F0IGERS
Humber van 180 Old.
J. L. CREYGHTON.
GERARD M. DEE, Brsestraat 28.
Piano-Onderwijs.
Magazijn te Leiden: BREESTRAAT 86.
Stoomtram EAARLEiLEIDEN.
ZOMERARTIKELEM. ml
G. J. VAN DER BURGH, Maarsmanssteeg.
TIMMERLIEDEN
HANGLAMPEN voor Gas en Petroleum,
Indien gij een Rijwiel wilt knopen, gaat dan eerst zien de
Het wereldberoemde fabrikaat.
No. 13035
LEIDSCH DAGBLAD.
VmJDAC 22 AUGUSTUS. - TWEEDE BLAD.
Anno 1902.
Tweede Kamer.
Burgerlijke Stand.
Vervolg Advertentiën.
Eerste Ned. Verzekering-P.
Cotes labanac,
RIJWIELEN.
flepareeren, Vernikkelen en Emailleeren
Wegens de ongekend lage prijzen is het
vervoer van Bestel- en Vrachtgoe
deren per Stoomtram het voordeeligst.
Goederen worden vervoerd naar Oegstgeest,
Sasssnheim, Lisse, Hillegom, Bennebroek, Heem
stede en Haarlem om 7 u. 22 en 11 u. 16 V.M.
en 3 u. 07 en 7 u. 04 N.M. Amsterd. tijd. 3749 40
Inlichtingen worden verstrekt aan het be-
stelkantoor Clarensteeg No. 2 nabij de Mare.
Opruiming contant -van alle
as
Aalmarïit.
TT kan voor dezen prijs geen beter Rijwiel bekomen.
Vsrslag van den toesiand der gemeente leiden
over bet jaar 19GL
IV.
Met betrekking tot het lager ondorwijB
wordt in het verslag medegedeeld, dat de
meeste der bestaande scholen 8de klasse over-
i bevolkt zijn. Die overbevolking is ten ceele
toe te schrijven aan de invoering der leer
plichtwet, waardoor voor vele leerlingen het
aantal schooljaren nog met een zevende ver
meerderd wordt* doch ook voor een groot
deel aan den gercgeldcn aanwas der school
bevolking. Het is het voornomen van Burg.
en AVeths. om, wanneer de nieuwe school 3de
klasse (die voor korten tijd is aanbesteed,
Red.), gereed is, de vergroote school in de
Heerenstraat te gebruiken voor plaatsing
van leerlingen der scholen 4de klasse, waarin
■zich eveneens gebrek aan plaatsruimte begint
te doen gevoelen.
Bij besluit van 20 Juli 1Q01 werd bepaald
dat dc school 2de kl.Voor jongens en meisjes
aan de Oude Vest tot een school met zes
jarigen cursus zou worden ingericht en die
yoor jongens aan de Pieterskerkstraat en die
,voor meisjes aan de Breestraat, scholen res
pectievelijk met negen- en achtjarigen cur
sus, met dien verstande, dat aan eerstge
noemde school geleidelijk zullen worden ge
voegd drie hoogere en aan de beide laatstge
noemde drie lagere klassen. (Dit besluit is
met 1 Juli 1.1, reeds in werking getreden,
Red).
De school aan de Oude Vest is nu niet
meer bestemd om te dienen als leerschool
verbonden aan do Kweekschool voor Onder
wijzers, doch als zoodanig is aangewezen de
school 3de klasse No. 5, hoofd de heer AV.
.(Koops.
Mot het oog op deze regeling is de betrek-
cking van Directeur der Kweekschool tevens
hoofd der Leerschool gesplitst.
Onderwijs wordt gegeven in 13 openbare
en 9 bijzondere scholen
De kosten voor het lager onderwijs hebben
in 1901 bedragen f 191,767.95 1/2, do school
gelden brachten op 34,486.99 en de bijdra
gen van het Rijk bedroegen 41,116.78, zoo-
flafc het bedrag door de gemeente te betalen
116,161.18 1/2 beloopt.
Herhalingsscholen zijn er drie: een open
bare gesplitst in twee afdeelingen, één voor
"jongens en één voor. meisjes, een bijzondere,
luitgaande van de vereeniging tot bevorde
ring van geregeld schoolbezoek, en een bij
zondere in het R.-K. weeshuis aan de St.-
Uacobsgracht.
In de gemeente zijn voorts aanwezig drie
openbare bewaarscholen, met 1050 en vijf
bijzondere, één op het Rapenburg met 47
leerlingen, de school van 't Nut van 't Al
gemeen met 59 leerlingen, de school aan den
Ouden Rijn met 175 leerlingen,, de school
j aan de Bakkersteeg (geestelijke zusters) met
i 637 leerlingen, de schooi aam de Hoogewoerd
i (De Voorzienigheid) met 192 leerlingen.
't Gezamenlijk aantal leerlingen op de bij-
I zcndere bewaarscholen bedroeg 1110.
i Over 1901 bedroegen de .kosten der open-
bare bewaarscholen 16,8(56.14, terwijl aan
6choolgeld werd ontvangen 1469.07.
Aan de Kweekschool voor Onderwijzers en
Onderwijzeressen werd door 17 leeraars" en
leeraressen onderwijs gegeven. In de afdee
lingen A (opleiding voor de onderwijzers
akte) waren 28 manlijke en 57 vrouwelijke
leerlingen en de afdeeling B (opleiding voor
hoofdonderwijzers- en taai-akten) 78. Voor
het examen als onderwijzer slaagden 4 manlij
ke en lü vrouwelijke candïdaten. Omtrent de
adspiranten voor de hoofdakte,, die zeer ver
spreid wonen en na het verlate^ der school
geen kennis geven, kon geen juiste opgave
verstrekt wor.wn. Voor dc akte vrouwelijke
handwcrkeli slaagden 8 candidaten voor ak
te Fransch, D iitseh en Engelsck, respectie
velijk .7, 1 cn 3 personen.
De kosten der Kweekschool beliepen in
,1901 14,336.11; het rijkssubsidie bedroeg
6659.99, het schoolgeld bracht op f 1670.30.
De uitgaven voor de opleiding van onder
wijzers en onderwijzeressen bedroegen
"ƒ5264.87 1/2.
De cursus 1-9011902 van de Hoogere Bur
gerschool voor jongens vii. aanjnet 186 leer
lingen. die van de meisjesschool met 97.
De schoolgelden bedroegen 16,425, als
10,717.50 voor de jongensschool en 5707,50
voor de meisjesschool.
Door het Rijk wordt bij voortduring een
jaarlijksche subsidie van f 7000 ten behoeve
van de H. B.-School voor jongens verleend.
Do kosten bedroegen voor de jongensschool
43,627.37 en voor de meisjesschool 18,638.50.
Van het Genootschap Mathesis Scientia-
rum Genitrix" gaven we indertijd reeds een
uitvoerig jaarverslag. Vermelden we thans
alleen dat het bestuur bestaat uit 12 leden
en dat het onderwijs wordt gegóven door den
directeur en 26 leeraren.
De Burgerzangschool onder leiding van
den heer G. B. Duyster wer.': in 1901 bezocht
door 144 leerlingen. Het onderwijs wordt
tweemaal per week gegeven en is verdeeld in
zeven klassen.
In de Christelijke school aan de Middelste
gracht staan 9 onderwijzers cn 3 onderwijze
ressen het hoofd der school, den heer A. J.
de Lange, ter zijde. Door de leerplichtwet
is het getal leerlingen aanzienlijk gestegen,
zoodat telkens ouders, die plaatsing verzoch
ten, moesten worden teleurgesteld. De geza
menlijke schoolgelden bedroegen in 1901
1421.07 of gemiddeld 4 cents ruim per
week.
Dc schoolbevolking op de Chr. school
voor minvermogenden aan de Pieterskerk-
gracht bestond 1 Januari 1902 uit 201 leer
lingen. Een groote verbetering werd in den
loop des jaars aangebracht, doordat in het
grootste lokaal een glazen afscheiding werd
plaatst Ongeoorloofd schoolverzuim kwam
bijna niet voor.
Op de Christelijke school aan den Heeren
singel klom het aantal leerlingen tot 178
Aan de Christelijke Normaallessen ter op
leiding van onderwijzers en onderwijzeressen
voor Christelijke Scholen (directeur de heer
F. Uittenbroek) wordt dit jaar een voorbe
reidingsklas gevoegd. Van de 9 leerlingen,
dio zich aan het onderwijzersexamen hebben
onderworpen, mochten 6 de onderwijzersakte
verkrijgen. Bij het einde des jaars tolden de
lessen 30 leerlingen.
In li:! begin van 1901 werd de Vereeniging
tot bevordering van opleiding tot Instru
mentmaker opgericht, welke nu reeds 73 le
den en danot-eurs telt en 28 leerlingen, Eeni-
ge leerlingen, die in den loop des jaars de
werkpl-ats verlieten, verkregen goede be
trekkingen, o. a. bij electro-technische fir
ma's, als amanuensis aan H.-B. scholen enz.
Van de 15 candidaten, die zich in Augustus
aan het practiscke instrumentmakersexamen
onderwierpen, slaagden er 11, allen leerlin
gen der vereeniging.
De gemeente verleende een subsidie van
500 '8 jaars, terwijl ten behoeve dezer Ver
eeniging op de Staatsbegrooting een subsi
die van ƒ2500 is uitgetrokken.
De Handelsbedienden-verecniging „Ken
nis is Macht", die dit jaar haar 25-jarig be
staan herdacht, begon in September den
nieuwen cursus-met 158 leerlingen. Met den
directeur, den heer D. J. M. do Hondt, be
ijverden de leeraren zich om het onderwijs
goed tot zijn recht te laten komen.
Do Leidsche Fabrieksokool, die haar lessen
gfceft in een der lokalen van de openbare
lagere school aan de Langebrug, is verdeeld
in oen jongens- en meisjosafdeeling. Dat der
meisjesafdeeling telt 100 leerlingen van
1220 jaair, waarvan ongeveer 80 in fabrie
ken werken. De lessen werden druk bezocht,
en er heorsoht een aangename toon.
De St.-Jozefs-geoellen-vereoniging, die
ai oh in hot bijzonder voor het te eiken onderwijs
interesseert, telde 305 leden, nl. 10-1 van de
afdeeling „leerlingen", 102 van dc afdeeling
„ongehuwde gezellen", 52 van de afdeeling
„gehuwde gezellen" en 47 van de afdeeling
„patroons."
De bijeenkomsten der leerlingen en onge
huwde gezellen op Zondag en die der ge
huwde op Maandag worden meestal druk
bezocht en zijn ten dèele gewijd aan bespre
kingen van godsdienstige en maatschappe
lijke belangen.
De Leidsohe Vereeniging tot bevordering
van geregeld schoolbezoek stolt zich na de
invoering der leerplichtwet ten doel de be
vordering van het Herhalings-, Vak- en
Ambacbte-ondorwijs. De herhalingsschool,
uitgaande van deze Vereeniging, werd in hot
afgeloopen jaar bezocht door 47 jongens on
21 meisjes. Voor haar rekening volgden 21
leerlingen de lessen op de school van hot ge
nootschap „Mathesis", terwijl 15 leerlingen
onderwijs genoten op de Praotische Am-
bachtsschool. Hot ledental bedraagt thans
179.
Uitvoering van art. 75 der Ongevallenwet 1901
Naar aanleiding van en in verband met
heb mondeling overleg, dat de regeering met
de commissie van voorbereiding heeft go-
houden, zijn in het wetsontwerp alsnog ver
schillende wijzigingen aangebracht:
Na artikel 5 wordt ingevoegd een nieuw
artikel 5a, luidende:
De bezoldigingon van den voorzitter en
van den griffier worden door Ons vastge
steld,
„Den plaatsvervangenden voorzitters en
plaatsvervangendcn griffiers kan voor hun
werkzaamheden door Ons eene vergoeding
worden toegekend,"
Artikel 10 wordt gelezen als volgt:
„Ten aanzien van bedrijven jniet uitge
oefend door natuurlijke personen, worden,
voor de toepassing van artikel 9, de be
stuurders van het bedrijf als werkgevers be
schouwd. De hoofden der departementen van
algemeen bestuur, Onze Commissarissen in
do provinciën, de burgemeesters en de voor
zitters van de besturen van waterschappen,
veonscliappen en veenpolders, zoomede alle
andere personen, met bestuursgezag bekleed
bij bedrijven, uitgeoefend door publiekrech
telijke lichamen worden, voor deze toepas
sing, noch als werkgevers, noch als werk
lieden aangemerkt."
Art. 14 wordt gelezen
„Bij algomeenen maatregel van bestuur
wordt bepaald op wolke wijze en naar wol
ken maatstaf wordt vastgesteld:
„a. het aantal werkgevers en het aantal
werklieden, die te zomen één pers ion icun-
neu, aanwijzen om mede te werken tot het
opmaken eener voordracht voor bonoe/ning;
„b. het aantal gemachtigden, die te za
rnen één persoon kunnen voordragen voor
benoeming tot lid en één voor benoeming tot
plaatsvervangend lid.
„Deze regeling geschiedt in dier voege,
dat het aantal personen, dab ban worden
voorgedragen ,mct de helft kunne te boven
gaan het aantal ieden of plaatsvervangen
de leden, dat te benoemen is.
„Bij dienselfden algemeenon maatregel
wordt wijders al datgene geregeld, wat, met
betrekking tot de benoeming van de loden
van de raden van beroep, regeling behoeft."
Na artikel 18 wordt een nieuw artikel 18a
ingevoegd, luidende:
„Voor benoemingen, door Gedeputeerde
Staten te doon buiten een voordracht, geldt
niet de bepaling van art. 9, tweede lid".
De aangebrachte wijzigingen betreffen
slechts verbeteringen en verduidelijking van
redactie zonder verandering aan te brongen
in het systeem.
Grenswijziging.
Ingediend is «en wetsontwerp, houdende
grenswijziging tusschen de gemeenten 's-Gra-
venhage en Loosduinen.
Het aangeboden wetsontwerp heeft do strek
king, om van Loosduinen naar 's-Gravenhage
te doen overgaan een grondgebied, groot
865 H.A., met een bevolking van 895 zielen,
onder wie 100 kiezers.
Het voorstel omvat niet meer dan wat
noodzakelijk moet worden geacht, namelijk
het gebied ten Noordwesten van den Loos-
duinschen weg tot de begraafplaats Nieuw
Eik en Duinen en ongeveer het verlengde van
de Oostelijke grens dier begraafplaats tot
strandpaal 108.
Loosduinen sal aan inkomsten ongeveer
f 4700 verliezeD, en heeft bovendien verschil
lende aflossingen van leoningen tot zUn last.
Voorgesteld wordt daarom, dat 's-Gravenhage
aan Loosduinen vóór of op den 15den Juni
van elk dor jaren 1903 tot en met 1906
een bedrag van f 2500 zal uitkeeren, en
vóór of op den 16den Juni van olk der
jaren 1907 tot en met 1914 een bedrag van
f 2000.
De overgang van grondgebied als gevolg
van deze grensverandering heeft plaats 1 Jan.
1903.
Naturalisatie.
Een wetsontwerp ls ingediend, houdende
naturalisatie van J. H. Thien, Ynanufacturler
te Zierlk8ee; V. J. 0. Augspurg, koopman te
Amsterdam; H. Moora, oud-inspecteur van
het lager onderwijs ln de Zuidafrikaanscho
Republiek, te Amsterdam; H. P. Hyma.ns,
weduwe van J. Loeser, zonder beroep, te
Amsterdam; H. F. AV. Strunk, tUdelflk waar
nemend schout, wonende te Blitar, residentie
Kedlri, (Java); G. O. M. Fehrs, koopman en
winkelier, te AmsterdamH, Fiuitrop, kantoor
bediende te Rotterdam; J. Hanf, koopman,
te AmsterdamW. Dasbach, schilder, to Rot
terdam, en A. C. F. Wels, oud-ambtenaar der
Nederlandsch Zuidafrikaansche Spoorwegmaat
schappij, te Ginniken.
-
Uphnes gedenkteeken van keizer Friedrich, dat Woensdag te Kroonberg werd onthuld.
Inlichtingen
De minister van oorlog doelt medo, dat do'
korporaal-hoefsmid Klein, toon er in Juni
1897 een hoofsmidp laats in Haarlem open
kwam, op diens verlangen gewoon als hoef'.'
smid van Venlo .mar Haarlem is ovorgep aalst,
zonder oonigo verdere toezegging. t
Te Haai lom komende is zijn vrouw dan>
ook niet als rweode waschvrouw aangesteld,
maar werd hem door don eskadrons-comman
dant, bijwijze van gunst, die hem echter
ten allen tijde kan worden ontnomen, do bo-'
v» selling van een gedeelte dor Hjfgoedorcn
van het depot eskadron toevertrouwd, en-
kreeg hij als een gevolg daarvan, hoewel
ten onrechte, de vergunning een ledig staande»
rijkswoning te betrokken. Deze toestand heeft
voortgeduurd, totdat de lijfgoodoron in parti
culiere waschlnrichtingen werden gowasschen.1
De hoefsmid Klein ls dus gedurende ruim twee
jaar bevoordeeld, in stede van benadeeld te zijnh
Daar requestranlo niet behoort tot do cate
gorie van officieel aangestelde waschvrouwen,
ls het verzoek om een toelage niet voor In
williging vatbaa:.
HAARLEMMERMEER. Ondertrouwd: AV.
Boogaard «n H. A. E. Fraikin. AV. Maas en
J. Santifort. B. Vrolijk eu N. van Tol. N.
H. Zouior en S. Buys. G. Lagorweij on M.
Kaptijn. H. A. Bloin en C. J. Lumboo.
Gehuwd: A. AVijnhout on D. Oosthoek.
P. Verhuist on M. da Kotor. F. Uekolnar on
M. Byma.
Bevallen: A. van der Linden gob. Van
Maasdam Z. G. van der Zwaard geb. Do Geus
Z, C. van Polt geb. A'an Raad Z. i'. C van
Niol geb. Droogh Z. AA'. Kwaak geb. Visser
Z. P. Kamper geb Burggraafl' 1». M. do
Jeu geb, AA'ezolenburg Z. A. van lodderen
geb. Bierhaus D. G. Tbyeseu geb. Timmerman
Z. T. Tas geb. Eigenhuis Z. M. Klnnssou
geb. Ven Stavorden Z.
Overleden: Al. Mantel geb. Tunis G9 j.
J. Lansor 10 m. A. Jansen 2 j. KJ. Spaar
garen 17 j.
VEUR. Overleden: J. 0. M. Borgman 1). 7 m.
WARMOND. G e b o ren: Maria Cornelia Sophia,
D. van J. Juffermans eu P. M. van Noort.
Cbrietianus Johannes en Maria Elisabeth, Z. en
D. van G. de AYinlor on AV. C van Zonneveld.
Petronella Maria, D. van J. Sikking on D. do Greef.
Overloden: Catbarina Ploeg, oohtgouooto
van J. van Noort, 63 j.
ZOETERAVOUDE. Geboren: Adriana, D.
van P. AVeasel en S. Jonkers. -rNicolaas Willom
Cornelie, Z. van AV. 0. Brouwer en M. C. Breedt
Bruyu.
Ondertrouwd: J. A. Ritman jm, 84 j.,
woneodo te Leiden, en M. 8. AV. Vlasveld jd. 81 j,
U1TLOTINGEN. Congo-Loten van 1888.
Trekking 20 Aug. Betaalbaar 15 April 1903.
Serie 49377 n. 14 5r. 100,000, Serie 4-1941 n. 22
fr. 1-500, serie 9983 n. 15, serie 56-155 n. 8 on
serie 58882 n. 15, olk fr. 500; sorio 82 n. 1, serie
9983 n. 20, sorio 19465 n. 21, serio 46122 n 10,
eerio 82 n. 4, serie 9983 n. 22, serie 23701 n. 6,
eerie 46422 n. 16, serie 82 n. 16, sorio 13800 n.
18, eerie 23701 n. 15, serie 56105 n. 25, serie 82
n. 20, serio 14810 n. 24, eerio 44941 n. 14. serie
56455 n. 19, eerie 9983 n- 3, sorio 16483 n. 25,
eerio 44941 n. 19, serie 58882 n. 4, elk fr. 250.
De volgendo serieön elk fr. 175:
82 0983 12524 13800 1481Q 16483 19465 20744
23701 44941 16422 49377 52320 56105 56455 58882
59795.
Oudshoorn. Door het gemeente-bestuur ia
vergunning verleend aan 8. Barreveld, alhier,
tot het plaatsen van een gasmotor voor zuivel
bereiding op het perceel Sectie A No. 902.
Door do rijks- en gomeento-politie zijn
een drlotal processen-verbaal opgemaakt togen
gezagvoerders van stoombooton der Maal-
schappijen Haarlemmermeer, Carsjens en
Nijverheid wegens het to hard varen in Rijn
lands boezemwateren.
Valkenburg. Dinsdag 1.1. zijn do school
kinderen alhier door onzen geackten hoofd
onderwijzer onthaald op een boottocht naar
Gouda. Liet het weder zich ln het begin niet
gunstig aanzien, weldra veranderde dit en
bracht een vriendelijk zonn&je hen ln nog
opgewekter stemming dan er reeds was trots
regen en donkere lucht. Te Gouda worden
de beroemde kerkramen bezichtigd en do
fabriek van den heer GoeJewaagen. Het was
een recht aangename dag, dio 4en vaardig
besluit vormde van het feest der 26-jarlgo
ambtsvervulling van den heer Groot, Hemen
zijn éohtgenoote dan ook namens ouders en
kinderen een woord van warmen dank
Kejafifp.» E. J. CQUVÉE,
Dipl. Ned. Toonjc.- Ver.
79u t Lange Mare 24.
©I» liet Levén, tegeu Invali
diteit. en Ongelukken, geves
tigd te 's-Gravenhage.
DirecteurenJus, Mn. W. SIK,
Mn. H. GOEMAN B0RGESTU3 en
MR DR. AY. P. J. BOK.
BoBlichtingeii en Tarieven
gratis te vorkrygen by den Inspecteur
Jhk. A. C. VAN HAEFTEN, Plant
soen 103, Leidon, die ook Brand- en
Inbraak verzekeringen sluit. 160 13
goode zuivere Rood oBordeauxwy n,
zacht en aangenaam van smaak,
per anker J2S.-,
per 12 llcssclieu 17.50,
Proelilescli 05 Cents.
J. A. U..PRUÜT ZOON,
Wynhandolaars-Hofleveranciers.
10024 u ïfoogl.-BCcrligr. -13/45.
3 .ei-riöii
INRICHTING VOOR 7263 82
BEKAVAME
gevraagd, tegen hoog loon, bU
P. J. SCI J It. KUL 1M),
Aannemer, 8008 7 lllllcgoui.
uitgebreidste keuze van de minste tot de fijnste soorten, waaronder prachtige Fran-clio
modellen. Prima qualiteit Branders.
6091 30
Eeitig Agent «oor LEIDEN en OMSTREKEN i 3339 60
