N°. 12 93
Dinsdag 3© November.
A6. 1899
$eze gourant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zen- en feestdagen, uitgegeven.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DEZEB COUBAOTt
Voor Lolden par'8 maandoe a f 1.10.
Franco per post 1.40.
afzonderlijke Nommers 0.05.
PBIJS DEB AJJVEBTEirnËWt
Van 1—0 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17J. örootore
letters naar plaatsruimte Voor het Incasseeren buitoo de stad
wordt f 0.06 berekend.
Tweede Blad.
De oorlog tussclion Engeland cn Transvaal.
De heer J. G. Wbiteley, voorzitter van
het Internationaal Congrea voor de geschie
denis der diplomatie, oordeelt in een kort
artikel in het Amerikaansche maandschrift
„Forum" over het algemeen ongunstig over
tie aanspraken van Engeland in Transvaal.
Zelfs in.'ien Engeland kon bewijzen, het pro
tectoraat uit te oefenen over de Transvaal,
jechryffc bij, volgt daaruit nog niet, dat de
Britsche regeering het recht zou hebben,
voor de Uitlanders op te treden. De Trans-
taal worstelt voor haar bestaan zelf. Het
'gevaar voor een inval der mijnwerkers is
even groot alsof een inval van gewapende
lieden dreigde; want het is precies hetzelfde,
of uw regeering omvergeworpen wordt door
een troep ruiterij of do:>r uitheemsche kiezers.
De slotsom van den heer Whiteley luidt:
„De opvatting «ener overeenkomst wordt
hoofdzakelijk bepaal J door de bedoelingen der
partijen. Het schijnt, dat by de Londensche
'Conventie de hooge cootracteerende partijen
bedoelden, de Transvaal tot een halfzelfstan
jdigon staat te maken, met een beperkte macht
Wat het sluiten van verdragen betreft, maar
vry van inmenging in zyn binnenlandsche
eaken. Het schynt derhalve, dat Engeland
'niet het recht heeft, eenige verandering van
tie kieswtt of van eenigen anderen inwendigen
'maatregel te eischen |in de Z.-A. Republiek."
"Wanneer er inderdaad een opstand broeit
'onder de Hollanders in de Kaapkolonie,
■wordt dit zeer zorgvuldig geheim gehouden
'door de censoren te Kaapstad. Er lekken
wel berichten uit, maar deze zien er nogal
onschuldig uit en kennen-aan de beweging
slechts een plaatselijk karakter toe. Of daar
achter niet meer steekt, zjI de tyd moeten
leercn. Uit de groote ter.iiwilligheid, waar
mede de Afrikaanders in de ingelyfde streken
zich aan het gezag der Boeren hebben onder
worpen, blykt wel, dat Engeland niet op den
steun der Kaapsche Boeren behoeft te rekenen.
Het te Weenen verschonende „Fremden-
Matt" is van oordeel, dat een opstand der
Holland rs in Zuid Afrika tot de mogeiyk-
hedon zou gaan behooren, als Ladyamith zich
moet overgeven en Pietermaritzburg met Dur
ban genomen worden.
Volgens een schryven van generaal Joubert
aan do „Deutsche Ztg." uit het kamp voor
Ladysmith den 27sten October verzonden,
schynt Joubert nog eens de uitrustingen
van Transvaal sedert Jameson's inval en de
sterkte det Engelsche troepen te hebben be
sproken, ea zegt dan:
„De verdedigingsoorlog, waaraan in afzien
baren tyd nog niet behoeft te worden gedacht,
levert grooter voorieelen op dan de aanvals
oorlog. Op de hooglanden van Transvaal en
den Viyitaat zyn wy thuis. Daar zal een
guerilla oorlog worden gevoerd, dien de En-
gelschen slechts enkele maanden kunnen
volhouden.
„Reeds nu staan de Boeren mot 50,000 man
la het veld, zoolat wy in hot geheel niet
behoeven te rekenen op den opstand der
Kaapsche en Natalsche Boeren. Wanneer
echter de Engelschen voortgaan de Kaffers
nog meer tegen de Boeren op te hitsen en
in den stryd tegen ons gebruiken, dan is
een opstand van het geheelo Afrikaanderdom
zokcr."
De verkenning van generaal French uit
Nauwpoort, waarover nogal,ophef is gemaakt,
heeft tlykens een telegram aan de „Daily
Telegraph" niet veel om het lyf gehad.
„De troepen waren per trein vervoerd tot
by Arundel, waar zy uitstapten en voorzichtig
oprukten naar een kopje, rechts van de
fpcorlyn.
„Op Git oogenblik werden schoten gehoord
in de richting van het kopje. De troepen
kregen bevel in den trein te stappen en
toen dit was geschied, stoomde deze lang
zaam terug. De vyand was uitstekend ver-
torgen achter do heuvels en was volkomen
onzichtbaar."
Ziedaar de „verkenning" van generaal
French, waar y by nog drie gekwetsten
kreegl
De Boeren beproefden den trein den terug
tocht af te snyden, maar waren daarvoor te
laat ter plaatse. Een afdeeliog cavalerie be
lette de volvoering van bet plan.
Hoe generaal French na dezen tocht mede-
dèelingen kon c'oen over de sterkte en de
positie van den vyand is een raadseL
De Londenscbo dagblad correspondent
Winston Churchill, zoon van lord Churchill,
die by Chieveley door do Boeren krygsge-
vangene is gemaakt met do troepen uit den
daar vernielden gewapenden trein, is te Pre
toria door een correspondent geïnterviewd.
Over de gevangenneming zelf vertelde hy
geen nieuws. H(j verzekerde echter, dat alle
mannen de krygsgevangenen beleefd en met
eerlied behandelden. Ook over de behandeling
te Pretoria beeft by niet te klagen.
Uit zfjn gesprekken met de Boeren deelde
by nog mede, dat onder de Burgers op het
oorlogsterrein, ondanks hun groote ontbe
ringen, een uitstekende geest heerscht. Zy
zyn vastbesloten den oorlog tot het einde
vol te houden; de heer Churchill verwacht
op grond daarvan dan ook geen spoedigen
vrede.
Volgens een depeche aan de Parysche
„Tempa" uit Londen, zyn de Boeren ook
gekant tegen schorsing van de vyande-
lykhedeD, want deze zou ten gevolge hebben,
dat men Engeland den verloren tyd weer liet
inhalen.
En te Beriyn komt men, biykbaar uit ge
zaghebbende bron, met kracht op tegen alle
beweringen, die opduiken, volgens welke het
bezo.k van den Keizer te Windsor gediend
zou hebben voor nieuwe politieke onderhan
delingen en overeenkomsten, en verzekert
men, dat de ontvangst van en de gesprek
ken met de Engelsche ministrs niets dan
natuuriyke beleèfoheclen zyn geweest.
Daar de Afrikaander Van Rensburg aan
de Kaap in hechtenis is genomen en men
dreigt hem als opstandeling terecht te laten
stellen, heeft do commandant Grobler van de
Oranje-Vrystaters te Colesberg zes Engelschen
laten vatten en te Kaapstad laten weten, dat
hy die zou terechtstellen als Van Rensburg
ter dood werd gebracht.
Het gerucht gaat, te Kaapstad, dat de Boeren
in de Kaapkolonie de spoorwegbrug tusscben
Rosmead-Junction en Middelburg hebben ver
nield, met het doel het voortrukken der
Engelschen uit Port-Elisabeth te beletten.
Uit Durban wordt geseind, dat generaal
Buller aldaar Zaterdag-avond aankwam en
onmiddellijk de reis over land voortzette ia
den salonwagen van den gouverneur; een groote
menigte was onder groot enthusiasme tegen
woordig by aankomst en vertrek.
Het volgende telegram is te Pretoria uit
het hoofdlager ontvangen van 24 dezer: Het
garnizoen te Ladysmith is merkwaardig stil.
Het geschutvuur van heden werd nauwelyks
meer beantwoord. De ballon slygt niet langer
op. Het derde grooto kanon, dat de Boeren
„Suzereiniteit" hebben gedoopt, wordt van
daag in positie gebracht. Duitscbe officieren
zyn gisteravond aangekomen. De bevelhebbers
van de Boeren denken, dat zy in bet einde van
deze week Ladysmith ten val kunnen brengen.
Er woedde gisteravond een zwaar onweer. Vier
Boeren, die de wacht hielden by een kanon,
werden ernstig getroffen door den bliksem.
Uit Pretoria wordt van 23 dezer gemeld,
dat daar bericht was ontvangen van de Boeren
ten zuiden van Ladysmith, dat generaai Joubert
verscheidene granaten beeft geworpen in het
Engelsche kamp by Estcourt zonder antwoord
to krygen. Het boet, dat de iDwonars Est
court verlaten.
Ea toch loopt to Kaapstad volgens de
„Evening News" nog altyd bet gerucht, dat
Joubert zou gedood zyn cn wel door het
springen van een der Boerenkanonnen, maar
men hecht er geen geloof aan
De byzonderheden over den stryd by Bel
mont in de Londensche bladen brengen nog
niet voel nieuws omtrent het verloop van
het gevecht. De macht der Boeren wordt
opgegeven als ten minste 4000, wat niet zoo
heel waarschyniyk is, want de hoofdmacht
van 5000 man staat aan de Modderrivier.
De „Daily News" geeft van de bestorming
van de derde stelling der Boeren de volgende
bescbryving
„In de derde stelling bielden de Boeren
het bardnekkigst stand. Zy klemden zich
aan den bodem vast, zy overgoten onze
mannen met een regen van kogels. In odzo
ryen vielen zy snel opeen, de eene officier
voor, do andere na werd door het moordend
lood getroffen, maar het werk moest gedaan
worden.
„Voetje voor voetje, langzaam, maar on
wrikbaar, ging de infanterie voort tot den
vo;t van het kopje. Toen stormden de sol
daten m6t sproDgen cn juichend voorwaarts
tot den kop. De vyand week en vluchtte,
veel dooden en gekwetsten achterlatend."
Lord Methuen achtte het toen genoeg voor
dozen dag. De vierde stelling, welke de Boe
ren, volgens de Kaapscho „Evening News"
onmiddellijk na hun terugtocht uit de derde
innamen, het by, naar het schynt, onaangotast.
Dat is dus de schitterende overwinning,
waarmede de Koningin per telegram b:ar
soldaten heeft gelukgewenscht, het volkomen
succes, dat generaal Metbuen aanleiding heeft
gegeven een snorkende legerorder uit te
vaardigen.
De correspondent van de „Daily Chronicle"
te Belmont meldt, dat generaal Methuen tevens
aan den bevelhebber der Boeren het volgende
schryven heeft gezonden:
„Ik verzoek u uw gewonden te bevelen
voortaan niet op onze officieren te schieten.
Tevens waarschuw ik u geen dum-dumkogels
te gebruiken, noch verraderlyk de witte vlag
op ta steken."
Deze brief werd geschreven naar aanleiding
van de volgende feitenLuitenant Bluydell
werd doodgeschoten door een gewonden Boer,
dien hy wilde helpen. De Boeren staken in
de tweede stelling de witte vlag op, maar
schoten op de Engelschen, toen dezen zich
daarop bloot gaven. Alle Britsche corres
pondenten verzekeren, dat dit tweemaal
plaats had.
De Kaapsche „Evening News" meldt verder,
dat naar luid van berichten uit goede bron
by Belmont dertig Boeren werden gedood,
zestig gekwetst en twintig gevangengenomen.
De Boeren hadden den tyd het grootste deel
van hun koren weg te voeren, terwyl het
commando, dat de laatste stelling v. rdedigde,
de Engelscbe troepen bezig hield. Na den
torugtocht verwyderde dit commando zich in
galop, zyn laatste stelling on'ruimend, die
coor de aanvalscolonne verlaten W6rd gevonden.
Evenals te Glencoe (1) namen de Boeren meer
naar achteren e.n nieuwe stelling in, gereed
om een omsingeling uit te voeren, als lord
Methuen zyn succes had willen voltooien.
Te Lorenco-Marquez is een ttlegram van
Pretoria van 23 November ontvangen, mel
den e, dat daar een bericht is ingekomen, dat
Donderdag ten zuiden van Kimberley een
hevig gevecht plaats had tusschen de Vry
st iatsche Boeren en, waarschynljjk, de Britsche
colonne, dia van de Oranjerivier tot ontzet van
Kimberley was opgerukt.
Officieel wordt uit Kaapstad meegedeeld, dat
generaal Methuen heliographischc gemeenschap
met Kimberley heeft verkregen.
Q-ueenstown, 25 Nov. (lï. ODe burge
meester van Burkley East kwam hier aan, ver
meldende, dat laatstleden Woensdag 70 wel
bekende Boeren van Barkley East het magazijn
aldaar in beslag namen en zich meester maakten
van 300 Martini-geweren en 4000 patronen.
Des avonds kwamen 130 Vrystatcrs aan,
waarbij de opstandelingen zich onmiddellijk
aansloten.
Kaapstad, 26 November. De Boeren hebben
Stormberg bezet.
Durban, 26 November. Hedenochtend om
kwart voor twaalven is de telegrapbischc ge
meenschap met Estcourt hersteld. De verkonnings-
troep van Mooi-rivier is nog niet terug.
Estcourt, 26 November. Om kwart voor
eenen vanmiddag trok generaal Joubert terug
van Mooi-rivier in de richting van Ladysmith.
Londen, 26 November. Generaal Methuen
seint, dat hij gisteren bij het aanbreken van den
dag vooruitrukte en zich den weg versperd
vond door 2500 Boeren, met zes kanonnen en
twee maxims, bij Graspan. Om zes uren b
het gevecht. De Engelsche batterijen openden
bet vuur met kartetsen en zetten het voort,
totdat de heuvels waren verlaten. Daarop be
stormden de mariniers en de infanterie de
heuvels. Er werd hardnekkig gestreden tot tien
urentoen waren de heuvels genomen.
Volgens een tweede tolegram van den gene
raal trokken de Boeren terug in de richting, waar
het negende regiment lancicrs stond, om ze den
pas af te snijden.
De artillerie maakte dadelijk gebruik van den
aftocht der Boeren. In het begin van het gevecht
vielen vijfhonderd Boeren de Engelsche achter'
hoede aan, maar de gardebrigade 9loeg ze terug
en beschermde de flanken.
De marine-brigade legde groote dapperheid
aan den dag en leed groote verliezen. Bqzonder
heden zijn echter nog niet bekend. De Boeren
gaven blylc van de grootste hardnekkigheid en
moeten veel geleden hebben. Zoover de generaal
wist, wareD er 20 begraven, nog 31 gesneuveld
en 48 gekwetst. Op één punt vonden de Engel
schen 60 paardenlyken.
Volgens Methuen's derde telegram zal het
leger een dag in Graspan blijven, om uit te
rusten en zijn mond- en schietvoorraad tc her
nieuwen. Het is bereid en in staat om alle
moeiljjkhedeu te trotseeren.
In het gevecht van Donderdag zqn, zoover
Methuen weet, 81 Boeren gesneuveld. De Eugel
schen verbrandden 64 wagens van de Boeren en
jmietigden 750 granaten, 50,000 patronen en
een groote hoeveelheid kruit. Do artillerie van de
Boeren werd gecommandeerd door majoor Al-
brecht, maar de opperbevelhebber was De la Rey.
Lord Methuen heeft dus op eveo 12 kilo
meter ten Noorden van Belmoot (aan de
Westgrens) alweder aan de voorhoede van het
Boerenleger slag mosten leveren. Terwijl hy
Donderdag op do Boeren een „schitterende
overwinning" behaalde, was hy Zaterdag met
zyn vliegende colonne reeds twaalf kilometer
verder naar Kimberley opgerukt en moest
daar weder vechten tegen den verslagen
vy.^nd van Donderdag, oie ditmaal nog hard
nekkiger zyn stelling verdedigde. Lord
.tbuen - of de censoren te Londen - zyn
dan ook, zegt het „Hol.", wat verstandiger
worden en spreken by dit gevecht niet
weder van een groote overwinning. D.iarziet
Let trouwens niet naar uit.
Natuurlyk trokken de Boeren terug, dit
maal in de richting, waarin het 9Je regiment
lanciers was opgesteld om ze teg<n ta hou
den. Het resultaat van deze manoeuvre is
tot dusver nog niet bekend. Dat zou wel eens
minder gunstig voor de lanciers kunnen zyn.
Terwyl Methuen tyd heeft gehad om de
gedoode en gekwetste Boeren, zelfs de be
graven lyken te tellen, hoeft hy niet achter
Britsche vtrliezen kunnen komen, wat
wel zoo verstaan zal moeten worden, dat ze
hoog6t ernstig zyn. Ver-icr blykt uit den
aanval op zyn achterhoede, dat de Boeren
neiging vertoonon hem van zyn basis af to
sr.yden en tusscben twee vuren te brengen,
terwyl de meaeceeling, dat hy te Graspan
rusten wil en zfjn voorraad munitie en levens-
mi Jdelen wil aanvullen, niet veel goeds spelt.
Hoe lord Mtthuen zjjn voorraden denkt te
vernieuwen, zegt hy riet; moeten ze uit zyn
kamp aaa de Oranje-rivier worden aangevoerd,
dan zullen ce Boeren, ciS" ovoral zyn en
nergens, dat niet ongestoorJ toelaten, dunkt
het „Hel."
Het wil genoemd blad voorkomen, dat na
het bericht van dit tweede gevecht de critiek
der Engelsche bladen op lord Methuen's voor
barig oprukken eer zal toe- dan afnemen.
Reeds naar aanleiding van de „schitterende
overwinning" by Belmont hebben de Britsche
deskundigen hun afkeuring niet onder stoelen
en banken gestoken.
Neemt men in aanmerking, dat lord Methuen
iinds zyn vertrek verleden week Woensdag
van het kamp aan de Oranje rivier tot Zater
dag ongeveer een dorde heeft afgelegd van den
afstand van de Oranje rivier tot Kimberley,
dan kan het garnizoen van deze stad hem
niet voor heden over een we.k verwachten
als hy zoo ver kan komen.
Mocht ce stad het niet uithouden, totdat
zy wordt Oützet, dan zullen de Boeren misschien
Rhodes toch niet in handen krygen. Volgens
Engelsche beri.hten houdt hy een gevulden
luchtballon gereed, om, als de nood dringt, weg
te kunnen komen. Als de wiad hem dan maar
niet naar Pretoria dry ft t
Uit Natal blyven de berichten schaarsch.
De bijzonderheden van generaal Hildyaro's
verkenning in ZuiJelyke richting tot Willow
Gr«nge zyn maar luttel en juist vol oende
om het denkbeeld te wekken, dat deze ver
kenning een mislukte uitval was. Generaal
Hildyard zou na een gevecht van eenige uren,
ten koste van crie doo isn eo 44 gekwetsten,
de stelling der Boeren hebben genomen, en
wel tevreden over dit succes zich met kalme
berusting wederom iu Estcourt hobben laten
opsluiten! Immers, hy zou, „na zyn do*l
bereikt te hebben", naar Estcourt zyn terug
gekeerd.
De laatste berichten zya evenmin erg be
slist. De telegrammen van Zondag uit Durban
en Estcourt doen de vraag ryzen of er soms
verband bestaat tusschen het „uitbiyven" der
bezetting van Mooi rivier, die op verkenning
is gegaan, tn bet aftrekken van generaal
Joubert?
De Engelschen blyven beweren, dat lord
Methuen by Belmont een schitterende over
winning het ft behaald. Volgens de „Evening
Standard" moet bet overwinningsbericht een
groote geestdrift te voorschyn hebben geroepen
by de „Grenadiers Guards" to Windsor, vooral
nadat majoor Aubyu een toespraak had ge
houden, waarin hy in herinnering bracht, dat
dit, in den tyd van zeventien jaar, de eerste
maal was, dat een brigade der Guards samen
gevochten had. „Het speet hem, dat zulk een
groot aantal dappere kerels ge ooi waren,
en by gaf uitdrukking van zyn sympathie
voor de gewonde kameraden, aan wie hy
een telegram had gezonden. Hy verzocht het
bataljon driemaal hoezee te roepen voor
hun dappere kameraden. Het bataljoo juiebte
onopbou elyk en het gejuich werd over de
g.-nscbe stad gehoord."
Ook elders moet het bericht der overwin
ning grooto geestdrift te voorschyn hebben
geroepen.
Voor het ministerie van oorlog te Londen
moet het Zateroag oen trefbnd tooned zyn
g weest. „Om 9 u. 45 des voormiddags had
zich een kleine menigte weenenJo vrouwen
daar verzameld, om nader nieuws te krygen
van het gevecht l y BelmODt, w.iarin de garde
brigade, hoofdzakelyk bestaande uit Londe-
naurs, tal van mannen had verloren."
De witte vlag.
Volgens de bewering der Engelschen maken
de Boeren herhaaldeiyk misbruik van de
witte vlag. In hotver die bewering juist is,
valt voorloopig nog niet te zeggen Dat even
wel ook de Eogelscben de witte vlag niet
altyd eeruierigen, heooen wy geleerd uit een
bericht omtrent het beleg van Mafeking, het-
w' lk in oen officieel bericht aldus nader
wordt omschreven:
De Rustenburg- en Marico-turgers hebben
met kanon op Maf king geschoten, doch gesn
tegenstand ondervunjen. Da commandant vaa
M-rbo heeft bet water by Mafekiog afge-
sne en Do vyand schoot niet terug, doch stak
de witte vlag uit. Een r..ppoitganger Everett
wtrd na?r het dorp gezondtn om te vernemen
ot zy zich overgaven.
Da vyand hield Everett ttrug en zon 1 zyn
eigen r^pportgangtr uit om te zeggen, aatzy
Everett als prisonnier zouden houden en om
te vragen of het water voor het dorp was
aigQsne .en en of er schansen gemaakt waren.
Zoo ja, dan zouden zy Everett als prisonnier
hou-.en. Hun rapportgaDger werd toen t9rug-
gezunden met verzoek om Everett te doen
t rugkeeren, hetgeen gebeurd is. Hy had ni.-ts
gezien, want was geblinddoekt geweest.
Gemengd. Nieuws.
Ook te Nyverdal by Almeloo is
een stroop rrsbond opgericht, waartoe reeds
20 leden zyn toegetreden. De contributie
bedraagt een dubbeltje per week. Van deze
cuntribuiiön zullen betaald worden alle boeten,
oio de leden eventueel zullen oploopen. Een
reglement is vastgesteld, waarby den leden
geheimhouding is opgelegd.
Het Parysche blad „Le Journal"
zegt, dat in „Hollandsche circussen" een
clown veel succes heeft met de volgende
grap. Vier ezels worden in den circus ge
bracht, behangen met de vlaggen van Ame
rika, Frankryk, Duitschland en Engeland.
De clown naaert den eersten ezel en roept
hupl bupl waarop do ezel rechtsomkeert
maakt on wegholt. Zoo galoppoeren de ezels,
die de Fransche, de Duitsche en de Ameri-
kaansche vlag dragen, achtereenvolgens den
circus uit. De laatste ezel, eigeniyk een
muilezel, stoort zich echter, hoe do clown
ook roept, niet aan het hup! hup! roepen.
Dan nadert de clown den ezel en fluistert
hem in het oor, hard genoeg, dat het publiek
het hooren kan: „Daar zyn de Boeren!" En
dan holt ae muilezel hals over kop weg.
Uit oen Transva a 1sch 1 ied an
den oorlog 1880/81, dat ook thans weer van
toepassing is:
Intusse skiet dio vyand nog,
Maar swakker keer op keer;
Syn range is gedug gedun,
Gedurig val daar meer.
„Gooi op jul kepsl" roep Anstruther,
Dis Britse kolonel,
„Want anders kom daar niemand uit,
Wat iets kan navertel."
Hul swaai hul doeke ia die lag
En gooi hul koppies op,
En smeek en skree: „Ons geef ons o'er^
„Skiet, skiet nio meer - 6top, etopl"
Transvaalse helde hoor die kreet
En het die vuur gestaak;
Want hul veg net alleen ver reg
En laat aan God die wraak.
Gaat telegraaf nou o'er die seo,
Van moord en van verraad,
Belaster die Transvaalss Boer
En vloek syn heldedaad.
Jul clge nasie sal tot spyt
Die lastertaal weerspreek:
En daarmee is 'n heldevolk
Genoegsaam ook gewreek.
Met leugens is die Britse volk
Nou lank geDoag bedrieg;
Nou kom die waarheid an die dag,
Hoe snood daar is gelieg.
