n.
Het stoomschip „Madura," van Amster
dam naar Batavia, arriveerde 2 Dec. te
Port-Said; de „Kurfurst" (uitreis) vertrok
i i Nov. van Lissabon; de „Prinses Sophie,"
van Batavia naar Amsterdam, vertrok 2
Dec. van Port-Said; de „Augsburg", van Ja
va naar Amsterdam vertrok 29 Nov. van
Marseille de „Postdam", arriveerde 30 Nov.
van Rotterdam te Nieuw-York; de „Prins
Hendrik", van Amsterdam naar Batavia^
passeerde 1 Dec. Gibraltar; de „Prins xre-
dcrik Hendrik" vertrok I Dec. van Am
sterdam naar Paramaribo; de „Rijndam"
vertrok J30 Nov. van Nieuw-York naar Rot
terdam; de „Salak", van Rotterdam naar
Tava, is 30 Nor. Kaap del Armi gepasseerd.
Kaag. Tot notabel ie gokozen in de plaats
van den heer J. Verhoog, de beer C. de Breuk
en herkozen do boor A. Koelowyn, als notabel
en diaken. Tot kerkvoogd is herkozen de heer
C. de Vries.
In de plaats van den hoer Lolljveld is tet
oudorling gokozen de heer Vlugt.
Nourtiwykorhoal. In den vroegen morgen
van Maandag begaf zich de arboider N. de Jong
tot het verrichten zyner werkzaamheden als
gevvooniyk naar de woning „Puik en Dam"
aan den Kerk weg, bewoond door den heer
N. Kors. In de nabijheid van het bruggetje
over de Heerensloot vond De Jong een compleet
blijkbaar gedragen koBtuum voor een maniyk
persoon, dat daar vermoedelijk was uitge
trokken. De broek bevatte een portemonuaie,
inhoudende ongeveer tien gulden, benevens
een plaatsbiljet Haarlem Piot-Gyzenbrug
U. IJ. Sp/*iy. Een en ander wettigde het
vermoeden van eon gepleegden zelfmoord, maar
hoewol door ryks- en gemeentepolitie Teeds is
godregd, is niets gevonden, dat de geheim
zinnigheid hoeft kunnen onthullen.
Uit de „Staatscourant,"
Kon. beiluiten. Benoemd tot plaatsvervangend
lid der algemeene keurmgeeomuussie voor de
naardenfokkorjj E. H. C. K Strens, notaris te
koermond; met ingang van 1 Januari 1902, tot
hoogleeraar aan de folytecboische School te Delft,
C. J. van Loon, mijneningemour aldaar; bij bet
personeel van den geneeskuudigen dieost der land
macht, tot paardenarts der 3de kl., de gediplomeerde
veearts G. J. Waldeck.
Aan J. van der Vorm Klz. te IJeelmonde, op
zijn verzoek met ingang van 1 Januari 1902, eer
vol ontslag verleend als heemraad van het water
schap van West-iJaelmonde, provincie Z.-Hollaad.
Aan A. J. E. baron van Ittersum te Bennebroek,
op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als hoog
heemraad van Hyoland, provinciën Noord-Holland
•n Zuid-Holland.
De ministers van justitie, marine, financiën
en waterstaat verleenea deze week geen audiëntie
Gemengd Nieuws.
Gisteren kwam een Ingezeten
alhier aan het oommiseariaat van polilie mede-
deeling doen dat zyn vrouw getracht had hem
by het middagmaal te vergiftigeD, daar hy aan
dat eten een onaangenamon geur rook en zyn
vrouw zoo zonderling deed. Ia de koukan stond
by een floscbje wat rattenvergif, waarop zyn
vrouw de woning had verlaton. Later aan het
bureel gebracht, bleek zy in krankzinnigen
toestand te zyn, waarop de geneeskundige by
de politie een attest van krankzinnigheid afgaf.
Nog dienzelfden avond is zy per rytuig naar
het gesticht „Endegeest" gebracht.
De kastelein W. alhier deed Za
terdag avond aangifte dat zyn 24-jarige zoon
er van door was, medenemende een aan den
vader toebehoorende trommel met ongeveer
f 400 on twee spaarbankboekjes. In verschil
lende richtingen werd door de politie getele-
grapheerd, met het gevolg, dat hy reeds den
volgendon morgen te 's-Gravenhage word aan
gehouden, in het tezit van het grootste ge
deelte van het ontvreemde, waarna hy naai'
hier is overgebracht. Ten gevolge van het
daarop gevolgde onderzoek is proces-verbaal
tegen den dader opgemaakt, terwyl hy tot
verder onderzoek in politiebowariDg biyft.
In den nacht van j. I. Zondag
trof de politie op de straat aan een bekenden
opkooper of knors, die oen kat by zloLi had,
welke hy met den kop tegen den muur aan
sloeg. Op grond daarvan werd hy aangehouden
en naar do politiewacht overgebracht. Het
beest ls weder bygokomen en zit nu ter be
schikking van den eigenaar. Het is een groet
donker dier. Degene, die sedert j 1. Zaterdag een
kat mist, wordt verzocht zulks bokend te
maken aan het commissariaat van politie.
Over de inbraak hy den hoer
Tyssen te Amsterdam (zie ons Tweede Blad)
schryft het „N. v. d. D." nog:
Hot had do aandacht der hulsgenooten ge
trokken, dat ln de kamer, waar de „inbraak"!
zou zyn geschied, kaarsveteporen waren, dief
by good toezien konden gevolgd worden tot.
aan de slaapkamer van de huishoudster.
Ook hadden eenige buren licht zien branden
op haar kamer op het tydetip, waarop zy vol
gens haar verklaring, reeds te bod was en
hot licht nlot meer zou gebrand hebben.
Na door de vrouw des huizoa scherp te
zijn ondervraagd, bekende zy ten slotte de
daad bedreten to hebben en bracht zy het
gestolen geld te voorachyn uit een kleeding-
stuk, dat wy niet nader boLioovon aan to
duiden om to zeggen welk bedoeld wordt. Yler
dagen had zy het daar verborgen gehouden.
Zy ie gisteren t®r beschikking van den
officier van justitie gesteld.
Weer is b ij de politic te A rus t er-
dam aangifte gedaan van een brutale in
braak, die in den nacht van Zondag op Maan
dag moet gepleegd lijn.
In perceel 205 Nieuwendijk is gevestigd hel
magazijn van heerenartikelen van den heer
J. Hasemann. Naaat het magazijn zijn
eenige perceelen gesloopt, omdat daar eeD
„passage" gesticht wordt met kantoorgebou
wen. Waarschijnlijk zijn do inbrekers over
dc schutting aan de zijde van de Baafjes-
steeg geklommen, wetende dat in den zij
muur van perceel 205 een deur van het ter
rein, waar het heiwerk plaats heeft, te be
reiken wa#.
Deze deur was met touw van binnen dicht
gebonden, maar deze sluiting werd verbro
ken en toen zijn dc inbrekers aan het zoeken
gegaan naar -buit.
Lessenaars werden opengebroken en daar
uit ongeveer 150 gestolen. Ook een voor
raad zijden doeken ter waarde van ongeveer
140 werd medegenomen uit het benedenma-
gazijn. De terugtocht is waarschijnlijk ge
schied door de voordeur aan den Nieuwen
dijk.
De heer Vreede, commissaris van politie,
stelde gistenniddag een onderzoek in. (A. H.)
De instructie in do zaa k-N o ls
van Wapeningen te Amsterdam is gesloten
en de termijn verstreken binnen welken hij
een memorie kon indienen.
Daar de Rechtbank nog niet beslist heeft-
of do zaak naar de openbare terechtzitting
zal worden verwezen welk besluit nog wel
eenige dagen op zich kan laten wachten
is de voorloopige hechtenis opnieuw met 30
dagen verlengd.
Mr. Van Gigch is door N. v. W. als ver
dediger gekozen.
Tusschen Prins Hendrik ene eni
ge Apeldoornsche aannemers dreigt, volgens
de „N. A. Ct.", een procedure te ontstaan.
Deze heeren waren belast met den bouw van
twee jachthuizen nabijbet Koninklijk Park,
doch zijn, ten gevolge van minder gunstige
weersgesteldheid enz., in gebreke gebleven
deze gebouwen op den vastgeetelden tijd af
te leveren. Op last van den Prins werden
toen de borgen aangesproken, die echter be
slist weigerden de gevraagde schadeloosstel
ling te geven.
Thans zal de zaak in rechten worden uit
gemaakt, althans mr. "Wiersma, advocaat te
Apeldoorn, is dezetr dagen opgedragen de
borgen voor de vereischte schadeloosstelling
aan te- spreken. Men zegt. dat deze heeren op
hun beurt mr. Troelstra zullen uitnoodigen
hun belangn te verdedigen.
In den nacht van Zaterdag op
Zondag is naar „De Res. bode" meldt
een poging tot inbraak beproefd in de Sh-
Jacobuskerk tc 's-Gravenhage. Na het hoofd
hek aan de Parkstraat en het hekje naast
den linkerzij-ingang te zijn overgeklommen
zijn de dief of dieven langs den muur op het
dak van het voorportaaltje geklauterd, waar
zij op hun - gemak een groot stuk gebroken
hebben uit een der met glas in lood gedichte»
ramen. Yerder 6chijnen zij 't evenwel niet
gebracht te hebben. Of zij van buiten gestoord
zijn, dan wel terugschrikten voor de diepte,
binnen, is niet bekend. Er zijn evenwel geen
sporen, dat zij hun pogingen hebben voortge
zet. De onwelkome bezoekers, die bij 't klim
men nog een ruitje braken hebben in de zij
gang een eind touw achtergelaten.
De politic is met het geval in kennis ge
steld.
Een jonge vrouw, dio gisteroch
tend de zitting van den Hoogen Raad bij
woonde, <vaar haar zaak zou worden behan
deld, moest zich vóór dat deze in behande
ling kwam, verwijderen daar zij zich onwel
gevoelde. In de gang viel zij neer door een
zenuwtoeval getroffen.
Door de toegesnelde boden weder bijge
bracht, verliet zij, tot kalmte gekomen, het
gebouw.
EEBSTE KAMER.
Vergadering op Maandagavond te halfnegen.
Naar aanleiding van het bericht,van over
ly den van het lid dor Kamer jhr. mr. L. van
Nispon, wydde do Voorzitter oenlgo waarden-
rondo woorden aan dlena nagedachtenis,
daarby wytende op zyn goedhartigheid en
mededeelzaamheid, op de hulp en den steun,
dien hy voor velen was, zoodat die nagedach
tenis in eore zal worden gehouden.
De voorzitter besloot mot de bede, dat de
Almachtige den betrekkingen van den over
ledene kracht moge geven om hot verlies met
onderworping te dragen.
Ingekomen zyn de geloofsbrievon van de
heeren mr. W. H. J. Th. van Basten Baten
burg, gekozen ter vervanging van don hoer
Van Wyck, benoemd tot lid der Tweede
Kamer, en van jhr. H. P. C. Bosch van Drake-
steln, gekozen ter vervanging van wyien jhr.
Van Nispon voornoemd.
De c-ommissie, in wier handon dezen stukken
waren gosteld, concludeerde by monde van don
hoor öchimmelpennlnck van der Oyo tot toe-
latmg dor nieuw bencomde leden na eedsaf
legging.
Do heeren Van Basten Batenburg en Bosch
van Drakestoin legdeD de oeden af in banden
doe Voorzitters, daartoe by Kon. besluit ge
machtigd, on namen plaats.
Ingekomen zyn de door do Tweede Kamer
laatstelijk aangenomen wetsontwerpen.
De vergadering werd verdaagd tot a. e.
Donderdag-morgon to hal/elf.
Do afdeolingen'Hor Eerste Kamer hebben
benoemd tot rapporteurs over de Indische
begroeting voor 1902 (4 wetsontwerpen) en
hot ontwerp betreffende afschaffing dor invoer-
roshton van indigo en van koffie in Neder-
landsch-Indift, do heeren Pransen van de Putte,
Godin de Beaufort, Van Alphon, 's Jacob en
Nysingh.
Het Ilof.
Do Haagsche kroniekschrijver der „N. Gron.
Ct." begint zfin joDgste correspondentie aldus
„We leven onder 't homolteeken van de
St.-Nlcolaas-verrassingen.
„En daarom zou ik, ook In verband met
hetgeen men hier in wei-ingelichte kringen
verzekert, misschien moeten beginnen met ovor
do jongste en thans gelukkig geheel geweken
ongesteldheid van de Koningin de werkelyke
waarheid mee te deelon, voor een deel ook
alt antwoord op de onwaardige lasterpraatjes,
dit ls de buitonlandsche pers daaraan zyn
vastgeknoopt; doch dit laatste acht ik beneden
den oerbied, ditn we der Vorstin en haar
Gemaal tosdragon. En als Ik ook liever de
geruchten, waarop Ik doolde en die, worden
zo eerlang bevestigd, vau zeer vorbiydeDdon
aard zullen blyken, voor het oogenblik Dog
verzwyg, dan doe ik 't, wyi ik niets onaan
genamer vind dan iemand de gelegenheid te
ontnemen anderen een verrassing to bereiden
wat te meer in dit geval moet wordon nage
laten, waar het een verrassing geldt voor het
gohoele Nedorlandsehe volk".
Do oorlog tusschon Engeland on Transvaal.
Naby Queon6town (Kaapkolonie) is eens
weer een Boerenvanger het slachtoffer van
zyn te greoten yvor geworden.
Een zekere kapitein Blandy zag, teen by
de streek om genoemde plaats nae4 de bereden
districtstroepen van Molton# afpatrouiileorde,
een aantal Boeren, die, naar hy moendo, kun
handen ten teeken van overgave ophielden.
Hy reed dientengevolge naar hen toe, maar
toon hy op twintig el afetands gekomen was,
schoten de Boeren en doeddon hem.
De bereden districtetreepen van Middelburg
zyn na een week patreuUleerens daar terug
gekeerd, maar zagen geen spoor van Boeren.
Zy brachten echter 60 paarden van hun onder
zoekingstocht mede. -
Uit Triest werd den 29sten November aan
de „Corrisr# della Sera" geseind:
Engelsche agenten hebben in Hong&rye,
Galicië en Polen dertig duizend paarden aan
gekocht en te Zsgabria byeengobracht, waar
vandaan zy over Frame naar Zuid-Afrika
ingescheept zul Ion worden.
Het zevende regiment huzaren is uit Al-
dershot Zaterdag naar Zuid-Afnka vertrok-
kon. Het regiment is bekend om zyn ryke
officieren en munt dan ook uit door prachtige
uitrusting.
Uit de verliezenlijst blijkt, dat er den
23sten November bij Wakkerstroom geschoten
is. Een manschap van het 5de Queensland-
eche Woudloopers is daar zwaar en een licht
gewond. Bij Ceres (zuidelijke Kaapkolonie)
is 26 November een verkenner zook geraakt
cn bij Castrolenek is een hoefsmid van het
5de Victonaansche bereden infanterie op 27
November zwaar gowond.
De typhus blijft nog steeds hevig woeden
en levert het leeuwendeel der overledenen en
in levensgevaar verkeerenden.
Van oen interpellatie door de Al-Duitschers
in den Oostenrijkschen Rijksdag ten gunste
der Boeren zal waarschijnlijk worden afge
zien, omdat de groote meerderheid in dat
^lichaam niet geneigd schijnt die interpella
tie te steunen en ten gevolge van de crisis in
do Alduitsche partij door het gedwongen te
rugtreden van den afgevaardigde "VVolf en
door de houding der Polen en Tsechen.
De Zondag in Hydepark te Londen gehouden
meeting ter eere van generaal Buller hoeft
een motie aangenomen, waarin gezegd wordt,
dat diens redevoering niet de aanleiding, maar
slechts een voorwendsel is geweest voor zyn
ontslag en dat zyn woigeriDg om zyn depêches
van Spionkop te vervalschon, hem tot eer
verstrekt. De meeting betuigde hem eerbiedig
hare innige eympathie en onbeperkt vertrouwen.
By het trekken der betooging l&Dgs het
ministerie van oorlog werden vyandlgo kreten
gehoord, torwyi op oen ander punt een bereden
politieagent, die een der betoogers een borstbeeld
van Buller uit de handen rukte en dat op den
groad wierp, werd uitgefloten en slechts met
moeite kon worden beschermd tegon de menigte,
die hem van zyn paard wilde trekken.
Iemand te Amsterdam heeft
f bet denkbeeld» geopperd, dat allo
PRO Boeren vrienden een knoopje zou-
B O E R J den dragen, met het woord P r o-
Boer er op. Dit zou daD, alge-
L meen toegepast, tegenover de
Engelschen, overal waar zy zich bulton hun
land vertoonen, een voortdurende demonetratlo
moeten worden. Een ingoaonden stuk om dit
denkbeeld aan te bevelen is in verschillende
talen aan de voornaamste bladen ln Europa
en Amerika verzonden.
Het feest van „Stmpre Crescendo."
„Seropre" kon niot op duideiyker en wel-
luidender wfize hot bewye hebben gegeven van
haar tegenweordigen bloei, dan zy deed door
vier harer beste ledon de heeren O. Elias
(lste viool), W. G. de Morez Oyenz (2do viool),
0. de Graeff (alt) en Th. W. Himpe (cello)
naar het podium af te vaardigen, om aan het
talryke auditorium voor te spelen het D-Dur-
Strykkwarltt (op. 64 No. 6) van Haydn. Het
werd ons voorgedragen zoo eenvoudig en met
zooveel piëteit jegens hot werk, aoo goed in
den etyi voorts (het Menuetto misschien iets
te vlug?), torwyi het samenspel zoowel als
het spel van ieder afsonderiyk aan hooge
eischen voldeed, dat men in dit viertal
„Sempre" kan gelukwenschen met zulk een
gelukkig bogin.
Na hot zoor melodieuze Andante Cantabile
uit hot StrijJckwariet D-Lur (op. 11) van
Tachalkowsky volgde do rouzenschepping van
Bach, hot Concert voor 2 violen D-Moll)
mot begeleiding vod strykorkoetde solo
partijen werden vervuld laat ik het dadeiyk
zoggen: voortreffelijk door de heoren Elias
en De Maroz Oyens.
Verleden jaar hoorde ik hetzelfde werk op
een „Caecllia"-concert in Amsterdamen gaarne
zeg ik, dat op twee punten do Leidsche uit
voering my liever wasvooreerst do oenigszins
kleine bezetting van hot 6trykorkest (juist
passend by een werk als dit), en verder hot
niet excoasief-vJugge van hot tempo van het
lste deel, troffen my hier alleraangenaamst.
Dat in enkele andere opzichten de vergeiyking
in omgekeerden zin uitviel het is waarlyk
te begrypen, als we bedenken hoe verschillend
de omstandigheden in elk opzicht waren. De
vergeiyking zou dan ook niet aardig zyn
geweest, zoo we niet juist, met eenigen trots,
op do twee voordeden aan Sompre's zyde
hadden kunnen wyzen. Ik wil thans nog slocht3
oen paar opmerkingen uiten; op Sempre's
óebetzydo maken we twee aanteekemngen:
dat de Inleiding van het lste doel door het
strykorke9t de vereischte etrongo on rustige
vastheid miste; voorts, dat de plaatsing der
2 solisten niet gelukkig was, in zooverre ais
hot den dirigent Gottfriod Mann niot gemak
kelijk werd gemaakt, het geheel met zUn
staf te behoerschen. Op de creditzyde memo-
roeren we vervolgens het voortreffoiyke en
aangrijpende van den tweezang der twee
violisten en het bescheiden, passend accompag
nement van het orkest daarby. "We behoefden
onze bezwaren niet te verbloemen, want we
hadden reeds veel op de creditzyde kunnen
schxyven.
We konden met oen gerust hart de rekening
van dit eerste feestconcert gaan opmaken;
we hebben haar opgemaakt en gesloten: nu
weten we niet meor van goede en minder
goede detailpunten, nog slechts van
een belangiyk batig saldo voor „Sempre."
Wat heeft het te vorderen, en van wio? Ge
weet het allen: het heeft recht op do groote
dankbaarheid van allen die aanwezig waron.
Dien dank heeft men op het concert, in den
vorm van handgeklap lulde gebracht. Doch
or zyn er velen geweest, die daarmede hun
schuld niet gekweten achtten en gaarne ge
bruik maakten van de geboden gelegenheid,
om het bestuur van 4 tot 5 uren op keurige
en gracieuze wyze recipleorend in hotel „du
Lion d'Or" in persoon te gaan gelukwen-
schen met het feest en togelykertyd den dank
te brengen voor wat het reeds zoovele malen
heeft te genieten gegeven. Ter receptie ver-
schenen alzoo niet slechts deputaties van
talryke studentenverenigingen (van olders
kwamen bestuurdereu van „J. P. Sweelinck"
uit Amsterdam), en studenten, maar ook
onder anderen de Burgemoeater, de Rector-
magnificus, de directeur van „Kunstna Arbeid,"
het Bestuur der My. voor Toonkunst te Leidon,
het Bostuur van de orkestafdoeling dier My.;
voorla onkele (belaas slechts enkele I) profes
soren met hun dames, en nog eenigo daraos
en heeren. De Rector-Magnificus, Mr. H. van
der Hoeven, hot woord voerend, wel niet uit
naam van den Senaat, maar dan toch, naar
hy vertrouwdo, met volle instemming van
diens leden, wees erop, hoe de 70ste ver
jaardag van oen hoogieeraar aityd officieel met
stilte wordt voorbygegaan, omdat het ls het
droevig en onverbiddeiyk sein tot aftreden
hoe hot daarom voor een rector-magnificua
een heerlyke uitzondering is, een 70 jarige
als deze te mogen gelukwenschen, die na
zyn volle rypheid heeft bereikt, maar toch
nog tot in lengte van dagen kan bloeien,
misschien zelfs nog groeien; spr. memoreerde
vervolgens talryke punten van verschil tus
Bchen „Sempre" voor 30 jaar en „Sempre"
nu (meest op vooruitgang duldend) en her
innerde ook aan enkele persoonlyke en
zakelykepuntsn van overeenkomst; spr.
eindigdo mot den wensch voor een langen
en schoonsn bloei van het gezelschap uit te
spreken 1
De heer Rank sprak namens „Kunst na
Arbeid". En de praeses van het Leidsch Stu
dentencorps, de heer A. W. Hartman, bood
namens jjet Corps zyne harteiyke gelukwen
schen aan. De verschillende sprekers werden
door den praeses, den heer H. van der Hoeven Jr.,
beantwoord.
Werkeiyk, de afwezigen op deze receptie
hadden ongeiyk, om meer dan éón reden.
A.
Telegrammen,
WASHINGTON, 2 Deo. (It. O.) Het con
gres der Ver. Staten werd hedenmiddag ge
opend in het Huis van Afgevaardigden.:
Henderson werd tot voorzitter gokozen.
De secretaris der schatkist legdo de raming
over van hetgeen er in het dienstjaar, ein
digende 80 J uni 1903, noodig zal zijn voor
den dienst van hot gouvernement zyude
610,827,688 dollars.
WASHINGTON, 3 Dec. (Ii. O.) Do Bood
schap van President Roosevelt aan het Con
gres dringt aan op een krachtige wetgeving
tegon de anarchisten, cn op een inter natio
nale overeenkomst tusschen de beschaafde
natiën, waardoor amachistische misdaden wor
den tot misdaden tegen het volkerenrecht,
zooals zeeroof of slavenhandel.
De President raadt omzichtigheid aan in
het optreden tegen de „trusts." Hij erkent
dat deze voordeden opleverden, hoewel er
ook wel eenige nadeelen aan verbonden zijn.
Hij dringt aan op een wet, waarbij de Re
geering wordt gemachtigd de werkzaamhe
den der „trusts" na to gaan, voordat eeni
ge maatregel worde genomen, waardoor hun
werkzaamheden worden beperkt; daardoor
zal men inlichtingen krijgenover datgene,
waartegen verdero hulpmiddelen noodig
zyn.
Hij verklaart, dat de immigratie-wetten
onvoldoende zijn, en dringt aan op krachtige
maatregelen voor do uitsluiting van onge-
wenschte landverhuizers.
De President waarschuwt tegen tariefswij
ziging; hij raadt reciprociteits-verdragen
slechte aan voor zoover die in overeenstem
ming zijn met de belangen der Amerikaan-
schc nijverheid; doch tevens erkent hij, dat
een meer liberale staatkunde noodig zal we
zen om grooter afzetgebied tc verzekeren, en
geeft den raadom op den grondslag der be
staande rechten tc onderhandelen, ten einde
zich deze afzetgebieden te verzekeren.
Dc President verklaart, dat do toestand
der koopvaardijvloot dringend voorziening
noodig heeft.
De oorlog op dc Philippijnen is thans ge
worden een strijd tegen plaatselijke bandie
ten en roovers, niet anders dan als rooveTs
te behandelen.
De Boodschap handhaaf d krachtig de Mo dn
roe-leer cn wijst op de noodzakelijkheid om
de zeemacht voortdurend uit te breiden, ten
einde den eerbied daarvoor te verzekeren.
TWEEDE KAMER.
Zitting van heden. (Per Telegraaf.)
Staatsbegrooting voor 1902.
Voortzelling der algemeene beschouwingen.
De heer Van Kempen noemde als bet voor
naamste, dat de mensch in dit zoo Bneliyk
vervlogen leven te doen heeft, het onder
houden van Gods geboden en het stemt tot
dank, wanneer de Troonrede, onder ons nieuw
Ministerie uitgesproken, begint met toezegging
van oen verbeterde Zondagswet.
Deze wet zal ons de Zondagsrust geven,
doch geen Zondagsrust in den zin van een
geheel niets doen, maar met de bedoeling, om
het Noderland8che volk zooveel mogeiyk op
den Zondag van allen arbeid te ontslaan en
het in de gelegenheid te stellen, rust voor
het lichaan te nemen en alle belemmeringen
weg te ruimen, dio zouden beletten, om ons
voor te bereiden voor de eeuwige rust. die de
schoonste belooning is voor allen, die hocger
opzien dan de geiykvloersheld van ditaardsch#
leven.
De vraag, of wy Zondagsrust zullen krygen/
ryk aan verveling, zooals in Engeland, meende
6pr. ontkonnend to moetea beantwoorden i
een kabinet, bestaande uit echt Hollandsen#
ministers, is zeker niet Eageiach gekleurd en
2al ons een echt Holiandsoho Zondagswet
geven.
Vrees, dat in een nieuwe Zondagswet
Zondagsheiliging zal worden geboden, behoeft
niet te bestaanwy wenschea onze natie niet.
te zegenen met kerkdwang zooals onze kin de-
ren dit thans met schooldwang xfin gedaan?
De Zondagswet, die ons wacht, zal echter
geen mondain karakter dragen, want een dagv
waai op plemartroNien, schouwburgen, publieke
vermakeiykheden, enz. ona van do Zondags:.1
rust zoudsn beroevon, zou een bespotting der
Zondagsrust zyn.
Spr. juicht het programma dor Regeering
toe, waarop voorkomen de beteugeling van
epel en drankzucht, zonder de pereoonlyko
vryheid te na te komen, het opheffen van'
don landbouw uit zyn kwfinonden toestand
hot bo6tryden vau de vervolscfaing dor
voedingsmiddelen en de oncodyke modediny'
ging, do regeling van het leerlingstelsel, eert
nieuwe octrooi wet, betoro of nadere regeling
van het consulaatwezen, van het arbeidscon-/
tract, de uitbreiding van de ongevallen ver
zekering ook tot de zeevisschory on den lancU,
bouw en do voorbereiding van verplichte
verzokering tegen de gevolgen van ziekte,
invaliditeit en ouderdom.
Voor dat alios ia geld noodig en om dit te
bekomen komt een herziening van het tarief
van invoerrechen in aanmerking, waarby naar
de bevordering van don nationalen arbeid zal
worden gestreefd.
Of nu die herziening van het tarief van
invoer in bepaald fiscalen zin of ook eenigei*'
mate in besehermenden zin moet worden uit«
gevoerd, zal blyken uit deregeeringsvoorstellen.
Va Ti de bewering, dat alléén de Vryhandeï
ons zegen kan aanbrengen, is spr. nietgediend<
Waar tan het hoofd van het dep. van financiën
dezelfde heer Harte van Teckienburg staat;
die in 1890 een belangryke brochure schreef
over „Vryhondel en Bescherming", meent spr.,''
dat met gerustheid de regeenngsvoorsteileii
kunnen worden afgewacht.
Spr. verwacht veel goeds van dit nieuwe
kabinet en het wekt z.i. tot bflzonderen dank,
dat thans hot stoffeiyke niet den voorrang zal;
hebben boven het godsdienstige en zedelyke.
Zoo by het maken van wetten met het
Hoogste en Heiligst© rekening wordt gehouden,
vallen wy niet af van den Hoogen God en
hiertegen- kan niet te ernstig worden ge- j
waarschuwd, nu do sociaal-democraten uit-;
sluitend in den welstand van de maag der
bevolking hun ideaal zoeken. Spr. maant aan j
tot voorzichtigheid jegens de eccia&l-democraten/j
Der vaderen pand, zolde spr. zullen wy niet
aan ongeloof en Godverzaking prfisgeven^
en wy kunnen geruBt zyD, want Die met on»
is, is meer dan die tegen oom zyn en he^
gulden gezegde zal worden bewaarheid: „Die
My eoren, spreekt de Heer, zal Ik eeren-'
maar die My versmaden zallen licht geacht
worden." f
Spr. deed daarna een tweevoudig verzoek
aan dit nlouwe, voor hom zoo D\jzonaor syuri
pathleke Kabinet.
Allereorst vroeg hy: verlos ons van d#/
weelde van twee tyden te bezitten groottij
ryken stellen zich tevreden met één tyd, om
laüd, dat niet tot de groote xykea wordt ge^
rokend, zou tot voorkoming van verwarring
zich ook met één tyd kunnen tevredenstellen^
In de tweede plaats wenschte spr., niet &l£
afgevaardigde van Leiden, maar als Noderlan-
der, die weet, dat de Leldscho Hoogeschoo.l|
gesticht werd uit erkenteiykheid voor de
dapperheid, door Leidena bevolking aan den.
dag gelogd, en die een voreteiyke gift was:
van den edelen Prins van Oranje, dö belangen;
dier Heogeschool zooveel mogeiyk te be^
vorderen. I
Belangryke leermiddelen moeten aan d#
Leidsche Universiteit nóch worden onthoudei^
nóch wordon ontnomen. Het EthnographiscU
Museum meet in dit centrum der wetenschap
gevestigd blfiven en onzo ministers zullen on«-'
getwyieU een zoodanig museum nlot tot eoo,
kykapel willen verlagen.
Het plan, het Museum naar Den Haag te
brongen, oehynt opgegeven. Nu, heet het, lé
Amsterdam aan het bod. Daar is zeker een
uitnemonde universiteit gevestigd. Voor de
studiën evenwel, die het bier geldt, biedt deze
ln de ver te niet wat Leiden bezit. Wie geloof^
er aan, dat de Amsterdameche gemeenteraad
leerstoelen voor Semitisch, Sanskriet, Indo-/
nesisehe talen, Chlneesch, enz., z&! oprichten,
In ieder geval, wolken zin zou liet hebben,
een ryksinstelllng te berooven ten voordeelr
van een gemeontejyke?
Nu kan men wel vragen: Maar hebben déj
Leidsch# geleerden dan zooveel gebruik ge
maakt vau dit Museum, doch spr. beantwoordt-
deze vraag met een wedervraag: was de
organisatie bruikbaar voor de wetenschap?
Nog eens: Leidon, een brandpunt vaa
ethnologische studie, ia een zaak van de toe->
komst Maar moet een schoone toekomst voor
de vnaerlandsche wetenschap dan wordefc'
vernietigd? r
Ton slotte gaf spr. zyri ingenomenheid tt
kennen met het optreden van dit nleuwe|
Ministerie, dat ook van liboralo zyde zooveel)
welwillendheid ondervond, getuige de steun,;
die minister Van Asch van "Wyck by de
verdediging der Indische begrooting door dea
oud-mlniater Cremer uit het vorige liberale
kabinet werd verleend. Spr. wees hierby op;
de belangryke woorden in eea brochure van
recenten datum, geschreven door een bekwaam
liberaal hoogleeraar aan de Leidsche uni ver-?
sitelt:
^Hebben wy ons te verheugen ln het op-
treden der nieuwo regeermgsparty Tegenover
de stofv#rgodlng van onzen tyd, nu bescher-;
ming van stoffeiyke belangen vaak byna als)
de eenige regeeringstaak erkend wordt vef-',
dient het eerbied, dat een regeorlng juist J
omgekeerd in do eerste plaats de vertegen-1
woordigster van hooge en heilige beglnseleaï
zyn wil."
Dat onze togen woojdige regeerders dit*
werkeiyk beoogen, daaraan mag met getwyfeld.;
Met grond mag men vertrouwen, dat ook
de ovorzyde dm gewenschten steun aan dit
ministerie niet zal onthouden en het tyd zal
