N°. 12225
Zondag 31 December.
A0. 1899
{gouraat wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommcr bestaat uit VIER
Bladen.
Eerste Blad.
Zuid-Afrikaansclic Vcrcenigiug.
f 9318.56.
ROODE KRUIS.
Leiden, 30 December.
Feuilleton.
O, die vrijkaarten!
LEIDSCH
•PRIJS DEZER GOURAHTi
*'L
Voor Loldan per 8 maanden. 3 rv 1.10.
Franco per post 1.40.
Afzonderlijke Nommers 0.05.
PELTS DEB ADVEETEHTEËH't
Van 1—6 rogels f 1.06. ledore regol meer f 0.17J. Grootore
lettore naar plaatsruimte Voor het inc&sseeren buiten de etad
wordt f 0.06 berekend.
Verandering datum
Deidsch Dagblad.
Met het jaar 1900 hebben wfl besloten een
wijziging te brengen in de dagteekening van
het „Leidsch Dagblad". Geljjk bekend is, ver
schijnt ons blad des namiddags tusschen
halfvjjf en halfzes en draagt het de dagteekening
van den volgenden dag, des Zaterdags
zelfs van twee dagen later. Herhaaldelijk
geeft dit aanleiding tot misverstand, vooral
by plaatsingorders van advertenties; spreekt
men daarin van den 20sten b.v., dan is 't vaak
twijfelachtig of bedoeld is de courant, welke
op dien datum verschijnt, dan wei die, welke
de dagteekening van den 20sten draagt.
Vooral voor een courant, welke, gelijk het
„Leidsch Dagblad", reeds vóór 6 uren 't licht
ziet en derhalve nog denzelfden dag in handen
komt van het overgroote deel harer lezers,
dunkt 't ons geen bezwaar ze den datum to
laten dragen van den dag, waarop zij verschijnt.
Ten einde tot dien overgang te komen, is
liet „Leidsch Dagblad" van heden gedateerd
Zondag 31 December, terwyi het nummer,
dat op Nieuwjaarsmorgen verschijnt, gedateerd
zal zyn overeenkomstig den datum, waarop
hot verschynt, en dus: 1 Januari.
Afdeeling Leiden zn Omstreken.
Door den Penningmeester is sinds de laatste
Opgave ontvangen:
door bemiddeling van het Leidsch Dag'; lad:
Van een voorstellingf 0.60
Van de collecte Marekerk Zondagavonl 1.—
Bet totaal der ingekomen gitten bedraagt
thans
Bijdragen kunnen worden toegezonden aan
den Penningmeester, Rembrandtstraat 19, of
aan h.t Bureel Tan dit Blad.
Sedert de opgaTe Tan 20 dezer, zijn door
den heer A. J, J. Booda (chef firma Antonio
Aguilar) alhier, ten geschenke aangeboden 2
kisten, elk beTattende 12 flesschen wijn, welke
per stoomschip ,Kanzler" zijn verzonden, en
-is van bet bestuur van de Leidsche Schouw-
burgrereeniglng ontv.ngen ƒ125, zijnde de
opbrengst van de loten, welke op 24 Novem
ber 11. nog niet waren geplaatst.
De Penningmeester van de afdeeling
Leiden en Omstreken,
J. A. P. COEBERGH.
Leiden, 30 December 1869.
By ministeriëele beschikking zyn benoemd
voor het jaar 1900 tot assistentie aan de
Ryks-universiteit te Leiden: in het zieken
huis: A. Tuyl, P. W. Meihulzen, P. C. Dyk-
graaf, W. A. Kuenen en C. E Beojamins;
voor de heelkunde: J. R, De Bruine Groene
velit; voor de heelkunde, tevens belast met
het geven van een cursus in ziekenverpleging
aan de verpleegsters in het ziekenhuisdr. J.
C. J. Bierens de Haan; voor de natuurkunde:
J. C. Schalkwyk, dr. M. Reinganum, dr. E.
Van Everdingen Jr., dr. Ch. M. A. Hartman;
voor de physlologie: H. W. Blote, H. K. De
Haas; voor de pathologische anatomie: K. S.
De Graag; voor de pathologie en hygiëne:
dr. J. E. G. Van Emden; voor de scheikunde:
dr. F. A. H. Schreinemakers, dr. E. A. Klobbie,
P. J. Moutugne, ar. H. J. Taverne; voor de
botanie: H. W. Wouterlooi; voor do phar-
macie: dr. H. E. T. Van Sillevoldt, J. B.
Nagelvoort; voor da verloskundige en gynaeco
logische kliniek en polikliniek: dr. H. B.
Semmelink; voor de geologie en mineralogie:
F. M. Jaeger; tot prosector by de anatomie:
J. G. Dikshoom en M. Jansen.
De Koninklyke Vereeniging van gepen-
sionneerde onderofficieren en minaeren van
het Nederlanasche Leger ontving van H. M.
de Koningin-Moeder wederom een schenking,
ditmaal groot 200, al3 biyk van belangstel
ling in haar streven.
De uitnooji.ingskaarten voor het Nieuw
jaar-gala-bal ten Hove zya rondgezonden.
De heer Pompilj, lid van de Kamer van
AfgevaarJigden ia Italië en gedelegeerde voor
dat Ryk ter voormalige Vredesconferentie, is
in Den Haag aangekomen.
De Cbineesche gezant, vergezeld van zyn
secretaris en gevolg, komende uit St.-Peters-
burg, is gisteravoudih Den Haag aangekomen.
Tot gemeente-ontvanger te Woerden is
benoemd de hser D. W. Van Dam, ontvanger
te Vreeswyk.
Aangenomen is het beroep naar de
Ned. Herv. Gem. te Nieuwerkerk aan den
IJsei door den heer M. Van Grieken, cand.
te Woerden.
Z. D. H. de Bisschop van Haarlem heeft
benoemd tot tydeiyk kapelaan te Noord^yk
den weleerw. heer J. E. Mes, die kapelaan
was te Heemstede.
De Vereeniging vqn Hooger Onderwys
op Gereformeerden grondslag te Amsterdam
is door koop eigenaresse geworden van een
heerenhuizing, aan het Universiteitsgebouw
belendende, waardoor de beschikbare ruimte
moer dan verdubbeld is. (Sfand.)
De graaf De Pourtalès, de nieuwe Duit-
ache gezant te 's-Gravenbage, werd gisteren
te 5 uren van het Hotel dea Indes" in een
gala-hofrytuig naar het Paleis geleid en terug
door den waarnemenden ceremoniemeester,
den kamerheer baron Taets van Amerongen,
ter vervanging van graaf Van Randwvjck,
die ongesteld is.
Gisteren te 1 uur is het stoffelyk over
schot van prof. Grinwis te Baarn begraven.
Er waren vele kransen. De Utrechtsche uni
versiteit was in alle faculteiten vertegen
woordigd. O. a. werden opgemerkt de hoog
leeraren Muller, Valeton, d'Aulnis en Kapteyn.
Deze laatste herdacht als waarnemend rector
de verdiensten van den overledene en de.
Meulenbelt sprak over hem als christen.
De oudste zoon van den afgestorvene dankte
voor de blyken van belangstelling.
„Hollandia" zal met 1 Januari een ver
andering ondergaan, 't Wordt uitgebreid tot
16 pagina's, en er zullen enkele illustraties
in worden opgenomen. De heer L. Simons,
de Engelsche redacteur, is in Nederland
teruggekeerd eu zal hier zyn zorgen aan het
blad blyven wyden, evenals de heer J. T. Grein,
de stichter, ook in Engeland zal blyven doen.
Het jongst verschenen nommer geeft o. a.
een portret van onzen minister van koloniën
J. T. Cremer. Voorts vindt men er „de
knapste profeet van de Eeuw" in voorgesteld,
Joe Chamberlaio, en zyn woordoD, in 1896
in het Engelsche Lagerhuis gesproken: „Een
oorlog in Zuid-Afrika zou een van de ernstigste
oorlogen zyn, dien men zou kunnen onder
nemen. Het zou een lange stryd zyn, een
bittere stryd en een kostbare stryd, en ik
geloorf dat menschengeslachten niet in staat
zouuen zyn de heugenis er aan uit te
wisschen."
De kerkelyko kas der Gereformeerde
Kerk B te Utrecht heeft dezer dagen aa'n de
zusters van Onze Lieve Vrouwe de-^ooor
wylen den beer C. Scheltus 'aan baar ver
maakte twee woningen en een pakhuis--— in
gewone omstandigheden te zamon hoogstens
waard 5000 verkocht voor 36,000.
Naar men verneemt, beeft een architect aldaar
reeds een plan ontworpen voor een klooster
aan den Zunsingel, waarvan de kosten zyn
geraamd op ƒ300,000. UB.)
Gezond naar geest en lichaam, vierde
gisteren de oud-acteur 'Louis J. Veltman,
ridder in de Oraoje-Na6sau-orde, te Amster
dam zya 82sten verjaardag.
Van verschillende zyjen werden den ge-
vierden kunstenaar bewyzen van achting en
sympathie gegeven.
De „Staats Courant" bevat de statuten
van de Christelyke jongelings-vereeniging
„Onderzoekt de Schriften", te Alfen aan
den Ryn.
Ook bevat de „Sts.-Ct." het verslag der com
missie, ia 1899 belast geweest met het afne
men der examens voor de Hoogduitsche taal
(lager en middelbaar onderwijs), naar aanlei
ding van het koninkiyk besluit van 9 Augustus
1879 (Stsbl. No. 149).
Reuter seint uit Konstantinopel dd. 29
December:
De Nederlandsche gezant, ia dezelfde hoe
danigheid te St.-Petersburg benoemd en die
tweemaal tevergeefs een audiëDtie by den
Sultan verzocht, zou gisteren worden ont
vangen, om persooniyk zyn brieven van terug
roeping te overhanoigen.
Men schryft de houding van den Sultan
toe aan de herhaalde weigering van den
gezant om de zaken direct met het Hof te
behandelen buiten de Hooge Porte om.
Omtrent hetzelfde geval seint de corres
pondent van het „Berliner Tageblatt", aie
vaak heel veel weg heeft van een officiëus
Turksch agent, het volgende:
„De naar St. Petersburg verplaatste Neder
landsche gezant jhr. Van der Staal vertrok
heden zonder door den Sultan in afscheids-
audiëntie te zyn ontvangen of zyn brieven
van afscheid te hebben overhandigd, hoewel
hy er tweemaal om had verzocht. De redenen
zyn zeer pikant.
Ten eerste had v. d. Staal, een ietwat
excentriek karakter, steeds geweigerd, recht
streeks met het Paleis te onderhandelen. Ten
tweede i3 de Sultan verstoord, dat de Neder
landsche Regeering aan de personen, die tydens
de Vredesconferentie met Turksche ordes
waren bedeeld, nog geen verlof heeft gegeven
om die te dragen. En ten slotte hebben ver-
moedeiyk de chicanes van de Indische regee
ring tegen de Mahomedanen op Java by den
Sultan don doorslag gegeven.
„Van der Staal, die zich geheel liet leiden
door zyn dragoman (G. Keun), was trouwens
een ook by zyn ambtgencoten niet precies be
mind persoon. Men zou in Den Haag beter coen
met, in het belang van zyn Indische bezittingen,
den Kbalief minder barsch te behandelen.
„De zaak heeft bier begrypelijk opzien
gebaard."
Dit is de woordeiyke inhoud van het tele
gram van den correspondent van het „Berliner
Tageblatt", waarop men zeker in Nederland
wel wat meer licht zal laten vallen.
De provinciale colleges van Gelderland,
Zuid-Holland, Groningen en Nocrd-Brabant
hebben als leden van het algemeen college
van toezicht op bet beheer der goeceren en
fondsen van de Herv. Gemeenten in Nederland
herkozen onderscheideniyk de h-.eren inr. B. P.
baron Van Verschuer en diens secundus mr.
K. M. G. Do Meyisr, jhr. J. W. D.-Röell en
diens secundus mr. P. R. Feitb, mr. E. Van
Loon en diens secundus mr. W. J. Koppius,
en G. W. Bossers en ciens secunaus mr. G. F.G.
De Menthon Bake.
De minister van linnenlandsche zaken
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat
te vervullen is de betrekking van leeraar in
de tuinbouw-arcbitectuur aan de afdeeling
Tuinbouwschool der rykslandbouwschool te
Wageningen. Jaarwedde ƒ800.
Zy, die voor deze betrekking in aanmerking
wenschen te komen, gelieven zich vóór 16
Januari 1900 aan te melden by den inspec
teur van het middelbaar onderwys F. B.
Löhnis, te 's Graveuhage.
Uit Amsterdam meldt men: Ter benoe
ming van een hoofd der Prinsen school (open
bare lagere school der 3de kl. voor meisjes)
worden door B. en Ws. aan evolen de dames
J. H. Van Ketel, A. C. J. Bosch, L. M. C.
Brugman, allen alhier; en ter benoeming van
eéh hoofd der Kinkerschool (openbare lagere
school 3de kl. voor meisjes), de dames J. H.
Van Ketel, A. C. J. Bosch, L. M. C. Brugman
en C. Vierhout, allen alhier.
In de te Amsterdam aangevangen 24ste
algemeene vergadering van den „Bond van
Nederl. Onderwyzers" werd medegedeeld, dat
het aantal loden thans bedraagt 5940.
De afd. Amsterdam en Alfen o. a ;-t-1 n
voor: De Alg. Verg. draagt bet H B. op,
het komende jaar de propaganda voor ae
opheffing der standenscholen ter band te
nemen.
De afd. Amsterdam voegde nog dit voorstel
hier aan toe: vtrkryging van algemeen
kosteloos onderwys zy een punt van ons
program.
Het Hoofdbestuur praeadviseerde, alleen het
laatste voorstel aan te nemen, daar dit het
eerste omvat en stelde voor hieraan toe te
voegen: „op gemengde scholen."
De twee laatste voorstellen werden aan
genomen.
Evenzoo werd aangenomen een voorstel
van ce afd. Amsterdam, luidende: Het onder
wys moet vry zyn van allo staatkundige en
godsdienstige dogma's.
Op voorstel van de afd. Piotterdam werd
afkeuring uitgesproken over de bewegiog om
de onoerwyzeres vroeger te pensionneeren
dan den onierwyzer.
Hot stoomschip „Kanzier", van Hamburg
en Amsterdam naar Oost A nka, arriveerde
28 Dec.Wo Lissaton; de „König" vertrok 28
Dec. van Majuoga naar Zanzibar; de Aumiral",
van Oost Afrika naar Vllssingen en Hamburg,
arriveer Je 29 Dec. te Lissabon; de „Kais r",
van Oost-Afrika naar Rotterdam en Hamburg,
passeerde 29 Dec. Gibraltar; de „Solingen",
van Batavia naar Amsterdam, arriveerde 29
Dec. te Suez.
Alien. De Provinciale stierenkeuring in het
10 Je district van Zuid Holland (;e gemeenten
Alfen, Hazer^woude, Aarlanderveen, Li en,
Leiierdorp, Zoeterwoude, Woubrugge, Oudg-
hoorn, L imuiien, Rynzateiwoude, Ter-Aar,
Alkemado en Koudekerk) zal alhier plaats
hebben op Zat rdag 10 Maart 1900, des
morgens te baUtwaalf, wanneer ook van
Rykswege een keuring zal worden gehouden,
wordende premiên toegekend voor stieren
ouder dan l'/2 jaar, en voor pinkstieren
beneden dien leefty J.
Bodegraven. Aan den heer C. Bierborst,
alhier, zal als laagste inschryver, hoogst
waarschyniyk de uitvoering gegund worden
van de onderhoudswerken der gemeente
over 1900.
Yan onbekende zyde zyn alhier aan alle
huizen der iogezetenen circulaires verspreid^
om onze dorpsgenooten aan te sporen, op
Nieuwjaarsdag, dea dag, waarop gewooniyk
de drinkdwang zyn triurnf viert, zich van
bedwelmende dranken te onthouden.
Katwijk. Het „Harmonie-gezelschap" alhier
gaf Don Jerdag-avond weder een uilvoering in
het café „De Kroon".
By dezo uitvoering is by vernieuwing ge
bleken boe deze localiteit zich voor dergeiyke
gelegenheden by uitstek leent, vooral door
haar doelmatige ventilatie, waardoor zy voor
talryke vergaderingen ook uitstekend ge
schikt is.
Vervolgens bleek:
dat de „Harmonie", mót den kapelmeester,
den heer Huppkene, krachtiger is, dan by
diens afwezigheid
t)
Ik was buitengewoon trotscb, en ik had
er reden toe ook. Men had met veel succes
een tooneelstuk van my opgevoerd. Ik was
als medewerker aan een der groote dagbladen
verbonden en had twee vrykaarten voor elk
der drie schouwburgen van de stad. Denk
eens aan: eiken avond zes vrykaarten ter
myner beschikking 1
Hoe dikwyis had ik vroQ£or^ toan ik als
jong student boven in. den engelenbak zat,
niet met bewondering naar beneden, naar die
gelukkigen in het parterre, gekeken, en nu
was ikzelf een dier gelukkige stervelingen!
Meer nog, ik behoefde daar niet eens alleen
te zitten, ik kon een vriend meenemen of
een vriendin, en ik kon anderen in myn plaats
naar de schouwburgen sturen, waar ikzelf
niet heenging. Op die manier kon ik eiken
avond minstens vyf, soms zes menschen
gelukkig maken. "Wat een verheven gedachte I
Jonge heeren, die ik me vaag herinnerdo
van een vluchtige voorstelling, namen my
op straat heel harteiyk oDder den arm en
brachten my in het eerste het beste koffie
huis, waar ze met fijne zinspelingen op myn
vrykaarten voor den dag kwamen; oudere
dames, die van het werk harer handen leef
den, verzochten my aanhoudend om kaartjes
en overlaadden me met Sinterklaas met een
heele massa mooi geborduurde dingetjes; on
jongedames uit banket- en sigarenwinkels
schonken me, haar liefste lachjes en vrien-
delykste blikken, alles om myn vrykaartjes.
Ik begon me al eenigszins trotscb aan al
dié beleefdheden to onttrekken; vooral oen
onderwyzeres maakte het me erg lastig met
porselein. Ze overlaadde me letteriyk met
theekopjes en eierdopjes, botervlootjes en
dessertbordjes. Dat alles kon ik echter nog
verdragen, maar toen ze me een paar
monsterachtige bloemvazen stuurde, die ze
me dwong op myn schryftafel te plaatsen,
waar ze algemeen opzien verwekten, vond ik
toch, dat haar vriendelykheid al te ver ging.
Ik vreosde al, dat ze me een galanterie
zaak wilde doen oprichten, toen een toeval
het raadsel oploste. Ze gaf nameiyk Fransche
les aan de dochter van een porseleinhandelaar:
hy betaalde de onderwyzeres met porselein
en zy honoreerde myn vrykaartjes met
dezelfde munt.
Myn hospita maakte een begin met de on-
aaugenaamheden, die me te wachten stonden.
Zy voelde zich beleedigd, omdat ze op een
avond een plaats gekregen had in de zesde
ry van de stalles.
Van dien avond af kreeg ik 'a morgens
koude thee en myn flesch bier was het eenige
warme, dat ik voor myn ontbyt kreeg. Vroeger
had ik in jonge haantjes en coteletten met
eieren gezwelgd. Den löden van de maand
zei ze me do huur op. Ze was steeds gewoon
geweesti dat de lui, die by haar woonden
haar netjes behandelden. Het hielp me niets
of ik al mooi met haar praatte. Ze bleef on
vermurwbaar. Gisteren nog had de onderwy
zeres in de derde ry gezeten. Zy myn
hospita had veel van me verdragen, maar
als een vrouw in haar waardigheid gekrenkt
werd, dan was alles voorby. 't Zou dus maar
het beste zyn, dat ik met don eersten
vertrok.
Ik adverteerde dus voor een nieuw kosthuis
en kreeg een heele massa brieven van mon-
schenvrienden, die genegen waren my tegen
matigen prya met open armen te ont
vangen.
Ik begon te zoeken, liep trap op trap af en
belandde eindelijk by oen weduwe met een
dochter.
Toen ik binnenkwam, zat de moeder voor
de piano, terwyi de dochter schilderde met
waterverf. Spoedig ontdekte ik, dat ze haar
gezicht ook met waterverf beschilderde, want
toen ik later met haar in nauwer aanraking
kwam, bemerkte ik, dat zo afgaf.
Het hart van de jaffrouw bleek al spoedig
overvol met gloeiend-warme gevoelens, waar
van ze heele emmers uitgoot over iedereen,
die in haar nabyheid kwam. Ik woonde er
nog niet lang, toen ik myn warme douche
kreeg on me brandde.
Ik weet eigeniyk niet recht hoe het kwam.
Het was schemerdonker in de geparfumeerde
kamer; er was vuur in den haard en in een
hoek stond een geborduurde sofa achter een
sagopalm. De mama zat aan de piano en
speelde iets van Chopin en de dochter en ik
zaten natuuriyk op de mooie canapé en
zelfs dicht naast elkaar, 't Was er ontzet
tend warm en het leek me of ik de koorts
had. Ik kwam eerst goed tot bezinning; toen
de vrouw des huizes de lampen aanstak, en
ik ontdekte, dat ik een bruid, en een witte
vlek op myn linker-mouw gekregen had. Daar
had ze met haar zachte wang gerust, het
lieve schepseltje.
'8 Avonds dronken we kwast en frambozen
limonade en ik was gelukkig. Ik dacht er niet
aan, dat ik verkocht was, verkocht met myn
zes vrykaarten! Den volgenden dag gingen
we naar den schouwburg. Dat gebeurde
voortaan vaak, maar ongelukkigerwyze kon
ik nooit met myn meisje alleen gaan. De
mama wilde altyd mee en dus moest ik
steeds een der dure plaatsen daarnaast, dik
wyis tot verhoogde pryzen, koopen. Dat liep
me leeiyk in de papieren, vooral, daar we na
de voorstelling gewooniyk in een der duurste
restaurants gingen soupeeren.
Op een goeden morgen ontmoette ik op
straat een paar van myn vrykaarten-vrienden.
Ze hadden me zoo lang niet meer gezien, en
du3 dronken we meer port en sherry dan
gewooniyk.
Ik kan 's morgens niet voel verdragen, en
toen ik thuis kwam, had ik een tameiyk hooge
kleur en was buitengewoon vriendeiyk.
„Ik heb van morgen een beetje port ge
dronken," zei ik schertsend.
„Dat kan ik zien," antwoordde myn meisje
melancholisch.
„Ik had geen lust om in een café te gaan,
maar myn vrienden drongen my er toe. Het
waren een paar jongelui, die wel eens vry
kaarten van my krygen."
Myn meisje stond op en streek liefdevol
myn knevel weg, om me te kussen,
„Beste jongen, je hebt zooveel onaangoJ
naamheden met die kaarten. Geef ze my,
dan leen ik ze slechts aan onze intiemste
kennissen. Dat zyn allemaal nette menschen,
die er geen misbruik van zullen maken."
Dankbaar legde ik de kaarten in haar lieve
hand en zag ze nimmer terug.
Ik wist wel, dat myn meisje van goede
familie was, maar dat die familie zoo groot
was, daar had ik geen vermoeden vaü.
Mfin meisje zorgde voor de kaarten, die
van nu af altyd op sjouw waren.
Aan myn kennissen werd natuuriyk niet
meer gedacht, en do groeten myner vrienden
werden steeds koeler.
De onderwyzeres deed een vergeefecht
poging om aan de nieuwo godheid te
offeren.
Ze bracht myn meisje een bezoek, met
een kruier, die een compleet waschstel mee
sleepte.
„Dat kan u te pas komen, als u trouwt,"
zei ze met een welwillend lachje.
{Slot vólgt.)
