H\ 12179
Maandag O November.
A*. 1899
Dit nommcr bestaat uit YIEB
Bladen.
DE BIOGRAAF
Scderlaudsch Zuid-Afrikaansche
Vcreenigiug.
-
Leiden, 4 November.
Feu-illeton.
JALOERSCH.
LEIDSC
PBJJS DEZKU GOUBAKT»
Voor Lddao par 8 maandoo. 1.10.
Franco per postr a 1.40.
AJzondorHjke Nommers 0.05.
<Qousant wordt dagelijks, met uitzondering
van <Zon- en feestdagen, uitgegeven.
PRUS DER ADVERTMN'I'I
Van 1 -0 rogels f l.Oö. Iedere regel meer f 0.17J. Qrootor^
letters naar plaatsruimte Voor hot incasseoren bulten do etêd
wordt f ü.06 berekend.
Eerste Blad.
komt half November weer in de Gehoorzaal!
Etnigen tyd geleden hebben wy een contract
afgesloten met de Nederlandsche Biograaf-en
Mutoscope Maatschappij te Amsterdam, waarby
tÜ zich verbindt tot het geven van vier
voorstellingen in de Stadszaal, terwijl de heer
kapelmeester der dd. Schutterij zich bereid
heeft verklaard de verschillende voorstellingen
wederom met opgewektemuziek te-begeleiden.
Hiermede raeenen wij aan veler wensch te
voldoen. Vooral voor bei, die zich de vorige
maal goen plaats konden veroveren, zal dit
oen welkom bericht zijn, daar zy thans caar
toe In de gelegenheid worden gesteld. Zy
doen echter wèl met niet tot het laatste
oogenblik te wachten.
Tot hedenmiddag drie uren was ons, roet
het gisteren vermelde, op verschillende in-
teekenbiljetten een bedrag toegezegd van
f4741.741!,.
Onnoodig bijna om mee te deel n, dat wy ons
voortdurend ook voor de t09zendlng van Inge-
vulde biljetten bly'ven aanbevelen.
Blanco inteekentiljetten liggen aan ons
Bureel ter beschikking.
Ofiloiëele Rennisgevlngnn.
Burgemeester en WethofiftHya, v»o loeiden,
Qez:ei art. 6, letd &liuei, der Hinderwet;
Brengen bg deze ter algomeono kennis, dat door
Ben op heden vergunning ia verleend oao P.
8T0EKE en rechtverkrijgenden tot het oprichten
van een matJufuciuurTerverü in het perceel Jan-
VO.Bensteeg No. 38, uitkoxende in de Qrntterspoort.
Burgemeester eu Wethouders Toornoemd,
Leiden, F. WA8, Burgemeester.
Nov. 1699. VAN HEY6T, Secretaris.
Uitgeleide gedaan door een groot getal
hunner vrienden en kennissen, zijn heien
middag de heeren W. E. Bok, J. S. Smit en
N. J. Smit naar Transvaal vertrokken.
Toen de trein zich in beweging stelde,
werd met ontblooten hoofde en uit volle borst
het Transvaalsche Volkslied gezongen, hetgeen
het afscheid treffend en het oogenblik zelf
eDthou8iastisch maakte.
Dooderdag-avond bad de laatste repetitie
plaats van bet Oratorium „Abraham," dat
Maandag, Dinsdag en Woensdag in de Stads
zaal wordt ten gehoore*gebracht met twaalf
groepen levende beelden. Die repetitie voor-
j spelt een groot succes voor de uitvoering, zoodat
wy velen een dienst meenen te bewyzen door de
aandacht nog eens op achterstaande advertentie
te vestigen. De groepeering der beelJen c-n de
levering der kostumes is weder toevertrouwd
aan den beer Markwitz, uit Duisburg, die op dit
gebied reeds lang bewezen beeft een meester
te zyn. Naar wy vernemen, zullen zy niet
minder fraai en indrukwekkend zyn dan het
vorige jaar by de opvoering van bet Oratorium
„De H. Elisabeth". Een druk bezoek wtnschen
wy de onderneming toe. Evenals vroeger komt
de op rengst geheel ten bate van liefdadige
doeleinden.
Op de achttiende lyst van de 21ste
jaarcollecte voor oe Scholen met den Byuel
komen o. a. voor: Rynsburg met Valkenburg
met f 201.
De heer Kool, onlaDgs benoemd tot
organist te Voorourg, beeft die betrekking
wetr neJer^elegd wegens zyn aanstelling tot
organist te Feyenoord. In zyn plaats is benoem i
de hoer A. Alt Wigleven, aie. by het op 21
September gehouden vergelijken 1 examen
slechts één punt met den heer Kool verschilde.
Dj by het 4do regiment infanterie over
geplaatste 2de luitenants J. H. Salomon, van
het 3de, en A De Bruyn, van bet 7de
regiment'infanterie, zyn door den regiments
commandant ingedeeld resp. by de 1ste en
3de copopagnie van het 1ste bataljon te Delft.
Beroepen is by de Ne j,-Hervormde G.m.
te Waarder c. a. de heer C. Heemskerk, cand.
te Ter-Aar.
Door w'ylen mejuffrouw A. A. Van ter
OudermeuliD, onlangs ovtrleden te Apeldoorn,
is aan de Vereenigiog tot christelyke verple
ging van bedelaars en landloopers „Het Hooge-
land" te Beekbergen, een legaat, groot f 500,
vermaakt. Dit is het eerste legaat, dat de ver-
eeniging ontving.
Het Museum van Kunatnyverheid te
Haarlem werd gedurence de afgelojpen maand
October bezocht door 1051 personen, terwyl
uit de aan hbt Museum verbonden toekery
138 boek- en plaatwerken Verzonden werden.
Op het einde der maand November zal van
wege het Museum in Zutfen een tentoon
stelling, betrekking hebbende op de versierende
kunst-n, alsook op verschillende kunstambach
ten, gehouden worden.
De opmerking is gemaakt, dat de ver
schillende Roo.e Kruis-ambulances vry laat
op het oorlogsterrein zullen verschijnen,
misschien eerst wanneer nog honderden zyn
gewond of wanneer de oorlog is beëindigd.
Van bevoegde zyde wordt „Het Vad." er op
gewezen, dat de Europeesche ambulances de
beste di* nsten zullen kunnen bewyzen by
do talryke na-operaties. Vandaar dan ook,
dat men in ons land zoowel als elders, een
beroep heeft gedaan op de uitnemendsten
onder de chirurgen om de expeditie mede te
maken.
De voorzitter-penningmeester van het
hoofdcomitó van het Ned. Roode Kruis ver
zoekt mede te deelen, dat het bericht in een
der dagbladen, als zou er reed6 f 150,000 in
de algemeene kas van het Roode Kruis zyn
gevloeid, volkomen onjuist is. Tot op dit
oogenblik hebben de ingezondon bijdragen
nog niet het derde van die som bereikt.
Omdat verschillende brieven, wegens
ge rekkig a.res, vertraging in do bezorging
vinden, wordt medegedeeld,, dat alle aan
vegen van belanghebbenden naar bet lot
van in Zuid-Afrika strydende landgenooten
of vroegere landgenooten te richten zyn aan
den heer J. De. Qraeö, Warmoesstraat 171
Amsterdam, secretaris van de commissie van
informatie. De aanvragers hebben geenerlie
kosten te vergoeden.
By den bidstond in de Groote Kerk te
's-Gravenhage voor onze stamverwanten in
Zuid-Afrika is f 442 65 en een paar gouden
oorringen gecollecteerd.
Het Provinciaal Kerkbestuur van Zuid-
Holland heeft zijne goedkeuring gehecht aan
de instelling van eene dertiende predikants
plaats voor de Ned. Rcrv. Gemeente te
's Gravenbage.
De aan de Staten van Zuid-Holland
voorgestelde wijziging der waterecbapsrege-
ling op IJselmon.e betreft bet maken van
een nieuwe waterkeering voor rekening van
het waterschap de Ou ie en Nieuwe Maas-
oyken vóór het land van Rboon.
Voor een proefneming ttr verbetering van
den weg tusschen Bergschenhoek en Hillo-
gersberg, overeenkomstig aanwyzing van den
hoofuingenieur van den Provincialen Water
stad, waardoor op kleine schaal een proef
kan worden genopaen met twee werkwyzen,
worut aan de Provinciale Staten voorgesteld
f 1200 te bestemmen.
De tentoonstelling en verkoop van kunst
werken van de le-en van „Pulehri Studio"
te 's Gravenbage ten behoeve van het- fonds
vuor het ge ouw in het Lange Voorhout zal
plaats hebben na sluiting der eere tentoon
stelling (Jacob Maris). De sluitingsdag, aan
vankelijk op 15 Nov. bepaald, zal dienten
gevolge- iets later plaats hebben.
Jhr. Van der Wyckr afgetreden landvoogd
in Indié, wordt a. s»_ Woensdagochtend te
's-Gravenhage verwacht te 10 u. 27 m.
Hollanische Spoor.
In de provincie Zuid-Holland werd in
1898 geheven aan weg- en watertollen
geon Rykstollen zijnde een totaal bedrag
v*n /214,060.09s.
Naar het „Hbld." verneemt, heeft ook
de heer N. Ypes, arts, officier van gezondheid
van het Ned.-Ind. leger, met verlof hier te
lande, zich beschikbaar gesteld om als leider
op t? tredon eener eventueel door het RooJe
Kruis naar bet oorlogsterrein in Zuid-Afrika
uit te zendon ambulance. Genoemde arts zou,
mocht men van zyn diensten als zooJanig
gebruik willen maken, een verlenging van
verlof buiten bezwaar van 's Ryka schatkist
trachten to erlangen.
De 1ste luit. J. A. N. De Laruwiero
Kraat, van het 2de reg. inf., is eervol ont
heven van zyn detacheeriog by de hoogere
krygsschool te 's-Gravenhage, en overgeplaatst
by het 4de reg. inf. te Delft.
Op de te Amsterdam gehouden alge
meene vergadering van d-.n „Nationalen Bond
voor Vreemdelingenverkeer" werd Haarlem
aangewezen als plaats der volgende vergade
ring en bleek uit de jaarverslagen, dat het
aantal afdeelingen met twee vermeerderd was
en dat in kas is een batig saldo van f 85 84.
Als bestuursleden werden verder herkozen
de heeren mr. Joh. M. Jolles van -AmsterJam
en A. Van Eysden Jr. van Utrecht. Gekozen
werd als bestuurslid dr. H. D. Tjeenk Wil
link van Haarlem.
Het aantal afdeelingen vermeerderde met
twee, nl. Wageniügen en Katwyk.
Noordwyk wenschte meer reclame in bui-
tenlandscho bladen.
Nadat de heer Martin Wolff, van Amster
dam, had gesproken over oprichting van een
centraal-bureau voor inlichtingen ten di.nste
der vreemdelingen, werd besloten, dat de af-
deeling AmsterJam te dezer zake een nader
ooderzoek zal instellen. Later zullen dan juiste
voorstellen worden ingediend.
Nog werd besloten den heer P. De Graaff,
van Groningen, die als bestuurslid was cfge
treden en veel voor den Bona bad gedaan,
tot eerelid te benoemen, waarna de vergade
ring werd gesloten.
Naar wordt verzekerd, is de quaestie
van het to-laten van het vertrek eener la ing
dynamiet voor Engelsche rekening naar Zuid-
Alrika uit Rotterdam officieel by het Depar
tement van Buitenlandsche Zaken aanhangig
gemaakt.
Door het Prov. Kerkbestuur van Drento
zyn tot de Evangeliebediening in de Ned.-
Herv. Kerk toegelaten de heeren H. C. Hoger-
zeil, W. Jongebreur, J. K. C. Trillaard en
E. J. Van der Brugh, de oiie eerstgenoemden
candidaten in de godgeleerdheid aan ue hoog-j-
school te Utrecht, de laatstgenoemde candi-
daat in de godgeleerdheid aan de hoogescbool
te Leiden.
Den 30sten Nov. a. s. zal de zeereerw.
heer J. A. Van Beek, pastoor der Oud Kath.
Gemeente van den H. Laurentius to Rotter
dam, den dag herdenken, waarop hy vóór
40 jaren tot priester werd gewyd. Zondug
10 Dec. zal dat feit kerkeiyk worden her
dacht.
Uit Batavia wordt aan het „Hbl." geseind,
dat aldaar een kininemarkt is opgericht. Voor
het volgende jaar worden vyf aucties aange
kondigd van 55,000 K.G. elk.
Het bericht, dat het Haagscho Mannen
Comité tan het Roode Kruis aan het Hoofd
comité zou hebben aangeboden de zorgen op
zich te nemen voor do uitzending eener
amiulance naar Oranje-Vrystaat, moet op een
misverstand berusten.
Uit Brussel verneemt het „Dagblad", dat
de Nederlandsche Regeering tinnenkort zal
overgaan tot de aanstelling van een diploma
tiek vertegenwoordiger te Caracas.
Omtrent de eerlang te verwachten muta-
tién in het personeel van onze diplomatieke
vertegenwoordiging in den vreemde zyn in
de laatste dagen allerlei medodeelingeo ge
daan, die, naar wy goede redenen hebben te
gelooven, grootendeels onjuist en zeer onvol
ledig zyn. Ook als opvolger van den heer
Ruyssenaers, chef van het kabinet van den
minister van buitenlandsche zaken, is in oen
dier berichten de titularis, die voor dat ambt
is bestemd, niet aangewezen. Daar omtrent
enkele benoemingen nog onzek rheid bestaat,
onthouden wy ons van verdere rectitcaiie.
Binnen enkele dagen kan men de bealieaiag
van H. M. ce Koningin in deze aangelegen
heid echter te gemoet zien. (Pad)
Hillegom. De Bondsring „Leiden en Om
streken" hou :t een openbare vergadering op
Woensdag 8 November 1899, des avonos te
halfzeven, in het gebouw der Geref. Kerk te
Hillegom.
De agenda luidt: 1. Opening. 2. rDe
Revolutie". InleiJer D. De Wit, van Hazers
woude. 3. „De Christelijke pers en onze
Gereformeerde Jongelingsvereenigiogen." la-
lei ler J. W. S. De Jong, van Hillegom.
„Het Lied". Inleider H. P .Fryiink, vaa
Si88enheim. 5. Sluiting.
Koudekerk. Voor het Roode Kruis d-r ia
den stryd verminkten n nagelat .n te trek
kingen van op het slagveld ge.leven Zuid-
Afrikaansche Boeren (dus voor do Ned. Znid-
Afr. Vereeniging) is j 1. Woensdag door drie
buurtcommissios alhier gecollecteerd. Do
opbrengst was als volgt: buurt EouJsdyk
115,76, buurt Hoogewaard f 107,37 en burnt.
Lagewaard f 30,60'/,, samen alzoo f 253,37
Een woord van hulde on dankbetuiging zy
gebracht aan de heeren H. Batelaan, F. C.
De Bruyn, J. Jongeneel Jr., B. De Jongr M,
Maat 6n W. C. Wcmink voor de moeite, die
zy zich wel hebben willen getroosten met de
inzameling der gelden. Als bewys met w ik
een geestdrift er werd gegeveu, dieno, Cl
onder de gilten er één was van eon arbeto->r,
die, één gulden daags verdienende, aan de ceu=-
missie f 1 ter hand stelde, terwyl men ö>*r
een arme weduwe, die men wilde voorbyga^c,
genoodzaakt werd nog tien centen aan t«
nemen. De ioteekeniysten liggen voor belang
stellenden op de gemeente secretarie ter inzag».
Dj Nutslezingen zullen de volgenc.i
week weder beginnen. Aanstaanden Wcrna-
dag 8 November, des avonds te haK^cht
(precies), hoopt voor ons departe cent cp te
treden ce .heer Herman F. A. Kernkamp, vi-a
Hoorn, een eer heereD, die, daartoe loot het.
Hoofdbestuur uitgenooJlgd, bereid gevonden
zyn, 4 it jaar in de departementen voordracht*'»
te houden over on Jerwerpen, welke, in ovcr.eg
met deze sprekers, door het HoofdbasU:>ir
worden v. stgesteld.
Naar gewoonte is ook deze lezing voor iüjU
leden der Maatschappy gratis toeganV
Een {foede opkomst toone, dat de
oie vanwege het departement gehouden wor ej#
ook dec-l-.n in de belangstelling, di# zy wbik
lyk ver en n. on dat men ten zoorste appra»
cieert her streven van het dopartoccr.nt,
werkzaam te zyn overeenkomstig l» 'jeginso*en
der Maatschappy.
Leiderdorp. Aan het hulppo.tkantooraU'e»
werd gedurende de afgeloopen maanl in .i3
inlagen een bedrag gestort van f 334 il,
terwyl aan 3 inleggers een bedrag van f
werd terugbetaald.
Vier nieuwo boekjes werden uitgereikt.
Noordwykcrhout. De verga ering van od2»
afd, voor Bloembollencultuur had elfmaal pïiata
in het lokasl van den heer B. M. C. v. d.
Ende. De 2de voorzitter, de he^r A. Koudyot
5)
„Wantrouwende menschen zyn meestal zeer
ongelukkig, kindlief," sprak de gravin. „En
Louison heeft zekor geon prettige jeugd
gehad. Als zy je nu in het vervolg verdenkt,
moet je myn verstandig lief meisje zyn en
je troosten met de godachte, dat je nooit in
staat zoudt zyn te doen, wat Louison van je
denkt, en niet boos op haar zyn."
Het kind antwoordde niet dadeiyk en keek
peinzend voor zich uit. Emdeiyk sloeg zy de
grooto oogen op en zeide, het hoofd schuddend:
„Dit kan ik niet."
„Dat kun je niet?"
„Neen. Ik kan het heusch niet helpen,
tante. Ik wil wel, maar ik weet vooruit.dat
ik er niets aan doen kan; wanneer Louison
my wantrouwt, ben ik niet meer uw Ella,
maar de stoute Sophie Kune, die stampvoet
en haar bonne slaat. Ik zou Louison dan ook
graag slaan."
Gravin Renata zag haar beschermelinge
peinzend aan.
"Welk een eigenaardig, energisch karakter
ontwikkelde zich onder haar oogen! En dit
kind was in den regel zoo zacht en volgzaam,
medeiydend en vergevensgezind.
„Angstig keek Ella haar aan. Toen riep ze
„Lieve, goede tante, wees toch niet boos
op me,"
Renata stelde haar lieveling gerust door
een hartelyken kus en zeide vrooiyk:
„Zoodra ik in de stad kom, breng ik de
mooiste bonbonnière voor je mee, die ik krygen
kan, en gevuld met je lievelingsbonbons."
Juichend klapte het kind in de handen.
„En nu is het bedtyd, lieveling. Kyk, daar
is Louison. Vergeat niet je gebedje op te
zeggen."
Het rytuig van gravin Roncourt hield stil
voor de poort van het kasteel Bergen.
Het bezoek, dat barones Christine eenige
dagen geleden aan Renata gebracht had, was
een afscheidsbezoek geweest, want de barones
was voornemens binnenkort naar de badplaats
Gastein te vertrekken. Renata wenschte haar
moederlyke vrienden nog eens te spreken,
maar had met opzet een dag daartoe gekozen,
waarop zy Er win niet hoopte aan te treffen.
De bediende zeide baar, dat de barones in
het park was en waarschyniyk op haar
lievelingsplekje, onder de platanen, zat.
Renata begaf zich regelrecht daarheen. Zy
kende den weg in het reusachtige park zoo
g03d. Iedere boom scheen haar vriendschappe
lijk toe te knikken. Als kind reeds zeide zy
liever hier op den Ilmenhorst te zyn, waar
zy de goede barones en haar kameraadjes
Erwin en zyn neef Hans vond. Het kasteel
Bergen was voor haar een paradys en zy be
schouwde het als de grootste belooning, wan
neer zy met haar gouvernante eenige dagen
op het kasteel mocht doorbrengen. Zoo geheel
ongeiyk had Erwia niet gehad ook voor
haar waren dat onvergeteiyke uren. Als in
het kasteel en in het park vrooiyxe kinder
stemmen weerklonken, als de barones en Jeanne
aan de spelletjes deelnamen en uitgelatener
waren dan de kleinen zelf, dan scheen ook de
zon in het hart der mo9derlooze Renata en zy
verbeeldde zich, dat men nergens anders ge
lukkig kon zyn dan op het kasteel Bergen te
midden der lieve menschen, die het bewoonden.
Daaraan dacht Renata, terwyl zy de linden-
laan afwandelde. Zy geraakte weder onder de
oude bekoring; alles om haar heen was als
vroeger: heeriyk en schoon.
Haar oude vriendin scheen by haar laatste
bezoek treurig en ter neer gedrukt; Renata
had zeer goed den droevigen, onrustigen blik
gezien. Zou Erwin haar iets verteld hebben?
Ofschoon hy zeer vertrouweiyk met zyn moe
der omging, achtte zy dat toch niet waar
schyniyk. Een man besluit or niet spoedig
toe aan iemand te bekennen, dat zyn liefde
is afgewezen. Doch wat kon anders haar ge
moedsrust gestoord hebben?
Ginds, onder de platanen, zag zy de barones
zitten. Zóózeer wae de oude dame in gedachten
verdiept, dat haar handwerk op den grond
was gevallen en zy Renata niet hoorde na
deren. Zy schrikte, toen deze haar toesprak,
maar op hetzelfde oogenblik verhelderde een
glimlach haar gelaat, en de vriendelijke blik
barer donkerblauwe oogen zeide de bezoekster
reeds, dat zy hartelyk welkom was, nog voordat
de oude vrouw baar teeder omhelsd had.
„Ik zou byna zeggen, dat je het gevoeld
hebt, dat ik naar je verlangde, Renatariep ze.
„Ik heb het inderdaad gevoeld, lieve mama.
't Was onlangs by my thuis zoo ongezellig,
en gy waa^t zeker, evengoed als ik, onbe
vredigd."
„Ja, Renata, je hebt geiyk en ik had
je zooveel te zeggen."
„Dat heb ik wel in uw lieve, maar toen
droeve oogen gelezen. Maar nu blijf ik tot
vanavond by u, ja misschien wel tot morgen
ochtend, als ten minste de voorspelling van
onzen boschwachter uitkomt en we een ge
ducht onweer krygen."
„Ik geloof het ook, Renata, maar we
kunnen hier toch nog wel een poosje biyven
zitten. Zeg, ia Erwin by je geweest?"
De jonge vrouw bloosde by die vraag.
„Neen, mama, in de laatste dagen niet. We
ontmoeten elkander soms in de stad."
„Hoe vondt je, dat hy er uitzag?"
„Niet goed, dat moet ik bekennen. Is
Erwin ziek?"
De barones zuchtte diep.
„Neen, niet licbameiyk ziek! Er is iets,
dat hem drukt, en dat verzwygt hy voor my,
en je weet, dat het nooit de gewoonte van
myn jongen was, geheimen voor my te
hebben. Ik ben erg ongerust. Hy is zoo
heelemaal veranderd en zyn gezondheid lydt
zichtbaar onder zyn verdriet. Al zyn lief
hebberyen laat hy liggen, zelfs om zyn vogels
bekommert hy zich niet, on ze zouden stellig
van honger omkomen, als ik niet voor de
dieren zorgde. Hans beweert, dat hy verliefd
is, en dat is op zyn loeftyd iets heel natuur-
ïyks. Maar waarom noemt hy die zaak zoo
tragisch op? Het moet dus een ongelukkige
liefde zynen dat vind ik toch erg
onwaarscbynlijk."
Renata kon niet nalaten te glimlachen.
„U zoudt u niet kunnen voorstellen, dat
een vrouw ter wereld goen lust zou hebben
om met Erwin te trouwen; maar bet ia toch
best mogelijk, mama, dat de dame, die
vereert, haar hart al aan een ander geschon
ken heeft?"
„Geloof je dat?.... Renata, je weetor
meer van! Beken het maar. Erwin fceeft
zeker by de vriendin zyner jeugd zyn bar*
uitgestort
Renata schudde het hoofd.
„'t Was maar een vermoeden," zeide ze.
„Neen, Renata, dan geloof ik, dat je je
vergist. Ik ken al de huwbare meisjes hier
uit den omtrek en ik weet, dat geen barer
bezwaar zou maken tegen een verbinding met
myn Erwin. De wind moet dus uit een anderen
hoek waaien, maar ik weet niet, hoe ik de
zaak zal aanvatten om myn jongen te helpen."
Renata had met ontroering geluisterd. Haar
geweten maakte haar geen verwyten. Zy had
zyn liefde nooit aangemoedigd, zelfs steeds
al het mogelijke gedaan om hem alle hoop
to benemen, zondsr te luisteron naar de stom
van baar eigen hart, dat niet ongevoelig ger
bleven was voor den hartstocht van Erwin.
Vooral haar laatste onderhoud met hem in
het bosch had een diopen indruk o? haar go-
moed gemaakt.
(Wordl vervolgd).
