V-&
9
m
m
■M
Merkwaardigheden.
Geschiedenis en Kunst.
Wetenschap en Industrie.
Wekel|jksehe Kalender.
v
Stofgoud.
Raadgeving.
ALLERLEI.
VRAAG.
-
,J
Do geschiedkundige waarde van postzegels.
Evcn'als oude munten kunnen ook post
zegels geschiedkundige oorkonden zijn.
Dit wordt bewezen door het volgende.
Toen de opera „Oskar I" voor do eerste
maal te Stockholm werd opgevoerd, Liet do
theaterdirecteur Lcinach den beroemden
tooneclspcler Fcrrosi, die den koning voor
stelde, met een grooton baard optreden. In
de pauze zocht Fcrrosi Leinaoh op en sprak
tot hora:
„Ik wilde u even. meedeel en, dat Oskar I
nooit zulk een baard heeft gehad."
„Zoo, wat had hij dan?"
„Een knevel en impériale zooals Napo
leon III".
„Hoe weet u dat?"
,,Uit ir>iju postzegelalbum."
Iliero er ontstond een debat, dat voort
duurde totdat do verzameling gehaald was.
Op de postzegels had de koning werkelijk een
dnrpérialc. Tegen het bewijs was niets te zeg
gen. Reeds bij de volgende voorstelling was
tot verwondering van het puLi'.iök, maar
ter ccro van do historische juistheid, de vol
le baard van den koning veranderd in een
snor en impériale a la Napoleon III. De
strijd om 's konings baard was dus beslecht
door een postzegel.
Do postzegel-liefhebbers, mot wier verza
melwoede zoo dikwijls wordt gespot, hebben
alle reden om hierop trotsoh te zijn.
In China zijn nu nog munten in omloop,
die prijken met de beeltenis van een keizer,
die reeds 2000 jaren bij zijn voorvaderen
vergaderd is.
In de laatste honderd jaar zijn er in de
Bciorsohe vorstelijke familie 27 gevallen van
k ra nkz i u'.i igneid voorgekomen.
Tc Londen worden dagelijks gemiddeld
duizend varkens geslacht cn gegeten.
Een cchto banknoot, uitgegeven door de
keizerlijke Chinecschc Bank in bet jaar
1399 vóór Christus, treft men aan in het
museum tc Sint-Petersburg.
De grootste hersenen, die men ooit gevon
den heeft, waren die van Olivier Cromwell.
Het gewicht dier hersenen bedroeg namelijk
1800 gram.
Dc kastelein van het Huis Ter Bern.
Het slot Ter Eem, staande aan de rivier de
Eom, verhief zioli vroeger op ccn afstand
van een half uur wandelens van Baarn. Van
hot kasteel zelf bleef slechts een vervallen
bouwval over, met een verdroogde gracht
cu toch is deze plek hoogst merkwaardig in
do geschiedenis van onzen strijd tegen
Spanje.
La 1629, toen prins Frddcrik Hendrik in
liet land van Clove en in Brabant het Spaan-
eclie leger gevoelige verliezen toebracht, be
proefde de Spaansche veldheer Montccucu-li,
gebruik makende van do Lijdelijke afwezig
heid der Hollandsohe vendels, ccn stroop-
locli op de Veluwe. Hij vermeesterde zelfs,
voor korten tijd, Amersfoort. Het Huis Tor
Eem bevatte een zeer zwakke Staatsolie be-
waarvan jonge meisjes zooveel houden en die
de ouders in hun „rust" niet storen wilde.
En hoe het gekomen was, wist hij zelf niet
was het in gedachten, of in de vrijheid, die
een jong echtgenoot soms kan kenmerken
maar opeens zag hij haar heldere, glanzende
oogcii voor zich, haar toedere, fluweel-wceke
cn zoo onschuldig getinte wangen en fluis
terde daarbij... hij wist zelf niet watl
Zij echter nam dat alles voor echte munt
aan, cn nog eer hij er om dacht, viel zij hem
om den hals cn fluisterde opgewonden:
„Ik wil je gelukkig maken, zoo gelukkig
als ik maar kan
Daarop liep zij met ccn blos op de wangen
naar het zijvertrek.
Opeens waren de ouders bij hem, felici
teerden hem met de verloving, drukten hem
aan het hart cn kusten hem, en hij, hij... Hij
had niet den moed, dadelijk opheldering to
geven. Hij liet alles begaan, willoos, hope
loos, als een boetvaardige zondaar. Des
avonds evenwel, toen hij na al het gedoe met
een zwaar hoofd thuis kwam, vatte hij moed
en schreef...
Den volgenden morgen, heel vroeg, was do
heer Brown' al bij hem. „Meneer," riep hij,
„meneer.. Het andere bestond deels uit
Hollandsohe, deels uit Amerikaanschc vloe
ken; maar zoo Weltncr niet alles verstond,
zijn uitwerking misto het niet. De trouwring
prijkte weer om zijn vinger, en het hart was
vol dankbaarheid, dat de wet hier niet toe
liet een cisch tot schadeloosstelling, waar
mede de Amerikaan dreigde. Maar zijn ont
waakte vrijgezellenncigingen, neen, die had
den nu toch haar aantrekkelijkheid verloren.
Na drie weken kwam zijn Marie van do
reis terug, gezond en bruin gebrand, de
levenslust in eigen persoon. Maar toen hij
'haar zijn avontuur vertelde, werden heur
oogen vochtig streelde zij hem op het ver
giffenis vragende gezicht.
„Ja, ja," zcidc zij zuchtend, „als de vrouw
cp reis ia..."
zetting De manschappen, aan wie de verde
diging van hot kasteel was toevertrouwd,
verlieten, op aansporing van hun hoofd
man, lafhartig hun post, lieten het slot on
bewaakt achter, en zoo de welvoorziene wa
penkamers aan den overwinntonxlen Span
jaard ten buit gevend.
Doch ec-n een/voucldge boer zijn naam
bleef in de geschiedenis van het vaderland
niet geboekstaafd nam, toen de soldaten
vertrokken waren, terstond het slot in
oogensohouw. Hij besloot de plaats van. den
laffen bevelhebber en zijn huurlingen in te
nemen cn de sterkte voor den Prins te be
houden. Hij verzamelde zijn gezin cn eenige
knechts en- besloot don vijand in het kasteel
af te wachten.
Tot misleiding van de in aantocht zijnde
Spanjaaiden- gebruikte hij een krijgslast,
door een menigte helmen en stonnkappen
uit de wapenkamer op stokken te plaatsen,
daarmede verschillende bewegingen te doen
molken, alsof een sterke bezetting daar bin
nen wakend was.
"Weldra komt cCo sterk Spaa-nsch vended
opdagen, en wordt de vermeende bevelheb
ber van het Huis gesommeerd zich over to
geven, doch onze wakkere huisman wil van
geen overgave weten. Moedig verdedigt hij
met vrouw, kinderen en een paar Boeren
knechts en deernen eenige dagen het Huis
Ter Eem en brengt zelfs den vijand, bij een
scherpe bestorming, zóódanige verliezen toe,
dat dezo met bebVoedc koppen afdeinst.
Een renbode wordt in allerijl door den
Spaanschen hopman aan zijn overste Mom-
tecuculi gestuurd en deze zendt dra een
sterke troepenmacht tot versterking, zoodat
liet Huis nu wol moet worden bemachtigd.
Eerst thans denkt de kranige aan overgave.
Bij een mondgesprek door hom, van af
de tinne van het kanteel met den Spaan*
sclieni offioicr gevoerd, verkrijgt hij va-n de
zen, op zijn eerewoord, de vergunning om
met de zijnen, met behoud van wapenen,
slaande trom en vlammende lonten, eervol
te mogen aftrekken. Zulks zal geschieden,
en het blijkt-, dat dezo Spaansohe officier
een der weinige Spanjaarden is, die hun
«erewoord, eenmaal aan con Geus gegeven,
^ostanJd weten to doen, doch desniettemin
\s, bij dc ontruiming van het slot, toen hem
door den gowaanden kastelein dl? sleutel van
hoofdpoort wordt overhandigd, do vreug
de zijnier overw'iinniing met hevigen toorn
vermengd, nu hij bemerkt» dat in stede van
eon- duchtig prinscnvcndel, een eenvoudige
Goo-ischc boer met zijn gc<ziin de rijen van
zijn volk heeft gedimd.
Hoe Frans Liszt piano speeldeDeze
beroemde pianist gebruikte dc volgende me
thode om zijn vingers lenig tc houden: on
middellijk nadat hij des morgens was opge
staan, las hij een mis en zette zich daarna
aan de piano. Daar gezeten, plaatste hij op
het muziek rekje vóór hem, niet de een of
andore muzikale compositie, maar een
nieuw werkje in de Frainsche of Duitsche
taal, nadat hij eerst het aantal bladzijden
had aangestreept, dat hij wenschto te lezen.
Zoo bleef hij dan gedurende langen tijd,
soms twee of drie uren, doorlezen cn gam
ma's spelen.
Toen hem eens gevraagd werd, of het
lozen niet aan het spelen of het spelen aan
't lezen hinderde, antwoordde hij: ,,0, neen
Het spelen van gamma's is voor mij iets ge
heel werktuiglijks en oefent eenvoudig mijn
vingors. Mijn geest is geheel bij hetgeen ik
lees, en het gaat mij zooaJs zoovolen van
onze goede dames, die tegelijkertijd kousen
breien en lezen."
Hen ongelukkig toeval. In 1828 besloot
do stad Bordeaux op een dor pleinen een
standbeeld van Lodewijk XVI, het ongeluk
kig slachtoffer der Revolutie, ts plaatsen.
Binnen korten tijd was de daarvoor besnoo-
digdc soon van 155,000 franks bijeen en kon
met de uitvoering van het werk worden be
gonnen. De beeldhouwer Roggi nam op zich
het standbeeld binnen twee jaren geheel ge
reed nf te leveren.
De dag naderde, waarop de gieting van
hlet kolossale stuk zou plaats htebben. Uit
Parijs waren hoogc gasten overgekomen om
dit feit bij te wonen. Op het bepaalde oogon-
blik gaf dc kunstenaar, door een schitteren
de menigte omgeven, het teeken en die gloei
ende massa metaal stortte in dien manbell
van aarde. Allen stonden in- gespannen ver
wachting. Toen de massa was afgekoeld-,
werd de mantel stukgeslagen. Maar een ril
ling van afschuw doorliep allen toen het
beeld zichtbaar werd. De hertogin van An-
goulême, eenc dochter van Lodewijk XVI,
viel in omnaclit cn do werkmeester, onder
wiens leiding hot gicben plaats had, waldte
zich wanhopig in de vlammen storten, maar
word tegengehouden. Velen dor aanwezigen
verlieten haastig de gieterij, waar eene al-
gomeene ontsteltenis heensohte. En waarom?
Lodewijk XVI's statue stond rechtop,
maar zondc-r hoofd. De metaal mass a had
den mantel slechts tot den hals gevuld. Ook
in erts was dus de monarch nog onthoofd 1
Na/d'at do eerste schrik voorbij was, be
sloot men tot eenc -nileuwc gieting over te
gaan. De kosten werden op 10.000 franks be
rekend en het werk zou 6 maanden duren.
Ijverig ging men aan het werk, doch
de Juli revolutie verjoeg do Bourbons uit
Frankrijk. Thans achtte men het bedenke
lijk het standbeeld te plaateen en liet Éet
naar het Zwanenei'Iarad bij Bordeaux slepen,
waar het met een aantal andere werd be
waard. Daar bleef het lange jaren in ver
getelheid rusten, tot edladicJijk na allerlei te
genspoed de woasck van velen van Bordeaux'
ingezetenen werd vervuld: het stamdbecld-
pnjkt tegenwoordig in doo tuin van dc
mairie
Suiker verbruik. Het verbruik van sui
ker in de verschillende laaiden van Europa
is gemiddeld als volgt:
Engeland39 kil. 05 per inw.
Denemarken 21 59
Zwitserland21 49
Zweden en Noorwegen.. 15 05
Frankrijk 14 90
Duitechland11 91
Nederland i,11 58
Belgie10 47
Oostenrijk 8 26
Portugal 6 26
Ruslalnd. 5 36
Spanje 4 28
Italië 2 77
De Speelgoed-industrie. Een paar cij
fers, die hieronder volg on, zullen, bewijzen
van hoeveel belang dc speelgocdindustric is,
vaa welker productie soms zooveel wordt
verlangd. -
Zoo is in Nieuw-York een fabriek van
speelgoed, waarin dag cn nacht gewerkt
wordt en waarin 2000 arbeiders van beider
lei geslacht elkander afwisselen. In deze fa
briek worden o. a, gemiddeld 1,875,000 pop
pon per jaar gemaakt, 2,000,000 kindërtro'm-
pettcn cn 6,150,000 looden soldaatjes
Deze cijfers zijn zeker hoo,g, maar ook in
Duitschland worden groote hoeveelheden
speelgoed vervaardigd. Vooral tc Neuren
berg en Sonnenberg, in het Saksische Erts
gebergte, wordt verbazend veel gefabriceerd.
Het kleine stadje Sonnenberg al1 leen voert
jaarlijks wel voor vijftien tot achttien rnil-
lioen mark naar alle hemelstreken. En hoe
ook Sonnenberg nauw is betrokken bij dc
speelgocdindustric in Amerika, blijkt wel
uit het feit, dat in dit plaatsje, alleen met
het oog op deze industrie, een consulaat der
Vcreenagde Staten wordt- gevonden.
In geheel Duitsch/and wordt voor onge
veer dertig milliocn mark por jaar aan
speelgoed vervaardigd.
Zondag.
De ware beschaving leert ons altijd do
waarheid en eigen mcening zeggendoch dit
op zoo'n wijze, dat wij anderen niet belce-
digen.
Maandag.
De arbeid verschaft het dagclijksch brood,
maar do vroolijkheid geeft er den smaak
aan.
Dinsdag.
Menigeen, die zijn ongeluk te gemoet is
gesneld, verbeeldt zich later, dat het hem
heeft achterhaald.
Woensdag.
Een ijdel schoon meisje is als ccn visite
kaartje. Zij heeft niets meer dan een gladde,
mooi versierde oppervlakte.
Donderdag.
Broodzorgen hebben misschien nog niet
zooveel onheil aangericht in dc wereld als de
gelegenheid om tc veel te genieten.
Vrijdag.
Het honorarium voor het genie bestaat
meest in monumenten.
Zaterdag.
Wat bij grooten eerzucht is, is bij kleinen
de grootheidswaan.
De stecnen voor den tempel werden reeds
in de bergen behouwen cn gepolijst, alvo
rens zij naar Jeruzalem werden vervoerd.
Alzoo» moeten ook de levende stcenen, die
bestemd zijn tot opbouwing van het geeste
lijk huis in de hemelen, hierbeneden reeds
toebereid zijn.
L e i g h t o n.
Er zijn regecringstelsels, er zijn godsdien
sten en ook z\jn er stelsels van zedenleer, die
berusten op vrees. En het is nog altijd zóó,
dat leeraars en predikers niet zelden van
hun succes tc vaster verzekerd kunnen zijn
naarmate zij oponlijk of bcdektelijk heenwij-
zen naar iets, wat te vreezen is.
Gustav Naumann.
Niemand komt mij ongelukkiger voor dani
do man, wien nooit een ongeluk is over
komen. Hij is niet in dc gelegenheid geweest,
zijn krachten te beproevende Goden heb
ben een veroordeelend vonnis over hem uit
gesproken. Hij iB hun onwaardig voorgeko
men, om de fortuin tc overwinnen.
Scneca.
De studie van het verleden werkt juist
daarom zoo veredelend op ons gemoed, om
dat zij ons aanspoort om te leven in de god
delijke wereld des geestcs.
- - C. F 1 a m m a r i o n.
Tegen overmatig vlceschgebruik.
Onder de korte hygiënische berichten in
de „Blatter für Volksgesundhcitspflege'
komt voor: een beschouwing over de beper
king van voeding met vleesch. Er is een tijd
geweest, dat men aan vleesch een zeer over
dreven waarde voor de voeding toeschreef, cn
de groote meerderheid der gegoeden maakt
trouwens de fout nog, om bij minstens twee
maaltijden per dag vleesch te gebruiken,
om bij diners het vleesch in veelvoudigen
vorm op tc disschen cn om bij het middag
maal het vleesch als hoofdgerecht, de groen
ten als bijzaak te beschouwen.
Ofschoon voor den schrijver dc gemengde
kost als de meest geschikto voor den mcnsch
geldt, een uitspraak, die ook door de vege
tariërs niet gelogenstraft wordt, omdat ook
dezen in dc allermeeste gevallen, bij hun
plantcnkost, van eieren, melk cn kaas ge
bruik maken, staat toch voor hem vast, dat
aan een overwegend vleeschdiëet groote na-
deelen verbonden zijn, welke niet over het
hoofd gezien mogen worden.
Het is niet onmogelijk, dat de toenemende
prikkelbaarheid cn zenuwachtigheid \an
zooveel menschen, het voorkomen van ziek
ten als jicht, en misschien zelfs sommige
hartziekten, met het zoo lang reeds heer-
schende overmatig vleeschgcbruik in ver
band staan.
Met het vleesch wordt toch, behalve een
zeker quantum eiwit, waaraan het voorna
melijk zijn waarde ontleent, ccn vrij groote
hoeveelheid zouten en extractiefstoffen op
genomen, welke een bepaalde werking in
het lichaam uitoefenen, een werking, die
zeer schadelijk zou kunnen, worden, wanneer
wij uitsluitend door vleesch in onze behoefte
aan eiwit wilden voorzien.
Noodzakelijk noemt dc schrijver het daar
om, dat men leert inzien, hoe uitstekend
vleesch gedeeltelijk te vervangen is door
andere eiwitrijko voedingsmiddelen als visch
cn kaas, door erwten cn booncn en voor een
deel ook door brood, welke stoffen alle,
vooral dc eerstgenoemde drie, een groot ge
halte aan eiwit, maar niet dc bovengenoem
de prikkelende stoffen bezitten
Navolgcnswaard noemt hij dc gewoonte
om althans één dag in de week het vleesch
van het menu to schrappen Wat voor het
vleesch geldt, is ook van toepassing op die
vlecschproducten, waarin dc vlceschzoutcn
en extractiefstoffen voorkomen, speciaal
dus bouillon. Terwijl ook hier een matige
hoeveelheid op den eetlust cn de verterings
werkzaamheid van <le maag een hcilzamen
invloed kan uitoefenen, mogen zekere gren
zen niet overschreden worden en kan een
overmatig gebruik groot nadeel voor het
lichaam in zich sluiten.
RECEPT.
Aardappel-omolet.
Een kloine variatie op het thema omelet
kan men geven door gekookte aardappelen
te snijden in kleine dobbelsteentjes en dezo
te bakken, gewoon als gebakken aardappe
len. Terwijl deze ergens nedergezet worden-,
waar zc warm gehouden kunnen worden,
wordt de omelet gebakken, cn even voordat
deze gereed is, de aardappelen daarop ge
strooid. Voor dein aangenamën smaak kan
men wat peterselie in de omelet mengen.
Voor een omelet van zes eieren rekent men
vier aardappelen van ferme grootte.
Oesters als losprijs. Een der eorste ban
kiershuizen te St.-Petersburg dankt zijn op
richting aan een man, die het grootste ge
deelte zijns levens lijfeigene was. Doch reeds
als zoodanig was hij een rijk bankier en deed
begrijpelijkerwijze alle moeite om zijn vrij
heid tc verkrijgen. Men verhaalt, dat hij zijn
meester, graaf Schoremctieff, eenmaal een
millioen voor zijn vrijheid bood, maar de
ze, trotsch op het bezit van zulk een rijken
lijfeigene, weigerde hardnekkig de aange
boden som als losprijs te aanvaarden. Ten
slotte werd de bankier o venwel tegen lie el wait
geringer prijs in het. genot van de zoo vurig
door hem begeerde vrijheid gesteld.
Sühalunin, zoo heette de bankier, was voor
handelszaken van Odessa te St.-Petersburg
teruggekeerd en begaf zich bij aankomst on
middellijk naar zijn heer om zich to „mel
den." Hij had een vaatje van de fijnste
oesters uit dë Krim medegebracht als ge
schenk voor den graaf, dat evenwel nog in
het rijtuig stond, waarmede hij wae aange
komen.
Hij trof den graaf aan te midden van een
aantal gasten, maar in een verschrikkelijk
slechte luim, want do kok had vergeten,
voor oesters voor de lunch te zorgen. Deze
verklaarde evenwel, dat er om dezen tijd
nog geen oesters te krijgen waren. Te mid
den der opgewondenheid ontdekte de graaf
leien bankier-lij fedgene. „Zoo ben jo daar'
ook?" riep hij hefcn toe. „Je komt zeker nog-
cons weer ombij mij aan te dringen, dat ik je
de vrijheid schenk. Dat kun jewel laten, want
je geld heb ik niet noodig! Doch haltl"
voegde hij er bij, toen dc ander aanstalten
maakte ooi te vertrekken, „bezorg me oes
ters voor het ontbijt en je bent vrij Schar
lunin maakte een buiging, verliet het ver
trek, kwam eenige oogenblikken daarna to*
rug mot hot vaatje oceters en zotte het voor(
den graaf neer. Het vaatje werd geopend,
de graaf greep pon en papier, schreef de
verklaring, dat Schalunin vrij was en reikte
hem deze over. Toen begrootte hij hem met
de meeste hoffelijkheid als vrij man cn zei-
de: „Beste Schalunin, doc me du het plcizïer
cn blijf ontbijten."
Enfant terrible. Iemand was onlangs
op een uitstapje in de gelegenheid ccn nieuw
gebouwde gevangenis te zien. Thuis geko
men, deed hij daarvan ccn uitvoerig verhaal
in de tegenwoordigheid van zijn oudéteun
spruit, een knaap van vijf jaren.
Ecin paar weken later ging hij met dcril
trein naar de stad, met zijn zoontje bij zich'.
De trein stond stil even yóór het stationl
bereikt werd, vlak bij een groot hoog, don-
kor gebouw.
Hot knaapje vroeg wat dab voor een go-
bouw was en toen hij ten antwoord kreeg*
dat dit dë .gevangenas was, bracht hij papa
tegenover de andcro reizigers in verlegen
heid door de vraag: „Is dat nu dc gevange
nis, waar u in geweest is, pa?"
Liefdesverklaring van een rekenmeester
„Ik U. (Ik min U).
Als de wittebroodsweken voorbij zijn.
Zij (sentimenteel): „Zeg, vent, hoe zou jd
leven zonder mij'? Toe, zeg."
Hij: „Goedkooper."
Een jeugdig Pessimist. Moeder van ecfl
tvilrijk kroost: „Wat wiil jc voor jo verjaar*
dag hebben, Kareltjo?"
Kareitje: Liefst een hobbelpaard.. MaajJ
't zal wel weer een zusje worden."
Omschrijving. Studioeus: „Ik weet aicd
hoe 't komt, maar van den eersten tob deni
"laatsten der maand ben i(k boeJvadtig altoce
in oogenblikkelijke goldverlegenhedd
Kruidenier (tot boerin-, die hem de bofó-tl
brengt): „D5t pond haallt zijn) gewicht nietJJ
Boerin: „Ik heb het toch op de schaal ge
zet tegen een pond «uiker, dat ik giste re*S
hier gekocht heb."-
Eon 6tudent schreef aan zfln rijke tante
op haar verjaardag om haar hartelijk te
felicitoeren on hj) voegde er b(JIk zou blflda
z\jn eons iots van u te hooren, al is het maal
een onkel rogeltje. Ziehier m\jn adres:
Ingesloten: Vijftig Gulden.
Don Heer Van der Peil,
Studont in de Medicijnen,
Kromme Gracht 5
Utrecht
Welk woord kan sneller uitgesproken wor
den door er een lettergreep bij te voegen?
Bewerking der Opgave van de vorige week.
1G
20
6
10
0
10
0
20
6
16
0
G
10
15
20
6
15
0
20
10
20
10
15
0
5
DAMOPGAVE.
Zwart.
ij';
-j
1
Hl
W' w
iü
m
-j
tl
H!
n
wM
IÊ
10
abedofghij
WIL
Wit speelt en wint in 6 zetten.
[Het antwoord op de Vraag en de oplo^
eing der Damopgave in diH N». geven wi|
de volgende week}.
