dót bezoek al of
niet gebeuren zou, zag tusschan <"3 be
langstellenden velen, aan woe ceuiige hulp
waarlijk ook niet zou verspild zijn geweest.
Te midden van bat publiek staande, hoor
de ik onwillekeurig een gesprek aan, dat
mij e-r toe bracht U te schrijven.
Vlak naast mij stond ©en arm vrouwtje
met een kledn meisje aan de hand. Een scha-
:isel gekleed moedertje met twee, slecht begen
de strenge koude beech l .te kindertjes bij
zich, nadert haar. Zij rilt, de ziel; maar
haar nieuwsgierigheid wint het toch van
haar omstandigheden vn nu vangt het vol-
gend gesprek aan.
„Wat is bier took aan de hand, Keel"
„Weet je dat niet, mead 1 Er komt een
Bóeren-Generaal hier u:t Transvaal en hij 1
gaat naar dc Gehoorzaal zegam ze."
„Zoo, ©n wat komt die hï©T doen?"
„Geld halen."
„Geld halen 1? Voot wie?
„Voor dc memscihen, die na den oorlog nog
overgebleven en nonw net zoo arm zijn as
jij cn ik."
„En mot hij dan dat geld hiervandaan
komen halen"? Zie je, 'k heb er niks op te
gen, dat is het niet, maar als zc er ons maar
ni©t heeleniaal om vergeten. Z© hebben dóór
honger; maar dat hebben wij hier óók. En
anders mot die Generaal ons ook maar
meenemen met ouzo mannen cn onze kin
der6 er bij.
„Mijn man kan bij gerust meekrijgen; dio
heeft jd in geen vijf weken een eentje ver
diend omdat er geen slag work is. In dc
Transvaal is de oorlog uit, maar bij ons
thuis is hij eiken avond in vollen gang. Geen
oent in huis ©n dan vier kleine jongens dio
altijd* koud zijn. en altijd honger hebben
De komst van den Generaal maakte aan
dif. gesprek eon einde.
't Moet- toch wel een hard denkbeeld zijn
voor t arme luldjes hi or, te weten dat
ginds dc armen worden ondersteund, ter
wijl zij hier gebrek 'lijden. Ik j na-ch het wél
doen aan onz© verre stamverwanten van har
te toe; maar waar de Leridsoho Burgerij het
eenc doet, behoeft zij toch liet andere niet
na te laten.
't Is een "vroege, felle winter. Er wÖTdt
vcól gebrek geleden, óók hier. Laat de
Transvaal-commissie, als zij wH, permanent]
en voöTal permanent werkzaam blijven.
Laat ieder ingezetene dezer stad 'iets vani'
't zijne afstaan, i e t b bezuinigen op een
fecstjB, een pretje enz. voor den armen,
gebreklijdenden stadgenoot. Gij, die wel iets
zoudt kunnen geven, maar het uit gemak
zucht nalaat, dankt aan Uwe vrouw, aan Uwe
kinderen. Denkt aan do strenge koude, aan
den nijpenden hóngcT var soovelen- Dankt
er aan hoe voor velen- d© weg der armoede
op den duur de weg der eUaude en dor
misdaad is geworden 1
Geeft, wat G© missen kont en G© bereddt
.uwen hulpbehoevenden -gemoeten een
heerlijke Kerstmie.
Maa opdat er orde zou rijn zoowel in t
het geven als in het verdoelen, vraag ik vóór- I
alles: Zou d© Commissie voor d©inzameling
ten behoeve dor on gelukkigen in Transvaal
zich niet kunnen omzetten in ©en Comma&-
sie voor de inzameling tem behoeve van onzo
bitter lijdende stadgem. -ten?
Ontvang, Mijnbeer do Rodactenr, mijn
welgomeenden dank voor "Uwe borcadwillig-
heid om dit to plaatsen.
Uw aiboimó
Ledden, 0 Dee. 1902. B.
(Vacature-ALIWA. iLib.l Aftredend 1907.)
Btemdistriot IRaadhuis t
9 HSchool Heorenstraat
B III: School Gortestraat
IVDen Burcht
0 VSchool Mare
VI: School Van- der- Werfstraat
v VIIBewaarschool Groeneateeg
0 VIIIStadstimmerwerf
Totaal4726 3816
Volstrekte meerderheid 1840. Gekozen is dus de hoer VAN DISSEL.
Totaal aantal
Kiezers.
Ingoloverde
stembiljetten.
Van
onwaarde.
Totaal uitge
brachte geldige
stemmen.
Jlr. P. J. 3). AALBEBS8.
(Oand. der E.-ÏL KIoctwt.
•n der A.-&. KJmt.
.NetterL co OnjiJm")
Dr.ï.f.VI MSSKl.
vOaod. dor .Vryxmuige
«awaittulgnig").
792
741
626-
483
394
748
475
567
646
674
417
412
360
619
875
428
19
18
14
19
10
81
14
12
137
627
556
403
393
340
588
361
411
3679
227
208
178
181
181
803
221
161
1660
400
348
226
212
159
285
140
250
2019
(Vacature-VAN KEMPEN. [Anti-Rev.l Aftredend 1904.)
Totaal aantal
Kiezers.
Ingeleverde
stam biljetten-
Van
onwaarde.
Totaal uitge
brachte geldige
stemmen.
D. C. JOT1.
(Qah<L der ,Vri|i. KioffT.'O
B. 1.S18S*.
(Cand. dai a-S. K-Iosto».
yüaderl. Or-inje" t
©n dw K-K. Klesver.)
Stemdistrict
IRaadhuis
792
646
16
628
as a
242
H: School Heerenstraat
741
674
20
554
821
233
9
UI: School Gortestraat 2
626
v 417
12
405
- 218
187
9
IVDen Burcht
'483
411
19
892
193
199
0
VSchool Mare
394
351
11
340
144
196
9
VI: School Van-der-Werf-straat T
748
619
31
688
273
815
Vil: Bewaarschool Groeneateeg.
476
376
14
361
IS*
229
v
VlLL: Stadstimmerwerf
667
422
6
417
230
187
Totaal
4726
3815
iSD
8686
1897
1 1788
Volstrekte meerderheid 1843. Gekozen ls dus de heer JUTA.
