*•12285 {Zaterdag ÏO Maart, 1900 feze gourant- wordt dagelijks, met uitzondering zon (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Vierde Blad. Leiden, 10 Maart. Feuilleton. De machtigste aller machten. DAGBLAD. PBUS DEZKB CajUIUJKTl Voor ka!dan per 8 maanden. 2 France per post y, v Afzonderlijke Nommer? r a 8 l.iOy LJ0j 0,05 PRIJS OER AIDVERTENTEBNt Van 1^6 règèls f 1.05. Iedere regel moor f 0.17J. m Grootat^ lettere naar plaatsruimte Voor hefc tncagseoreD buiten de stad wordt f 0,06 berekend. Oflloiëele Kennisgeylngen. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van LEIDEN; Gfeaien art. C, 2do alinea, der Verordening van 25 Jahnari 1894, regelende de inwondigo inrichting (ter 8oholen, do toelating on het ontslag der leerlingen (Gemeenteblad N°. 5 van 189ij; Brengen tor algemcone kennis, dat de inschrijving van nieuwe leerlingen aan de openbare scholen dor 3d"e en 4de kl. zal plaate hebben van den 5den tot en met. 4cn 17den Maart e. k. in de schoollokalen in de Rijnstraat, in de Brandowijneteeg, op de Binnonvest- graóht aan hot Plantsoen, in do Van-dor-Werf-straat, ^an de Korte Mare, aan de Langebrug. aan den Maroslngel en in de Heerenstraat des voormiddags van lialfnegon tot negen uren en des namid dags van halfiweo tot twee uren, behalve des Zaterdags en des Zondags. Burgomeeater en Wethouders voornoemd, Loipes, F. WAS, Burgemeester. 23 Febr. 1900. VAN HEY8T, Secretaris. Voor het examen nuttige handwerken ie geslaagd mej. M. H. J. Markx, van LeideD. Do heer P. Stam, werkzaam by de verificatie van 's Rijks zee-instrumenten alhier, heeft verzocht om met ingang van 1 April a. s. uit zyn betrekking te worden ontslagen. Beroepen is by de Geref. Gem. te Nes en Wierum de heer M. B. Parlevllet, cand. te Katwyk. -- Naar Reuter seint, is de nieuw be noemde Nederlandsche gezaDt te Lissabon jhr. mr. H. Van Weede gisteren door den Koning ontvangen. Het oudste lid der Staten van Noord- Brabant, de heer J. A. Van Aken, is te Breda in 85-jarigen ouderdom overleden. H. Al. de Koningin heeft aan de Kon. Lwhrtafel „Zang en Vriendschap" te Haarlem eon fraaie gouden medaille vereerd, om als prjjs te dienen by den natiooalen zangwed- atryd, die door deze Liedertafei in Juli a. s. zal gehouden worden. Voor de openstaande betrekking van advocaat generaal by den Hoogen Raad moet ernstig in aanmerkiog komen de officier van justitie by de rechtbank te Haarlem jhr. mr. Rethaan Macaró. Op de aanbeveling voor secretaris der gemeente Schiedam hebben B. en We. ge plaatst mr. G. J. Bisschop, secretaris der ge meente Vlisslngen, en mr. J. Wytema, secr. der gemeente Assen. De luitenant ter zee der 2de klasse J. A. Blad van den Berg, uit Oost-Indië in Nederland teruggekeerd, is op non-activiteit gesteld. De officier van gezondheid der 2de kl. H. J. Dykstra, behoorende tot de rol van Hr. Ms. wachtschip te Willemsoord, wordt mat 16 Maart a. s. op non-activiteit gesteld. De groote jaarlyksche zelfverloochening- week van het Leger des Heils zal door geheel Nederland gehouden worden van Zondag 18 tot Zondag 25 Maart a. s. Het Leger heeft thans 57 corpsen en 25 maatschappelyke instellingen, waaronder 15 toevluchten en werkplaatsen, in Nederland. Het maatschap- pelyk werk geeft alle reden tot tevredenheid. Aan dit gedeelte van bet werk wydt zich de secretaris, kolonel Cosandey. De marechale houdt salonmeeticgs in het Fransch. Gisteren overleed te Apeldoorn onver wachts mr. W. B. Bergsma in den ouderdom van 73 jaar. In 1856 als ambtenaar by het bionenlandsch bestuur in Nederlandsch-Indië geplaatst, verbleef hy daar tal van jaren in verschillende betrekkingen, laatsteiyk als chef der Btatistiek ter Algemeens Secretarie te Batavia, waarna hy in 1879 repatrieerde. De overledene stond menigeen met raad en daad by en had zitting in verschillende meest philantropische instellingen. De begrafenis zal Maandag a. a. in allen eenvoud plaat# hebben. Hillogom. Donderdagavond werd in da saai van het café „Flora" de zesde algemeens jaarvergadering gehouden door het alhier be staands ziekenfonds „Hulp in Nood". De heer A. G. Vernooy opende de vergade ring met een woord vun dank aan de vele ledeD, weldoeners en donateurs, die door hun komst te dezer plaatse blyken gaven van hun, door het bestuur zeer gewaardeerde belang stelling, an aan allen, die door geldeiyke bij dragen of op andero wyze de vereenigiog in het verschenen jaar hadden gesteund. Na in 't kort het groote nut van deze ver eenigiog te hebben aangetoond, en ieder tot toetreding, hetzy als lid, woldoener of donateur te hebben aangespoord, bracht de heer L. W. Yan der Weyden, als secretaris, verelag uit van het afgeloopen jaar, waaruit bleek dat bet getal der leden, weldoeners en donateurs was toegenomen en de bedragen der ont vangsten en uitgaven respectievelyk waren 1578.61 en f 1086.31; alzoo blyft een saldo van f 492.30, terwyl het batig saldo met inbegrip van de vyf vorige jaren bedraagt f 2287. Daarna werd de heer J. Staats, ale aftredend penningmeester, door de commissie van toezicht als zoodanig herkozen, en de heer L. W. Van der Weyden, die mede aan de beurt vau aftreden was, op voorstel van den heer A. A. C. Yan Oostveen mede by accla matie herkozen. Alvorens nog e?nige onderwerpen waren behandeld, werd de openbare vergadering ge sloten, en wist de heer A. A. C. Van Oostveen door het houden oener lezing de aanwezigen nog eenigen tyd aangenaam bezig te houden. Ten gevolge van werkzaamheden aan de Pastoorslaan zal een gedeelte van die laan van af de bloemistery „Het Eiland" tot aan den teen van den afrit der zich in die laan bevindende zandboogte, van af Maandag 12 Maart tot en met Zaterdag 14 April a. s. voor het publiek verkeer met ry- en voer tuigen zyn afgesloten. Door B. en Ws. dezer gemeente is aan R. Rovers, smid, wonende te Haarlem, en aan Ph. J. Salman, kuiper, wonende in deze gemeente, vergunning verleend tot den ver koop van sterken drank in het klein. Noordwykerhout. De alhier bestaande R.-K. Kiesvereeniging „Recht en Orde" ver gaderde wederom in het café „het Zwaantje". De vergadering was goed bezocht; de pre- sentieiyst was door meer dan honderd per sonen getoekend. De voorzitter, de heer J. Van Schie, opende en de secretaris, de heer G. Bulten, las de notulon der vorige vergadering, welke werden goedgekeurd. Daarna deed de penningmeester, de heer L. M. Van Noort, rekening en ver antwoording. Deze sloot met een batig saldo van byoa f 30. De beeren P. Van Eeden en Th. Goemans vondende rekeniQg akkoord en de voorzitter dankte den penningmeester vóór zyn zuiDig en accuraat beheer. Daarna had de verkiezing plaats van twee bestuursleden wegens periodieke aftrediDg. De hoeren A. N. Vermin en L. M. Van Noort werden herkozen en namen hun herbenoe ming aan. Tot de ingekomen stukken behoorde het schryven van een perscomitó bestaande uit de heeren P. Verdegaal, florist, voorzitter; G. Bulten, hoofd eener openbare school in de Zilk, secretaris, en N. C. v. d. Zalm, aannemer, penningmeester, waarin werd verzocht om eene subsidie uit de kas voor de verspreiding van Katholieke bladen. De zeer eerwaarde heer W. A. Van Halen, pastoor alhier, door het perscomitó daartoe verzocht, lichtte dit scbry- ven toe. ZE. wees er op hoe het de plicht is der Katholieken pal te staan in den stryd tegen liberalisme, socialisme en de goddelooze pers; een stryd, dien hy vergeleek met dien der Boeren tegen de Engelschen. Het voorstel om 10 gulden subsidie te geven zou in stemming worden gebracht, maar op voorstel van den heer H. Van Denzen by acclamatie aangenomen. Eenige katholieke bladen zullen nu worden aangeschreven om presentexemplaren te zenden. Deze zullen worden verspreid en die wil, kan zich abon- neeren. Het „Centrum" is echter buitenge sloten, daar dit blad vóór Leerplicht is. De winkeliers E. Bakker, A» O. De Klerk en Th. B. Van Galen stelden zich disponibel voor de functie van krantenrondbrenger. By de rondvraag vraagt de heer B. C. Vos, tot voor kort secretaris dor Vereenigiog, maar die bedankte, het woord. Hy wees er op, dat in.de vorige vergade ring was verklaard, dat hy zyn plicht als secretaris had verzaakt, daar hy van de laatste vergadering, van welke hy notulen had moe ten maken, dit had nagelaten. Dat hy na afloop der vorige vergadering aan het bestuur die bewuste notulen had aangewezen in bet notulenboek en dat het bestuur hem toen beloofde, dat hy in de volgende vergadering dat is deze in eero zou worden hersteld. En wat biykt nu? Niet alleen is hy niet gerehabiliteerd, integendeel, de secretaris (Bulten) wryft hem in de notulen opnieuw die plichtverzaking aao. Daar hy prys stelt op een onbesmetten naam, protesteert de heer Vos ten sterkste tegen een dergelijke manier van doen. Hy vraagt het oordeel van alle aanwezigen of hy niet steeds heeft go- yverd voor de zaak; of hem ooit iets teveel was. Het stormachtig applaus, dat hierop volgde, was wel een bewys, dat men het geheel met den heer Vos eens was. De heer Bulten antwoordde nog, dat de notulen waren goedgekeurd en het door den heer Vos ge sprokene mosterd na den maaltyd was. Nadat "door den heer P. M. Warmerdam Gzn. de aansporing was gedaan om in de te ver spreiden bladen toch vooral te zorgen voor advertentiën van boelhuizen, daar hy die zoo graag las, werd de vergadering gesloten en had een verloting plaata. In onze gemeente komen een paar ge vallen van besmettelijke ziekte (roodvonk) voor. By de door B. en Ws. gehouden ver- kooping van steenen en brandkuip op wagen, waren koopera de heeren A. Van Dyk en F. Duivenvoorde. Da verkoop bracht ongeveer f 100 op. Oudshoorh. Gedurende de afgeloopen maand werden alhier geboren 4 jongens en 7 meisjes, terwyl 5 personen als overleden werden aan gegeven. Één huwelyk werd voltrokken. Woubruggr. Ook hier worden pogingen aangewend tot. oprichting eener Afdeeliog van „Volksweerbaarheid". De vergadering wordt gehouden Woensdagavond te balfacht in de zaal van den heer Guldemond, waarvoor zich reeds een voorloopig Comité heeft opgewor pen en een flinke opkomst verwacht wordt. Zwanunerdam. Door het Eykstelephoon- kantoor alhier werden iQ de maand Februari behandeld 87 telegrammen, waarvan verzon den 44 en ontvangen 43. Gemengd. Nieuws. Weer een nieuwe manier van oplichting? Eon winkelier te 's-Graven- hege werd gisteren de dupe van zyn te goede trouw, toen hem een oogenschyniyk in vieren gevouwen muntbiljet van f 10 in betaling werd gegeven, dat dan ook oor hem voor de volle waarde werd aangenomen. Later bleek echter, dat slechts een half muntbiljet was gegeven. De politie is met het feit in kennis gesteld. In eon huis van den heer Hoffman, bewoond door zekeren v. B. te Woerden, heeft een ernstige brand gewoed. Naar de oorzaak wordt nauwkeurig onder zoek gedaan, daar den volgenden dag het huis door den tegenwooraigen bewoner ontruimd moest worden. De administratie der Staatsspoor- wegmaatschappy heeft een som van f 10,000 uitgekeerd aan zekeren Hitz, te Wyk-Maas- tricht, die by een spoorwegongeluk ten vorigen jare een beenbreuk heeft bekomen, waardoor hy voor zyn geheele leven verminkt is geraakt. Onder Castricum sprong een man van de stoomtram Haarlem-Alkmaar. Hy kwam er onder en werd zoo goed als midden door gereden. De man was sedert 14 dagen gehuwd. Naar het „U. D." verneemt, heeft de boekhouder van een meubelfirma te Utrecht zich aan verduistering van f 3000 schuldig gemaakt. Men vermoedt, dat hy de wyk heeft genomen naar het buitenland. Volgens het „N. v. d. D." heeft het gerechteiyk onderzoek in zake de ingestorte huizen aan de Wlllebror:u8straat te Amster* I dam geleid tot het verleenen van rechtsingang tegen den aannemer W. J. Van Vlaanderen, j Dweepzucht. Naar aanleiding van hetgeen onlangs werd ontleend aan de „Gron. Kerkb." omtrent „Zwarte Jannetje" van Venendaal en haar aanhang, schryft „Do Hollander" een in Den Haag verscbynend ant. rev. blad o. m. het volgende: In en om Schoonhoven wonen ook oenige volgelingen van „Zwarte Jannetje" en wel te Polsbroek, Molenaarsgraaf en Schoonhoven. De personen, die tot die secte behooren, zyn meest welgestelde boeren. Een hunner was voorganger en kreeg dan ook telkens „de geest." Na verloop van eenige jaren kvram de secte in aanraking met Jannetje van Venen- daal en deze werd de profetes, de Bruid van Christus, zooals haar volgelingen z-ggen. Doordien zy de van Godswege over hen gestelde machten niet erkennen, komen zy telkens in conflict met de overheid. Toen het mond- en klauwzeer onder het vee heerschte en de Regeering maatregelen nam tot beteugeling dier ziekte, weigerden zy zich aan de bepalingen te onderwerpen. Boete en gevangenisstraf volgden hierop, wat door hen werd gedragen. Zoo sterk gaat hun fanatisme, dat zy weigerden het geld van het verbeurd verklaarde vee in ontvangst te nemen. Ter terechtzitting weigeron zy dan ook hun pet of hosd af te zetten; wordt dat hoofddeksel dan door een polltie-beambto afgezet, daü weigeren zy het by bet heengaan in ont vangst te nemenzoodat te Schoonhoven op het Raadhuis eenigou tyd geleden een geheele verzameling petten aanwezig was. Dikwijls worden hun eigendommen door de bevolking beschadigd, wanneer zy byv. op Oranjefeesten de vlag niet uit willen steken, 6dz. Hun beschadigd goed laten zy echter niet herstellen, doch spykeren planken voor hun ramen, zooal3 dit onder meer, een paar jaar geleden, te Molenaarsgraaf geschied is. Hun kinderen blyven verstoken van het onderwys: „dat komt er niet op aan". Wanneer de profetes by een der leden is, maakt men zoo'n schrikkelyk lawaai, door te dansen en te gillen, dat men het hulzen ver hoort. Vorderingen maakt de secte echter niet; momenteel behooren er in de drie genoemd# plaatsen nog een 10-tal gezinnen toe. Te Parys is een jong meisje, Francine Lagarde, tot drie jaar gevangenis en 100 fr. boete veroordeeld. Zy was als huishoudster by een zestigjarige weduwe in dienst en speelde met haar als met Sheridan's „Malaprop" gesold werd. Zy had haarnameiyk wijsgemaakt, dat een (uit haar brein gesproten) geneesheer Cottu op haar verliefd was, voor welken zy onder allerlei voorwendsels do oude dame groote sommen gelds afhandig maakte. Zelfs liet de malloot, wie Francine* Cottu de gloeiend8te minnebrieven schreef, zich belezen om al hare juweelen voor den denkbeeldigen dokter te beleenen. Francine hield voor den rechter stijf on sterk staande, dat Cottu wel degelyk bestond, maar waar hy uithing wi6t zy niet. 3) Doch toen hy verzadigd en uitgerust was, kwam de oude vrees weer boven. „Het is het best, dat ik my maar weer veretop," fluisterde hy zyn moeder in het oor, die hem tegen zich aandrukte. Beiden luisterden met ingehouden adem of zy den boozea man hoorden aankomen. „Neen, neen," antwoordde Lissa en hield hem vast, maar haar tanden klapperden van aDgst. Daar klonken de voetstappen van Sebastiaan en onwillekeurig richtte Lis6a zich op. „Ik loop weg," fluisterde de knaap weer. „Heel, heel ver weg, en ik kom nooit terug!" „Ge blyft hier," gebood zy. „Ik ben niet bang voor hem." En zy sprak die woorden op zulk een vasten tooD, dat de knaap byna moed vatte. Sebastiaan opende de deur. „Zoo, is hy daar?" zeide hy. „Dat dacht ik wel. De honger heeft hem uit zyn hol gejaagd." Toen greep hy het Spaansche riet en pakte den knaap by den kraag. „Je slaat hem niet!" zeide Lissa, baar zoon naar zich toe trekkend. Ze scheen uiteriyk k#lm, maar duldde geen tegenstand. „Het is kind," antwoordde zy dreigend. „Als je hem slaat, neem ik hem mee en ga ik nog in dit uur je huis uit." Zy zagen elkander aan. Het was alsof zy elkanders krachten maten. Lissa scheen grooter geworden en de uitdrukking harer oogen was zoo veelbeteekenend, dat Sebastiaan's woede geen grenzen meer kende. „De duivel is in je gevaren!" riep hy en liet het Spaansche riet met alle kracht op den rug van den knaap neerkomeD. Lissa's besluit stond vast. De wonderbaar- ïyke kracht, welke plotseling in haar was ontwaakt, verliet haar niet meer. Haar waardigheid, haar zekerheid maakte Sebas tiaan zóó woedend, dat hy ternauwernood wist wat hy deed. Hy schreeuwde en dreigde, dat hy den jongen by de eerstvolgende gelegenheid zou doodslaan, en dat hy haar, de scbynheilige, die hy uit medeiyden onder zyn dak had genomen, voortaan als een dienstmeid zou behandelen, die hy uit het huis zou werpen, als ze haar plicht niet deed. Maar Lissa scheen niets meer te hooren. Het woord, dat zy had gesproken, was haar door God ingegeven, en indien zy niet daarnaar handelde, zou zy een ontaarde moeder zyn. Ze kleedde den knaap warm aan, maakte toen zichzelve gereed, pakte nog een paar kleediogstukken by elkaar, en toen dat alles klaar was, vatte zy baar kiBd by de hand, zeide haar man kort goeden dag en ging. Sebastiaan, die eindeiyk vermoeid was van het razen en tieroD, staarde haar wezenloos na. Waagde zy het hem te verlaten? „Je blyft hierJ" nop by baar na en zyn geroep klonk als het gehuil van een wolf in den stillen nacht. Maar Lissa wendde zich niet om. Zy was volstrekt niet bang of radeloos; zy voelde, dat zy handelde volgens een lang vooruit bedacht plan, dat op den bodem van haar hart lang gesluimerd had. Dien nacht bleef zy in een herberg en den volgenden dag verliet zy het dorp. De menscheD, die natuuriyk dadelyk de geheele geschiedenis wisten, kozen allen haar party. Sebastiaan Moe had steeds alles door dreigen gedaan gekregen, en zyn vrouw had eindeiyk geen lust meer, zich zulk een behandeling te laten welgevallen. Zy had groot geiyk, dat ze hem in den steek liet. Sebastiaan zat den ganschen nacht op dezelfde plek. Het licht was eindelyk uitgegaan en diepe duisternis heerschte om hem heen. Hy staarde onafgewend voor zich uit, totdat het bleeke daglicht boven de bergen opsteeg. De dorpsbewoners waren natauriyk zeer nieuwsgierig te weten, hoe Sebastiaan Moe de zaak opnam. Toen hy zich de eerste dagen niet vertoonde, werd over die omstandigheid veel gesproken. Niemand had medelyden met hem. Men guDde hem van harte zyn verdriet. Niemand wist wat Sebastiaan eigeniyk deed. Nooit hoorde men in zyn huis een geluid en geen sterveling bad den moed om aan zyn deur te kloppen. Sommigen trachtten den scheepsjongen uit te vragen, doch deze hield zich alsof hy niets wist, en men moest daarin berusten. Ofschoon Sebastiaan zulk een zware slag getroffen had, dat hy lichamelijk en geesteiyk in elkaar was gevallen als oen oud vat, kwam toch geen seconde het denkbeeld by hem op zich te beklagen. Hy was onbuigbaar, in tyden van geluk en ongeluk. Bovendien geloofde hy nog niet, dat zyn vrouw haar bedreiging zou uitvoeren. De duivel was in haar gevaren en zoodra die er uit was, zou ze weer tot hem terugkeeren, meende hy. Zoo zyn de vrouwenopbruisen als een wervelwind, maar dan weer zoo koest als een schoothondje. En zy had immers nergens familie, geen kleeren, geen geldI Waar zou ze naar toe? Ha, ha, hal Wacht maar, ze zal wel terugkomen l Veertien dagen lang bekeek by het geval van dien kant; toen begon hy er anders over te denken. Hy had het recht haar door de politie te laten terugbrengen in zyn huis; maar zou zy niet genoeg bewyzen kunnen leveren, dat hy haar slecht bdhandeld had? Zyn geweten was ver van gerust op dat punt. Neen, by wilde de zaak niet aan de open baarheid prysgeven. En de schande was nu voor haar immers even groot als voor hem? Een weggeloopen vrouw l Maar Sebastiaan wist zeer goed, dat hy weinig vrienden bezat, en zoodra by zich in het dorp vertoonde, ging ieder hem uit den weg of keek hem met minachting aan. Zoo groeide laDgzaam de doornige struik van het berouw en het verlangen in zyn ziel op, en dien kan men niet uitrukken of doodtreden zoolang geen boete gedaan is. Sebastiaan gaf den stryd niet zoo spoedig op. Tegen iedere aanklacht, die zyn geweten hem deed, kon hy tallooze verontschuldigingen inbrengen. Na verloop van oen maand besloot hy zy& huis te verkoopen, het dorp te verlaten en zich ergens anders te vestigen. Natuuriyk kon hy dat voornemen niet ten uitvoer bron gen zonder met dezen en genen te spreken, die van de geheele geschiedenis op de hoogte was en dus wel wist, waarom hy weg wilde. Doch de oude vrees was zóó diep geworteld by de dorpsbewoners, dat men in Sebastiaan's tegenwoordigheid zweeg over het voorgevallene. Toch wyzigde zich de publieke opinie eeniga- zins, toen de menschen hoorden, dat Bastiaan het dorp wilde verlatentoen zy zagen hoezeer de groote, krachtige man veranderd was! Van alle kanten werd hem nu medelyden getoond, niet in daden, maar in woorden, want wat konden zy voor hem doen? Thans waren er opeens een aantal menschen, die zeiden, dat Lissa zeker meer haar op de tanden had gehad dan men vermoed had; dat zy haar armen man zyn kind had ontnomen en hom nu ook nog uit huis en hof verdreef. Seba3tiaan bleef koud onder al die woorden. Hy verliet het dorp zonder Iemand vaarwel te zeggen. Pa3 toen hy op het dek stond van zyn schip, kwam er een weinig leven in hem. Hij keek nog eens naar het kleine huis, waarin hy zooveel jaren gewoond had, streek zich met dé hand over de oogen en keerde zich toen snel om, ten einde zich aan den arbeid te begeven. (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1900 | | pagina 13