N\ 13036 Zaterdag S3 Augustus. Ao. 1902. feze <§ourant wordt dagelijks, met uitzondering van (gon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit VIER Bladen. Eerste Blad. Voor de Boeren 1 Financieele beschouwingen naar aanlei ding der gemeente-rekening over 1901. IEIISCH DAGBLAD PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 8 maanden L10. 'Buiton Leidon, per looper en waar agenten gevestigd *Un 1.80 Franco per post i l L65- PRIJS DER AD VERTEN TLhlN s Van 1-6 regels f 1.05. Iedere regel meer 0.17j[. Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren bulten do stad wordt f 0.05 berekend. Arm volk Het heeft zoo dapper, zoo manmoe- ,dig gestreden en zoo ontzaglijk veel ■geleden tot behoud zijner vrijheid en onafhankelijkheid. Twee en een half jaar heeft het stand gehouden tegen een overmach- 'tigen vijand, tot het zich ge dwongen zag den strijd op te geven, niet als overwonnene op het oor- logs veld, maar wegens de ellende waaraan hun vrouwen en kinderen waren blootgesteld door de onmen- schelijke, laaghartige handelingen aan welke een zich noemende meest be schaafde en Christelijke natie zich schuldig maakte. De strijd is geöindigd thans, maar overwonnen zijn de Boeren niet. Hoe werd er hier gejuicht, telkens en tel kens als zjj een voordeel op hun aarts vijand hadden behaalden hoe herleefde die geestdrift weer, nu de Boeren-generaals deze week onzen vaderlandschen bodem hebben be treden. Een stellige formuleering van het financieele doel van de komst der generaals, is thans nog niet ver kregen geworden. De generaals zullen echter niet vergeten dat zij naar Europa zijn gekomen voornamelijk in het belang van de vele weduwen en tallooze weezen, door den oorlog gemaakt. Toch zullen zij zeker in die richting niets doen vóór hun tweede bezoek aan Engeland. De beslissing omtrent een hoofdpunt in de verzorging der weezen zal van grooten invloed zjjn op de wijze, waarop de comman danten- der Boeren zullen trachten hun voorgenomen liefdewerk vruch ten te doen dragen. Intusschen is thans na de aankomst der Boeren-generaals in Europa, de geheele beschaafde wereld in de ge legenheid gesteld na hetgeen er reeds is geschied nogmaals daad werkelijke bewijzen te geven van haar sympathie voor de Boeren, door op edelmoedige wijze te antwoorden op het beroep, dat zij hebben gedaan voor de geruïneerde Boeren van Zuid-Afrika. Thans moeten alle be schaafde volken der wereld te hulp komen aan de noodlijdende Boeren, indien zij het enthusiasme, dat zjj tijdens den oorlog hebben getoond, niet tot een bespotting willen maken. De pers kan daartoe veel doen. Ook de Nederlandsche. te meer als er eenheid bestaat om dat doel te bevorderen. Ze doet daarom een beroep op de offervaardigheid harer lezers, opdat aan de Boeren-gene raals door bemiddeling van onze pers, de opbrengst eener inschrijving zal worden ter hand gesteld ten einde naar hun beste weten en goed beleid te worden besteed voor de werkelijke behoeften van het volk van Oranje-Vrijstaat en Transvaal. Ook wij verklaren ons natuurlijk bereid mede te werken aan het financieel doel waarmede de drie Boeren-generaals naar Nederland zijn gekomen te helpen bereiken en eveneens de gelegenheid tot be doelde inschrijving open te stellen. Alle bijdragen zullen gaarne door ons in ontvangst genomen worden. en moge het later getuigd worden, dat de lezers van de Nederlandsche bladen en ook die van het „Leidsch Dagblad" een schitterend figuur hebben gemaakt I Wij hebben voor ons liggen de gemeente- rekening van 1901, die, zooals onze lezers reeds weten, aan inkomsten een bedrag van 1,150,137.94 1/2 en aan uitgaven de som van 1,194,751.16 aanwijst. Vergelijken wij deze cijfere met die der rekening van 1900, dan blijkt ons dat ze aanzienlijk minder be dragen. In 1900 werd uitgegeven 1,290,659.67 1/2 of 95,908.42 1/2 moer. Toch blijft het waar dat de gomeento-auishouding veel geld kost. Verschillende omstandighe den werken daartoe samen. De gemeentezorg breidt zich hoe langer hoe meoT uit en het zou daarom zeer onbillijk zijn het gemeente bestuur voor de stijgende uitgaven aanspra kelijk te stellen en een verwijt te maken. In vele gevallen beijvert de Raad zich nuttelooze uitgaven te vermijden, soms gaat hij slechts schoorvoetend over tot het doen van uitga ven, dio noodzakelijk mogen geacht worden. Niettemin blijft ook ons gemeente-bestuur gepaste zuinigheid aanbevolen. De gemeente-rekening bestaat ruim 42 bladzijden in folio; het gaat dus niet aan in onze beschouwingen daarvan een volledig overzicht te geven. Wij kunnen slechts hier en daar uit do voornaamste posten een greep doen. Beginnen we met de uitgaven dan zien we dat de kosten van huishoudelijk be stuur bedroegen 102.448.33. Daartoe wor den gebracht bezoldiging, schrijfloonen, pre sentiegelden en reis- en verblijfkosten te ge nieten door personen in het dagelijksch be stuur dor gemeente werkzaam, en vorder an- dero kosten voor dagelijksch bestuur, bijv. voor licht en -brandstoffen, bureau-behoef ten, druk- en bindwerk, onderhouden en schoonhouden van de voor vergaderingen van den Raad en van Burg en Weths. bestemde vertrekken, enz., enz. Do jaarwedde van den burgemeester be draagt 5500, van do wethouders elk 1000, van den secretaris 4000, van den ontvanger 3600, van de bouwkundigen en opzichters der gebouwen en wegen 12,193.05 1/2, van dc- sluiswachters, bruggenophaalders en der- gelijken ƒ16,724.88 en van den archivaris 2000. De uitgave voor den bouw eener wethou derskamer in het Raadhuis ad 1597.28 keert dit jaar natuurlijk niet weder terug; de uitgave van 16-18.07 1/2 voor kosten van kiezerslijsten en kiesverrichtingen zal in 1902 wel niet zoo groot zijn. Vele uitgaven komen telken jare weder, andere niet. Zoo vonden we onder dit hoofd stuk in 1900 een bedrag van ruim 2400 voor do 8sto tienjaarlijksche volksstclling, een post die op deze en volgende rekeningen niet kan voorkomen. Hoofdstuk II, bevattende de kosten voor werken en inrichtingen tot den openbaren dienst bestemd, wijst een totale uitgave aan van 218,385.29. 't Onderhoud van straten en pleinen kostte 34,678.76, van wegen en voetpaden 5278.92 1/2, van wandelplaatsen en plantsoenen 5414.43 1/2, van bruggen en overzetveren 16317.58 en van havens, vaar ten, sluizen en andere waterwerken ƒ12,79=1.61 1/2. De kosten der gemeente-reini ging bedroegen ƒ11,639.47. Eindelijk komt voor kosten van op- en inrichting van een openbaar slachthuis op deze rekening een post voor van 114,269.84 1/2, waardoor het eindcijfer van dit hoofdstuk aanmerkelijk ie gestegen. Wanneer eenmaal deze inrichting in exploitatie is genomen mag redelijkerwijs worden verwacht dat tegenover de uitgaven van thans inkomsten kunnen worden ge boekt. Hoofdstuk III betreft, kosten voor eigen dommen, welke de gemeente naar hot burger lijk recht bezit met deswege verschuldigde lasten, zooals het door Burg. en Weths. om schreven wordt. Daarop komen posten voor, die ieder jaar terugkeeren zooals bijv. on derhoud van huizen, torens, poorten en der gelijke, waarvoor dit jaar 14,060.27 1/2 is uitgegeven, tegenover ruim 16,000 in het vorige jaar. Verder: dag- en weekgelden der werklieden en bedienden der gemeente en andere kosten der fabricage, waarvoor uit gegeven is 7748,12 1/2 en waarvoor in 1900 6241.91 is betaald, een stijging, die was te verwachten, daar deze dienst zich krachtig heeft uitgebreid. Doch er staan ook posten op, die er slechts eenmaal weder op kunnen voorkomen. Wij noemen aankoop van het terrein aan de Westmolensteeg ad 40-11.371/2, van een terrein op Vreewijk voor het Zuivelstation ƒ3423.76, van twee perceelen land aan don Zoeterwoudschen singen voor 15,431.25, van een terrein met gebouwen aan de Binnenvestgracht bij de Oude Heerengracht voor 11,072.50 en ein delijk: kosten voor de op- en inrichting van het Sanatorium op het buitengoed „Rhijn- geest" ƒ98,760.90. Dit zijn o. a. do buitengewone uit gaven, waarvan B. en Ws. terecht spreken, die hebben gemaakt dat het totaal van het 3de hoofdstuk 210,231.101/2 bedraagt. In 1900 kwamen onder dit hoofdstuk ook eenigo van die buitengewone uitgaven voor, toch bedroeg het totaal toen slechts 150,040.63. Hoofdstuk IVkosten van toezicht en van invordering der plaatselijke belastingen of middelen, geeft ons weinig aanleiding tot bijzondere opmorkingen. Er komen slechts twee posten op voor, een, die meer speciaal aan hot hoofd is gonoomd tot een bedrag van 14,637.84, wolk bodrag nog iets min der is dan dat er het vorige jaar voor uit gegeven werd en vergoeding aam het Rijk van 2 1/2 pCt. van hot onzuivere bedrag dor opcenten, ton behoeve der gemeente geheven op de grondlasten en op do personeele be lasting," 2890.018 1/2 bedragende. Een klei ne vorhooging van den eersten post zou al thans ons niet onwenschelijk voorkomen. Als wij de memorie van toelichting op de bgrooting van 1901 ot even bij naslaan, vinden wij voor jaarwedde v n den adjunot- markt- en havenmeester uitgetrokken 800. Dit bedrag komt ons wat gering voor in ver band met de werkzaamheden dezen aïnbte- naar opgedragen. Tegenover het salaris van don algemeenon markt- on havenmeester ad 1800 maakt die som mede een ietwat poo- ver figuur. Het vijfde hoofdstuk geeft een overzicht van do kosten dor openbaro veiligheid en van de brandweer. Het totaal dezer uitga ven bedroeg 121,426.601/2. In hot vorige jaar was die som ruim 2000 minder. Wij 'hebben kans dat- de uitgaven in dit hoofd stuk genoemd nog gestadig zullen stijgen. De zaken politie on brandweer vertoonen neiging om een voortdurende uitbreiding noodzakelijk to doen zijn. De jaarwedde van den commissaris van politie bedraagt 3500. Voor bolooning van de inspecteurs, dienaars en verdere beambten van politie, mitsga ders van de veldwachters is uitgegoven 64,911.131/2 tegenover een bodrag van ƒ52,157.04 in 1900. Kleeding en wapening der politie-dienaars on veldwachters kostten 6532,60. Mot hot onderhoud der brand spuiten ging een som heen van ruim 4000, voor belooning en pnemiën aan de brand- spuitlioden en beambten moest worden be taald 6236.71. De schutterij kostte dit jaar de gemeente nog 10,382.54. Voorts is onder dat hoofd stuk nog geplaatst hot onderhoud der lan taarns en verdere kosten dor verlichting, Yr aar voor do gemeente niet minder dan 30,506 moest uitbetalen Wij willen hot ditmaal hierbij laten om in een volgend artikel onze beschouwingen over de uitgaven voort te zotten. Onze lezors kunnen zich zoodoende eens een denkbeeld vormen waaraan de duizenden van de be grooting worden uitgegeven on meteen eens zien wat er alzoo aan de gemeentelijke huis houding vastzit. Het beheer eener groote gemeente is wezenlijk nog niet zoo gemak kelijk. Werkloosheid in de bouwvakken. In de openbare vergadering, waar Voogs- geord van Ensohedee voor de stakers optrad^ werd door een werkman als een der groote schaduwzijden van de bouwvakken de wissel valligheid van het werk genoemd. De meeste werklieden in de bouwvakken zijn genood zaakt herhaaldelijk van patroon te verande ren en staan vooral in den winter steeds aan werkloosheid bloot. Heeft de patroon geen werk, zoo kan hij het niet aan de gezellen geven. Onwillekeurig dachten we, toen we dit zoo hoorden aan de Leidsche Vereeniging ter bestrijding der Werkloosheid en van haar gevolgen (in de bouwvakken). Uit heb ver slag op de laatste jaarvergadering dezer ver eeniging uitgebracht bleek, dat ze heeft le den-oprichters, leden en begunstigers en dien tengevolge een flinke kas, maar dat het aan tal verzekerdon onbeduidend is. Naar wij meenen bedraagt dit getal thans 50, dat is misschien niet meer dan 5 pCt. van alle werklieden in de bouwvakken. Volgens art. 2 der statuten stelt de ver eeniging zich ten doel: Het bestrijden der werkloosheid dogr werk te verschaffen, en van haar gevolgen door tegen haar geldelij ke nadeelon te verzekeren op voorwaarden en naar tarieven door do vereeniging vast gesteld- Volgens deze voorwaarden bedraagt de premie 10 ets. per week, welke premie in elk vorzekeringsj aar 4ö weken moet worden betaald. In geval van werkloosheid wordt aan den verzekorde uitgekeerd: de eerste volle weck 2, de zes volgende weken 5 per week, en de zes daarop volgende weken 3 per week. Bij een volgend geval wórdt do eerste week ook 5 ontvangen. In één boekjaar mag hoogstens 50 aan één verzekerde worden uitgekeerd. Voor een luttele uitgave van 45 maal 10 ets is ƒ4.50 kan een werkman dus zich de zekerheid verschaffen bij werkloosheid een tegemoetkoming van hoogstens 50 te ont vangen. Dat is nu wel niet een hoog bedrag, maar een half ei is toch beter dan een leege dop. Bovendien heeft hij de kans, dat door bemiddeling van een commissie uit het be stuur bij werkloosheid or werk verschaft wordt, waardoor hij het volle weekloon ver dient wat toch altijd aangenamer is. Waar nu in het openbaar door een werk man in deze vakken geconstateerd werd, dat in de bouwbedrijven werkloosheid een her haaldelijk voorkomend verschijnsel is, ver klaren wij ons niet te kunnen begrijpon„ waarom deze werklieden zich niet in massa bij de jonge Leidsche Vereeniging aanslui ten. Indien onbekendheid daarvan de oorzaak is, zoo hopen wij dat dit schrijven een spoor slag moge zijn tot meerdere toetreding. Heeft men bezwaren dat men ze zegge, wellicht dat ze kunnen worden uit den weg geruimd. Het doel der vereeniging is te mooi om niet ver wezenlijkt te zullen worden Leiden, 23 Augustus. Het 64ste jaar der Zomer-concorten van „Zomorzorg" behoort weer tot de geschiedenis gisteravond had er het laatste van de serie der twaalf ooncerten plaats, besloten met hot ""Wien Noerl. Bloed, hot Wilhelmus en bengaal- sche verlichting. De opkomst was vry talryk, dank zy mede het weder, dat mot het oog op de natuurgesteldheid der laatste dagen, zelfs heel gunstig kon genoemd worden. Van Erps stafmuziokkorps vond ook thans grooto waardeering wegens de uitvoering van het programma. Hot had trouwens gedurende don goheelen zomer veel schoons to genieten aangeboden. Do tegenwoordigo gérant van „Zomerzorg", de heer C. van Ast, had het den bezoekers tevens in ander opzicht aangonaara gemaakt, o. a. door de zorgen, aan den tuin besteed. Hy laat het echter niet by deze muziek uitvoeringen. Geiyk aangekondigd, zal er reeds a. s. Zondag avond een Nedorlandsche dames kapel zich doen hooron, welke meermalen in het Amstel-hotel" te Amsterdam optrad. De naam der diroctrice Is nletmej. Marie Spits, maar S t i p s. Onder bevel van den kolonel jhr. L. F. A. van der Goes vertrokken hedenmorgen de bataljons van het 4de reg. inf. alhier naar de legerplaats by Milligen tot het houden van bataljons- en regimentsoefeningen. By het vertrek was oen groote menigte onderweg en aan het station tegenwoordig. Voor het examen Fransch L. 0. is ge slaagd: mej. A. A. H. Visser, te Lolden. Aan den heer A. C. Sommer, te 's-Gra venhage, ls de levering opgedragen van tooneel- decors voor don schouwburg te Samarang, daar de beschilderde toonoeldoekon, door zUn atelier eonigon tyd geleden te Djokjakarta geleverd, byzonder in den smaak zijn gevallen. Voorts is do heer Sommer belast mot hot schilderen der nieuwe decors voor den Utrocht- schen schouwburg en voor de opvoering van Hoffoiami's vertellingen door de Ned. Opora in het aanstaande speelseizoen. In den ouderdom van 64 jaar overleed do goud- en zilversmid Th. H. Saakos, te's Gra- venhage, door wlen vele voorwerpen van groote kunstwaarde ontworpen en bewerkt werdeD. Hy was bestuurslid der Vereeniging „Arti et Industrlae." Het Weekblad „De Ingenieur" wyst bestuurders van tramwegen er op, dat biy- kens artikel 71 van het Alg. Reglement voor de spoorwegen met beperkte snelheid, in de „Staatsoourant" van 19 dezer opgenomen, bestaande tramwegen slechts dan voorloopige ontheffing van do bepalingen van dit Regle ment kunnen verkrygen indien zy vóór 1 September 1902 den Minister van Waterstaat de daar vermelde verklaring overleggen. Door hot Ministerie van Marine ls hedon aanbesteed het bouwen en gedeelteiyk uit rusten van oen stalen pelllngsvaartulg ten dienste van het loodswezen in het Gdo distriot. Minste Inschryvers waren Qebr. Jonker, te Kinderdyk, voor f 11.550. In de buitengewone vergadering dor af- deeling Zuid-Holland van den Ned. Bond van Gemeenteambtenaren dezer dagen te 's-Gravenhage gehouden, word medegedeeld, dat de afdeeling thans 190 ledon telt. Mede- gedeeld werd dat o. a. is ingesteld een com missie met de opdracht, om na de openbaar making van de thans bij de regeering aan hangige plannen tot wijziging der Gemeen tewet, te overwegen in hooverro daarbij is rekoning gehouden met de belangen van den Bond, zooals die in de statuten zijn omschrc-^ ven. Naar aanleiding dezer medodeeling werd besloten aan hot hoofdbestuur te verzoeken deze commissie oen andere opdracht te wil len geven en wel om thans reeds eon rapport op te maken in zake wijzigingen der Gomeen- towet eoi aan het bestuur der afdeeling over to laten de benoeming eener commissie uit de afdeeling tot het uitbrengen van een ver slag omtrent door haar gewenschto gemeen tewetswijzigingen. Een crediot werd toegestaan om pogingen aan te wonden tot uitbroiding van hot leden tal. Breedvoerig word nog van gedachten ge wisseld over het zonden van een adres aan Ged. ^Staten om een algemeono herziening van de jaarwedden dor seoretarisson en ont vangers in do provincie te verkrijgen. Do voorzitter verzekerde dat met »'e wen ken bij het debat gegeven bij het in te die nen rapport rekening zal worden gehouden, waarna ds vergadering werd gesloten In een conferentie over oprichting cn exploitatie van Volks- en Schoolbaden, op 13 September in het ICurhaus te Schovenin- gen to houden, zullen do volgende onder werpen behandeld worden: Voorm. 10 uren: lo. Openingsrede door dr. W. P. Ruysch; 2o. Bespreking van aanleg en bouw von Volksbadon, in te lei den door den heer inap. dor Volksgez. W. van Boven; 3o. Exploitatio on financieol beheor van volks- cn schoolbladen; hot Haagsche Volks- en Schoolbad, door mej. Wilh. Jansen, penningm. van het Haagsche Volks en Schoolbad; het Rotterdamscho Volksbod, door den heer J. G. van Ros- sem, bestuurslid v/h, Rotterdauscho Volks- bad; hot Arnhemsche Volksbad; keuze van water en zeep voor de Volksbaden, door den heer J. J. Hofman, scheikundige. Nam. 2 uur lo. Fabrieksbaden, in te leiden doo r den ingen. jhr. G. de Graef, insp. v/d. Volksgez.2o. Bespreking van aanleg en bouw van schoolbaden; 3o. Het school- bad to Amsterdam, in te leiden door den heer H. W. J. A. Schook, hoofdond. Am sterdam; 4o. Propaganda voor de oprich ting van Volks- en Schoolbaden, in te leiden door den heer J. H. F. Ritter. Het dit jaar te houden examen voor het diploma, ingesteld door den Alg. Ned. Po litiebond, zal afgenomen worden te Zwolle, van 1620 Sopt. a. s.; te 's-Gravenhage van 2326 Sept. a. s.; en te 's-Hortogonboscli op 27 Sept. o. s. Opgoroepen zijn 91 adspi- ranten. Tot ledon dor examon-oommissie zijn benoemd: Jac. vaJi Waning, burgemeester van Ouderkerk a/d. IJ9el; B. H. A. Lende rink, commissaris van politie te Zutfen; W. L. H. Koster Honko, commissaris van poli- tio to Harderwijk; D. Beundor, commissa ris van politie te Enschede; E. F. v. d. Lugt, hoofd-inspeoteuT van politie te Arnhem. Tot plaatsvervangend lid is benoemd J. J. A. de Koning, inspecteur van politie te Rot terdam. Door den hcor E. Elkenbracht is bij den gemeenteraad van Delft een verzoek inge diend om van de gemeente te mogen koopen 900 vierk. M. grond, aan de Noordelijke Avenue, ten einde daar een geheel naar do eischcn des tijds ingericht hotel te bouwen. Do jaarvergadering van do Vereeniging van Nederlandsche Patroons ,,Boaz" zal ge houden worden den Oden September a. s. in het American Hotel" te Amsterdam. In de vergadering van de Generale Sy node der Gereformcerdo kerken te Arnhem vorgaderd, zijn ingediend twee voorstellen, namelijk van de professoren Bavinck, Bies- tervold, Kuyper cn Rutgers en een van ds. Bos, de opleiding betreffende. De algemeene beraadslagingen zijn go- schorst tot Dinsdagmorgen, ,,De Tijd" betoogt do wonBcholijkhoid om in dc wet te bepalen, dat do loden van den centralen raad van beroep cn do voorzit ters der bcroopsradon (Ongevallenwet), an-.^ dien zij tot lid der Eerste of der Twccdo Ka mer worden gekozen, terstond op non-activi- teit worden gestold en hun ambtelijke bezol diging gedurende het lidmaatschap der -Star ten-Generaal niet slechts ingekrompen, maar in haar geheel geschorst wordt. In „Allen weerbaar", officieel orgaan van do Vereeniging Volksweerbaarheid komt „een woord van verweer" voor van den voorzitter der Vereeniging prof. dr. G. Kalf f to Leiden, waarin deze opkomt tegen dat deel der brochure van den luitenant-ko lonel G. J. W. Kolemans Beynen: .,De nieu we legerwetten en de oud-minister van oor log A. L. W. Soyffardt", waarin ever do vereeniging „Volksweerbaarheid" gesproken wordt. Prof. Kalff zegt, dat uit de brochure blijkt, dat de schrijver volslagen onkundig is omtrent het wezen en streven der ver eeniging en licht deze uitspraak uitvoerig toe, r Bij het notarieel staatsexamen van ib-p 22 Aug., zijn geslaagd voor het eerste ge dcc - te de heeren G. J -Stoop, te Arnhem; A. u. Dammers, te Zalt-BommclC. J. A. M an der Ven, to Breda; A. Dros. to Leeuwar den J. O. D. RoBcamabbing, te 's-G raven-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1902 | | pagina 1