voor Transvaal en op een napretje van de
post- en telegraaf beambten albier van „De
I Post" afl. Leiden werden gisteravond Da de
I voorstelling in „Hotel Du Nord" f 3 bijeen
gebracht. Beide bedragen zijn ons ter band
gesteld.
Het Leidsche Volkshuis.
In tegenwoordigheid van het Dagelyksch
Bestuur der gemeente, verdere leden van den
gemeenteraad, een aantal professoren der
Leidsche universiteit, industrieelen, bestuurders
van werkliedenverenigingen en meerdere ge-
noo lisrden had Zondagnamiddag de plechtige
opening plaats van het Leiasche Volkshuis,
aan welks achterzijde, aan de Haarlemmer
straat, vijf wiükels zijn Terrezen.
De voorzitter der Vereeniging, de oud-hoog
leeraar mr. H. L. Drucker, sprak een kort
openingswoord.
Allereerst riep hjj namens bet bestuur den
dames en heeren een hartelijk welkom toe
en zeide hun dank voor de groote opkomst.
Vervolgens herinnerde bij er aan hoe de
plannen van deze stichting jarenlang aan den
bouw voorafgingen en boe ook de samenstel
ling der statuten veel sorg vereiscbte.
Het tegenwoordig gebouw is eenvoudig,
maar kloek, dank zij den bekwaamheden van
den architect den heer W. C. MulJer, oie de
plannen ontwierp naar de gegevens van be-
stuurderen, wier meeningen nogal van ver-
scbillencen aard waren en r ovendien Dog wel
eens wijzigingen ondergingen. Hul ie w-rd den
heer Mulder gebracht, die de moeilijkheden
wfi te overwinnen; evenals den beer J. Ver
kort, aen aannemer, wien door diens ziekte
z\jn arbeid niet gemakkelijker werd gemaakt.
Vtrdor stelde spreker in bet licht, hoe
volgens art 2 der statuten, bet doel der
stichting is: verhooging van ontwikkeling,
beschaving en levensgeluk onder de arbeidende
en daarmede gelijkstaande kl.tssen te Leiden
en de naaste omgeving, o. a. door verspreiding
van nuttige kennis, door aanmoediging van
wetenschap, kunst en gemeenschapszin, door
verschaffing van gepaste ontspanning, door be
vordering van den omgang tusschen verschil
lende kringen der maatschappij.
Naoat spr. hieromtrent in eenige beschou
wingen was getreden, wees hfi er op, dat
tooi; het gebouw do voltooiing naderde, men
nog voor een groote moeilijkheid stond: het
vin ion van iemand om op bekwame wfize
de leiding te voeren. Thans kan bet bestuur
gerust zfin, door de benoeming van mej. E.
C. Knappert als directrice, die aa&rtoe een
voor haar aangenamen werkkring verliet.
Door baar studie van de werkmansbehoeften
en de sociile vraagstukken meent men een
gelukkige keuze gedaan te hebben. Spr. wees
op haar v roiensten en sprak haar toe met
den wenscb, dat onder haar directie het
Lei !8che Volkshuis moge groeien en bloeien,
W arop een lui i applaus volgde.
Er zjI op bescheiden schaal worden be
gonnen, met reeds toegezegden steun van
mo»ewerk-rs en medewerksters, waarvoor
dank werd gebracht, evenals aan mej. Maas,
die elke week een dag uit Schiedam naar
Leiden zal komen voor den kookcursus, en
▼uor de welwillend betoonde moeite bh de
regeling van den catalogus der Bibliotheek.
Een woor 1 van aanoovoÜDg werd gericht
tot B. en Ws. dezer gemeente. Dat hun hart
warm klopt voor alles, wat go^d Is voor
Leiaen, behoefde bij bier niet te verzekeren.
Eveneens werd hulp gevraagd van den ge
meenteraad m veroand met de verbetering
der levensvoorwaarden van de minder bevoor
deelden en eeD beroep ged >an op ue vertegen
woordigers Vc.n hooger, middelbaar en lager
onderwjjs, wier steun insgelijks reeds was
verzekerd. Spr. herinnerde er aan dat op den
voorgron l zal staan uen werkman niet een
schijngeleerdheid, maar bruikbare kennis
aan te bieden. Dat er oneer de studenten
ook op sympathie kan g^rekond worden,
bewea3 reeds de door hen opgerichte „Volks-
leeszaal", die gedurende eenigen tijd voor-
loopig in sommiger behoeiten voorzag en van
Wie spr. er één onder de aanwezigen opmerkte.
Het woord werd tevens gericht tot de ver
tegenwoordigers van njjverh id en van de
voornaamste wtrkliedeuvereenigingen (want
allen konden niet worJen uitgenoodigd), wi-r
steun werd ingeroepen, evenals die van de
pers, wier machtige invloed werd geschetst,
omdat zij niet gdyk hier bet geval zal
zijn in haar week- en dagbladen tot hon
derden, maar tot duizenden spreekt, en een
beroep op de zustervereeniging bleef evenmin
achterwege, waarna spreker dank zeide voor
de hem welwill nd verl-enie aandacht en tot
bezi" htigi g van bet ge- ouw uitnoodigde.
De burgemeester, mr. F. Was, vroeg en
verkreeg evenwel vorgunning eerst nog een
woord te spreken, omuat z. i. niet ontbrdken
mocht een woord van dank, gelukwensch en
sympathie: van dank voor de tot B. enW. geri hte
woorden en voor ae ontvangen uitnoo iging;
van gelukwensch voor het welslagen van het
plan; van sympathie voor het edele doel dezer
stichting, omtrent hetwelk hij evene-nsin
een korte beschouwing trad tot aantoo 'ing
hoe de omstandigheden, waarin de werkman
verkeert, thans zoo geheel anders zijn dan
die van vroeger.
Elke vereeniging, die zulk een doel wil
bevorderen, verdient sympathie en steun. De
ontwikkeling van de arbeidende klasse komt
niet alleen ten goede aan haar alleen, maar
aan de geheele gemeenschap.
In één opzicht had spr. echter critiek uit
te oefenen op des voorzitters toespraak, hoe
bekend des redenaars nauwgezetheid ook is.
Deze ha J ieder genoemd, die aan de totstand
koming dezer zaak had meegewerkt. Eén
naam had by echter verzwegen, den naam
van ecD man, die, zonder zich op den voor
grond te stellen, reeds zoo menigmaal ge
toond heeft een hart te bezitten, dat zoo
warm klopt voor de belangen van den werk
man; don naam van den man, die ook t>ö
dese stichting de ziel van alles is geweest.
Al heeft de architect ook nog zooveel nood
deuren gemaakt, die man kan ons toch niet
ongemerkt ontsnappen. Een hartelijk woord
van dank richtte spr. tot dien man, en toen
daarop een davereDd applaus volgde, bleek,
dat ieder begrepen had, dat de bedoelde per
soon de heer Drucker zelf was. Spr. eindigde
met don wensch, dat deze nieuwe stichting
een zegen voor don werkman, een zegen voor
Leiden worde!
De beer Drucker zeide den burgemeester
namens het bestuur dank, waarop de wande
ling door het gebouw begon, op verzoek van
den voorzitter zóódanig dat de bezoekers zich
in verschillende richtingen door het gebouw
verdeelden en alzoo geen ophooping ontston i.
Terwijl alles ruim en stevig get ouwe is en
een centrale verwarming is aangebracht, vindt
men beneden aan cie straat een conversatie-
zaal, leeszaal en bibliotheek, daarachter gym
nastiekzaal, kMne zaal voor vergaderingen
en keuken voor kookschool. Op de late etage
ia de groote zaal met een platform, voor
allerlei doeleinden uitnemend geschikt en met
bet balkon 800 personen kunnende tergen,
en voorts een groote en kleine clubzaal, en
op de 2de etage groote en twee kleine club
zalen. Voorts vertrekken voor het bestaur,
de directie, enz. In één woord, alles maakt een
zeer uitnemenden indruk.
In elk lokaal was op bescheiden schaal
eenige versiering met bloemen of groen aan
gebracht.
Gelijk reeds werd aangekondigd, nemen
a. 8. maand November de werkzaamheden in
bet Volkshuis een aanvang met de volgen :e
cursussen, lessen eD cluos.
Cursussen: staathuishoudkunde, natuur
kunde, slerrenknn e, teekenen, kokeD, naaien.
Lessen: Verstellen (voor meisjes); ver
stellen (voor vrouwen); opdoen der wasch;
mazen en stoppen; rekenen; zingen; Hol-
landschotaal; e nvoudig boekhouden; Franscb;
Engelsch; plantenkunde.
Clubs: Meisjesclubs; Jongensclubs (Zoniag-
avonJ); Leesclub voor meisjes bov^n IS jaren;
Leesclub voor jongens boven 16 jaren; Leesclub
voor volwassenen.
Voor alle cursussen, lessen en clubs worct
iets betaald.
Lid van de Leeszaal kan worden iedere
achttienj^ige en daan oven, tegen één kwartje
per jaar. Het koopen van den Catalogus eer
Bibliotheek tegen één kwartje geeft recht
tot het leento van boeken!
Burgerlijke Stand van Leiden.
Eerste huwelijksafkondiging van 22 Oc tober.
D. De Weert jm. 29 j. en A. Mook jd. 29 j.
N. Sira jm. 24 j. on M. J. Laterveor jd. 19 j.
J. J. Arbouw jm, 21 j. en M. Oudshoorn jd. 22 j.
W. De Jong jm. 24 j. en E. Piket jd. 28 j.
J. J. Giezeu jm. 23 j. en C. M. Flippo jd. 23 j.
G. W. Van Leeuwen w. 33 j. en J. M. Van Leeu
wen jd. 35 j. P. Van Polancn jm. 23 j. en H.
Redel jd. 23 j.
WASSENAAR. Geboren: Cornelia Johanna,
D. van J. '1 etteroo en 11. J. Van Vliet. Gorardns
Adrian us, Z. van C. J. 11 enk es en M. Vogelaar.
Overleden: J. J. Westgeest Z. 18 j.
Dezer dagen was het 40 jaren
geleden, dat de heer A. Stolk, te Capelle
aan den IJsel, zijn touwslager^ begon.
Dagelijks ging hij in die jaren ongeveer
30-maal ruggelings zijn touwbaan van 200 M.
uit, d. 1. per dag een afstand van 6000 M.
en per jaar ongeveer een wandeling van
300 X 6000 M. 1,800.000 M.; bü liep
dus in die 40 jaar 40 X 1,800,000 M., alzoo
72,000,000 M. of ongeveer tweemaal den
omtrek der aarde. En dan nog wel
achteruit.
Het Antwerpsche dagblad ,1*Opi
nion" meldt, -dat de pezondheüscommissie
van de Schelde la bijeengeroepen om zlcb
bezig \e houden met een geval van pest, dat
zich heeft voorgedaan aan boord van een
stoomboot van een der grootste lijnen, welk
echip te Plymouth is aangekomen, na Marseille
te hebben aangedaan.
Uit Rio de-Janeiro wordt gemeld, dat de
laatste 10 dagen te Santos 9 v. rdachte ge
vallen z(jn voorgekomen, waarvan 3 met
dooiielyken afloop. De meeste geneesheren
zijn van meeniog, dat men hier Diet met bui
lenpest te aoen heeft, maar met een bubo-
nische epidemie, welke gemakkelijk te be
teugelen is.
Het Engelscho schip „Fort
Stuart", kapt. Vanston?, van Mi Jolesbro'naar
Calcutta, is verongelukt. Volk gered.
De stoomschepen „La rist an",
van Booa naar Amsterdam, en „Crimea",
van Rott raam naar Newport, zijn gister-
ochtenj lij Goodwinsanc met elkaar in aan
varing geweest. De „Laristan" is gezonken;
negentien der opvar=nj.-n zijn te Dover ge-
lanJ. De overige equipage evinöt zich aan
boord van de „Crimea". Laatstgemeld stoom
schip zette de reis voort; of het schade be
kwam is Diet bekend.
Do mede-firmant Neuer van de
firma ln papier Neuer Co. te Leipzig, is
volgens het „Leipz. Tagebl." onder v-rdenking
van wisselruiterij in hechtenis genomen. Even
zoo de agent Ape! te CharJottenburg, door
wiens bemiddeling de groote wisselruiterijen
werden bedreven. Behalve Duitsche huiz-n,
welke voor groote bedragen by de zaak zijn
betrokken, moet ook een Londenscb - isconto-
huis voor 200,000 M. betrokken wezen.
Uit SanFrancisco wordt gemeld,
dat op Samoa weer nieuwe onlusten te
vreezen zijn, wanneer de drie betrokken
mogendheden niet de noooige hulp verleenen
aan de ambtenaren.
Door zware onweders hebben in
de Spaansche provincie Valencia groote over
stroomingen plaats gehad.
Do oorlog tusschen Engeland en Transvaal.
Er komen allengs nadere bijzonderheden
in de Engelscho pers omtrent de nederlaag,
welke door ae Boeren in Natal bü het kamp
van Glencoe is geleden. Doch een ouidelyk
begrip van den gelevcrden strijd ontvangt
men daardoor nog niet.
Hier volgen ae telegrammen, op het gevecht
betrekking hebbende en afgezonden door
„Central News", zo natuurlijk geheel en al
voor rekening latende van 't nieuwsbureau, dat
ze heeft afgezonden.
De „Central News" dan seint: Do Boeren
zijn teruggetrokken op do Buffalo-rivier, in
een Noord-Oostelijke richting. Het 18de
regiment huzaren en de artillerie volgden
hen en do vervolging duurde Vrijdagmiddag
om 4 uren nog voort.
De Britsche verheoon *0° w ernstig,
vooral met het oog op het groot aantal
officieren, die tot de slachtoffers behooren tn
die verzuimd hebben de beschutting te zoeken,
welke zü den soldaten aanbevalen.
De Boeren hielden nergens stand, maar
liepen onmiddellijk weg, zoo ra de bommen
begonnen te springen en vóór de bereJen
infanterie ond-r schot kwam.
E-t moreele effect van deze overwinning
is onberekenbaar.
En later seint hetzelfde nieuwsbureau: De
Bo ren werden aangevallen in hun gelief
koosde positie, op terrein, dat zy zelf hadden
uitgekozen. Hier (dat Is: Kaapstad) h-erscht
wild enthousiasme. .Groote menigten trekk- n
zingende door de straten. De mens< hen schij
nen bijna krankzinnig. Zoo nu en dan wor t
hot „God save the Qa-;en" aangeheven en
iedereen stemt hiermee met onMoot hoof j in.
Dan het volgende verslag omtrent het ge
vecht zelf:
De Boeren stelden hon artillerie in positie
op den top van een heuvelrug en openden
hot vuur over ce langste linie. Het was
Dauweiyks licht, toen de eerste kogel over
ons kamp vloog. Toen het vol licht was,
werd do positie van een vyand gemakkelijk
vastgesteld en onz-* kanonnen open Jen een
snelvuur op hen. Zoo ira bespeurd werd, dat
verscheiden vyandelfike kanonnen tot stil
zwijgen waren gebracht, wen een alge r. een e
aanval op de positie der Boeren gecomman-
detrd. De infanterie, met de Dublin Fuseli rs
aan het hoofd, trok haastig over een ongunstig
terrein en zocht een weg naar den top van
den heuvelrug on geraakte op het door den
vijand zelf uitgezochte terrein met dezen
handgemeen. Het werk werd vlug gedaan,
want om negen uren 's morgens waren de
Boeren geslageo, vyf kanonnen achterlatende.
Terwijl de vijand met spoed terugtrok,
bestookte onze veld artillerie hen op goed
geluk af.
Terwijl de infanterie voortdurend op don
heuvelachtigen grond voorwaarts rukte, onder
hielden de Boeren, ten spijt van het hevige
artillerievuur, hetwelk uoor onze batterijen
op hen ondt rhouden werJ, een geweervuur,
hetwelk soms een dooleiyke uitwerking had.
Vóór cien tyd had de artillerie er Boeran
reeds opgehouden op onze kanonnen te
antwoorden en toen de fuseliers en ce konink
lyke scherpschutt rs den eindaanval de.en
naar den top van de hoogte, welke bekend
is als Gloncoe of Smith's Hill, hadden zij
geen last meer van ae bommen. De laatste
bestorming geschied je ond-.r een triomfantelijk
gejuich en toen onze manschappen vlak bij
de stellingen Van oen vjj.ind kwamen, vluchtte
deze, alles wat oie vlucht kon belemmeren
en ban k^nonneu achterlatende.
Terwijl dit geschiedde, waren een batterij
artillerie, de huzaren en de bereJen infanterie
met een de 1 van het Leicesttr-regimont tegen
de flank opgetrokken, en toen de Boeren
woest den heuvel kwamen afstormen in de
richting van den hoofdweg, zagen zij, dat
huD daar de weg was afgesneden. Maar zij
herstelden zich voor een oogenhlik on er
werd nu een hevig vuur geopend, met zware
verliezen aan bei e zijden. Verscheiden vijanden
gaven zich over. Het eigenlijke gevecht
eimigde om balitwee, maar van tyd tot tjjd
hoort men nog vuren.
Intnsachen schijnen de correspondenten van
Engelsche bladen en nieuwsagentschappen in
Zuid-Afrika volkomen het hoofd te hebben
verloren op het bericht, dat de Boeren voor
Glencoe een nederlaag hebben geleien. Z(j
seinen de dolste dingen. Ziehhr eon paar
grepen uit hun telegrammen:
„De moreele uitwerking der overwinning Ié
onberekenbaar."
„Er valt hier voor de Boeren niet meet
te vechten. Zy houden niet linger stan 1,
maar vluchten, zoodra de Eng lsch9 granaten
barsten en nog voord, t onze infanterie id
slagorde is geschaard".
„De Boeren zijn geheel verslagen. Hui>
terugtocht is een wilde vlucht".
„De Boeren hebben hun Majuba gehad".
Zoo ver is het echter nog niet. De vierduiz >ni
Boeren, die Dundee Hill hadden bezet, vormden
oen vooruitgeschoven afdeeling, die waarschijn
lijk de opdracht had dit voor den aanval g 3*
schikte punt in te nemen en van daar d n
strjjd te openen, zoodra de hoofdmacht tot
op éen behoorlijken afstand was genaderd.,
Het schijnt, dat deze afdeeling wat te vroi?'
is begonnen en zich daardoor heeft bloot
gesteld aan een échec. Van een wilde vlucot
der Boeren maken de offtdSela Engelscho
telegrammen geen melding, integendeel wordt
laarin gezegd, dat zij ln de beste orde zijn
afgetrokken, achtervolgd door cavalerie en
artill-rie. In onderstaande telegrammen kan
men lezen, rat de achtervolgers Vrftiag m
de hoofimacht der Boeren zijo slaags gerankt
en dat Zaterdag generaal oubert den aan-al
op Glencoe hervatte, waaruit men mag fl>i-
den, dat de achtervolgers zUa teruggedreven
naar hun stelling, tenzij *0 door -'oubert*
macht zjjn overmaat rd. Van eon „alg meeno
vlucht" der Boeren blijkt hieruit niets, do
beslissende aanval is pas begonnen.
Londen: 21 Oct.: De offitié-le lijst van
de gedoode en gewonde officieren i y het
gevecht te Glencoe is te Londen ontvangen,
elf officieren z(jn geciooi, namely k twee kolonels,
een majoor, drie kapiteins en vyf luitenants.
Drie officieren ztjn zwaar gewond, nameiyk
een kolonel, een majoor en een kapitein,
Zeventi-n officieren zfin gewond, nameiyk
twee majoors, vyf kapiteins en tien luitenants.
Officiéél wordt opgegeven, dat 31 soluataa
gedood en 161 gewond werden in den slag
by Glencoe.
P a r y 8, 21 OctDe „Llberté" zegt, dat
uit de berichten, welke coor de Engelscho
agentschappen worden gegeven, over het
gevecht tusschen etn corps Transvaiers en
de Britsche strydmacht by het kamp van
Glencoe, blykt, dat zorgvuldig bet stilzwygen
bewaard wordt over het ernstig échec, het
welk de Engelschen geleden hebben in een
treffen met de Yrftstaters, oie van Harrismith
tegen Ladysmith oprukten. Het tlad ontving
namelijk bet volgende telegram van zyn
correspondent te Pretoria, gedateerd Vrydag
20 dezer:
„De troepen van den Oranje-Vrü&taat, dio
van Harri8mitb langs den spoorweg tegen
Lady8mith oprukten, zyn, nadat zy dtn Van-
Reenenspas waren overgetrokken, in contact
gekomen met de Engelschen oy Beater's
Station. De Engelschen werden volkomen
verslagen en vluchtten hals over kop naar
Ladysmith, oen aanzienlyke hoeveelheid oor
logsmateriaal achterlatende."
Kaapstad 21 Oct. (11.50 's avonds) Een
juist ontvangen telegram meldt, dat de Britseho
troepen onder bevel van de generaals White
en French de stelling dor Boeren by Elands
laagte, 15 myiun ten noorden van Ladysmith,
heb uen g-nom n.
Londen 21 Oct. Het eskader voor speciale
diensten, bestaande uit de „Hyacinth",
„Highflyer", „Juno" en „Cbarybdis", alle lste-
klaBse kruisers van het nieuwste type, kunnen
ieder oogenolik bevel ontvangen v^n Devon-
porfc uit te stoomen de plaats van bestemming
wor t niet vermei l. De „Hermes", een schip
van hetzelfde type, is reeds naar de Kaap
vertrokken.
Londen, 22 October: Een officieel tele
gram uit Ladysmith van Zaterdagavond 8 u..
45 m. meldt: 1
„Een afdeeling cavalerie, artillerie en infan
terie onder generaal French vertrok heden
morgen p«r trein naar Modoerbrug. Generaal
Wnitö volgde later. Te vyf uren in den mid
dag waren de drie kanonnen van den vyand
te Elandslasgte tot zwygon gebracht T* 7 u.
45 m. haduen de Engelsche tro pen do stel
ling van den vyand genomen, zijn kamp, zijn
trekpaarden en zyn wagens buitgema-.kt; de
cavalerie achtervolgt den vy^nd. Er zyn
enkel-j gowonden aan Britsche zyde gemeld,
doch nacere tyzonderheden ontbreken. De
storkte van den vyand des morgens werd op
duizend man geschat, tegen den middag wer
den nog duizend man verwacht".
Kaapstad, 21 October: De Boeren die
te Elandslaagte zyn geslagen, hebben zich
op Waschbank teruggetrokken. Zy zullen daar
morgen won-en aangevallen.
Kaapstad, 22 October: De verliezen der
Boeren te Elandslaaagte zyn aanzienlfjk, de
Britsche verliezen bedragen ODgeveer 100.
Veel Boeren zyn krygsgevangen gemaakt,
waaronder hen aanvoerder commandant Koek.
Ook Pi t Jouoert, een neef van den generaal,
is gevangengenomen. Het 5de escadron lan
ders en een escadron der aragondtrs char
geerden drie malen op de terugtrekkende
Boeren.
Commandant Schiel, voormalig Duitsch
offider, thans commandant van het Duitsch
vrywilligerscorps, is evenzoer krygsgevangen
gemaakt.
London, 22 Octobei: Officieels telegram*t
