De uitbreiding Tan <le Europecsclie
beschaving oyer do aarde.
In do gisteravond gehouden maandolykacbe
Vcrgaderiog van de Maatacbappü der Neder-
landscbe Letterkunde, besprak pro?, dr. P.
L. Muller bovenstaand onderwerp:
Het laatste jaar der negentiende eeuw geeft
aanki iag om den toestand van vóór bonder J
jaren te vtrgelyken met dien van bedeD.
Spreker wensebt dit echter hur slechts op een
punt te do9n, dat der uitgebreidheid van het
beschavingsgebied nu en toen. Vóór honderd
jaar bestond dat gebied slechte uit e6D ge
deelte van Europa ea Amerika en enkele
striken ia andere werelJdeelen, thans omvat
het bijna de geheele bewoonde aarde, bijna
overal is de Europsesche beschaving meer of
min doorgedrongen. 8preker herinnert er san,
dat hij met beschaving steeds de Europee-
tsche tedoelt: wat echter niot aan. utdt dat
hi) geen andera erkent. Hij wil ook niet
tewtren dat die uitbreiding in alle opzichten
ten zegen is geweest. Doch hij houdt zich
bier alleen met het feit, niet met het beoor-
aeelen caarvan op.
De Europee8cbe tescbaving is ontstaan en
In Griekenland en is van daaruit verspreid
over ue gansche oude W6reld, dfe in een
Grieksch tn eon LatiJnsch beschavingsgebied
verdueld waB. Dit laatste is ook een eigen-
aaroigheil gebleven van bet christendom,
cat de godsri.nst der beschaving bleef,
ook naiat do oude wereld was ingestort.
In de Middeleeuwen werd zij tot Europa
beperkt, coor bet ontstaan van den Islam,
zij won echter Noord- en OostEuropa, hoewel
het laatste bijna weder verloren ging.
De ontdekkingen in de 16de en 17de eeuw
henten dat gebied aanmerkelijk uitgebreid
over Amerika vooral. Spr. gaat cie uitbreiding
na en wijst op hare resultaten, de vestiging
van een Engelsch-Amenkaansche en een
Spaansrh- en Portageesch-Amerikaansche
maatschappij en de overheersching vanlndië,
d=n Archipel en andere doelen vaa Azië en
A'.rika door Europeesche volken. In öienzelf-
den tijd begon Rusland deel te krijgen aan
ce Europeesche tescbaving en tevens zijn
gezag over Noord-Aziö uit te breiden. De
ontdekkingen en uitvindingen op het gebied
eer natuurwetenschap hebben samengewerkt
met de ontwikkeling, die met do ravolutie
ia het einde der 18de oeuw samenhangt, om
de beschaving zich oneindig veel sneller te
doen verspreiden dan voorheen. De gemakke
lijke gemeenschap heeft Europa en Amerika
tot een beschavingsgebied gemaakt, dat den
cruk op de overige wereld zeer versterkte.
De uitbreiding eer beschaving over geheel
Amerika worct daarop geschetst en de re lenen
aangegeven, cie de ontwikkeling ia bet eene
gedeelte voél sneller hebben toen plaats hebben
dan ia Let anoerè. TerwiJ dit plaats bad,
maakte Eng land gebruik vaa z\jo zeeheer-
scbappü om ia Australië een nieuw Engeland
te scheppen. Ook in ZuiJ-Afrika heeft het
getracht dit te doeo, doch stuit daar op den
tegenstand van het Nedtrlandsche element.
Eén ding is echter zeker: voor de beschaving
Is Zuid-Afrika voorgoed gewonnen.
Ook in Europa heeft de vrijmaking der
volken op bet Balkanschiereiland aan dezs
,eeDe groote overwinning bezorgd. De be-
schaving van den Islam kan zich tegenover
haar moeilijk meer handhaven. Reeds zoekon
de volken van Azië In baar hulpmiddelen ce
miidelen om zich staande te houden. Japan
heeft dat met oogver.lindend maar onzeker
gevolg gedaan.
Het binnendringen der beschaving in
de Oost- en Zuid-Aziatische landen stelt
on3 voor moeilijken raadselen; nog meer
echter de overmeestering v_n Afrika. Merk
waar ig is de wijza waarop Rusland zichzelf
ontwikkelt en tevens Noor-i- en MUuen-Aziö
aan zich onderwerpt. Alles gaat daar andera
aan by de overige volkeD, wat spr ker voor
een de.l aan het continentaal karakter dier
kolonisatie toeschrijft.
Het is onze taak niet ta trachten de pro
blemen op ta lossen, waar wi) hier voor
worlen gesteld. Alleen deze gevolgtrekking
durft spreker maken, dat ce uitgebreidheiJ
van het beschavmgsgebied hel. sterkst spre
ken Je punt van verschil is dat <r bestaat
tusschtn bet begin en het einde der negen-
tian o eeuw. Of het een zegenrijk verschil is,
d .t durven wy slechts hopen!
Uit de „Staatscourant".
Kon. besluiten. Beuoeuid tot burgemeester der
gemeente Ueer, C. Crutsen, secretaris dier ge
meente; der gemeente Kozendaal, F. J. \V. baron
Van i'ailandt.
iu zijn rang overgeplantst bij het wapen der
infanterie van hot leger in Ned.-Indië, de bij dat
leger gedetacheerde tweede luit. H. C. Gerritsen,
van het leger hier te lande, en iu rang en anciën
niteit overgeplaatst bij hot wapen der iufanterio
van liet leger hier te lande, de tweede luitenant
der inf. LJ. \V. Hennus, van bet leger in Ned.-lndiC.
in hun rang overgeplaatst bjj het wapen der
int. van het leger in .Ned.-Indiö, do tweede luits.
J. G. F. Van ton, van het 4de, en K. W. F.
ü'Arnaud Gerkens, van hot 8ste rog. inf.
1 eusioen verleend aan A. J. Flokstra ƒ185;
G'. Bakker 224; W. Do Groot ƒ271; aan den
eervol ontslagen commies bij het departement van
marine D. 1. li. K Koobol 1016 'sjaars.
Dr. Kuyper oyer Zuid-Afrika.
Du Fwbruari aflevering van de „Revue des
Doux Mon ,os" op.nt met een uitvoerig, ge
documenteerd en welsprekend artikel van
dr. A. Kuyper over do Zuid-Afrikaansche
crisis.
Eerst e n weerkL-nk van de verbazing der
wtrulJ over do touring van Engeland, „dat
zich altijd beroemd had, een kampioen te zijn
vcor de onafhankelyklioid der zwakke en
Vtfun-kte volkeren, en sMaar, grijsaards van
70 jaar en Lun kleinkinderen van 14 worden
godwong n, overal de rotsen te beklimmen
om de Engelsche soldaten op ts wachten, die
gereed staan, de vryheil van hun vaderland
te vernietigen."
Een kreet van afschuw rjjst op, eer uiting
van h6t geweten van Europa, dat in verzet
komt, nu Diet tegen den Turk, maar tegen
het land van de Burke's en de Pitt's, tegen
het land dat voorheen zoo trotsch was op
zjjn aangetoren rechtvaardigheidszin. Staat
de vooruitgang dan stil? Zullen wy, in de
nieuwe oeuw dia staat geboren te wordeD,
achteruit?.
Du scbrjjver gaat dan de geschiedenis na.
Tweemaal, in de 18de eeuw, heeft Holland
getracht, te „zwermen" door een overzeesche
kolonisatie, -maar in btiJe gevallen zyn die
koloniën door Engeland weggenomen. Het
praatje, dat de prins van OrsDjs de Kaap
verkocht heeft, is valsch, dr. Kuyper beroept
zich op hetgeen Heeres dienaangaando aan
getoond beeft. „In de veroverlog van de Kaap,
in 1805, zag Engeland geen recbt9quaestie,
maar iets, waaraan Chamberlain later den
naam zon geven van paramountry." Engeland
had zijn rijke Amerikaaosche koloniën ver
loren en wilde zijn groote veroveringen in
Indió beveiligen, daarom had bet oe Kaap
noodig.
Maar noch in Amerika, noch aan de Kaap,
heelt Engeland de sympathie van zijn nieuwe
onderdanen van den Nederlandschen stam
kunnen verkrijgen. „Zelfs nu nog, na twee
eeawen, is de verbittering van de menschen
van Nederlandschen oorsprong tegen Engeland
oven levendig gebleven. In de Metropolitan
Club te Nieuw-York heb ik hen hoor en toornen
tegen ce onbillijkheid en de gewelddadigheid
van EDgeland, gelijk men het nooit gedaan
heeft in Natal of te Pretoria. Hoewel zjj
thans zelfs do heugenis van hun moedertaal
verloren hebben, vormen zü overal nog Hol
land Societies. Hun Nederlan-sche oorsprong
Is voor hen een brief van adel.om, waarop
zü zeer trotsch zijn, en in den grooten vrij
heidsoorlog hebben zjj hun afkeer van al
wat Engelach is met hun bl09d bezegeld. En
datzelfde is, van den beginne af, aan de Kaap
geschied. Kapitein Percival (de schrijver van
Account of the Cape, vermoedelijk een geheim
agent van Engelan.) getuigde In 1803: „Een
Engelschman staat verbaasd over den alkeer,
den baat zelfs, dien v?(j den Nederlanders
schijnen in te boezemen."
Dat was de terugslag van den naijver, die
tusschen de twee groote zeemogencho.en
Van de 17de eeuw bestaan heeft, ia welke
worsteling Holland ten oneer ging. De
Engelschen en de Nederlanders verschillen te
zeer in karakter.
„De volksaard van de Engelschen verschilt
inderdaad geheel en al van den Nederlandschen.
Beide volkeren hebben in het oog vallende
goede hoedanigheden, maar die zijn volstrekt
onvereonigbaar. Ter zake van al het uiterlijke,
van krachtig en snel handelen, van ruimen
blik in het raderwerk der organisatie zijn de
Engelschen ongetwijfeld do meerderen; maar
die penning heelt ook zijn keerzijde in hun
aanleg tot vertoon, in bun onmacht om juist
waar te nemen, hun neiging om het denkoeeld
van organisatie to verwarren met pogingen
om de geheele wereld te verengelschen.
Daarentegen is de Nederlander, min .er ge
voelig voor praal, te langzaam in de uit
voering van zijn plannon, bü laat de zaken
hun beloop, ondergaat z\ja indrukken, verge
noegt zich te lang met oplettend waarnemen;
maar van het oogenblik af waarop zijn slapende
kracht ontwaakt, beeft hjj altijd onverzette
lijke doortastendheid en hardnekkigheid aan
den dag gelegd. Noch de Spanjaarden in do
16de eeuw, noch de Engelschen aan de Kaap,
hebben ooit cien volksaard, op sluimerende
kracht berustend, bemerkt. Ze hadden 'swinters
niets anders gezien dan beken met een bevroren
en onschadelijk watertje; nooit is het bü hen
opgekomen, dat in bet voorjaar, met het
smelten van de sneeuw» een onweerstaanbare
stroom de bedding zou vullen en buiten de
oevers zou treden."
Dr. Kuyper, zyn historisch overzicht voort
zettend, stelt dan don kreet: Denk aan Slachters-
nek! tegQuover Remember Amajubal Hy legt
er vervolgens nadruk op, dat men Neder
landers en Boeren niet volkomeQ kan gelijk
stellen. Hij vertelt van de kolonisatie van de
Kaap door Nederlanders, Franschen, Plomon-
teezen, Duitschers en Schotten. Op de kiezers
lijsten der Boeren vindt men, volgens een
opgave van er. Hendrik Muller, thans nog
op elke 100 kiezers 68 Nederlanclsche namon,
12 Franscbe, 12,/a Schotscbe, S'/j Duitsche
en 3Skanrinavische, Iuliaansche enz. Uit
een en ander blyk, dat, hoewel het Neder-
lanJsche element de overhand heeft en zolfs
de aniere opslorpt, althans ten aanzien van
de taal, ce invloed der andere natiën bij
lange na Diet verwaarloosd mag wordeD. In
een noot geeft de schrijver de Jy'st dtr ge
zinnen van Fransche Hugenoten, die zich
in 1659 naar Kaapstad inscheopten, daar
vindt men reeds de namen Bota, Crogné,
Du Plessy, Du Toit, Joubert, Lombard, MalaD,
Rassimus, Retief, Villion, enz.
De Boeren zyn, zegt de schryvtr, niet te
vergelyken met de Fransche boeren, do
Engelsche farmers of zelfs met do Amerikaan-
sche settlers.
Zy 2yn veel meer een volk van veroveraars,
dat zich onder de Hottentotten en go Bantoes
gevestigd heeft, geiyk de Normandiërs zich
in de elfde eeuw onder do Angelsaksers
vestigden. Zich onthoudende van handwerk,
zorgen zy voor hun hoeven, die soms 2000
tot 3000 hectaren groot zyn en fokken daar
paarden en vee; overigens is hua leven ge
vuld met do jacht, zelfs met de jacht op
verscheurende dieren. Zy zyn onversaagde
ruiters eo oefenen zich onophouielyk in den
wapenhandel. Zonder een verfijnde beschaving
te bezitten, onderscheiden zü zich door hot
gezond verstand en de vindingrykbeiJ, die
altyu voorrechten geweest zun -van een baan
brekende natie bü don aanvang van haar
geschiedkundige ontwikkeling. Vandaar hun
liefde voor hun onaf bankelykheld en hun
oniesohbare dorst naar maatschappelyke en
etaatkunrige vryheid. Hun ruggegraat kan
zich niet krommen onder bet juk van wien
ook. Nergens is het openbare leven ontwik
kelder en algemeener dan btj de Boeren!
De Boer is een politiek en militair monsch
bü uitstek. Ailon hebben hun krant en lezen
die niet alleen, maar bestudeeren ze. Hua
bestuursinstellingen zijn geheel democratisch.
Zü kiezen hun President, hun bestuursambte
naren, hun recbteriyke ambtenaren, tot zelfs
hun officieren, den veldkornet en den com
mandant. Hoewel zy niets weten van krygs-
tucbt in den sla die daaraan gehecht worot
in de Europeescb-j legers, vechten zü met
volkomen eenheid en gemeenschappelijk over
leg, elke Boer ia zyn eig.n officier en werkt
uit eigen beweging mede tot het doel dat zyn
voidkornet hem aanwijst. Hun go.sjfenst,
door-en-door Calvinistisch, vormt, de ziel van
dat ridderiyk bestaan en is er mede saamge-
groeid. Vooral het Ou.*e Postament heeft hen
doordrongen van de booge waarde der innige
vroomheid voor de bevestiging vanhun volks
bestaan. Zoo wordt hun krygsraad geopend
met gebed, en zingen zy psalmen als zy naar
den slag trekken, alius de traditiën ver
nieuwende der legers van Gustaaf-Adolf, tan
de Hugenoten en van Cromwell.... Hun
voorkeur voor bet Protestantisme kan geen
verwondering teweegbrengen, maar het is niet
waar dat zy de Katholieken van allo staats
ambten uitsluitenHun zeieiykheid is bovön
ver:enking. Verbintenissen met negerinnen,
zooals ten allen tyde de schande en de vloek
der koloni6esrende volkeren geweest züd,
komen onder hen niet voor. Hun huwJyks-
leven is zeer zuiver en door drankzucht z'yn
zy nooit aangetast.
Gezinnen van vijftien kinderen zyn geen
groote uitzonderingen, cie v.ui tien zyn niet
zeldzaam. Men bedenke hierby cat hun levens
duur dien van de Russen natykomt.
Do schryver schat het aantal Eo.r«n, dat
volgens Percival, in 1804, 60,000 bedroeg,
thans op 520,000. Moeder de vrouw neemt
overigens ook in het dageiykscb leven en
zelfs ia het maatschappoiyk leven een groote
plaats in, en haar geestdrift voor de onaf-
hankelykheiJ overtreft soms cie oer mannen.
Wel is waar hebben Engelsche schrijvers, met
weinig uitzonderingen (Sir George Grey,Frou le
en andereD), ons de Boeren afgeschilderd als
lui on com, en hun vrouwen als sl perig tn
vadsig, maar de Boer antwoordt: „Mynhe r,
gü weet niets van do Kaap", en oe droevige
ervaring, than3 coor de Engelschen opgeJaan,
bewyst dat de Boeren geen ongeiyk hebben.
„Zelfs nu, na 80 jdren, kénnen zy noch do
Kaap noch de Eori*en; de Engelschen be
grijpen slechts wat Op hen gelijkt en daarom
trachten zy iedereen aan zich gelyk te maken.
Maar de Boeren tlyven weerbarstig, zy laten
zich niet met anderen geiy*maken".
Niets ligt meer voor de hand dan de pogin
gen die een verstan iige rogoering, welke zich
in een veroverd lani vestigt, doen moet om
de gevosligheiJ en de gebruiken van haar
nieuwe onderdanen te sparen. Maar Engeland
heeft niets van dien aard gedaan. Integendeel,
met zjjn hooghartigheid en in het gevoel van
zyn meorderbeii heeft het de Boeren van
den aanvang af gekrenkt, gekwetst in bun
godsdienst, in bun eer en in bun belangen,
en dat op een byna sarrende wyze. Pnrvis
heeft het erkend: „De geschiedenis van
Engeland's gezag In Zuid-Afrika is een reeks
van misslagen en onhanofghedeu geweest".
Volgt een uiteenzetting van de grieven der
Boeren tegen do Engelschen. De crisis kwam
met den grooten trek, toen „by duizenden
de Boeren besloten met hun gezin dat Egypte
te ontvluchten met zyn faraonische plagen, en
zich te wagon in de groote woestyn."
Toch moet men erkennen, dat de Engel
schen destyds nog gedreven werden door een
beweegreden van zsdeiykea aard: den lust
om de zoogenaamde rechten der inboorlingen
te verdedigen, onder den invloed der Abo
rigines Protection Societies en de Missionary
Societies. Het in bezit nemen van de Kaap
gaf den Engelschen voor het eerst een gelegen
heid om dien lust bot te vieren. Hoe weinig
reden de Engelschen hebben, om zicli op dat
terrein op te werpen als kampioenen tegen
de Boeren, die, al waren zy soms hard, de
inboorlingen goed behandelden, terwyi de
Engelschen zelf de holen van Indomo, waar
honderden vrouwen en kinderen toevlucht
gezocht hadden, met dynamiet lieten springen,
en (gelyk uit de tiographle van bisschop
Colenso biykt) Sir Jeffrey Armherst dekens
van pokkeniyders onder de Rooihuiden liet
uitdeelen, dat alles zet de schryver in eenige
bladzyden uiteen.
Maar de Boereu hebben, als practische
menschen, begrepen, dat de Hottentotten en
Bantoe's een ondergeschikt ras vormden, en
daarenboven hebben zy een open oog voor
het „zwarte gevaar", dat de Engelschea maar
niet willen zien. In 1805 waren er, met
inbegrip van Maleiers, naar schatting in de
Kaap 60,000 inboorlingen, thans 1,150,337;
in bet geheel leven er 3 of 4 millioen zwarten
in Zuid-Afrika, tegen 750,000 blanken. En
die zwarten verliezen hun rasgevoel volstrekt
niet, al worden zy tot christenen gemaakt.
En als vroeg of laat do verdelgingeoorlog
tusschen blanken en zwarten weer uitbrak,
zouden Chamberlain en zijn jingo-journalisten
er de verantwoordelykheid voor dragen.
De schryver gaat verder na de aanleiding
tot den oorlog eu wyst op de ledigheid der
grieven van de ultlanders, op het slechte
zeiclyke voor eeli dat Engeland gegeven
heeft aan de Boeren, die het met zyn be
schaving gelukkig wilde maken; hy trekt
een vergeiyking tusschen de oude Romeinen
en de Engelschea van onzen tyd. Hy vraagt
zich af, of de Engelschen, in zooveel opzichten
een voortreffeiyic volk, nog tot inzicht zullen
komen, voordat b'.t Imperialisme hen in het
verderf stort, en hy vreest dat zy het niet
doen zullen nu het nog tyd is, want hun
zedelyke beginselen en hun godsdienst zyn
onvoldoende. Wat het einde zal zyn van het
treurepel dat wy thans by wonen? De achrüvc-r
durft niets voorspellen. Wel komt hy krachtig
op tegen het omkeeron der rollen; alsof niet
Chamberlain, maar Kruger hier de aanvaller
geweest zou zyo.
„Maar buiten EDgeland beeft niemand zich
een rad voor de oogen laten draaien. Men
heeft begrepen dat het zelfmoord zou zyo,
te wachten totdat de aanrander zyn zwaard
gescherpt heeft. En toen men de Engelsche
soldaten Pretoria zag binnentrekken, maar
als gevangenen, en de beste gen.raals van
Engeland achtereenvo'.gens zag verslaan coor
deze zoo geminachte Bosren, heeft het hart
der volkeren getrild van rechtvaardigheidszin.
Want op dan rechtvaardigen Goi hadden de
Boeren een beroep gedaan, en zij zyn niet
beschaamd geworden."
Maar de bedryvers van het onr.cht van
een eeuw kunnen toch niet slagen. Om de
Boeren te overwinnen, zouden de Engelschen
het geheele volk moeten uitroeien, hen van
de aarde verdelgen.
Dan, ja, zou Zuid Afrika alléón aan de
Engelschen toebchoorenen aan de negers.
Misschien zal Engeland de Boeren ontwape
nen, maar do schryver herinnert er aan dat
in minder dan een oeuw de Boeren, eerst
60,000 in getal, tot een half millioen zyn
v.rmeerderd. In de komende eeuw zullen zy
drfe, vier, vfjf millioen zyn, en dan behoort
Zuid-Afrika aan hen. Da vrouw van generaal
Joubert die hem vergezelt tot inliet heetst
van den slag is bet volmaakte toonbeeld
van ci-3 vrouwen, die aan ong&loofiyk veel
kinderen het aanzyn zullen schenken en al
dio kinderen de volksdeugden zullen inpren
ten. Zoolang de Transvaalsche leeuwin, door
haar wdpen omringd, van de hoogte der
Drakönsbcrgen tegen Engelani brult, zull.n
do Boeren nooit geheel ten onder gebracht
worden." (AT. -R. C.)
Geniccntoraad vaa Warmond.
Tegenwoordig de Voorzitter, alsmede do
hoeren W. H. Heemskerk, L. P. De Haas,
A. Van der Wllk en J. Da Vetten.
Do notulen der laatetvoorgaando vergade
ring worden gelezen en goedgekeurd.
Uit een door den Kerkeraad der Hervormde
gomeonte ingezonden voordracht van twee
personen wordt benoemd tot lid van het
bestuur van het Armbestuur der Hervormde
gemeente de heer Jan Scboneveld.
Vervolgens wordt onderzocht on goedgekeurd
do rekening van ontvangsten en uitgaven van
gemeld Armbestuur over het afgeloopen jaar
1899 en vastgesteld: in ontvang op ƒ204.23,
in uitgaaf op f 135.15, dus met een batig saldo
van 69.08.
Naar aanleiding van de circulaire van Ged.
Staten dezer provincie van 20 December 1L
betrekkolyk het inrichten van een lokaal tot
afzondering en verpleging van lyders aan een
besmetteiyke ziekte bosluit de Raad pogingen
in het werk te stellen tot het bekomen van
een daartoe geschikt lokaal en draagt aan B.
en Ws. op het noodig onderzoek in te stellen,
of op hiliyke voorwaarden eene zoodanige ge
schikte lokaliteit zoude zyn te verkrygon.
Verder niets te verhandelen z'ynde, wordt
de vergaderiog, na do gewone rondvraag, door
den Voorzitter gesloten.
Gemengd Nieuwe*
De tweede machine voor het af-
drukken van het „Leidsch Dagblad" is heden
gereed gekomen en heeft medegewerkt om
de oplaag van dit nummer af te drukken.
Wy kunnen thans het hoofd bieden aan de
neiging van het getal abonnós, om steeds
grooter en grooter te worden, zonder dat de
bezorging daaronder te lyden heeft.
De twee machines kunnen te zamen per
uur 20,000 exemplaren aflevereD, een cyfer,
dat vooral op Zaterdag ons zoor te stade
komt.
Wellicht zullen enkele abonné's door vroe
gere bezorging de aanschaffing dezer tweede
machine een verbetering vinden. Wy hopen
dit van ganscher harte i
De Transvaal-avond, verleden
week door de afd. Leiden van de Ned.-Zuid-
Afrikaansche Vereeniging in de Stadszaal ge
houden, waarby de heer Wormser met zyn
lichtbeelden optrad, heeft opgebracht Hz 440
met inbegrip der toen gehouden collecte en
na aftrek der kosten.
Gisteravond had aan de Oranje-
gracht alhier een treurig voorval plaats. Door
het vallen van een petroleumlamp kreeg een
vrouw zulke brandwonden, dat zy door eenige
buren moest geholpen worden. Een man,
zekere P., die haar ter hulp was gekomen,
kreeg daarbü zelf brandwondenjian de handen,
waarna spoedig twee agenten van politie
kwamen om hulp te bieden, terwyi andore
personen om geneeskundige hulp uitgingen.
Dr. Krulmo', onmiddellyk verscheneD, ver
schafte de eerste hulp, waarna de vrouw
per politie-brancaid naar het Academisch
Ziekenhuis ia overgebracht.
Haar toeetaud was hedenmorgen redelyk.'
Hedenmorgen heeft zich aan het
politiebureel alirier gemeld L. C., een Hongaar,
gedomicilieerd te Graz, oie tevergeefs getracht
had van uit Amsterdam kosteloos naar
Transvaal te komen. Hy bezat geen cent en1
zal, daar hy ook geen middel van bestaan
heeft, als vreemdeling over de grenzen des
Ryks worden gebracht.
Tegen den 18-jarigen F.L, alhier,
die zich reeds by herhaling wegens diefstal,
voor de rechtbank te verantwoorden had, is
thans opnieuw procesverbaal opgemaakt,
wegens diefstal van een drietal parapluies.
In de laatste dagen kwamby de
politie te dezer stede verschillende aangiften
van oiefstal van yzeren kettingen, voorname-
lyk van schuiten, die daarmede vastgemeerd
lagen. Het is der polltia gelukt de gestolen
voorwerpen op te spor_-D. Da vermoedelyke
daders zyn reed3 gearresteerd.
Tegen zekeren V. is door do politie
alhier proces-verbaal opgemaakt wegens het
opzottoiyk vernielen van een spiegelruit van
een koffiehuis.
Morgen zal er op het veldaan
den Ryns'ourgerweg een voetbalwedstryd ge
speeld worden tusschen Ajax en de Haagsche
Vereeniging H. B. S.
Dezer dagen vervoegden zich
by den nachtportier van Grand Hotel Coomans
aan de Hoofdsteag te Rotterdam een kleine
Hollander en een lange Engelschman (vreemde
combinatie) om een kleine rekening te ver
effenen. Het eenige geld, dat zü by zich
hadden was o. m. eon Amerikaansch bank
biljet van 20 dollar, hetwelk de portier voor
hen verzilverde. Toen de beide bezoekers ver
trokken waren, bemerkte de portier, tot zyn
nadeel, dat hot biljet waardeloos was, aan
gezien het dateerde van vóór het sluiten van
den vrede na den oorlog tusschen Geconfede
reerde Staten. Volgens aanduiding op het
biljet, dat het jaartal 1864 droeg, weraen
deze bankbiljetten waardeloos 2 ja;.r na het
sluiten van een vrede. Bedoelde personen
waren in bet bezit van meer dergeiyke bil
jetten, men zy dus op zyn hoede. Door den
portier is bedoeld biljet gedeponeerd by den
politie-commissaris in de 2ae afdeeling, bureau
Lange Torenstraat. Natuurlyk zjjn de oplichters
gesignaleerd.
Eenige werklui waren gisteren
te Singeo, in Baden» bezig aan het bouwen
van een hui6. Opeens zakte een van de maren
ia elkander en bedolf acht van de werklui
onder xya puhu Yyf lyken en drie zwaar ge
kwetsten werden later van onder den puinhoop
te voorschijn gebaald.
Naar de „N. R. C." verneemt, ii
de giftmengster Catbarina Van Viegen op'
baar eerst genomen besluit teruggekomen en
zal zy van het tegen haar gewezen vonnis
in booger beroep komen.
Gisterochtend had in do litho-
grapbiscbe metaal warenfabriek der firma
Rnttenberg en Van Zanten te Dordrecht
wederom een hevige ontploffing plaats, even
als oie van een 4:en November 1899, ont
staan in den moffel.
Do knal was thans niet zoo zwaar, maar'
de uitwerking achynt niet minder hevig. In
de blikslagerij, waar slechts enkele glasruiten
verbrijzeld zyn, is de eeusteeosmuur by den
moffel geheel ontzet.
In de aangrenzende drukkerü is de ruïne
grooter. Daar slingerde de ceur van den moffel
met groote kracht tegen de in de nabyheid-
staande droogkorven, waarvan er met blikken -
en al iaeengedrukt of verbogen werden.
Schier geen ruit bleef hier heel.
Een zware- balk der zoldering by den moffel
is gespleten, de muur op sommige plaatsen
gescheurd. De vloer der vernissery ligt bezaaid
met glasscherven en van het kantoor werden
de deur en al bet glaswerk totaal vernield.
Ook aan het dak werd schade toegebracht.1
Overal ligt een vry dikke kalklaag.
Gelukkig is bot aantal verwondingen minder
groot dan de vorige maal. De stoker van den
moffel, De Graaf, kreeg een gat in het hoofd,,
terwyl de werkjongen Cheret een vry ern
stige wond aan den pols bekwam, welke in
het gasthuis moest worden verbonden. Het
had editor ernstiger kunnen afloopen; nog
geen twee minuten to voren waren er men-
schen ia de buurt Ten den moffel geweest,
en een gelulr by een ongeluk was bet ook,,
dat op bet oogenblik der ontplofffog de
machines in Ue drukkery stilstonden.
De oorzaak Men beeft tbans duidelyk waar-
gonomen, dat de vlammen om den schoorsteen
sloegen en dat de blikken, die uit den moffel
geslingerd werden, in brand stonden. Sommige
blikken dragen nog duidelijk sporen van gebrand
te hebben. Daaruit leidt men af, dat de oorzaak
van bet ongeval te wijten is aaD de samen
stelling van het vernis, waardoor zich in den
moffel een ga3 ontwikkelde, dat de ontplofffog 1
teweegbracht. Daaraan schreef men ook de
vorige ontplofffog toe, maar het onderzoek
bracht het niet tot klaarheid.
De werklieden der fabriek zyn na deze
tweede ontplofffog natuurlyk maar weinig op
hun gemak en ook de omwonenden zien de
fabriek niet met een vriendelyk gezicht aan.
De commissaris van politie en de directeur
van gemeentewerken stellen een onderzoek
in. Ook de substituut-officier van justitie,
mr. Van Trlcht, was ter plaatse.
