12 9!
Maandag SO November.
A#. 1893
$eze goarant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zonen feestdagen, uitgegeven.
Dit nornmer bestaat uit VIER
Bladen,
Eerste Blad.
ROODE KRUIS.
fliederlandsch Zuid-Afrikaansche
Vereeniging.
ÏÖ5G3.501/S.
Leiden, 18 November.
Feuilleton.
JALOERSCH.
LEIDSCH
DAGrBLA
PEIJS DEZES GOTTHAHT»
Voor Lddan per 8 maanden.
Franco per post i i r t t
Afzonderlijke Nommers
I.ft).
1.40.
a 0.05.
,1
Paus DEB ADVERT t'W'1'it.'nr.
Van r—regels f 1.06. Iodore regel meer f 0.17i. Srootar^
tetters naar plaatsruimte - Voor bot incasseeren buftaD de stad
wordt f 0.06 berekend.
61.-
10.-
5.-
145.-
7.-
4.69
Na üe opgave in dit blad van 15 dezer, ia
by den ondergeteekende nog ontvangen:
Van een armen manf 0.50
9 Ben burgemeester te Alke
made, van ingezetenen dier
gemeente
een dame, die onbekend
wen8cbt te blyven, ingeko
men by professor dr. Nolen
9 B J. M. K
H.H. studenten aan bet
Ziekenhuis, door tusschen-
komst van professor dr. Van
Iterson
den heer De Mooy te Ryna-
burg, collecte op een feest
avond ter gelegenheid van een
zilveren bruiloft
den heer Haanappel, te Noord*
wyk, gehouden collecte in de
tooneelvereeniging „Vriend
schapszin", in café „Flora"
De penningmeester van de afdeeling
Leiden en Omstreken,
J. A. F. COEBERGH.
Leiden, 18 November 1899,
Tot hedenmiddag drie uren was ons, met
het gisteren vormelde, op verschillende in-
toeken biljetten een bedrag toegezegd van
Onnooiig byna om meo te deel.n, dat wy ons
toortdurend voor de toezending van ingerulde
biljetten blyven aanbevelen.
Blanco inteeken iljetten liggen aan one
Bureel ter. beschikking.
Aan de uitnoodiging ter bespreking van het
plan of het gewenscht is, evenals te Utrecht
sa Amsterdam, ook te Leiden een vereeni
ging van nietcorpsleden op te richten, gaven
vele stuienten gisteravond in het „Hotel De
Zon" gehoor. Het woord werd gevoerd door een
lid van de Utrechtsche Studenten vereeniging.
Een corpslid verdedigds het Leidsche stu
dentencorps.
Nadat o. a. de onmogelijkheid was aange
toond, zooals ook uit antecedenten van andere
universiteitssteden bleek, dat door bespreking
met het Leidsche Studentencorps de bezwaren
van velen niet uit den weg zouden worden
geruimd, werd besloten tot het oprichten
van een Leidsche Studenten-vereening, niet
/tegen, maar naast het Leidsche Studentencorps.
Staande de vergaderiQg werd uit de aan
wezigen een commissie benoemd tot het op
stellen van reglement en statuten, welke in
een algemeene vergadering, kort na de Kerst-
vacantie, zullen worden vastgesteld.
Ook wy zyn vóór de Boeren. Ook wy
hopen op hun overwinning. Ook wy zyn tegen
de Engelschen. Ook wy zien met verlangen
de nederlaag der laatsten te gemoet. Ziedaar
hoe men van socialistisch arbeidersstanopunt
te denken heeft over den thans gevoerden
oorlog in Zuid Afrika. Vóór de Boeren, want
onaer hen bestaat een arbeidersparty, die
zich min of meer op het standpunt van de
socialistische arbeiders ten onzent gesteld
heelt, en die party is op de hand der Boeren.
Tegen de Engelschen, ten bate van de socia
listen in Engeland, in het land, dat altyd,
tot nog toe, de concurrentie heeft beheerscht,
waanoor de werklieden er achteriyk zyn
gebleven en nooit op afdoende wyze hebben
getracht hun plicht ala proletariërs U ver
vullen.
Worden de Engelschen of beter gezegd de
kapitalisten, die de ware vijanden der Boeren
en ook onze vyanden en de vyanden van
allen vooruitgang zyn, worden die kapitalisten
in dezen oorlog overwonnen, dan kan hy
goede gevolgen hebben, dan zyn de velen,
oie reeds gevallen zyo, slachtoffers, en zullen
degenen, die zeker nog vallen zullen, slacht
offers worden van het kapitaal.
Dat was het, waarop de heer F. Van der
Goes, uit Den Haag, aau het slot zyner be
schouwing over den Oorlog in Zuld-Afrika,
vooral het licht deed vallen. Die beschouwing
gaf hy gisteravond ten beste voor niet veel
belangstellenden, w. o., behalve arbeiders, ook
enkelo studenten en vrouwen, in de kleine
zaal der Stadszaal. Hy was uitgenoodigd hier
op te treden voor de onlangs opgerichte Afdee
ling Leiden der Sociaal-democratische Arbei
dersparty.
In den aanvang van zyn rede had de spr.
gewezen op de algemeene belangstelling
al bleek deze dan ook thans niet, uit zyn
gering aantal hoorders in de zaak der
Transvaalscbe Boeren; op het verschynsel,
dat men party kiest tegen Engeland en vóór
Transvaal, en ook op de oorzaak voor die
opwinding, welke allereerst gelegen is in de
onevenredigheid der partyen. Voor zoover men
niet by de zaak zelve betrokken is, hoopt
men, dat het kleine, zwakke element het van
het groote, sterke zal winnen. Een tweede
oorzaak voor de opwinding en het party-
kiezen der tourgeoisie in ons land zoowel als
in andere landen tegen Engeland is te vinden
in den concurrentiegeest: men gunt Engeland
de vette koloniale brokken niet!
Spr. bracht o. m. een artikel van het
„Exportblad" onder de aandacht, waarin de
scbryver er over klaagt, dat door het Neder-
landsche kapitaal zoo weinig is gedaan voor
Zuid-Afrika, en waarin hy de boop uitspreekt,
dat na den oorlog dat kapitaal zich meer
aldaar zal doen gelden, daar meer zal doen.
In verband hiermede, zei spr., denkt onze
arbeidersparty aan Noord-Sumatra, aan Atjeh,
al mag de burgerij het vergeten. De oorlog
daar is in menig opzicht zeer goed op één
lyn te stellen met den nu pas ontbranden
kryg in Zuid-Afrika. In Indië wordt ook goad
gevonden, evenals in Transvaal; üe diamanten
van Transvaal zyn do tabak, do petroleum,
enz. in Indië.
Spr. wen8cbte na te gaan, zonder zich te
laten meesleepen door de geestdrift voor
Transvaal van de ons vijandige klasse, om
zyn woorden te bezigen wat de stryd in
Zuid-Afrika, van socialistisch standpunt bezien,
beduidt; welke economische toestanden ver
borgen zyn achter de zichtbare politieke
bewegingen. Dat economisch motief is niet
duister: het geldt daar, in Zuid-Afrika, den
stryd om bet kiesrecht, waarvoor ook de
Nederlandsche werklieden eindelyk uit hun
l.ngen slaap ontwaken. Deze stryd voor het
kiesrecht wordt echter niet gevoerd door de
arbeiders, maar door de kapitalisten, cie in
Transvaal de onderdrukte klasse vormen en
sterk aandeel in de regeeriog verlangen te
krygen. Het gaat er tevens om de vrye be
schikking over de minerale bezitting van het
land. En nu doet het er by deze beschouwing
niet toe, dat die kapitalisten vreemden zyo,
w<mt kapitalisten zyn internationaal: men
vindt ze overal, waar wat te halen is.
In verband met zyn beschouwingen deelde
spr. eenige cyfers mee, waaruit bleek hoe
enorm het cyfer van den goudvoorraad zich
heeft ontwikkeld. In Transvaal is thans te
vinden een derde van het goud, dat telken
jare uit den geheelen aardbodem wordt gehaald,
en welke goudproductie over de geheele aarde
700 millioen gulden per jaar bedraagt.
Niet de Engelsche Regeering dus recht-
streeksch, maar wel de kapitalisten, die een
staat in den staat vormen en wier onder
danige dienaresse natuurlijk de Engelsche
Regeering als voorzeker elko dergtlyke
Regeering is, zyn de vyanden der Boeren.
Spr. sloeg dan ook non blik achter de coulissen
van bet groot kapitaal door na te gaan wat de
groote Zuid-Alrikaansche Maatschappü is en
wie daartoe zooal behooren, waaruit af te
leiden viel, dat eon échec van de „Chartered
Company" zelfs doereden van den Britschen
troon zou kunnen raken. Daarom moet de
Regeering die Maatschappy believen I
Achtereenvolgens behandelda spr. ook de
bezwaren der Uitlanders, het economisch
programma der kapitalistische klassede be
lasting; de te boogo spoorwegtarieven en de
te hooge tarieven van invoerrechten; het
dynamietmonopolie; strengere wetten tegen
do gouddieven (de kleine gouddieven, zooals
spr. ze noemde, de Kaffers, die niet geneigd
schynen te begrijpen, dat onze Lieve Heer
het goud in den bodem gelegd heeft alleen
voor menschen met een blanke en niet ook voor
menschen met een zwarte huid). Ondanks al
die bezwaren maken de Maatschappyen toch
ontzettende winsten. Eén keerde byv. 676
pCt. dividend per jaar uit.
Tegenover deze belangen der kapitalisten
staan andere belangen: die der Boeren en der
Boerenregeering. Door do Uitlanders, door de
kapitalisten zyn ook de inkomsten in de
Boerenrepubliek enorm gestegen en de
Regeeringsambtenaren hebben dat met ge.
noegen gezien en hebben zich, ondanks den
democratischen regeeringsvorm, hooge sala
rissen toegekend. Zoo is daar een stryd van
klassen ontstaan.
Daarna sloeg spr. nog een blik in den
inwendigen toestand van Transvaal, wat den
regeeringsvorm betreft, op het verloop van
den oorlog tot hiertoe, de politiek vanEugeland,
enz., bekende z«*ken, naar hy zelf toegaf, en
die daarom hi6r niet in den breede behandeld
behoefden te worden; om daarna te eindigen
in den geest van hetgeen wy, als o. i. het
belangrykste, vooropstelden.
Nadat spr. zyn rede geëindigd bad, werd
medegedeeld, dat er gelegenheid tot debat
werd gegeven, waarvan echter niemand ge
bruik maakte.
Den spreker werd vervolgens dank gezegd
on de aandacht der aanwezigen er op gevestigd,
dat hier ter stede onlangs werd opgericht een
Afdeeling van de Sociaal-democratische Arbei
dersparty; dat er gelegenheid was als lid
daarvan toe te treden; dat a. s. Maandag
over een week voor de Afd. zal optreden het
Tweede-Kamerlid mr. Troelstra, die dan spreken
zal over algemeen stemrecht, en dat by het
verlaten der zaal gecollecteerd zou worden
voor sigarenmakers, die de begins-len der
Sociaal democratische Arbeidersparty zyn toe
gedaan en lyden ten gevolge van te lage
loonen.
In de gisteravond gehouden leden-ver
gadering van de afdeeling Leiden der Neder
landsche Vereeniging tot bevordering van Zon
dagsrust werden herkozen als bestuursleden
der afdeeling de heeren ds. S. H. J. De Wolff
en H. C. Van der Reyde. Benoemd werden als
algevaardigden ter algemeene vergadering,
op 22 dezer te Gouda te houden, de heeren
C. A. Simonis en J. F. Meiners.
Naar aanleiding van de door den minis
ter van oorlog gemaakte bepalingen zal o. a.
bet regimentsvaandel voortaan in de kazerne
worden bewaard. In verband hiermede zal ae
post voor het huis van den kolonel, com
mandant van het 4de regiment infanterie,
alhier, van af heden niet meer worden be
trokken.
De bronzen medaille voor twaalfjarigen
eerlijken en trouwen dinst met brevet en
lint is toegekend en hedenmorgen uitgereikt
aan den kwartiermeester D. H. Vreedenlorg,
gedetacheerd by de Kweekschool voor Zee
vaart alhier.
De heer H. Robyn, eerste onder-
wyzer aan de Chr. School, Hooigracht, is be
noemd tot Hoofd eener Chr. School te Am
stelveen.
Ds. Koster, van Zegwaard, heeft bet
beroep naar de Geref. Gom. te Appelscha aan
genomen.
Leiderdorp. Wo nsdag 22 Nov. a. 8. zal
een collecte gebouJen worden ten behoeve
van de nagelaten betrekkingen van gesneu
velde stamverwanten in Transvaal en Oranje-
Vrijstaat.
By de plaats gehad hebbende verkiezing
werJ tot kerkvoogd der Ned.-Htrv. Gemeente
herbenoemd de beer C. Roskeslot ikU ud.i
de heeren D. Key en D. Mechelsa.
Voor de vacature ala kerkvoogd, in stede
van den heer L. Sillevis, die bedankt beoft,
moet herstemming plaats hebben tusschen
de heeren M. Splinter en G. Van der V.ik
Bouman.
N.iar mtn verneemt, wenscht de heer Bouman
niet in aanmerking te komen.
Hazerswoude. Gisteren vertoonde de dorps
straat een ongewoon schouwspel. Overal
stonden troepjes menschen, die met een traan
in 't oog de predikantsfamilie een laatst
„vaarwel" stonden toe te wuiven. Vooral op
den hoek van den Gemeeneweg was het druk,
omdat men daar de vertrekkende rytuigeo
het langst kon naüogen Alle gezlnaten waren
vertegenwoordigd. Hazerswoude verliest veel
aan hen. Ons „GoJ zegene UI" moge ben
volgen.
De hooge schoorsteen der stoomzuivel-
fabriek rookte gisteren weer voor het eerst.
In zes weken tyds was er geen vuur in oen
haard geweest, doch Vrydag middag kon men
weer met de machine karnen. Ik lieperooaa
rond en ontmoette al spoedig een der be
woners, den heer A. Dj Bruyn, die my wel
willend zyn beide ruime en welingeri hte
stallen met tachtig welgedane koeooestea
liet zien. Menig arm mensch mocht wenachen,
dat hy in zijn woning zooveel lucht en licht
had. Een gedeelte van den stal hid ter wille
van een corpulenten os, over welken ma niet
kan heenzien, als men het geluk heeft slechts
van middelbare lengte te zijn, een kleine
wijziging on:erga3n. Als mtn per fiets of
per rytuig e ns dien kant uitkomt, vtrzuime
men niet, eens een kykje te nemen in de
grootsche inrichting, die, zooals men welhcht
we^t, het eigendom is van mevrouw de
douairière W. Visser van Hazerswoude.
De Christelijke Jongelingsvereeniging zal
a. s. Donderdag, 23 November, haar tweede
lezing doen bouden. Ds. Veth<<ke, van Leiden,
beeft op zich genomen te spreken over „Iets
over de leer van het Duizendjarige rflk". De
moesten onzer zullen misschien beelwat
weten van het dierenrijk, het plaDlenryk, bet
ryk d>r natuur en zelfs van het Hemelsche
ryk (China), maar als men hun op den man
af vraagt, wat ze onder het 1000-jarigo ryk
verstaan, geen voldoend antwoord kunnen
gevtn. Voor dia allen bestaat er nu tegen
betaling van tien cents de gelegenheid om
hun kennis op uit punt uit te breiden of te
bevestigen.
Een zoer kalme fietsrffder werl Donderdag
morgen omgeworpen door eenige kiodoren,
die, stil voor het schoolhek staande, zich eens
klaps omkeerden en het rywiel omverliepen.
Aan hot gejammer der kleinen zou men ge
zegd hebben, dat ze ernstig letsel bidden be
komen, doch het liep best af. De moeder van
een der lichtgekwetsten spr-k na gron ig
onderzoek den sportman vrij Andrre moedtrs
en vaders mogen hieraan een voor >eeld riemen!
Het depot van ons bybelgenuotschap is
tydel\jk overgebracht naar den heerN. Van den
Toorn Sr. Zy, die voor weinig geld bybels
willen koopso, kunnen voorloopig daar terecht.
29)
„En toch ben ik voornemens myn plan
door to zetten. De verlokking is te groot, nu
ik eenmaal zoo ver ben."
„Als ge morgen by my komt, zal ik u de
hewyzen leveren, dat in de laatste jaren
reizigers eenvoudig spoorloos verdwenen zyn,
zonder dat het der Engelsche Regeering gelukt
is de daders te ontdekken. Kom morgenochtend
ep myn bureau. En ik hoop ook u - vervolgde
hy tot Dorita en uw eebgenoot morgen als
myn gasten by my te zien. Myn vrouw zal zich
zeer verheugen u te leoren kennen. Ik woon
in oen gindsche villa, aan den voet van dien
'Lc-uvel."
En spoedig daarop nam lord Harray afscheid.
Den volgenden dag begaven Erwin en Hans
en Dorita zich op het bepaalde uur naar de
villa van lord Hairay, welke niet alleen heeriyk
gelegen, maaï tevens prachtig ingericht was.
Zy werden in het salon gelaten en wachtten
op de komst van mylady. Erwin vooral was
in gespannén verwachting, want hy had niet
gedacht, dat zyn vriend ooit zou trouwen.
Lord Harray had zyn vrienden even alleen
gelaten, daar iemand hem noodzakeiyk spreken
moest, en had gezegd, dat mylady wel dadeiyk
zou verachynen. Inderdaad werd spoedig daarna
de portière teruggeschoven. Baron Erwin
sprong op om de erlTganoote van zyn vriend
te begroetoD, m.ar by heb zien der slanke
gestalte, die den drempel overschreed en door
Hans en Dorita met een kreet van verwondering
werd begroet, bleef hy als vastgenageld staan.
Het was Ella.
De donkere blos, die oen oogenblik haar
gelaat gekleurd had, maakte plaats voor een
doodeiyke bleekheid. Ook zy verroerde zich
niet en staarde Erwin aan. Haar knieën knikten
en zeker zou zy op den grond gevallen, zyn
indien Dorita niet vol vreugde op haar was toe
gesneld en haar armen vast om haar heen
had geslagen.
„Ella, myn lieve, goede, mooie Ellal"
Langzamerhand keerde Ella's kalmte terug.
Hartelyk beantwoordde zy Dorita's kussen, en
reikte toen eerst Hans, daarna Erwin de hand.
Was dat zyn kleine Ella?
Zy was nu ongeveer nogontien jaar, maar
de ernstige blik, de zekerheid in houding en
bewegiDgen doden haar veel ouder schynen,
maar dat was immers geen wondert Zy was
oen gehuwde vrouw, de gemalin van lord
Harray I
Maar waarom kon hy een gevoel van bitter
heid niet onderdrukken? Een gewaarwording
als ware hem door haar huweiyk een persoon-
ïyke beleediging aangedaan, joeg hem een
blos van toorn naar de wangeD. Maar dat was
belacheiyk! Lord Harray was een zeer goed
menscb, hyzelf droeg hem do grootste achting
toe, hy bezat een groot fortuin en bekleedde
een aanzieniyke betrekking. Wat kon hy meer
voor Ella wenschen?
Daar deden een paar woorden van Hans
oen licht over do zaak ophaan.
„Ik' wensch u van harte geluk, mylady,"
begon hy.
Verwonderd zag Ella hem aan. Mylady? Op
eens kwam er een geheele verandering in haar
gelaatstrekken. De ernstige vrouw maakte
plaats voor het vroolyke jonge meisje, kuiltjes
kwamen in haar wangen, en den arm in dien
van Hans stekend, sprak zy lachend:
„Maar, oom, hoe hebt u een oogenblik kun
nen denken
De verklaring werd afgebroken. Een zeer
tengere, bleeke dame, die zeker ver boven de
veertig was, trad binnen.
„Mylady," fluisterde Ella haar oom Hans
in het oor en trad ter zyde.
Terwyi de echte Mylady Harry haar gasten
welkom heette, sloeg Ella haar vrienden kalmer
gade, maar toen zy Erwin's blik ontmoette,
sloeg zy verschrikt de oogen neer.
Hy was dus nog steods vertoornd op haar.
Tooneelen uit het verleden rezen weder voor
haar geest op en deden den glimlach op haar
lippen besterven.
Lord Harray trad binnen en tegeiykertyd
kwam de knecht zeggen, dat de spyzen opge
dragen waren. Lord Harray bood Dorita den
arm en Erwin haastte zich Mylady naar tafel
te geleiden.
„U bent niet meer boos, nietwaar, oom
Hans?" vroeg Ella, haar handje op den arm
van haar voogd leggend.
„Ik geloof, dat, al waart ge ook zonder
myn medeweten en toestemming de vrouw
geworden van lord Harray, ik je dat niet
kwaiyk had genomen," antwoordde Hans.
Aan tafel zat by weer na sthaar en hy ver
telde haar de treurige reden van hun reis.
„Nu, beste vriend," wendde zich lord Harray
aan het dessert tot Erwin, „ge hebt dus toch
besloten het onherbergzame China den rug toe
te wenden? Het doet my werkeiyk genoegen,
dat ik u van uw plan heb kunneD afbrengen.
Nietwaar, hetgeen ik u vanmorgen verteld
heb, is niet geschikt om sympathie voor de
Chineezen te krygen? En waarheen denkt ge
u nu te begeven?"
„Voorloopig sluit ik my voor drie weken aan
by myn familie, die Japan gaat bezoekeD."
„Dat treft uitstekend! Ik hoop binnen drie
weken hier klaar te zyn, en daar u hier
sprak hy tot Hans over drie weken, laten
we zeggen vier weken, terugkeert naar Europa,
zouden we samen kunnen reizen. Als we nu
eena afspraken over een maand elkander in
Nagasaki te ontmoeten?"
„Uitstekend," antwoordde Hans.
„En u?" vroeg mylord aan Erwin.
„In Nagasaki zal ik dan afscheid van u
nemen. Ik biyf in Oost-Azië, maar wat ik
doen zal, hangt van verschillende omstandig
heden af."
„Nu, iu Nagasaki spreken wy elkander dus
nader, vriend. Mylady en ik zouden zoo
gaarne in uw gezelschap een deel van Duitsch*
land leeren kennenvooral do Ryn trekt ons
byzonder aan. En dan nemen we u mee naar
Schotland. U kent Schotland nog niet? Dan
moet ge u door mylady oen beachryviog laten
geven van al de heeriykheden."
„Ik heb myn land zeer lief," sprak mylady,
„maar ditmaal had ik byzonder weinig lust
het to verlaten, omdat miss Ella zoo gaarne
wilde blyveD."
En nu vertelde Ella met schitterende oogen
van al de heeriykheden van lord Hurray's
kasteel.
De „Electra" had vroeg in don morgon do
haven van Nagasaki verlaten. Zy verwijderde
zich meer en meer van de kust, die achter
een dunnen nevel verborgen lag. Da passa
giers hadden op het dek ontbetöD. De dag
beloofde zeer schoon te worden. Ru3tig gloed
het schip over de golvon.
De Electra" was een Duitsch schip, dat
tusschen Shangai en Hamburg voer.
Een tengere gestalte in Japansche kleeder-
dracht leunde over de verschansing. Het lieve
gelaat was naar het langzaan verwyderde
land gericht en zy was zoo diep in gedach
ten verzonken, dat zy niets boorde van het
levendige gesprek, dat tusschen de passagiers
werd gevoerd.
Een mannenarm legde zich om de slanke
gestalte en een diepe stem vroeg zacht:
„Waaraan denkt myn Dorita? Heeft zfj
heimwee?"
Dorita zag glimlachend tot den man op, die
zulk een teederen klank aan zyn stom gaf,
wanneer hy tot *yn beminde gade sprak, en
antwoordde:
„Neen, Hans; ik dacht er over na, wat er
van my geworden zou zyn, indien niet hot
tooval je in mijn vaders huis had gebracht.''
(Wordt varvlgcLS
