A0. 1900 I§eze igomant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Eerste Blad. N°. 12242 Vrijdas: lO Januari. PRIJS DEZER C0DRANT« Voor Lalden por 8 maanden. 1.10. Franco per post 1.40. Afzonderlijke Nommers0.05. PRUS DER AU VERTEN TJJÜN t Van 1—0 regels f 1.05. ledoro regel meer f 0.17J. Grootawj letters naar plaatsruimte Voor het incasseeren buiten do stad wordt f 0.06 berekend. Dit nommcr bostaal uit TWEE Bladen. Ned. Zuid-AlViltaansclie Vcrecniging. Afdeeling Leiden en Omstreken. Door den Penningmeester is sinds de laatste opgave ontvangen: door bemiddeling van het Leidsch Dagblad Van een geztllig clubje 0.985- V. e. d. b. d. b. i. 0.10 Van een partijtje in Hotel „Soleil d' Or" 4.15 A. B. C.0.25 Van Göbrs. Berkeljon, opbrengst verkoop Transvaalscbe Volksliederen. w 10.— Bijdragen kunnen worden toegezonden aan den Penningmeester, Rembrandtstraat 19, of aan het Bureel van dit Blad. Leiden, 19 Januari. De heeren Drucker, Van LiithdeJeule en Van Rhyn, in de gemeenteraadszitting van 21 D cember 1899 en 4 Jan. 1900 be noemd, ten einde omtrent de voorstellen van Burg. en Weths. van 15 December eb 22 Decotnber 1899 het verslag uit te brengen, „betreffende het bewonen van gevouwen, welke, als schadelijk voor de openuare ge zondheid voor bewoning ongeschikt zijn", rapporteert thans, dat ton aanzien van de drie in de bovengenoemde voordrachten be handelde perceelen door de eig-naars geen bedenkiDg geopperd wordt tegen het verslag der Commissie van geneeskundigen enz. Zij zslf zijn zij hebben zich alsnog daarvan overtuigd tot de meening gekomen, dat de perceelen ongeschikt zyn voor bewo ning en ook niet door verbet» ring daarvoor geschikt te maken zijn. Zouden dus ook zonder een beslissiDg van den gemeenteraad deze perceelen ophouden als woning te dienen, nu de zaak eenmaal bij den Raad aanhangig is, tnoet door den Raad uitspraak wcr eo gedaan, hrtgeen trouwens ook ncoJig is ten eindo het thans door de eigenaars genomen besluit verbindend te doen zijn voor even tueel© latere eigenaars. Er wordt dus in over weging gegeven de onbewoonbaarvorklaring ten opzichte van deze drie perceelen uit te spriken. "Wat den voor de ontruiming te bepalen termijn aangaat geenszins zouden de drie g no.'mde heeren als algerqeenen regel willen stellen, dat ontruiming in de wintermaanden niet behoort plaats te hebben. Doch ~in dit geval zien zij geon bezwaar tjgemoet te komen aan den wensch, door een der eigenaars uitgesproken, en den termijn 09nig6zins ruim te nemen. Qp grond van een en ander geven zij in o trweging, dat de Raad verklaart, dat de perceelen Zuidsingel No.25 en 2de Looier straat No. 73 en 75, schadelijk voor de open bare gezondheid, ongeschikt zijn voor het be wonen, en door de gebreken, waardoor dio ongeschiktheid wordt veroorzaakt, niet vatoaar zijn voor verbetering; en tevens bepaalt, dat deze perceelen door de tewoDers mo.ten worden ontruimd binnen drie maanden, te rekemn van den dag, waarop afschrift van dit Raadsbesluit aan de eigenaars en aan den hoofdbewoner van ieder persceel zal zyn medegedeeld of aangeboden. Door de commissie voor de strafver ordeningen wordt den gemeenteraad aange boden een concept-verordening, houdende wijziging van de verordening op het bouwen en sloepen. Eoor de vaststelling dezer concept-veror dening zal, in afwachting van een algeheele herziening der Bouwverordening, welke thans, met het oog op de eerlang in te voeren woningwet, minder gewenscht is, voliaan worden aan de behoefte, welke gebleken is om enkele bepalingen aan die verordening toe te voegen en om sommige der bestaande artikelen, welker toepassing bezwaar bleek op te leveren, te wijzigen. Dat de „Volksbijeenkomsten" niet altijd „Volksvoorlezingen" zijn, zooals ze vroeger vaak genoemd werden, bewees de zesde bijeenkomst, welke gisteravond aan muziek en zang gewijd was, afgewisseld door voor drachten van den heer George Van der Werf; maar uit de opkomst bleek bovondien, hoe ge wild zulke avonden zijn, want, kon anders de gaanderij gesloten blijven, thans was ook deze, evenals de benedenzaal der Stadszaal, geheel gevuld. De commissie, die nu ook den burgemeester tot gast had, heeft bi) do samenstelling van het programma op de welwillende mede werking van eenige dames en heeren kunnen rekenen, zoowel wat het muzikale als wat het vocale gedeelte betreft. Een aardig gezicht bood het kleine strijkorkest, waaria beider kunne vertegenwoordigd was, aan, toen het begoa m6t het "Wilhelmus ten gehoore te brengen, gevolgd coor Beethoven's „Andante" en Kéler Bóla's „Lustspiel Ouverture", terwijl het In de tweede afdeeling Splnoler'6 „Husa- renritt" gaf. De wijze, waarop het verdienste lijk spel werd begroet, getuigde wol, hoezeer deze voordrachten werden op prijs gesteld. Dit ondervonden insgelijks de dames Piek, Oort en Verdam, met haaralzooderliJk optreden, om eenige geestige liederen ongekunsteld, allerliefst te zingen, liederen, welkerin ieders bezit gestelde tekst tot elks gemoed moest spreken, vooral door de innigheii van voor- oracht. En dat dit werkelijk zoo was, kon men b. v. bespeuren bi) Braga's zoo treffend „Engelenlied", dat door laatstgenoemde dame met begeleiding van piano en viool vertolkt werd zoo aangrijpend dat men een hier en daar voor den dag komenden doek een veel zeggende beweging naar de oogen kon zien maken. Maar ook daar, waar mej. M. Van Geer en mr. O. W. Sipkes Godards „Berceuse" voor piano en viool vertolkten, werd de grootste aandacht aan bet schoone spel ge schonken, heersebte er de meeste stilte in de zaal, iets dat niet altijd kan getuigd worden. Maar nu was het een feit, dat spreekt en teekent. Hoewel de heer Van der Werf niet minder met de meeste aandacht gevolgd werd, heerschte er tyoens zijn optreden niet alt\jd dezelfde kalmte. En daar was hijzelf de schuld, of liever de oorzaak van. Want wie kon er ernstig blijven bjj h.thoorenvan Jan De Vos' monoloog „De Hoed", van Pradels' „Bankbreuk" eu van het vele, dat hij nog toegaf als hij, nadat de zaal had ge schaterd van het lachen, telkens en telkens wtrd teruggeroepen I D&t is nog eens succes hebben en de ervaring opdoen, dat het spreekwoord niet altijd be waarheid wordt, dat een profeet in ziju eigen land niet wordt geóerd. Veel indruk oiaakte ook zijn verschijning in de kleedy van onze Zuid-Afrikaanscbe broeders met de vierkleur in de hand, terwijl by e6n „Ode aan Tranvaal" voordroeg, waarop het meergenoemde gemengde strijkorkest ioviel met bet Transvaalsche Volkslied, dat da olijk staande werd meegezongen, opgevolgd door het Wien Neorlanasch Bload. Het was in één woord een avond, die den bezoekers nog lang in de herinnering zal bijblijven. De vierde Winterlezicg in het Nuts gebouw albier werd gisteravond gehouden door ds. A. J. A. Vermeer, van 's-Graven- hage, die tot onderwerp bad gekozen: Humor. Spreker noemde cit een belangrijk onder werp. Het is een strijdvraag, waarover de geleerden het niet eens zijn en die by niet zou trachten op te lossen. Hy wenschte alleen wat over humor te gaan prateD, hopende, dat het zyn gehoor zou blijken, dat ook een dominee dit onderwerp wel kan behandelen. Wat is humor? Deze vraag, zoo ging spr. voort, is duizend malen gedaan en op duizen derlei wijzen beantwoord. Wat is humor? Zoo vraagt de ernstige peinzer mèt het hoofd gebogen en het oog gesloten; zoo vraagt de weetgierige leerling zijn leermeester, zoo vraagt de scepticus op denzelfden tooD, waarop Pilatus eens vroeg: Wat is waarheid? Humoristisch is niet altyd synoniem met uiig of grappig en evenmin is humor steeds het tegengestelde van ernst. Wat is humor dan? Als spreker zich in Duitscbland bevond, zou hij een definitie moeten geveD, want de Duitscher houdt veel van definities, de Duit- scber is een geboren philosoof. Zulk een definitie zou dan lang en onbegrypeiyk zijn, er zouden woorden in moeten voorkomen als subjectief en objectief, positief eo negatief. Liever deelt spr. ter verduidelyking de oud- Duitsche sage mede van het huwelijk van Vreugde en Smart (beide verpersoonlykt), uit welk huwelijk een zoon geboren werd, die den naam droeg van Humor. Humor ontstaat, doordat er contrasten zijn en deze contrasten met elkaar in de nauwste vereeoiging komen. Van deze beschouwing uitgaande, plaatst spr. zich tegenover Multatuli, die in zyn „Ideeën" niet de vereeoiging noemt, welke humor doet ontslaan, en die de natuur humoristisch noemt. Dit bestrydt spr.niet de natuur, de mensch is humoristisch. By de beantwoording der vraag: waarom de zoon, uit het huweiyk der contrasten ge boren, Humor heet, merkte spr. op, dat de naam niet altfid tot de beteekenis der zaak leidt. Dit blykt ten opzichte van het woord „humor", dat letterlyk „vocht" beteekent. Voor den overgang vcn de letteriyke tot de figuurlyke beteekenis wordt de verklaring gezocht ty de leer van Hippocrates, die het bestaan aannam van vier vochten in het menscheiyk organisme, en bij de ontwikkeling van deze leerstelling door G-alenus tot de leer van de vier temperamenten. Of deze verklaring de juiste is, zal naar sprekers meening echter wel niemand kunnen zeggen. Zich plaatsende op het standpunt, dat humor gesproten is uit de aanraking der contrasten, merkte spr. op, dat er vele soorten van humor zfin, omdat er vele soorten van contrasten zyn. Met vele voorbeelden, te veel om hier te noemen, maakte spr. cit duideiyk. Hy wees o. m. op den humor in den Bybel, hieruit aanhalende de woorden: f„de wys- heiJ der menschen is dwaashad by God," op den humor van lage soort en op den hoogeren humor. Qm aan te toonen, dat de humor ook heilig kan zyn wees spr. op de woorden van Elia, staande op den Karmel, tot de Baaispriesters; op Jezus' woord, dat de rechtvaardigen de bekeering niet van noode hebben, en op bet „Onze Vader". Nog een soort van humor.noemde spr. de ironie dtr gebeurtenissen. Hieroy haalde by als voor beeld aan het in beweging'stellen van een trein met levensmiddelen, die bestemd was voor de Engelschon in den huidigen Zuid- Afrikaanschen oorlog en in handen kwam van de Boeren. Beantwoordende de vragen: lo. wie kan den (hoogeren) humor zien 2o. wie hem weergeven? merkte spr. op, dat, om den lagereo humor te zien, geen cursus in ce aesthfctica noo ig is, en dat alleen het oog van hem scbero ziet, wiens Jiart diep voelt. De beste humor ontspringt uit'de-bron der humaniteit. Naastenliefde bewaart voor eenzy- oigheid, den grootsten vyand van humor, den zoon der tegenstellingen. Wat de tweede vraag betreft, onderscheidde spr. een onoewust en bewust weergeven. Het eerste is het naïef-zyn, het tweede is steeds het streven geweest van de edelsten onder de kunstenaars, merkbaar in de bouwkunst, schilderkunst, muziek en letterkunde, wat spr. door voor beelden en aanhalingen van scbryvers ook aantoonde. Do begaafde spreker eindigde zyn schoone lezing, welke allen, die haar hoorden, onge- twyfelJ een genotvolle ure verschafte, met een woord van dank voor de hem verleende aandacht. De by de hoogere krygsschool gedeta cheerde 1ste luit. der inf. van het O.-I. leger G. J. Velds wordt van 1 Mei tot 1 October by het 2de reg. veld-art. te Leiden gedeta cheerd. De Kamer van Koopbandol en Fabrieken te Middelburg besloot, evenals die te Leiden, aan don directeur generaal der posteryen en telegraphie in zake diens meer gemelde cir culaire omtrent postbestellingen op Zondag te berichteD, dat zy een andere rogeling dan thans niet gewenscht aebt in het belang van handel en nyverheid. De Kamer te Den Helder besloot, na breede discussie, den directeur-generaal te berichten, dat Daar het oordeel der Kamer op Zondag met één bestelling kan worden volstaan, mits die plaats heeft na aankomst van den trein 11 u. 35 m. 's mor.ens en met die be stelling alle stukken, die tot dat oogenblik by het kantoor zyn ingekomen, worden bezorgd. De Kamer te Maastricht besloot tegen het doen vervallen der tweede bestelling op Zon dag te adviseeren. Gistermiddag, Donderdag, werd het stoffe- lijk overschot van dr. L. A. J. Burgersdyk van Apeldoorn naar Deventer verboerd, waar het te twee uren ter aarde werd besteld. De leeraren van het Gymnasium, Hoogere Burger school en Ryks-kweekschool, leerlingen en oud leerlingen van deze onderwys-inriebtingen en tal van vrienden en bekeDden uit den lande, ook uit Leideü, maakten op do begraafplaats hun opwachting, om den overledene de laatste eer te bewyzen. Een der oud leerlingen der Deventer Hoo gere Burgerschool legde namens de ou Meer lingen by het opgaan v.n den dood n3kker een prachtigen krans op de baar. Plechtig bewoog de stoet zich achter de met bloemen en groen versierde lykkist naar de groeve. De Raad van Toezicht van de Kon. Ver- eenlging „Het Nederlandsch Tooneel", „Kunst zin" van Deventer, Willem Rooyaards, de „Ned. Tooneelvereeniging" uit Amsterdam, gaven o. a. door kransen hun booga waar deering voor den doode te kennen. Het eerst trad naar voren dr. Leignes Bak hoven, rector van het Gymnasium te De -öi.t die het werkzimo leven van den overleden vriend schetste. Allen, die met hem waren opgegaan Daar zyn laatste rustplaffs, droegen met zich mede dat hec-riyke gevoel van vriendschap en diepen menschenzin, die ingeweven waren in het leven en werken van den ontslapene. De doode zal in aller berinnering blyven leven. Overal waar by heipen kon, stond hy klaar; nooit wa9 hem iets te zwaar; voor allen wilde en koo hy de vraagbaak zyn, hy, de man van ontwik keling en humaniteit. In 't byzonder richtte spreker het woord tot de zoneo van den overledene, die in hun vader veel zullen missen. Daarna 6prak de heer W. F. P. Enklaar, die den doode herdacht als groot geleerde en als waarachtig mensch. Nederland verliest veel in hem, want hy hield de taal hoog; hy wist leven, bezieling in onze taal te leggen. De grootste gedachten van Shakc-speare vonden in hem een vertolker; de Grieksche letter kunde heeft in hem voortgeleefd. Do over ledene heeft zyn tyd, zyn leven gegeven voor de letterkunde, voor de taal. Zyn werk zal zyn eeuwigdurend goed. In gevoelvolle dicht regelen besloot spreker zyn rede. Do oudste zoon, dr. L. A. J. Burgersdyk, sprak namens de familie een woord van dank tot allen, die zyn ontslapen vaier zooveel e«.r hadden bewezen bfi zyn uitvaait. Gistermiddag is op 67-jarigen leeftyd te Rotterdam overleden rar. J. W. Muntz, eertyds secretaris en later directeur der Inter nationale Croaet- tn Handelsvereeniging „Rot terdam". De overledene was oudste lid der Kamer van Koophandol, waarin hy sinds 10 Januari 1879 zitting had en zich by voorkeur bezighield met zaken, welke den Indiscben handel betroffen. Te allen tyde deel hy zich tevens kennen als een vurig vrybandelaar. Verschillende financieele instellingen, waarin hy als commissaris werkzaam was, zullen ongetwyfeld nooje zyn raad missen. Het pantserdekschip „Zeeland", onder bevel van den kapitein ter zee H. F. Kouwen- berg, is in den namiddag van 18 dez-r van Nieuwediep vertrokken, ter aanvaarding van de reis naar de Oostkust van Zuii-Amerika en naar West-Iodié. Naar wy vernemen, zyn by het Departe ment van Waterstaat, Handel en Nyverheid plannen aanhangig tot bemaling van afwate rende boezems en buitenpolders van uit een of meer centrale krachtstations met electrische overbrenging. (D,) Eerstdaags is te Amsterda n de voor dracht te verwachten van B. en Ws.t waarin den Raad wordt voorgesteld aao de „Maat- 8chappy voor Zwavelzuurbereldiag" (directie de heer L. Ketjen) in erfpacht te geven een temin groot 4 Hectaren, aan de overzyje van het IJ by den Nieuwenham. De tegen woordige fabriek aan de Baarsjes beslaat een terrein van 1,3 H.A De bedoeling der Maat- schappy is de fabriek in te richten naar de nieuwste vindingen op dit gebi9d, zoodanig dat de zwavelzuurdampen geen last mea kunnen berokkenen. Door dezen louw zal een aanvang wo'den gemaakt met de exploita tie der gronden over het IJ als fa rlekst^rrein. Door de arrondissemeLts-rechtbank to Tiel is, ter vervulling ©ener vacature vaQ rech ter in dat college, opgemaakt de navolgende alphabetische lyst van aanbeveling: mr. K. W. Brevet, advocaat en procureur -te Middelburg, tevens kantonrechter-plaatsvervanger aldaar; mr. TJ. W. A. Dyckmeester, advocaat en procu reur te Tiel, tevens recbter-plaatsvervanger in gemelde rechtbank, en mr. J. G. Gratama, substituut-griffier by de arrondissements rechtbank te Assen. In de gisteren onder leiding van den beer C. Bisschop gehouden buitengewone ledenvergadering van de Academie van Beel dende Kunsten te 's-Gravenhage, werJ, voor de vacature, ontstaan door het overlyden van den heer A. P. Godon, gekozen mr. W. J Snouck-HurgroDje, en als tiende lid in het bestuur, do beer A. L9 Comte, uit Deift Yan den heer Joh. Steketee, vice consul der Nederlanden te Grand Rapi Is, die eenige weken gel den reeJs e9n beaag van f 2500 heeft gezonden, is by de firma Van Heel Co te Goes nu weder eon som van f 9200 ingekomen, door de Nederlanders te Grand Rapids en omstreken voor het Roode Kruis iogezameld tea bohoeve van hun stam genooten in Transvaal. Het in sommige bladen gemelde bericht, dat de he6r I. J. Pronck Kleyn, polytechnisch student te Delft, opgeroepen zou zyn oor de Transvaalsche regeering, is in zooverre juist, dat deze beer is werkzaam gesteld by de Transvaalsche ambassade te Brussel. Naar wy vernemen, zal met 1 Mei s. het dragen van uniform verplichtend gesteld worden voor do ambtenaren eer posiayon in de uitoefening hunner functie. (Tel) Het stoomschip „Koningin Wilhelcoina", van Amsterdam naar Batavia, vertrok 18 Jan. van Genua; de „Maasdam" vertrok 18 Jan. van Rotterdam naar Nieuw-York; oe „Titan" vertrok 18 Jan. van Amsteroam via Liver pool naar Java. Hille^om. Gisteravond gaf de tooneel vereeniging „Voorwaarts" in het café „Flora" haar tweede winter-vooretelliog, met bet tooneelspel „Tono, of de wraak van een Zigeuner", drama in drie be ryven, gevolgd door eenige komische voordrachten, daarna: „Die was komiek of zoo werd een schoon papa gefopt", bly8pel in twee bedryven. Zoowel in het een als het ander werden de verschillende rollen op zeer bevredigende wyze vertolkt en beboen de leden wederom opnieuw getoond, dat hun geen moeite te groot was om door degelyko en aanhoudende oefening de uitvo ring zoo correct mogelyk te maken. Niettegenstaande het schrikbarend groot aantal zioken ook in dez9 gemeente, was de zaal buiten aller verwachting coor eon talryk pu-liek bezet, waarvan velen lot laat in den nacht gezellig bijesn blev-n. Koudekerk. De gisteravond gehouden Nuts- vergadering was een zeer interessante. De heer Htnny bezit de gaaf der voordracht in zeldzame raat?; by deed de peraonen, die hy ten tooneele voerde, in houding en gelaat, in toon van stem, in al hun eigenaardigheden, voor de verbecl ing zyncr hoorders als lev- ni optreden, zooals hy ze on »er het oog des getstes had aanschouwd. Vóór oo pauze verwierf by met zfin novelle van eigen hand, getiteld „Manke Kee", aller sympathie. Niet dikwyls werd bet smartelyko in het drama van het menschelyk zyn dieper gevoeld dan hier, met lovenoiger deelneming, met warmer belangstelling. Men gevoel ;e bet ten volle, dat een behandeling, die de ken merken draagt van vriendelijkheid en toe genegenheid, triumfoeren moet over den invloed van onwelwillendo, ruwe bejegening. Na de pauze verwierf spr. den lovendigsten byval met de voorbracht van „Eeo dwazo Nutsavond", op zoodanige wyze weergegeven, dat het was, alsof we in eigen persoon te Swanenburg fcedo.-lde Nats vergadering bij woonden en daar allereerst den secretaris, toen don Amsterdamechen heer Smidt en vervolgens verschill nde leden van de rede rijkerskamer proeven zagen en hoorden geven van huD bekwaamheid in de kuost van declaraeeren. De voorzitter sloot de vergadering m-teen hartelyk woord van dank aan oen spreker. Sasscnlicim. Aan hotRyks-telograafkantoor alhier zyn gedurende 1899 behandeld 1714 berichten, als: verzonden748en ontvangen 966. Een ontzettend onheil te Amsterdam. Alweer is gisteren een ernstige waarschu wing gekomen, dat het met de bouwerij in de nieuwe stad van Amsterdam niet :a den haak is, dat de bouwverordening zegt het „Hbl-J." ruimte laat voor onverantwoorde- lyk lichtzinnig bouweo, en dat het bouwtoe zicht niet ty machte ie, hetzy dan met of zooder schuld, behoorlyke controle uit te oefenen. De bouwondernemer "W. J. Van Vlaanderen was aan de voormalige Rustenburgerkade, die Woensdag door den Raad werd verdoopt in Willicrordusstraat, bezig aan een blok van vier buizen op een terrein, tusschen de Van Woustraat en de Servaats Noutstraat (het verlengde van ae Homonystraat). Men was pis toren om vier uren nog druk aan den arbeid, toen plotseling, zonder eenig waarschuwend gfkraak of andere verdachte verschynseRn, ono van de ree-s tot de kap voltooide vier verdiepingen hoogo huizen instortten, recht naar beneden. Een aantal werklieden, metse laars, timmerlieden en opperlieden, en ook de baas z.lf, raakten onder het puin of werden door afvall nde steenen en balken gekwetst. Een paar lui, die heel boven bezig waren, konden zich nog het best redden, omdat zy met het huis naar beneden violen. Toen de vreeselyke s'ofwolk, die op de instorting volgde, was opgetrokkbn, zag men eenigo hevig verschrikte werklieden van den hoop kruipen, terwyl andere, gekneusden, beklémd, om hulp riepen. Die hulp daagdo weldra op in den vorm van de brandweer, wior kazerne aan de Hoodoinakersstraat, vlak achter het bouw terrein is gelegen. Langs do modderige

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1900 | | pagina 1