De Leidsche Rioleeringsplan
Heden ontvingen wy de by don gemeente
raad ingediende ontwerpplannen van rioleering
der gemeente Leiden: lo. hot rapport, uit
gebracht aan heoren Burgemeester en Wet
houders dd. 4 April 1899, door den heer
G. H. Broekman, directeur der gemeente
werken; 2o. een vereenvoudigd rioolplan als
nota by het rapport van den heer Brookman
door don wethouder dr. M. C. Dekhuyzen,
en 3o. oen rapport uitgebracht aan B. en Ws.
dd. 4 Sept. 1900 door do hoeren G. J. De
Jongh to Botterdam, J. De Koning te Amster
dam, en J. W. C. Tollegen te Arnhem,
indertyd door B. en Ws. benoemd, om een
oordeel omtrent het eerstgenoemde plan uit
te spreken.
De by dat plan aangegeven rioleeringswer-
kon zouden vorderen een aanlegkapitaal van
1,550,000 en een jaariyksche uitgave voor
onderhoud on exploitatie van 26,000. Vol
gens don directeur der gemeentewerken ware
aan het bezwarende vanzoodamgen belangryken
geldelyken last eenigermate te gemoet te
komen door partieelen aanleg en verdeeling
over jaren.
Het vereenvoudigde plan van dr. Dekhuyzen
zou daarentegen kosten f 980,000, verdeeld
over drie jaren, nl. 1ste jaar uit te voeren
werken 454,020, 2de jaar f 244,050, 3de
jaar f 233,605, alsmede een afgeronde post
ad f 48,825 voor onvoorziene uitgaven.
Volgens boide plannen, dio leder van een
kaart (op een schaal van 16000) vergezeld
zyu, zullen er twee pompstations komen: een
noordeiyk aan den Marensingel tegenover de
gasfabriek en eon zuidelijk aan den Zoeter-
woudschen Singel tegenover het Plantsoen
ter hoogte van de Geerestraar.
Volgens dr. Dekhuyzen bedragen de kosten,
aan de uitvoering van het plan van den heer
Brookman verbonden, een som, die voor onze
gemeente aanzieniyk genoemd moet worden.
Het schynt hem daarom noodzakelijk toe,
te overwegen in hoeverre bezuiniging mogelyk
zou zyn. Wanneer men vooralsnog alleen
datgene onderneemt, wat strikt noodzakelyk
is, en de rest, hoe geweuscht ook, aan de
toekomst overlaat, dan zal een grooto ver
eenvoudiging van hot plan en een belangrijke
besparing kunnen bereikt worden.
Het komt hem voor, dat de gedachte, dio
ons Jeiden moet by de beoordeehng van wat
sti ikt noodzakelyk is en wat niet, deze moet zy n
Loiden heeft eon middel van
uivoer noodig van die faocaliön,
huishoud- en fabriekswateren,
die het meent niet langer op zyn
grachten te mogen laten loozen.
Zonder dat is het onmogelijk ten
eerste de onhoudbare toestanden,
die op sommige plekken der gemeente lieor-
schen, te verbeteren, en ten tweede
de laag gelegen landeryon, die
door de grensregeling aan de
gemeente zyn gekomen, voor bouw
grond geschikt te maken.
Allereerst is rekeniDg te houden met hot
foit, dat de toestand der openbare wateren in
de verschillende deelen der gomeonte zeer
verschillend is. Het meest verontreinigd zyn:
in de binnenstad het Levendaal, de Uiterste
en de Middelste Gracht, in do buitenshui tal
van slooten aan de dichtbevolkte lanen (Roodo-,
Witte-, Bloemisten-, Witte Bozenlaan, de lanen
aan den HeerensiDgel on den Lagen Ryndyk),
verder de Singelslooten en enkele slooten m
do nabyheid van den Morschweg.
Andere wateren: Oude Sm gel, Haven,
Heerengracht eu de Singels, geven slechts
hoogt zelden tot gegronde klachten aanleiding.
Tusschen dezo beide uitersten staan er een
aantal, die in don zomertyd vry veel ongerief
geven. Het Rapenburg, Steenschuur, do
Nieuwe- en Oude Byn verkeeren in dit geval.
De nabyheid van Levendaal, Uiterste en
Miudelste Gracht is hiervan voor eon gedeelte
de oorzaak.
Zulk een verontreiniging als in naburige
steden: Den Haag en Delft wordt aangetroffen
is in het algemeen by de Loidsche wateren
nid te constatooron.
Nu is het onmogelyk den toestand van de
opgesomde grachten en slooten te verbeteren
door demping en rioleering, omdat daarby
Jut kwaad verplaatst zou worden. Feitelyk is
dit ïeods het govolg goweest van de tahyke
dempingen, dio sedert de grooto cholera-cpi-
ilenne van 1866 hebben plaats gehad, als ver
volg van do ovorwulviugen en dempingen,
■waartoe men zich reed3 sedert 1595 heeft go-
dwongen gezien. Velen zulien zich nog her
inneren in W6lken droevigen staat van ver
ontreiniging zich voor ongeveer twintig jaren
de 4de Binnenvestgracht verkeerde (ter plaatse,
waar nu de huizen van het Plantsoon staan).
Die gracht is gedempt en gedoleerd.
Ook de Geeregracht, die haar met hot
Levendaal verbond, is gedempt. Hetzolfdo is
geschied mot de Zijdgracht, die althans nog
eeuig versch water, uit den Zoeterwoudschen
Singol aan hot Levendaal toevoerde. Nu al
dezo wateren verdwenen zyn, eischt het
Levendaal, dat daardoor de loozing is geworden
voor een vyf- a zesduizend menschen en van
tal van fabrieken, dringend voorziening. Maar
het behoeft geen betoog, dat het bederf van
Steenschuur, Bapenburg en Nieuwen Byn het
onvermydelyk gevolg zou zyn van een dempiDg
van het Levendaal, tenzy alle rioolwateren van
dio buurt werden weggevoerd tot vor buiten
de gomeente. Hetzelfde geldt voor do overige
opgenoemde sterk verontreinigende wateren.
Het komt altyd neer op verplaatsing van het
kwaad en opeenhooping van de verontreiniging
aan den mond van hot riool.
Do twoedo roden, die Leiden noopt eon
rioolstelsel te maken, is een gevolg van de
lago ligging van eon groot dool der landeryon,
die aan de gemeente door de grensregeling
zyn toegevoogd. Wy hebben daar te doen met
poldors, dio er het grootste belang by hebben,
hun buitenwater zoo zuiver mogelyk te hou
den, omdat dit by tydon van droogte in de
polderslooten moot ingelaten wordon. De toe
stand in het niouwo deoJ der gemeente is nu in
bet kort aldus. Rondom de breede wateren;
Vliet, Byn en Haarlommer Trekvaart (Mare)
zyn nog oenige hooggelegen gronden aan
wezig, voor oon goed deel reeds bebouwd
(de lanen) en van slooten doorsneden, die ten
deele het buitenwater voor de polders aan
voeren. Beu ander deel van het buitenwater
wordt aangebracht door vry smalle weteringen;
de Poelwetering, de Slaag- of Stinksloot, de
Rlngsloot van den Stadspolder, de Molen
wetering. Dat geheele stelsel is ingerioht op
de behoeften van den landbouw, en er is
allerminst op gerekend, dat een dichte stads
bevolking op die smalle weteringen haar
faecaliön en huishoudwater zou hebben te
loozen.
Het nieuwe deel der gemeente Is nlot,
zooals het oude, doorsneden van breede grach
ten, waarin althans een zekere hoeveelheid
zondor te grooten hinder kan worden uitge
stort. Wanneer het nieuwe deel langzamerheid
zal bebouwd worden, zullen er, tenzij er een
behoorlijk rioolstelsel komtde schromelyksto
toestanden van vervulling ontstaan, geiyk wy
die in andere poldersteden kennen. Voor
zoover er nog hooggelegen gronden voorkomen,
zullen die by bebouwing onvermydelyk het
buitenwater van de polders nog verder ver
ontreinigen. Reeds nu ondervinden de Boden
burger en Cronesteinsche polders don last van
de vervuiling der slooten om de lanen be
oosten do Heerenstraat, omdat die in verbin
ding staan met de Molenwetering, het voor
naamste buitenwater van die polders. Het
eenig middel ware demping en rioleering,
maar die riolen kunnen naar geen ander
naburig breed water geleid worden dan naar
den Zoeterwoudschen Singel en dien wenscht
zeker niemand te verontreinigen.
Wat de laag gelegen poldergrondon aan
gaat, deze moeten, om ter bebouwiDg geschikt
te zyn, opgehoogd worden tot 25 cM. -{-
N A.P. (volgens het advies van den heer De
Jongh, directeur van Gemeentewerken te
Botterdam). Men kan het er ook heen leiden,
dat in de aan te leggen straten een riool
wordt gemaakt, en verhinderen, dat de huizen
achter uit, in de polderslooten, loozen. Maar
waarheen zullen wy die lange straatriolen
voeren? Hier stuiten wy op het gebrek aan
breede wateren in het vry uitgestrekte polder
land, dat thans by de gemeente behoort. Be
zuiden den Hoogen Byndyk en den Zoeter
woudschen Singel (tot aan het Philosofenpad)
is byna alles polderland, ons Raamland maakt
een uitzondering. Zonder rioolstelsel kan daar
geen aanleg van straten toegestaan worden,
wanneer men de hygiënische belaDgen wil
behartigen. Ook de polderbesturen zullen zich
met kiacht tegen vervuiling hunner wateren
moeten gaan verzetten.
Op éóii plaats In de gemeente is men reeds
op weg, bedenkelyke toestanden te laten
introden; in de omgeving van de Rooden-
burger- of Ryndykstraat, de eenigo, die in
onze poldergrondon ia aangelegd. Daar ont
breekt een straatriool, de huizen loozen hun
huishoudwater achter uit op do polderslooten.
De faecaliön worden in beerputten opgevangen,
zonder overstort. Maar dat baat weinig of
niets. Het huishoudwater brengt zooveel
stoffeD in de slooten, die tot ontbinding over
gaan en schade en hinder verwokkon, dat
het er inderdaad niet zooveel toedoet, of de
faecaliön al dan niet buiten de slooten gehouden
worden. De ondervinding (byv. door Rotter
dam in den polder Kralingen opgedaan) leert
afdoende, dat ondanks tonnenstelsel do ver
vuiling der slooton door al het huishoud-
wator (men denke vooral aan do waschtobbe
der huismoeders uit de volksklasse) hand over
hand toeneemt.
Zelfs als tijdelijke maatregel is het loozen van
faecaliën en huishoudwater in polderslooten ten
sterkste of te keuren, èn om hygiënische redenen
èn om het belang van den polder zelf. Zoowel
het gemeentebestuur van Loiden als de polder
besturen moeten zoo spoedig mogelyk komen
tot hot vervullen van den eiscli, nóg faeces,
noch huishoudwater op de polderslooten toe
te laten. Doet men dat niet, dan zullen hier
toestanden intreden, die niette verbeteren zyn
door demping en rioleering aliéón, omdat de
riolen te laag komen te liggen.
Wat zullen nu do bosturen doen, wanneer
er langzamerhand aanvragen komon tot be
bouwing van stukken poldergrond, waar nóch
het buitenwator, nóch eenig gemeenteriool in
de nabyheid te vinden is? De bouwonderne
mers noodzaken tot bet aanleggen van lange
riolen in de opgehoogde straten tot het buiten
water boroikt is? Dat is misschien niet altyd
te vergen, en als het wel gevorderd wordt,
dan bederft men de smalle buitenwateren.
Gewoonlijk zal men tot een soort van com
promis komen: beerputten, die geruimd moeten
worden, en loozing van de huishoudwateren
in de polderslooten. Een stolselloos zich-
bohelpen, wat ton slotte dwingt tot kostbare
maatregelon van demping, rioieeiiEg on be
maling van de te diep gelegen riolen.
Het grootste deel van het landdat door de
grensregeling aan Leiden toegevoegd is, is niet
voor bouwgrond geschikt te maken zonder een
algemeen middel van afvoer van al het vuil
dat wij kwijt willen zijn.
Ziedaar de gronden, die, volgens den heer
Dekhuyzen, het aanleggen van een rioolstelsel
vojr Leiden tot een onafwysbaren eisch maken.
Wat het stelsel aaDgaat, door den directeur
der gemeentewerken voorgesteld, zoo komt
hem voor, dat torecht de keuzo gevallon is
op een systeem, dat te Botterdam reeds is
toegepast, te 's-Gravenhage in aanbouw is,
voor Delfland door de meest bevoegdo des
kundigen is aanbevolen en voor Amsterdam
door den directeur van gemeentewerken is
voorgesteld: het opzamelen in enge riolen,
flauw af hellend naar een reservoir, en op
doorspoeling ingericht, het verwy deren van
do geheele verdunde massa door haar uit de
reservoirs op te pompon en door een lange
persbuis weg te voeren naar een plaats, waar
ze niemand hindert. Zeer terecht wordt afge
zien van iedere poging, om het verdunde
rioolvocht te reinigen of tot vruchtbaarmaking
van slechte gronden te doen dienon. De risico
en de kosten van bovloeiing van een paar
honderd hectaren, daarvoor geschikten, grond
op eenigen afstand van Loiden gelegen, zyn
niet gering te achten!
Daarentegen kan het loozen van het ver
dunde rioolvocht aan den mond van het uit
waterhigskanaal der Katwyksche sluizen inder
daad geen ernstig bezwaar opleveren voor de
omwonenden. Leiden zou niet, zooals 's-Graven
hage gedaan heeft, een groote hoeveelheid
sterk verontreinigd water bijeenzamelen en
die plotseling ln zee storten, maar er zou
voortdurend een betrekkeiyk kleine hoevool-
heid verdund rioolvocht, y4 J/s kubieke
Meter per eecunde met kracht ia de zee
worden gespoten. Terzelfder plaatse pleegt
het Hoogheemraadschap Bynland ongeveer
150 mlllioen kubieke Meters per jaar te loozen
en wel wordt byna dageiyks, somtyds op bolde
ebgetyden (behalve ln tyden vAn droogte) ge
spuid. Wanneer Bynland zyn boezemwater
wenscht te ververschen, gebruikt het de
sluizen van Katwyk om het minder
frisch geworden water te spuien.
Tegelykertyd wordt alsdan te Gouda water
ingelaten. In 1895 bedroeg de hoeveelheid, die
ter verversching van den boezem werd aan
gewend, 12»/a mihoen kubieke Metera i
Uit <1© „StaatMCo urant".
Kon. besluiten. Benoemd tot burgemeester
van Hoinenoord, P. J. Kluit; tot lid van het Hoog
Militair Gerechtshof, Barer Majesteit* adjudant
in bniteDgewonon dienst, do geueraal-majoor jhr.
H. Laman Trip, commandant der lsto divisie
infanterie.
Met ingang van 1 Januari 1901, aan J. J. Year-
man Azn., op zyn verzoek, eervol ontslag verleend
als burgemeester van Hengeloo (O.).
Goedgekeurd, dat aan K. Van dor Burg, burge
meester der gemeente Ambt-Hardenberg, op zijn
verzoek, eervol ontslag is verleend als secretaris
dier gemeente.
Door den Minister van Koloniën is de heer
P. J. Jansen gesteld ter beschikking vau den
Gouverneur-Generaal van Noderlandsch-Indiö, om
te worden benoemd tot ingenieur bij het mijn
wezen daar te lande.
De ministers van justitio en financiën vor-
leenen deze week geen audiëntie.
Examen Apothekersbediende.
De minister van binncnl&ndscha zaken brengt
in de ,8ts.-Ct." ter kennis van belanghebbenden,
dat de commissiën, dio in het jaar 19U0 belast zijn
met het afnemen van de examens van apothekers
bediende, zullen zitting houden te Zwolle op
15 October en te Breda op 5 November e. k. en
volgende dagen.
De „Sts.-Ct." van heden bevat het verslag van
de commissie, in 1900 te Zwolle belast met het
afnemen van de examens van apothekersbediende
(eerste zitting).
Beurs van iasterdain.
9 October 1900.
pCl*
Ned. CerL Nat Schuld .2%
ObligationS
HongariJo, Leen. Ln Zilver 1889 4%
Ooatunx. Ken te in Pap. MeLNor. t>
Jan.Juli 6
Port., O. B. 185094 mot Tiokot 3
i
dito dito 18SSH3
dito dito 1890.
dito dito Tabokalccning.
Rolland Binn nL 1891
ISA.' Eb. 62©
1867 69 100 i
9 1889 Kb. 625,2de aerie Ganal. 4
6 Emiraie 1894 Kb. 038 4
Spanje, Obl. P-rp. Schuld 4
'laikflo Obl. Geprivil 4
geconverteerde actio D
c.
Mexico, Blnn. Aüoateie 2a eer. 6
Braxilia, 1»8»4
funding Leuning 1898 5
Colombia luO-500 J%
Vonoauela, ObL 1881 100 4
600 4
Poruv. Corp. Obl0
9 Gert v. pref. Aaud.
1 taliS, Obl. Zual-ItaL Spoor 3
a Sp-rrJeoQ. 1887/89 tot. A-E 3
PortngaJ, lioixa Boixa 3
Knal and, Obl. Wladik. 1896,93 4
9 Kjison-ür. K. G25 4
.1M83
"CO
Aand. N. Air. Itandalsvereenig.
9 Colt. My. Vorstenland.
9 Kon. Potroleumbronnen
Dordtache Petroleum
Oowon" Aand. Sohibajeff
Aand. Sumatra Palembiog.
9 Moeara Enim
Ned. Handel-MU. Keacontre
N. W. te. Pac. liyp.-D. Scholdbr.
lncomobondn Maxwell
Aand. HoU. IJ-eren Spoorweg
9 Mj). tot Expl. v. StaaUpw.
ObL Nod. Contr. Sp. 1000 8
Aand. N. Zuid-Aii. Spoor 6
ObL - 1899 4
ObL Boxtol-Werol 1857,80 gast.
Aand. Amerüc&anscho Vaart
9 Kottord. Lloyd
Amanita, Aand. Aieliuon ïopaka
PI#L
O.iig.
Adjjt.
Aand. Denv. Kio Qrands
9 l'lor. Otr. Pcnina
St. Lvuia te. San Er.gow. A.
.Sfcpt.A.
v Aand. Mise. lumaaaTe-vas
Ubl. lobyp.
.2- 1
Erie Spoor Aand.
2o prof. A.
9 Ontario te Western Aand.
t Kort- West. O. v. Aand,
South. Pac. 0. Gew. Aand.
9 ,4 pCL (Joudl.
9 Union Pac. Cart. v. Aand.
proL Aand.
W. N.-Y. AP.afg.C.v.A.
,SCU- mortg.b,
t Incomob.
Wabaab Sp. C. v. pteLA.
Kansas City Sli. Uw. Cy. A
Cert. v. Aand.
Pief. Aand.
lo Hyp. ObL 8
Hougarïjo, ThciEa-l/jtcn. 4
Turkije, Spoorw.-Lo'ou
Spanje, Madnil Lotou. 3
Pr. Doli Tabak M)j. Aand.
Doli-Cultuur Maatschappij
Cort. v. Aand. ArencLbnrg.
AandeoloD Sonombab
Aandeelen 1 tottor dam- Deli.
Soomalata 166.
Ooatonryk, Papior f 20.85
Franscüo f Diverse Ityksmnrk
ZilyoroQ Itoobol3/T.25 dito in Goudou lloebe
Prolongatie 4>f pCt.
Overeenkomstig het vroeger reeds opgo-
gevene meldt de »Frf. Ztg." thans, dat de
koers van uitgifte voor do M. 30 mill, nieuwe
aandeelen der Duitsche Ryksbank is vastge
steld op 135 pCU
De dag van inschryving is op 18 October
bepaald. Do inschryvers moeten 10 pCt. van
het ingeschreven nominaal bedrag storten. Na
de toewyzing kan do volstorting ten allen
tyde geschieden, maar uiterlyk den 22sten
December.
koors.
76Ü
89
82
80
80
23^
34>*
28.'i
85
61X
93X.
99
94tf
84*4
67H
9196
22ii
2AH
39 H
63
BAH
13%
26%
25%
58%
11%
56%
53?
61%
93%
93%
95%
95
100
62
257%
120
149
74%
159%
149
92%
7%
108%
110
150
88
89%
103%
122%
28 'li
71%
98%
12
11%
34%
10%
50
64%
12%.
18%
20%
3ó%
33%.
77%
60%
74%
15%
80%
31
18%
10
9?£
28%
62%
117%
26%
34%
33.%
65
619
370
210
beien.
76%
80%.
23%.
34
86
61%
83%
88%
84%
85
67%
39%
84%
13%
58%
11%
66%
53%
61%
85%
254
120
74
158
7%
109
149
83
104
122
28%
70%
88%
19%
11%
34%.
10%.
80%
11%
18%
20%
34%
32%
77
60%.
19
9 H
9%
34%
33
66
dito Zilver 20.87%
Kaseen
is/LS 9%
Met hun beidjes gingen ze gisteravond hot
Volkshuis binnen. Een dubbeltje elk aan don
portier geofferd, en daar waren ze in de zaal
met do 40 photo-gravuren naar schilderyon
van Rembrandt. Het eerste, wat de eono zag,
was: zwarte prenten. En de tweede kook in
een gouden reuzen-zonnebloem.
Er werd verteld. En toen ze na geruimen
tyd de zaal verlieten, hadden zo beiden een
anderen indruk. Da gouden zonnebloem was
bleek geworden by den gouden glans van
den schilderkoning. De zwarte prenten de
juffrouw, die vertelde, had op zóóveel licht
op, neen, )n hen gewezen, dat ze niet zwart
meer waren. BKonden we eons naar Amster
dam ln 't Ryks-Muaeum echt don Nachtwacht,
de Staalmeesters, die mooie portretten gaan
zienl" zeiden zo tegen elkandor. A.
Marlitberiohtou,
INGEZONDEN.
1825 - 10 October - ÏOOO.
Allen, die het zich tot eer rekenen tot de
vrienden en stamverwanten te behooren van
onze Transvaalsche broeders, toonen dit dan
op den verjaardag van President Kruger door
het uitsteken van de vaderlanclsche driekleur.
Een Bocrenvriend.
Bodegraven, 9 Oct. Kaas. Aangev. 255 wagens,
te zamen 13702 stuks, wegende 65111 KG.
Pry's lste soort Goudsche f 29.50 a f
zwaardere f31.—- a f 2de soort f 24.— a f 26.50;
Derbykaas, prjjs lsto soort f 27.60 a f2de
soort f 25.a f Edammer Kaas, pry's lste
soort f 31.— a 2de soort f 26.— a f 27.—.
wagens Leidacke Kaas, fa fhot
schippond. Handel matig.
VEE. Aangevoerd: 16 biggon.
Rotterdam, 9 Oot. Vee. Aanvoer 61 Paarden,
4 Veulens, Ezel, 1531 magere Runderen, 760
vette Runderen, 679 vetto en graakalveren, 66
nuchtere Kalveren, 2 Schapen of Lammeren,
Varkens, 265 Biggen, 1 Bok of Geit.
Men noteert: Vette Runderen lste qual. 61 a
2de quaL 60 a 3de qual. 68 a cents,
Ossen lste qual. 64 a 2de qual. 60 a
3de qual. 68 a cents. Stieren lste quaL 62 a
2de qual. 68 a 3do qual. 64 a cents.
Kalveren lste qual. 95 a2do qual. 90 a 85 cents,
alles per KG. Handel vlug.
Melkkoeien f 235 a f 160, Kalfkoeion f 250 a
f 180, Stieren f 225 a f 80, Pinken f 95 a f 75,
Graskalveren f 70 a f 30, Vaarzen f 136 a f 90,
Paarden f 230 a f 40. Huudel vlug en zeer goed.
Boter. Aan voor: 68/8 on 61/16 ton en 502
stukken van Vi kilo. De prijzen waren als volgt:
lete qual. f 56, 2de qual. f 52 en 3de qual. f 48.
Voor stukken van kilo werd 70 a 65 ets. betaald.
Rotterdam, 8 October. MeeL Gedurende de
vorige week bleef Meel geheel onveranderd, doch
de omzet bleef beperkt, waartegenover het aanbod
niet dringend was en de meelfabrikanten zich
meestal ongenegen toondon prijsconcossiën te doen.
Heden onveranderd; nauwelijks prijshoudend.
NOTEKRÖJGEN.
Prima qnnl. inlandsch
lste qualiteit a 11.-
Zeouwscho Tarwobloem
Prima Amenkaansch Patent 11.75
lste qual. a Straight 9.60
2de Bakers 8.
Extra puike qual. Hongaarsch 14.26
f 12.a f 12.50\
11.60
lste
2de
Prima qual.
late a
Prima a
lsto a
Prima a
lste
,12.-
a 12.25
a 10.25
a 8.75
a 16.26
14.
8
Duitsch
Belgisch
12.-
.11-—
Fransch 11.26
10.26
Inlandscbe Boggebloom11.50
Duitsche 10.
Fran8cbe a a
,12.50
11.601
12.25
10.75
11.76
,11.-
Granen. Do aanvoer was zeer good. Jnrigo
Witte Zeeuwsche, Vlaamache en Overraaasscbe
Tarwe traag, niet geheel te verkoopen. Nieuwe
prijshoudend. Nieuwe Rogge als voren. Nieuwe
Wintergerat 6lap. Zomer- bijna niet ter markt.
Nieuwe Haver onveranderd. Witteboonon langzaam
als voren. Bruinoboonen iets lager. Blauwe Kook-
erwten en Koolzaad goed prijshoudend. Kanario-
zaad stil. Buitenlandsobe Granen langzaam.
Jarige Witte Zeeuwsche, Vlaamscbe en Over-
maassche Tarwe ƒ6.90 a f 7.80, Nieuwe Witte
dito 6.30 a ƒ7.Nieuwe Zeeuwsche, Vlaamscbe
en óvermaassche Rogge 6.a 5.75, Nieuwe
Zeeuwsche on Ylaamsche Wintorgerst 4.80 a
f 6.25, Nieuwe dito Zoinergerst 4.85 a 5.20,
Nieuwe Haver 2.26 a 3.26, Nieuwe Witteboonen
11.76 a 12.76, Nieuwe Bruinoboonen ƒ8.60 a
10.26, Nieuwe Blauwe Kookerwton 7.— a 9.60,
Kanariozaad ƒ6.60 a 7.60.
Al9 volgt is afgedaan: Amerik. Mixed Mais uit
lichter ƒ117 a ƒ119, dito dito uit zeeboot ƒ116
a ƒ116, dito dito stoomond ƒ114 a 115, La Plata
(naar qual.) uit lichter ƒ116 a 125, alles per 2000
kilo vry aan boord.
Amsterdam, 8 October. Op do veemarkt waren
aangevoerd 177 runderen, van welke de prijzen
waren: vette koeien lste qual. 62 a 67 o., 2de
qual. 68 a c., 8de qual. 64 c. per kilo; 200
melk- en kalfkoeien ƒ120 a 240 39 nuchtere
kalveren ƒ9 a 11; 621 vette varkens, 39 a 43 c.
per kilo.
Schiedam. 8 October. Noteering van de Bouw
commissie. Moutwyn 10.60 per HL. Zonder fust
en zonder belasting. Spoeling 1.20.
Noteering van de Makelaars. Moutwyn 11,
Jenever 15.idem Amaterd. proef 16.60.
Noteering van den Distillatenrsbond. Moutwyn
ƒ11.Jenever 16.Arast. Proef ƒ16.60.
Gemengd Nieuws.
Aan de telephoon alhier zyn
nog aangesloten onder do volgende nommers:
412: ,De Tydgeest", Hoogowoord.
413: filiaal ,De Tydgeest", Haarlemmer
straat.
414: Mevr. Enthoven, Breestraat 73.
415: M. H. Van Waveren, Brinio-hoeve,
moutery, Haarlemmerweg.
Gisteren had een 85jarig man
het ongeluk te vallen by hot afgaan van de
Kippenbrug. Hy bekwam daarby een vry
diepe wonde boven het rechteroog.
Een politie-agent bracht den man naar het
bureel, waar geneeskundige hulp werd ge-
requireerd. Na verbonden te zyn is de oude
man door do politie huiswaarts geleid.
Vrouw A. S., wononde in de buurt
achter de Haarlemmerstraat, heeft zich schul
dig gemaakt aan diefstal van een manspak.
Deswege is zy overgebracht naar het bureel
van politie oa wordt proces-verbaal tegen haar
opgemaakt
Er is oen aanvang gomaakt met
de voorbereidende werkzaamheden voor don
bouw der brug over do Witte-Singol-gracht by
de Kaiserstraat. Het wachthuisje van den man,
belast met de bediening der pont, is verplaatst
en ook met de ^fvaartplaatsen der pont is
dit hot geval.
Een heer en een dame, die gister-
avond om 6.30 langs het Bapenburg wandelden,
bemerkten eenig gespartel in hot water, waarop
de heer zich naar den walkant begaf om te zien
wat de oorzaak daarvan was. Tot zyn schrik zag
hy toen een kind, hetwelk reeds in zinkenden
toestand verkeerde, in do gracht liggen; daar
de hoer den jongon niet kon grypen, riep hy
om hulp, waarop weldra eenige personen
kwamen. Men wierp het steeds dieper zinkende
knaapje touwen too, om ze te grypen, doch
zonder resultaat. Ook een politie-agent kwam
aangeloopon; deze nam zyn dregge en mocht
er nog in slagen den drenkeling aan den haate
te krygen en hem, hoewol bewusteloos, op hel
droge te brongen. Aan den walkant schoei*'
men don 4-jarigon knaap niot tot bewustzyn'
te kunnen krygen; men bracht hom naar
zyn woning in do Zegersteeg, wreef hom niet1
brandewyn, rolde hem in oen deken, enz.,
Eindelyk kwam er teeken van leven, zoodat
men toen het gevaar geweken achtto.
In verband met don brand var*
do brood-, kook- on beschuitfabriek „Do Voor*
zorg", aan do Hoogewoerd alhier, kan wordoif
gemeld, dat de directie, door do welwillendheid
van do firma Nicola in do Donkorsteeg, m
do gelegenheid is gesteld haar bodryf in haar
bakkery ty'dely'k voort te zetten. Bovendien
heeft een winkelier in boter en kaas, aan den'
anderen hook der Vrouwensteeg aan do Hoo
gewoerd wonondo, den gedeelte van zyn
winkel beschikbaar gesteld om bot brood to
verkoopen, want ook aan do afgebrande
fabriek was eon winkel gevestigd.
In een vergadering van de Haag-
sche Vereeniging van politie-agenten „Door
Eendracht saam verbonden" word een be-<
spreking gehouden naar aanleiding van het
voornemen, dat by don hoofdcommissaris moet
bestaan, ten einde te geraken tot een reorga
nisatie van het bestaand© politiefonds, welks
regeling geheel verouderd is ten gevolge van
de uitbreiding van het politiekorps. Algemeen
wordt verbetering gewenscht in den bestaan-
den toestand.
In de gemeenteraadszitting van
26 September te Haarlem, werden door do|
heeren Van de Kamp en Da Braai beschul-1
digingen geuit togen den commissaris van'
politie. De voorzitter zeido toen zich niet tel
kunnen inlaten met algemeenheden, doch
zegde toe, als er feiten genoemd werden, dio
te zullen onderzoeken. In do afdeelingsver-
gaderingen, gehouden ter behandeling der
bogrooting, zyn nu werkelyk feiton genoomd,
die nu door den burgemeester aan een onder
zoek worden onderworpen. In een der
afdeolingen ia voorgesteld, het salaris van den'
commissaris als blyk van ontevredenheid met
diens optreden tegenover zyn onder hem staand
porsonoel, met 1 to verminderen.
Omstroek8 twee uren gistermid-,
dag viel op de Lynbaansgracht te Amsterdam
een Bchilder uit de derde verdieping van een!
hoog huis op straat. Hy was op een roeke-
looze manier met een wrak trapje in een der
vensterkozynen gaan staan. Hevig bloedend,'
inwendig gekneusd, akelig kermend enj
schreeuwend werd hy door burgers en politie-;
agenten eerst een eindweegs weggedragen
en later op een brancard gelegd.
Even later kwam in de Houthaven eeiv
ongeluk voor. Een schippersknecht uit Heeren-]
veen viel uit den top van den mast van zya
tjalkschip, en werd aan ledematen en schedel
zwaar gewond. Hy is naar het gasthuis
bracht.
Moord te IJmuiden. Gister-]
morgen was heel Umuiden in rep en roer teil'
gevolge een er treurige en verschrikkeiyke ge-J
beurtenis, waarvan de maro dra ook tob;
Haarlem was doorgedrongen. Er was Zondag
in den laten avond oen treurspel afgespeeld/'
dat aan oóu man het leven heeft gekost,!
terwyl vyf anderen ernstig werden gewond.
Een aantal Belgische visscherslieden van'
de Ostender visschersscluiit 215, die Yrydag!
daar was aangekomen en ln de visschershaven
lag, waren Zondag aan hot zwieren geweest,
haddon hier en daar eens aangelegd, totdat'
zy eindelyk waarschyulyk iewat boven hun:
bier waren geraakt of wellicht geheel dronken,'
In dusdanig een toost' nd zynde zouden zy
in oen bierhuis met een IJmuidenaar twist ge
kregen hebben. Het kwam, naar men zegt*',
tot hooge woorden, de IJmuider verbet heb
bierhuis en de Belgen hem achterna. Toenl
werden de messen getrokken en werden da
Belgen al wilder en wilder.
Er ontstond een heel standje. In hoogst'
opgewonden toestand sloegen de Belgen met
hun mes rond; het was een schermen in het
wilde, zonder te zien wien zy raakten. O. rojr
stonden een paar mannen in do Visseringstraat
op den hoek eener andere straat te praten,-
van wie een dezer gevaarlyk een broeden steek
in den rug kreeg.
De man bloedde geweldig. Anderen werden
in don schouder of aan het oor gestoken.!
Maar het meest treurig was er de vrachtryder
G. Heiligers aan toe. Dezo had zyn paard l
voeder gegeven en, hoorende geweld, ging hy1
zien, wat oorzaak dit mocht hebben.
Een der Belgen stormde als een wilde op
hem af en gaf hem met zyn mes oen snede
in den nek en een ln het dybeen. De laatste
snede vooral veroorzaakte een bloodonde wonde.
De man was dadeiyk dood. De geneesheer
Rok, die spoedig ter hulp kwam, kon alleen'
constateeren, dat do man reeds was overleden.'
Heiligers was eea bejaard man, van cirea;
60 jaar, wiens kinderen meerendoels roeds'
zyn getrouwd. Alleen twee zoons, oen van
17 en oen van 20 jaar, waren nog by hem
in huis, en hielpen nu on dan hun vader.
De brigadier .ter ryksveldwacht Wiersma
en de gemeenteveldwachter Koster, dio na 11
uren te zamen do rondo doden om te zien of,
de bierhuizen reeds dicht wareD, ontdekten-
het geval en zagen do menschen uiteen
vliegen. Een der mosstekers arresteerden zy
weldra.
Maar de anderen waren op de vlucht ge-J
slagen en naar hun schip gegaan, denkende;
dan vlug to kunnen uitzeilen en dus aan den
wrekenden arm der gerechtigheid te ontkomen.]
De brigadier Groen requiroerde echter da-]
deiyk een sleepboot, het publiek sprong iqi]
vletten en zoo ging het, de veldwachters met i
revolver gewapend, de Ostender boot na, die
dan ook werkelyk werd ingehaald. i
De Ostendera zyn toen, zonder gevolg echter, i
aan het schieten gegaan, zy werden geönterd
en met boot on al naar IJmuiden torugge-'
bracht, waar do boot aan den ketting werd
gelegd en nog vyf woestelingen werden in-
arrest gestold.
Namens do politie word nu eon wacht op
het schip gesteld.
Naar men zegt, is een der vermoedeiyke
daders een paar jaar geleden ook reeds met;
de justitie in aanraking gowee3t wegens een1
feit van mishandeling, dat door hem zou zyn'
gopleogd.
De namen der van de daad verdachten, dia,
voorloopig zyn aangehouden, zyn: Isadoor De,
Ryken, Cornells Van "Watta, Louis De Pater,1,
