i§eze fëourant wordt dagslijks, met uitzondering van <§on- en feestdagen, uitgegeven. Dit nouinier bestaat uit TWEE Eladen. Eerste Blad. Oorlog of yrede? Lelden, 11 October. N9. 12T58 X>oii<ïer<la<2: 13 October. A9. 1899 PRIJS DEZEB COURAJTT: "Voor LeJdeo per 8 maanaeo. f 1.10, Franco per post t 1.40. Afzonderiyke Nommer® 0.05. PELTS DEE. ADVEETEHTIËN Vao 1-6 regoLs f 1.05. Iedere rogej meer f 0 i7J. - Grootarn letters naar plaatsruimte - Voor het incasseer on bulten cle «ta4 wordt f 0.05 berekend LEIDSCH Het Britsche Parlement is bijeengeroepen tegen aanstaanden Dinsdag en de reservisten zyn onder de wapenen geroepen. "Wie nog de hoop mocht hebben gekoesterd, dat de Engelsche regeering tot staan zal komen op den weg, die tot den oorlog leidt, zal daar van nu wel z(jn teruggekomen. De regeeriog heeft zich ten stelligste voorgenomen, door de kracht der wapenen het Britsche opper gezag in geheel Zuid-Afrika te vestigen. Htt doel, waarmede het Parlement is bijeengeroepen, is de sanctie van de volks- vertegenwoor iging te krijgen voor deze politiek en tevens de beschikking over de gelden, die daarvoor worden gevorderd. Van de toestemming der meerderheid is de regee ring b\j voorbaat verzekerd; op enkele uit zonderingen na, zooals sir Edward Clarke, die den moed bad onlangs voor zijn kiezers op te treden met de verklaring, dat het goede recht in dit geval aan de zijde van de Boeren was, zijn de conservatieve en liberale unionisten voorstanders van de oorlogspolitiek. Zal de oppositie zich daartegen met nadruk aankanten? In een vergadering van de voor naamste leden der oppositie, belegd om over de partij-tactiek in do Transvaal quaestie te beraadslagen, is besloten eerst de verklarin gen van de regeering in het Parlement af te wachten, en dan haar beleid aan een scherpe critiek te onderwerpen. In afwachting daarvan hoeft de vroegere leider van de oppositie in het Lagerhuis, air William Harcourt, in brieven aan de „Times" de krijgszuchtige stemming van het grootste gedeelte dér Engelscbo pers gegee6eld. Hij is daarbij krachtig opgekomen tegen de aanklacht, dat Kruger en zyn vrienden steeds geweigerd hebben aan de bezwaren van de uitlanders te gemoet te komen. Hy zegt: „Deze bewering is lijnrecht in strijd met de feiten. De Tranvaalsche regeering heeft tot het bijeenroepen van een scheidsgerecht, waarin de beweerde schenoing van de con ventie zou worden behandeld, niet alleen haar toestemming gegeven, van haar is het geheele voorstel uitgegaan. Men kan dus niot beweren, dat sU zich verzet heeft tegen een te-gemoet komen aan de bezwaren der uitlanders, uit de niet- eerbiedigiog van de conventie voortvloeiende. En is de regetring van Transvaal misschien doof geweest tegenover Milner's voorstellen tot kiesreebthervorming? Integendeel, zij heeft een kiesrechtstelsel voorgesteld, dat van Milner's eischen slechts een kleinigheid kiesgerechtigdheid na zeven jaren in plaats van na vijf jaren afwijkt. Zy is nog verder gegaan: z{j zou tegen sommige concessiën bereid geweest zyn volledig in te gaan op Milner's voorstellen. En juist in het gezicht van een definitieve vreedzame oplossing der quaestie op den grondslag van de door de Britsche regeeriDg voorgestelde kiesrecht- hervorming, heeft men zich in Engeland ge haast, de deur dicht te slaan.... Het eenige doel, dat de oorlogsparty in Engeland voor oogen heeft, is de vernietiging van de republiek en de inly ving van haar gebied. Kan het verrassen, wanneer de republieken, tot welker vernietiging besloten is, aanstalten maken om den slag te pareeren, dien men tegen hen wil voeren?" De tegenwoordige leider der oppositie, Sir Henry Campbell-Bannerman, en de oud minister Mcrley zyn in openbare vergaderingen opgetreden, mtt redevoeringen, waarvan de grondtoon ie, dat het tydperk der onderhan delingen nog niet gesloten is en dat gedaan moét worden wat mogeiyk is om de oorlogs ramp te voorkomen. Wat valt nu daaruit af te leiden omtrent de ""houding, die de oppositie in het Parlement zal aannemen? Een leiddraad daarvoor vindt men in de houding van do „Daily News", het hoofdorgaan van de parlementaire oppositie in de pers. Dit blad doet uitkomen, dat Camp bell-Bannerman zich heeft onthouden van het aangeven eener gedrag6iyn, die tegenover die der regeeriog in aanmerking zou kunnen komen. De regeeriDgspolitiek behouct dus het veld, en op de vraag, wat or dan te co.n valt, wanneer het kritieke oogenblik is aangebroken, geeft de „Daily News" dit antwoord: „Laat ons de regeering crltiseeren zooveel men wil. Laat ons een eervol middel voorstel len om uit de moeilykheid te komen, als wy dat kunnen. Laat ods de regeeringspolitiek veroordeelen, wanneer wy haar verkeerd ach ten. Maar laten wy aan niemand dom geloo- ven, dat ce liberalen terugdeinzen voor den plicht om hun landgenooten te beschermen, wanneer hun taak gevaariyk wordt, en de levensbelangen van het ryk te verdedigen, om dat die taak ernstige gevaren meebrengt." Men kan hieruit alvast voorzien, hoe de hou ding der oppositie zyn zal, wanneer de regeering de voor den oorlog met Transvaal noocige kre dieten aan het Parlement zal vragen. Zy zal het niet laten ontbreken aan critiek, zy zal de verantwoordelykheid van de regeering scherp doen uitkomen. Maar dat zy daarop zal laten volgen de daad der weigering van de midde len, die de regeering verlangt om haar oorlogs politiek met den vereischten nadruk te voe ren, dat kan men bezwaariyk verwachten. Het votum van het Parlement, dat de regeering in staat zal stellen den oorlog te voeren, zal verkregen worden, niet alleen door den steun van de meerderheid, maar ook door dien van althans een deel der oppositie. Zoo althans laat op dit oogenblik de zaak zich aanzien. D.) En wat zullen dan de gevolgen zyn? Zal dan de man, die thans nog aan hot hoofd van de Hollandsche Zuid-Afrikaansche republiek staat; zal dan Kruger, die reeds op zyn elfde jaar de wapens voor de zynen had opgenomen, die op zyn 18de jaar al velokornet was en nu in 1899 voor de vierde maal tot president gekozen is, zal dan de nu zyn 75ste jaar ingetreden „Oom Paul" het ongeluk moeten beleven, dat by bet resultaat van een arbeidzaam leven onder de kogels der Engel- schen zal zien versplinteren? Het is te vreezen, dat dit het geval zal zyn. Het is te vreezen, dat de oude president nog eens zal moeten loeren de harde les, dat op deze aarde macht gaat boven recht. Wy go- looven, dat ook de president de toekomst donker inziet. Hy zon anders niet zoo vaak hebben toegegeven aan de eiechen van Engeland. Zyn verjaardag van gisteren kan een treurige dag voor president Kruger geweest zyn. Want hy moge niet minder vastberaden zyn dan zooveel andere Transvalers, die liever hun leven dan hun vaderland missen, hy moge den moed hebben te doen wat zyn plicht is, „Nu comer af datter af comen sal", het kan hem niet ontgaan, dat de kans zeer klein is, dat op zyn volgenden verjaardag in 1900 de Boeren even onafhankelyk zullen zyn als nu. Hoe klein die kans iaeen blik in de oorlogsgeschiedenis van de Transvaal kan ons dat elk oogenblik loeren. Vroeger zyn de Engelschen steeds onvol doende beslagen ten ys gekomen nu zullen zy profijt trekken van hun financiëel en numeriek overwicht Herinneron wy slechts aan den bekenden slag by Majuba. Men kent de gesteldheid van den bodem, waar vermoedeiyk nu weer gevochten zal worden. Er is het Drakengebergte, steil ln de richting van Natal, zacht glooiend naar de Transvaal. In dat gebergte de al vry moeilyk van uit Natal te beklimmen pas Laing's Nek, met den Majubaheuvel als hoogste punt. Engeland had de Transvaal in 1877 gean nexeerd. Daarop volgde de opstand in December 1880. Onmiddeliyk hadden de Boeren de grens overschreden en Laing's Nek bezet. 27 Januari sloegen zy daar hun lager op, 4 myl van de Engelsche stellingen, waar generaal Colley het bevel voerde. Colley, die de Boeren biykbaar niet kende, viel hen in het front aanhy werd verslagen. 8 Februari leden de Engelschen opnieuw een nederlaag. Toen besloot Colley den Majubaheuvel te doen bezetten. Het was een geweldig waag stuk. 600 man volbrachten het. De Boeren waanden zich verloren. Maar toen tleek, dat de Engelschen geen artillerie hadden meegevoerd, gingen zy over tot de (beroemde) bestorming van dien heuvel, welke eindigde met een totale nederlaag der Engelsche troepen. Intusschen waren versche troepen in Natal aangekomen, en het Engelsche leger zou het zeker by deze nederlaag niet gelaten hebben, wanneer men niet in Londen van een andere opinie was geweest en er zoodoende 5 Maart een wapenstilstand was gesloten. Opnieuw liggen de vyandelyke troepen in de nabyheii van denzelfden heuvel. De Boeren zullen nu niet heel veel sterker zyn dan toen, al hebben zy thans hun artil lerie wat door sommige deskundigen nu juiat geen voordeel wordt gerekend. Maar tegenover hen staat een veel sterker Engelsch leger, dat nog voortdurend grooter wordt. Tegenover hen staat een tegenstander, die hun macht thans waariyk niet zal onder schatten. En wanneer het den Boeren éénmaal gelukt een aanval op Laing's Nek af te slaan, dan zal er nog eens en nog eens gechargeerd worden, totdat het recht van den sterkste ook gezegevierd heeft in dat eenzame hoekje van de wereld, waar vroeger eens een zwak kere ongestraft den Bterke een „tot hiertoe en niet verder" heeft kunnen toeroepen. En dan zal dit het begin van het einde zyn. Want al zal de tocht naar Pretoria waar- schyniyk niet een rustige militaire wandeling zyn, al zal Pretoria zelf wellicht moeilyk te nemen zyn ten slotte moet dat toch ge beuren. En dan zullen de Engelschen heer en meester zyn wanneer er maar geen Boer meer leeft, die zyn vaderland meer liefheeft dan zyn eigen leven. Hopen wy, dat onzen stamverwanten zulk een treurige ervaring bespaard zal biyven. (N. G Uit latere berichten biykt, dat een ultima tum van Transvaal aan Engeland, waarop men in de laatste week vol spanning wachtte, eindeiyk is verzonden. De eiscben van Transvaal zyn zoo krachtig gesteld, zy verlangen van Engeland een zoo ondubbelzinnige beslissing, dat er in Engeland heelwat zou moeten gebeuren, wanneer het aan do eischen van Transvaal gevolg zal geven. De vreeseiyke oorlog zou dus voor de deur staan! De onversaagde Transvaalsche huis vaders zullen hun bloed moeten storten t r wille van hun vry held en hun onafhanke- lykheid. Doch eenige hoop op vrede kan nog gekoesterd worden. Transvaal stelt als eerste punt vrieudschappeiyke arbitrage of andere vriendschappelyke overeenkomst en zoo blyft er nog één uitweg, één kans. Welk beschaafd mensch, niet door po itieken hartstocht ver blind, hoopt niet, dat Engeland zich tot deze regeling der geschillen zal bereid toonen De heer W. H. Hoefsmit, inspecteur van politie alhier, is door den Burgemeester te Hilversum benoemd tot inspecteur van politie aldaar. By ministeriëele beschikking is aan den heer N. Rutgers vau der Loeff, op zyn ver zoek, met ingang van heden, 11 October, eervol ontslag verleend als assistent in het ziekenhuis aan de Ryks-universiteit te Leiden, en als zoodaDig voor het tydvak van 11 October tot en met 31 December 1899 be noemd de heer C. E. Benjamins. Door den heer J. L. Weyers, te Brussel, is aan het Museum van Natuurlyke Historie by de Ryks universiteit te LeiJen* ten ge schenke aangeboden een collectie schelpen uit de omstreken van Singapore. Den schenker is daarvoor de dank der Regeering betuigd. In de eerste maandelyksche vergadering van de „Maatschappy der Nederlandsche Letterkunde" te Leiden, in October, werd, in plaats van dr. A. Beets, tot voorzitter van de Maatschappy gekozen prof. dr. J. Verdam. Onder de mededeelingen van het bestuur was ook deze, dat het H. M. de Koningin heeft behaagd het Beschermvrouwschap over de Maatschappy te aanvaarden. Op voorstel van prof. Blok is besloten namens de Maatschappy, naar aanleiding van de Transvaalsche crisis, niet een adres te richten tot het Engelsche volk, ook niet een telegram van hulde naar Zuid-Afrika, maar de belangstelling en sympathie van bet genootschap op een meer practische wijze te toonen door een aantal oxemplarsn aan te koopen van de Engelsche uitgave van prof. Van der Vlugt's jongste brochure en die te zenden naar de „Free Libraries" in Londen en Zuideiyk Engeland, om zoodoende dit ernstige en klemmende betoog ook in handen te brengen van velen, wien het anders niet zou bereiken. Naar wy vernemen, heeft H. M. de Koningin goedgekeurd, dat de 2de luitenant van het 4de regiment inf. te Delft G-. H. J. Gysberti Hodenpyi voor den tyd van een jaar wordt gedetacheerd by het Duitsche leger, om dienst te deen by het Königin-Augusta- Garde-Grenadier-Regiment No. 4. {Avondpost.) Voor eenigen tyd is door A. J. Doornboa en vyf en zestig andere schutterplichtigen te Delft het verzoek tot den Gemeenteraad aldaar geiicht om een geldelyke vergoeding te ont vangen voor het tyd verlies, door hen in ver band met de exercities geleden. Door B. en We. is aan den Raad geadvi seerd op dit verzoek afwyzend te beschikken, aangezien de schuttersdiensten ten behoeve van het Ryk worden verricht, uitgezonderd in gevallen van brand. Geref. Kerk. Beroepen is te Ierseke de. K. Van der Wal, te Hillegon. In het Sint-An-reas-gesticht te Utrecht is overleden de hoogeerw. heer H. A. Van Spanje, professor der moraal-tbeologie aan het Aartsbisschoppelyk Seminarie te Driebergen. De minister van binnenlandsche zaken verleent deze week geen audiëntie. Hedenavond te 7 u. 36 m. wordt H. M. Koningin Wilhelmina per extra-trein ten paleize Het Loo terugverwacht. Do hoofdcommissaris van politie te 's Gra- venhage heeft, naar nader vernomen wordt, eerst zyn eervol ontslag uit zyn ambt aan H. M. aangevraagd, nadat hy wegens lichaams gebreken voor den dienst was afgekeurd, waardoor hy aanspraak op pensioen heeft verkregen. Ter bywoniog van het zilveren feest der Rotterdamsche Tooneelisten vulde gister avond een talryk en deftig publiek den grooten schouwburg te Rotterdam-. Het eenige fee6te- lyke bestond daarin, dat aan den ingang mej. Alida Klein en mevrouw Van Eysden allen dames bloemen vereerden, welke attentie zeer op prya gesteld werd. Uit verschillende plaatsen in ons land komen berichteD, dat gisteren ter eere van president Krugers verjaardag gevlagd werd. De Vereeniging tot oprichting en exploi tatie van Volkssanatoria voor Borstiyders in Nederland zal den 22sten October, des na middags te halftwee, haar tweede buitenge wone algemeens vergadering houden in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen te Utrecht. Behandeld zullen wordeD de inge komen voorstellen tot wyziging der statuten en van het huishoudeiyk reglement der Ver eeniging. Alle leden der Vereeniging hebben het recht dez9 vergadering by te wonen eu aan de discussies deel te nemen. Dr. Z. Th. Diehl, benoemd directeur der hoogere burgerschool te Brielle, is bonoimd tot leeraar in de gezondheidsleer by de Ryks- normaallessen te Nieuwenhoom. By Konlnkiyk besluit i* aan het hoofd bestuur der Vereeniging „Trouw aan Koning en Vaderland" tot het vormen van een oneer- steuningsfond8 voor behoeftigen, gerechtigd tot bet dragen van het Metalen Kruis en de Citadel-medaille, gevestigd te Utrecht, machti ging verleend tot bet houden van een collecte door het geheele Ryk in de maanden November en December dezes Jaars. Door de arrondissements rechtbank te Amsterdam is, ter vervulling eener vacature van rechter in dat college, opgemaakt de navolgende alphabetiache ïyst van aanbeveling: mr. F. N. L. Aberson, advocaat en procureur te Arnhem, tevens kantonrechter-plaatsver- vanger aldaar; mr. W. P. A. Hellegers, advocaat en procu reur te Amsterdam, tevens rechter plaatsver vanger in gemelde rechtbank, en mr. H. M. Witsen, 6ubstituut-griffier by gemeld college. (Sts.-Ct.) Uit Oldenzaal wordt aan de „Tel." ge schreven Donderdag a. s. herdenken de Zusters Franciscanessen te Oldenzaal haar 50-jarige vestiging aldaar. Aanvankeiyk met slechts vyf Zusters uit Heithuizen naar bier overge komen, is dit getal in den loop der jaren zeer vermeerderd. In 1851 werd er een klooster gebouwd, dat voortdurend is uitgebreid. De Zusters maken zich verdiensteiyk coor het geven van onderwys, het verplegen van zieken in het R.-K. Ziekenhuis. Aan het klooster is een school voor gewoon lager onderwys van 6 klassen, waar ongeveer 300 Katholieke meisjes onderwezen worden; verder een be waarschool met 250 kinderen, gesplitst in 2 klassen: een pensionaat en externaat. Een 00 tal pensionnaires vooral Duitscbe dames zyn er gemiddeld elk jaar. Bovendien hebben de firma H. P. Gelderman Sc Zn. en de firma J. H. Molkc-nboer Jr. aan het klooster een naai- en breischool voor haar jeugdige fabrieks arbeidsters, waar deze 4 avonden per week telkens l'/i uur onderwys ontvangen in nut tige handwerken. Tot inwonend directrice van het diaconie huls der Ned. Herv. Gemeente te Zandvoort is benoemd zuster Van Melle uit Haarlem. Maandag is het diaconiehuis geopend en hebben de verpleegden er hun intrek genomen. Van de vrouweiyke candidaten, deel nemende aan het aangevangen examen voor de betrekking van klerk der posteryen en telegraphie, zullen er, by voldoenden uitslag, acht voor benoeming in aanmerking worden gebracht. Sts.-Ct. Naar wy vernemen, heeft do keizer van Japan dan minister van koloniën, den heer Cremer, benoemd tot rid Jer grootkruis in de orde van ce Ryzande Zon. {N. R. C) Overysel zal zyn stichting voor hooger onderwys te Kampen - bet Geref. gymnasium met de Th' ologische school behou en. Nadat door de Generale Synode der Geref. kerken in Nederljnd, te Groningen gebouwen, besloten was, dat de Theologische school te Kampen zou^e blfiven voortbestaan en aan het .aaraan verbondtn gymnasium nog een 6de klasse zou toegevoegd worden, zyn alle Geref. kerken in ons land aan den aroeil getogen, om het tekort van 10,000 te dekken. Tot nog toe zyn de resultaten uitnemend. K unpen zelf gaf een goed voorbeeld in Groningen wenscht men dit voorbeeld na te volgen. Ia de stad Groningen toch is voor het tekort der school niet minder dan 300 gecollecteerd. Spoeiig zal do schuld der school tot het verledens bebooren. By de aanstaande viering van het 50 jarig bestaan der Vereeniging van den H. Vin- centius Paulo te Zutfen, zal de aartsbisschop van Utrecht, Mgr. Van de Wetering, tegen- woordig zyn. Alkemade. Gedurende het afgeloopen kwartaal werden ten telegraalkantore aluier behandeld 3123 telegrammen, ni. verzonden 1414, ontvangen 1515, opgenomen en verder goseind 194. Blykens de nieuwe huisnummering en den staat ter plaatselijke indeeling dezer ge meente, het getal huizen en Vrnnoedeiyk aan« tal inwontrs voor de a. s. volkstelling bevat: wyk A. Ouie-Wetering, 191 huizen binnen en 3 buiten do kom, te zamen 194, met 800 inwoners binnen en 11 buiten de kom, t. z. 811; wfik B. Roelof-Arendsveen, 417 huiz. binn. en 1 buit de kom, t. z. 418, m. 1785 inw. binn. en 10 buit. de kom, t. z. 1795; wyk C. Nieuwe-Wetering, 106 huiz. binn. en 4 buit. de kom, t. z. 110, m. 415 inw. binn. en 19 buit. de kom, t. z. 434; wyk. D. Ryp Wetering c.a., 148 huiz. binn. en 26 buit. de kom, t. z. 174, m. 605 inw. binn. en 162 buit. de kom, t. z. 767; wyk E. Oud-Ado c.a., 25 buiz. binu. en 49 buit. de kom, t. z. 74, m. 79 inw. binn. en 285 buit. de kom, t. z. 364; wyk F. Kaag, 45 huiz. binn. en buit. de kom, t. z. 45, m. 223 luw. binn. en buit. de kom, t. z. 223. Totaal: 932 huizen binnen en 83 buiten de kom, te zameu 1015, met 3907 inwoners binnen en 487 buiten de kom, te zamen 4394. Bodegraven. Een paardenkooper uit het naburige Zwammerdam, die de weekmarkt alhier bezocht, wille 's morgens om 7 uren zyn handen wasschen in den Ryn. Hy boog zich wat te ver voorover aan den wat rkant, waardoor by kopje-onder in den Rijn ging, waaruit hy, door dadeiyk toegesnelde hulp van den sluiswachter, weder op het droge werd gehaald. By de alhier gehouden stemming voor een lid van den gemeenteraad is gekozen de heer L. Boer met 234 stemmeo; de heer C. Bol verkreeg 210 stemmen, terwyi er 8 stemmen van onwaarde waren. De getuigschriften van vrystelling door broederdienst of eenigen wettigen zoon kunnen ter gemeente-secretarie alhier aangevraagd worden op Vrydag 17 November, dos morgens te halfrlf. Hazerswoudo. Gisteravond toonde my dt heer J. C. Cok een wortel, volgens zyo aanduiding een „korten Hoornschen" die in zyn tuin gegroeid is en de respectabele zwaarte heeft van 6 H.G. De beer Cok geeft toe, dat er in Nederland zeer zeker grooter wortelen grosien, maar te Hazerswoude moet volgens Z.E'j. cit exemplaar als een zeldzaamheid, worden beschouwd. Wie overtuigt hem van het tegendeel? Haarlemmermeer. De uitslag der door het gemeentebestuur alhier gehouden aanbesteding van het maken van schoolbanken, boeken kasten en lee8borden voor de scholen Nos. 1 en 2, is, dat was ingeschreven door J. Den Ouden, te Haarlemmermeer, 664.60, A. Don Ouden, te Haarlemmermeer, ƒ668, C. Van der Laao, te Wormerveer, ƒ704.72, en J« A. Kaub, te Houtryk en Polanen, 775. Gegund aan den laagsten inschryver. Katwyk. Tot wykmeester van Wyk D te Katwyk-aan-Zee is in plaats van wyien den heer J. Schoonenberg benoemd de heer I. J^ Schoonenberg aldaar. Te Katwyk-aan Zee is de oudste inwoon-, ster der gemeente, de wed. PronkOuwer band, in den ouderdom van ruim 96 jaren overleden. Tot kort voor haar sterven mochf

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1899 | | pagina 1