Je Leidsclic Wielrijscliool", Vorstenschool. Groot en Goedkoop Vrijzinnige Kiesvereniging. W.MATVELD, Prijsverlaging. ZADEN NUTSGEBOÜW. Aardappelenbericht! MAGAZIJN VAN TAPIJTEN, ENZ. MMMsrstraat 123, tiinom ia l-l. lark. M. J. VOGELEZANG.. Haarlemmerstraat 42. GEBRs. STRAATSBURG. Leidsche Schouwburg. LUNCHEON ROOI Ruime keuze van: 50,000 its Stom, No. 12593 LEIDSCH DAGBLAD, WOENSDAG 13 MAART. - TWEEDE BLAD Anno 1901. PERSOVERZICHT. Vervolg der Advertentiëu. BOËKVERKOOPING BlfilGEPiSDlJK NIERMANS, D. DIRKSE Jr., Bakkcrstceg 21, De ondergeteekende bericht de ontvangst der nieuwste dessins van Tapijten, Linoleums (Kurktapijt), Vloerzeilen, Meubelstoffen, Behangsel papieren, enz. ISenige overdekte gelegenheid alhier om het wielrijden zonder gevaar volkomen te leeren. DAGELIJKS GEOPEND. MAANDAG 18 MAART, HALFACÜT Een net Meisje, D. P. VERBUBG. Te huur Openbare Vrijwillige Verkooping Geïllustreerde FANTAISSE- BRIEFKAARTEN Riet zijde bewerkt Prima versche Tafelbotur, Prima belegen firasboier, Wed. I. Steenhaner Zo., Apothekersdijk - VOOR 19gj 30 ELKEN TUIN. D. TURKENBURG, Do Kamper Courant betoogt, dat het go- wonsclit is, dat hot huidige ministerie in staat gesteld worde don niet zonder succes aangevangen arbeid van sociale wet geving voort te zetten. By dit ministerie toch was een oprecht verlangen om veel ten nutte van het land te doen en zyn arbeid was niet onvruchtbaar, naar de Kamper Cou rant uiteenzet. Zy acht echter, dat zonder de liberale concentratie, ook in de samenstelling van hot Kabinet vertegenwoordigd, van alles, wat door dit ministerie is tot stand gebracht, niets zou terecht gokomen zyn. Het is h. i. boslist onwaar, dat meer behoudende elemen ten in de liberale party het volgen eener vooruitstrevende politiek zouden belemmerd hebben. „Er is misschien in veertig jaar nooit een periode geweest", zegt zy, „waarin die elemen ten minder invloed uitoefenden, dan in deze laatste vierjarige periode. Het moet aan de tegenwoordige Regeering als een verdienste worden toegerekend, dat zy de angstvalligen of tragen onder de liberalen tot meegaan dwingt. Zy, die scheuring willen, kunnen alleen be werken, dat de meer behoudenden onder de liberalen steeds meer naar den conservatieven hook gedreven worden. Met andere woorden: dat er workeiyk oen conservatieve party optreedt, die alle vooruitstrevende politiek belemmert en alle denkbeeld van verbetering van maatschappeiyke toestanden weder voor jaren tot een illusie maakt". De heer P., schry ver der „Medische Kroniek" In het Handelsblad, bepleit het denkbeeld om in do gezondheidswet onder datgene, wat tot de volksgezondheid moet gerekend worden, ook op te nemengeneeskun dige armenzorg. Het kan voorkomen, zegt by, en hy heeft daar de ervaring van, dat de overheid deze niet van belang voorde volksgezondheid rekent, als het niet de be handeling van besmetteiyke ziekten betreft. „Die opvatting is natuuriyk te eng en onjuist, want voor den algemeenen gezond heidstoestand van een bevolking is het zeker van beteekenis, dat niemand, al heeft hy in piaats van een bosmettelyko ziekte byv. een gebroken been, langer ziek of invalide biyft dan bepaald onvermydelyk is, maar niet iedere burgemeester of wethouder is in staat dit duidelyk in te zien. Daarom zyn in de toekomst, als aan hen de beslissing gelaten wordt van wat nu eigeniyk voor de volksge zondheid van belang is, conflicten te vroezen. Met de nieuwe armenwet, die aanstaande is, zal ook deze aangelegenheid zeker wordon geregeld en eenigszins ouderwetschen en onbegrypeiyken gemeentebesturen hun plicht wel duidelyk voorgeschreven worden; maar in afwachting daarvan kan het geen kwaad, dunkt me, de geneeskundige armverzorging nu reeds in deze wet te noemen onder de onderwerpen, die met de volksgezondheid in verband staan. Dan is aanstonds het gevaar vermeden, dat dit zeer groote belang nog moor in de verdrukking komt dan nu al dikwyis hot geval is. Eenige artikelen aan de woningwet wydende, brengt de Nieuwe Rotterdamsche Courant ook de veranderingen ter sprake, die in de vyfde paragraaf, welke een nieuwen Titel, met 20 artikelen, aan de onteigeningswet toevoegt, by het mondeling overleg tusschen commissie van voorbereiding en Begeering zyn gebracht. Vooraf doet zy uitkomen, dat reeds vóór dat dit overleg plaats vindt, de Regeering de formuleering van het eerste der vier gevallen, waarin „onteigening in het belang der volks huisvesting" zonder voorafgaande wetteiyke machtiging kan geschieden, nog eenigermate verruimd had. Zoodanige onteigening wordt nu in de eerste plaats toegestaan „ter ont ruiming van oppervlakten, waarop ten gevolge van gebrekkigen toe voor van licht of lucht of gemis van andere voor bewoonbaarheid noodzakeiyke vereischten in verband met den onderlingen samenhang of met de ligging der gebouwen, afdoende verbetering der woningen langs anderen weg bezwaarlyk uitvoerbaar is." De woorden „of met de ligging" zyn nader ingevoegd. Voorts had de Regeering den term „Vereenigingen en Maatschappyen", ter wier name onteigening in het belang der volkshuisvesting zal kunnen worden uitge sproken, vervangen door „Vereenigingen, Vennootschappen en Stichtingen". Eindelijk had de Regeering het nieuw voorgestelde art. 94 der onteigeningswet, waarin de schade loosstelling by onteigening van ongobouwdo eigendommen wordt geregeld, duidoiyker ge redigeerd. De mogeiykheid om de bepaling in dier voege uit te leggen, dat aan den eigenaar van een deel der to onteigenen terreinen zou zyn te vergoeden een som, berekend naar de gemiddelde verkoopwaarde van het geheel, werd afgesneden. By de nieuw geformuleerde bepaling, die inmiddels ingevolge het mondeling overleg als tweede lid is verplaatst naar art. 92, luidende: „Alleen de werkeiyke waarde der goederen wordt vergoed," wordt in het alge meen voor ongebouwde en gebouwde eigen dommen de regel gesteld„Als zoodanig wordt aangemerkt, behoudens het bepaalde in de volgende artikelen, de som, die de goederon in het tydperk, beginnende achttien maanden en eindigende zes maanden vóór den dag, waarop het plan, bedoeld in artikel 80, tweede en derde lid, ter inzage is neder- gelegd, elk in het byzondor hadden kunnen opbrengen, byaldien alle goederen, op welke het besluit tot onteigening betrekking had, in bovengenoemd tydperk ten verkoop waren aangeboden." Ofschoon, zegt de Nieuwe Rotterdamsche Courant, thans de bedoeling om elk hetzyno te geven, scherper is weergegeven, ryst toch Tiog tweoörlei bedenking. Het gronddenkbeeld, waarvan de steller dor formule is uitgegaan, is klaarbiykelyk, dat, waar de onteigening verschillende goederen gejyktydig treft, men haar op éón lyn mag stellen met een gedwongen verkoop en bloc van die goederen. Maar juist in dat „ge dwongen" zit h. i. de kneep. Is het billyk, vraagt zy, de waardevermindering, die even tueel onvermydelyk uit zoodanigen onverstan- digen verkoop zou moeten voortvloeien, by onteigening in rekening te brengen? Ver klaarbaar is h. i., dat men het goed van óón en denzelfden eigenaar als in zyn geheel ton verkoop aangeboden aanmerkt. Maar de natuur lijke splitsing van goederen, aan verschillende eigenaars toebehoorende, kon zy althans go- eerbiedigd willen hebben. Stelt, vraagt zy, het aangenomen systeem niet een premio op onteigening in hot groot, minder wegens dringende behoefte dan uit financieele beweeg redenen? Een tweede bedenking tegen het vast- knoopen van de taxatie aan den invloed, dien gezameniyke verkoop van het gansche complex op de pry zen zou hebben, is h. i. deze, dat de schatters voor een netelig, schier onoplosbaar vraagstuk worden geplaatst. Want hot is h. i. byna ondoeniyk den invloed onder cyfers te brengen, welken medeverkoop van andere goederen binnen zeker tydperk op de waarde zou moeten hebben uitgeoefend. Hoe wel schynbaar een maatstaf in de wet wordt neergelegd, in werkelykheid wordt h. j. aan de schatters oen practisch bruikbare toetssteen onthouden. Het voorschrift, dat by de bepaling der werkeiyke waarde niet wordt gelet op verhuis kosten, op kosten, voor inrichting van een nieuw gebouw, op overdrachtskosten by aan koop van zoodanig gebouw en op renteverlies, is ongewyzigd gehandhaafd. Evenzoo de voor schriften omtrent de berekening van de werke iyke waarde by onbewoonbaar verklaarde ge bouwen, by gebouwen, ten opzichte waarvan een aanschrijving tot verbetering niet is nage leefd, en by gebouwen, die overbevolkt zyn. Deze voorschriften zyn by het mondeling overleg nog aangevuld met een bepaüng be treffende het geval, dat slechts een gedeelte van het te onteigenen gebouw (byvoorbeeld een daaronder gelegen kelderwoning) onbe woonbaar is verklaard. Tegen dit alles oppert de Nieuwe Rotterdamsche Courant geen bezwaar. Maar geenszins is het haar naar den zin, dat de Regeering twee bepalingen, welke een afwyking behelsden van het gewone onteige- ningsrecht, by het mondeling overleg terug genomen heeft. De verplichting tot vooraf gaande poging om by minnelyke overeenkomst den eigendom te verkrygen, aanvankeiyk opgeheven, is wederom hersteld. Dit herstel houdt verband met de intrekking van de eerst voorgestelde speciale regeling betreffende de betaling der proceskosten. Tegen de opheffing op zichzelve van de verplichting tet het voeren van minnelyke onderhandelingen was, naar de Nieuwe Rotterdamsche Courant rele veert, geen enkel argument te berde gebracht. En wat aangaat de byzondere regeling, in zake do vordeeling der proceskosten voorge steld, betreurt zy het, dat de Regeering de vigeorende bepaling der onteigeningswet, welke byna Immer de proceskosten brengt ten laste van dengene, die onteigent, kortweg in eere heeft hersteld. En toch wordt do nadeelige werking van hot bestaande artikel over de proceskosten en de noodzakelykhoid, om oen biliyker regeling te treffen, die de kosten der onteigenende party minder hoog opvoert, in de Memorie van Antwoord met klem van redenen aangetoond. De meest omvangryke wyzigingen, welke in de paragraaf „Onteigening" zyn aange bracht, spruiten voort uit do opneming van een nieuw artikel, waarin aan Voroenigingen, Vennootschappen en Stichtingen wordt toe gestaan beroep by de Kroon in te stellen,- ingeval de Gemeenteraad op een verzoek tot onteigening ten haren name niet binnen zekeren termyn of niet gunstig beschikt. Hier mede ia de Nieuwe Rottói damsche Courant ingenomen, bepaaldelyk. met den uitweg, dien de Regeering gevonden heeft voor de bezwaren, welke het overlaten van dé beslissing aan de Kroon zou medebrengen. Beschikt de Kroon ton gunste der Vereoniging, dan behoeft hot Koninkiyk besluit alsnog bekrachtiging door do wet en het besluit vervalt, indien die wet niet binnen zes maanden na dato is afgekon digd. Hot ligt voor de hand, merkt de Nieuwe Rotterdamsche Courant aan, dat aldus het ge vaar van minder oordeelkundige beslissingen wordt ontweken. De motieven, welke ont eigening ten name eener Vereeniging tegen den zin van den Raad, in byzondere gevallen kunnen rechtvaardigen, wordon by de behan deling van het wetsvoorstel blootgelegd, ge wikt en gewogen. Niet licht zal, meent zy, wordt wettelyke bekrachtiging voreischt, de Kroon de schaal ten voordeelo der Vereeni ging doen overslaan, wanneer niet zoer krach tige gronden instemming van de Staten Gene raal in uitzicht stellen. Noemt de Nieuwe Rotterdamsche Courant deze regeling een gelukkige vondst, zy heeft een paar kleine aanmerkingen, o. a. deze, dat volgens het ontwerp de onteigening zou af stuiten op de omstandigheid, dat de onteige nende party niet heeft overgelegd een nummer van hot Staatsblad, waarin de wet tot be krachtiging van het Koninkiyk besluit, hou dende autorisatie tot de onteigening, is opge nomen. Zy vindt het zonderling nietighoid te verbinden aan de verwaarloozing van een geheel overbodige formaliteit. Met verwyzlng naar het nummer, waarin de wet is gepubli ceerd, kan h. i. gereedelyk genoegen worden genomen. Mr. Van Houten opent een nieuw tiental korte, praetische brieven in verband met de aanstaande verkiezingen. Het eersto nummer begint aldus: „Een liberale candidaat in elk district, waar de liberalen kans op de overwinning hebben, is m. i. het juiste wachtwoord. Ik heb echter bemerkt, dat het aanleiding heeft gegeven tot het misverstand, dat de liberalen zich ook by de candidatuur van aftredende radicalen en vryzinnig-democraten zouden moeten neer leggen. Dit is geenszins myn bedoeling. Dezulken kan men slechts als het kleinere kwaad kiezen, wanneer een liberaal geen kans heeft of by stemming is uitgevallen. Op een liberale candidatuur kan eeriyk slechts aanspraak maken, wie zich by de eventueel in de nieuwe Kamer weder te vormen groote liberale party aansluit. Ik wil daarom zoo mogeiyk vóór het stellen van definitieve candidaturen afrekenen met hen, dio, na in 1897 door de liberalen en voor het grootste deel als liberalen gekozen te zyn, dien naam hebben afgelegd en een in het duister werkende vryzinnig democratische club onder leiding van mr. Kerdyk hebben gevormd. Ik wil juist niet, dat men vervalle in de fout van 1897, toen de liberalen, in do ook door het toenmalig besluit der „Liberale Unie" opgewekte meening, dat het kiesrechtvraag- stuk in het nieuwe parlement niet aan de orde zou worden gestold, ook de tegenstanders der kieswet van 1896 candidaat hebben gesteld, terwyl wederkeerig die groep de liberale voorstanders dier kieswet overal met tegencandidaten bestreed en daardoor by de herstemming den voorsprong kreeg. Wat ik bestryd, ls het stellen van meerdere liberale candidaten onkel wegens hun ver schillende schakeering, niet hot handhaven, waar men kans heeft op de overwinning van éón liberalen candidaat, ook tegenover socialistische, radicale en vryzinnig democra tische candidaten. Vooral moot tot klaarheid gebracht worden, wie ook nu nog in hun afscheiding van de liberale party als vryzinnig-democraten vol- harden en welke de beteekenis is dier afscheiding. Ook of het waar is, dat zy zich verbinden te stemmen, zooals de meerderheid eener clubvergadering bepaalt. Wy willen oprechtheid en openbaarheid in de politiek en wy willen mannen, geen marionetten in de Kamer. Het wordt toch waarlyk tyd, dat men de maskers afwerpt. Do heer De Boor ging mot goed voorbeeld voor, door do redenon zynor uittreding uit de club openiyk mede te deelen; volgt er niemand dat voorbeeld? Yolgons ge rucht traden ook de ministers Lely en Borge- sius uit. Is dit bericht waar en uit wolke beweegredenen sproot hun voranderdo houding tegenover de club? De heer Lieftinck gaf onlangs te kennen, dat hy van den beginne af tot de vryzinnig-democratische kamerclub had behoord. Wat beteekent die verklaring? De moest voor de hand liggende opvatting is, dat een sociaal-democratische tegen- candidatuur z. i. te Franeker geen zin heeft, en hy op de stemmen der liberalen in dat district geen aanspraak meer maakt. Is dit echter wel zyn bedoeling? Dit en veel meer nog eischt opheldering, zal het eerste liberale beginsel, dat de publieke zaak publiek behandeld moet worden, gehand haafd blyvon." Daarna herhaalt de heer Van Houten wat hy in zyn dezer dagen gohouden rede zeide, dat pluraliteit van liberale candidaturen ten gevolge heeft, dat de clericalen ten slotte don hun meest aangenamen liberalen candidaat doen kiezen. Hy meent, dat het overwoging verdient, als byv. de heer Marchant in Deventer tot de liberale (niet tot de vryzinnig- democratische) party wil behooren, tegenover hem geen anderen liberalen candidaat te stellen; mits natuuriyk de liberalen van geavanceerde schakeering in andere districten naar hetzelfde beginsel handelen. Met don heer Drucker in Groningen is hetzelfdo het geval. (Deze heeft echter middelorwyi de oproeping der vryzinnig-democraten mede onderteekend.) „Kan het gros der liberale Kamerleden, ton gevolge van de verdeeldheid der libeialo kiezers, slechts gekozen worden metclericale of socialistische hulp, dan wordt de party karakterloos en haar liberalisme smakeloos. De individueele karakters zyn tegen den druk van zulke omstandigheden slechts bestand, indien zy voor hun lidmaatschap onverschillig zyn, wat natuuriyk met weinigen het geval is; eigeniyk alleen met hen, die er toch' reeds over denken, zeiven hun emeritaat te nemen." In een naschrift wyst de heer Van Houten or op, dat een aantal Kamerleden, in 1897 als geavanceerd liberalen gekozen, nu do circulaire der vryzinnig-democraten onder teekend hebben. Hy vindt, dat het kleur- bekennen vier jaren te laat komt, maar nu althans op een tydstip, dat de liberale kiezers in de gelegenheid gesteld worden te oordeolen. Berichten over Rijnland'^ Boezem, gedurende de week van 3—9 Maart 1901. St&Q 1 van don boozom to Lolden. Idem te Oude-Wetering Working der etoonigemalea Watorlooziog lange natuurlijken weg. Walerinla'.ing Rog-n^ai m m M. 8 Mrt. 4 Mrt. 5 Mrt. 6 Mrt. 7 Mrt. 8 Mrt. 9 Mrt. 48 43 55 51 53 49 51 om.—l.P. 48 47 49 46 46 49 52 om.-l.P. Spaarndatn 141l/sa-. Hslfweg 138 o„ Goada90l/4 a„ Katwijk 45Vt u- Öp&arndam n„ Halfweg u., Gouda u., Katwyk 461/, a Door de elais te Gouda u. 29.7 „Van Limburg Stirum", BIJ des avonds te halfzeven. Donderdag 14 Maart: Taai en letterkunde. Nos. 1274 1843 v. d. Catalogus. 2219 11 Heden ONTVANGEN: prima Zecuwsclie Paairspettcn, Toolsehe Blauwen en Zeeuwsclte Jammen, van af 24 Cents per vyfkop, alsmede in aantocht mooie Jammen en Blauwe Poot-Aardappelen. 2214 14 Aanbevelend, by de Haarlemmerstraat. Aanbevelend, Aan hetzelfde adres kan een flinke JOlVGrETV ge plaatst worden tegen hoog loon. Zich aan te melden 's avonds na aclit uren. 2215 50 Zeer vele bewijzen van tevredenheid onzer Cliönteele voorhanden. 2229 10 Aanbevelend, INTERC. TEIEPHOONN. 238, Nederlandsche Tooneelverecniging van Amsterdam. (12de Abonnements-Voor8telling) Plaatsbespreking van af Donderdag 10 uren precies bij Mej. ANDREAE, Korte Mare No. 30, d 20 Cts. per plaats en Zaterdag 16 Maart cn op den Speeldag aan den Schouwburg, van 10 lot 2 uren, a 10 Cis. per plaats. Plaatsen, ivellce vooraf schriftelijk of mondeling zijn opgegeven, komen voortaan na de pei'soonlylte bespre king in aanmerking. 2221 30 Algemeene Ledenvergade ring op Donderdag den I4den Maart lOOl, des avonds te aclit uren, in het Gebouw der nieuwe Graan- beurs, Nieuwe Rijn No. 20a. P. A. TICHELAAR, Voorzitter. A. I. WITMANS Mz., 221619 1ste Secretaris. 22 j., P. O-., zag zich gaarne tegen X April of later geplaatst ter waarneming of liulp eener huishouding. Ze is reeds geruimen tijd ala zoodanig werkzaam gewoeBt. Br. fr. lett. A aan J. W. PIEL, Boekhandelaar. Haarlem. 2224 9 tl iuui De ondergeteekende vestigt de aandacht op het net iu- gericlite salon, tot ge bruik van de verschillende producten zijner Brood-, Koek- en Pain-de-luxe- baLtkerij, bekroond met de hoogste onderscheidingen op de Internationale iiakkerij- Tentoonstelling in 1898. Tevens gelegenheid tot het drinken van Chocolade, I-iof fie, Tliee en Melk. Aanbevelend, 1938 24 een net BOVENHUIS, bovattende drie Kamers, Keuken, Zolder, Oas en Waterloiding. 2137 7 Huurprijs 156.— per jaar. Adres: Havenkade No. 17. in het Notarlaliuia te Leiden, by opbod en afslag np Zaterdagen 23 en 30 Maart 1001, 's avonds te 7 uren, ten overstaan van J. A. VAN HAMEL, Notari» te Leiden, van: Zeren, voor korten tyd, nieuw gebouwde, goed onderhouden HUIZEN in het Bloemendanlsliof, aan de Langegracht naby de Gasfabriek, te Leiden, Nos. 1, 2, 3, 5, 6, 7 en 8; de Huizen, bevattende Portaal, Kamer met Bedstede en Kast, Keuken, Zolder en Plaateje, zyn verhuurd by de week a f 1.40 en hebben alle Duinwater leiding. Grondbel. f 3.98. Breeder bij biljetten omschreven. Te zien: Vrydags en Zaterdags in de weken van veiling en afslag van 10 2 uren. 2228 27 Betaaldag: 1 Mei 1901; komende de huurpenningen terstond na den afslag ten bate der koopers. WAARSCHUWING. Het is ray meermalen gebleken, dat men onder myn naam een fabrikaat aan den man brengt, dat „Haarlemmerolie" geheeten wordt en dat niets anders is dan waardeloos namaaksel vau mijn alleen echte HAARLEMMEROLIE, waarom ik H.H, Winkeliers er op merkzaam op maak, dat ik nimmer laat reizen, onder welk voorwendsel ook, zoodat alleen dan, wanneer men bestellingen doet aan myn fabriek, men overtuigd kan zyn, de op- reelite HAARLEMMEROLIE te ontvangen. 2222 17 DK KOXhli TILLY, AekUrslraat 13-15, Haarlem. inkleuren uitgevoerd., 3 Cte. per stuk. 3 Cts. per stuk. 2-213 21 PAARDENSTEEG 4. f 1.40 per Kilo, (zeer Toordeelig voor Keuken gebruik), 2155 13 f 1.30 per Kilo. Mandenmakerssiecg 4, by de Waag. Prima adres voor onver» Yalackte Natuurboter,Goudsche-, Leidsche- en echte Edammer kaas. Moderne talen door it aren uit de betr. landen. Pros|jectus en Proeflessen gratis. Sjireek- uren van den DirecteurMaan dags en Donderdags van 2—4. 2223 10 Hofleverancier van Hare Majesteit Koningin Wilhelmina, BODEGRAVEN. De Prijscourant van Zaden van ruim 1200 soorten van Groenten, Kruiden, Bloemen, Landbouwgewassen, enz., enz., van afbeeldingen voorzien, is gratis verkrijgbaur. De levering der zaden le franco, ook by kleine hoeveelheden. De Deurwaarder 1*. If. VAN THIEL zal, ten verzoeke van den Heer G. GORTER Gzn., Expediteur' te Groningen, op Vrijdag 15 on Zaterdag JO Maart 1001, telkens aan te vangen 's morgens te 10 uren en 's avonds te 7 uren, in het Nutageboiiw a/d. SteeuHclniur, te Lelden, publiek Tcrkoopcns een party van in diverse kleuren en verpakkingen. Tor plaatse voormeld te zien en aonstera verkrUgbaar. 2210 19

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1901 | | pagina 5