Stads-Gehoorzaal
N°. 12145
Woensdag 37 September.
A6. 1899
<§eze jouraat wordt dagelijks, met uitzondering
van gon- en feestdagen, uitgegeven.
Pit nouriuer bestaat, uit TWEE
Bladen.
Eerste Blad.
Vrydag 29 September.
pröghImET
3 OCTOBER.
Leiden, 26 September.
LEIDSCH
DAGBLAD.
paus DEZEB couaairri
Toor LeJden per 8 maanden. 1.10»
franco per post 1.40.
Afzonderiyke Nommors 0.05.
PaUS DER ADVER'l'MM'l'l^W,
Van 1-8 regels f l 05. tedere regoj meer f 0.17- Gfocter»
letters naar plaatsruimte - Voor het Incasseerüd bulten de «rM
wordt f 0.05 berekend
Eet Tolledige programma voor aanstaanden
Vrydag is aldus vastgesteld:
No. 1. Hooh- und Deataobmeiater-M.rsch, v. Ziebrer.
2. Mimoaen-Wftlzer (Op. The Qeyeba). Jonea.
8. Optreden van het Wecnerinnen-Ensemble
(zaDg en daua).
4. Da gater Himmelvater, Viooleoio. Calin Udila.
s 6. Optreden van het Ryaaieoh Dane-Eneomblo
„Hexandrowa".
a 6. Teohniker-Blut, Polka francais v. Komzak.
PAUZE.
No. 7. Optreden van het Weenerinnen-Ensemblo
(zang en dane).
a 8. Donauvrellen, Walzer Ivanovici.
a 9. Optredon van „Die Peather Bchwalben", in
hunne Vecht-evolotiön.
10. Internationale Potpourri, Bolo voor Pan
fluitAudrc Dragao.
11. Optreden van het Weenerinnen-Ensomblo
(zang en dana).
a 12. Radetaky-MarechBtr&aea.
Nos. 1, 2, 4, 6, 8, 10, 12 zullen uit
gevoerd worden door de Rumeensche Magnaten-
Kapel CULIN ULDIA.
Zooals onze lezers dus kunnen zien, zal
het aan afwisseling niet ontbreken.
De Rumeensche Magnaten kapel zal eenige
concertnummers uitvoeren, terwijl hetWeene-
rinntn-geztlschap met den vrooiyken zang
en dans, door de aardige kostuums, die
telkenmale verwisseld worden, en het gracieuze
Optreden zeer zeker byval zal vinden. Een
goeden indruk krygt men reeds van dit achltal
dames, wanneer men de photo's in onze
vestibule bezichtigt, waardoor men
er tevens een denkbeeld van krUgfc op
welke w(jze zij optreden.
In dit nummer bevindt zich het BEWIJS,
waarop onze Abonné'g van af hedenavond
zes uren het Programma ad 2£ Cents in
ontvangst kunnen nemen.
Hodenmorgen werd op de begraafplaats aan
de Groenesteeg het stoffelijk overschot ter
aarde besteld van wijlen den beer A. Francken
Jr. Een viertal kransen dekte de baar, waar
onder een met linten: „Gemengd Koor
Melosophia: aan onzen geachten PresideDt."
Eenvoudig was de stoet, welke Francken tot
zijn laatste rustplaats begeleidde, want een
voudig ook was de man gedurende zijn leven.
Eenvoud en degelykheil waren zijn begin
selen. By velen bier ter stede zal Francken
als braaf en best menscb, een vriend van
vele ingezetenen, zoowel als onder de leden
:van „Melosophia", dan met hun directeur, den
heer C. B. Duyster, en vele andere vrienden
Van den overledene aanwezig waren, in dank
bare herinnering blijven voortleven. Hy ruste
in vredel
De bootsman v. k. C. Griu ls met in
gang van heden overgeplaatst van Hr. Ms.
wachtschip te Hellevoetsluis op Hr. Ms. wacht
schip te Amsterdam, en gedetacheerd by de
Kweekschool voor Zeevaart te Leiden, en
zulks ter vervanging van den bootsman v. k.
C. Gomes, wiens detacheering by genoemde
kweekschool met gelyken datum is inge
trokken.
By den „Noord-Frieschen Locaalspoor-
weg" is benoemd de civiel ingenieur de heer
H. C. Meerburg, te Leiden.
De locomotieven voor die maatschappy
zullen worden geleverd door de machine
fabriek „Hohenzolleru", te Dusseldorf.
j Op de tiende lyst van de 21ste jaar-
collecte voor de Scholen met den Bybel komen
o. a. voor: Haarlemmermeer O.-z. met f 251.05;
Bo legraven met Da Meye met f 233.59; Kat wjjk-
aan-Zee (Geref. kerk) met f 50.
Behalve met de „UDie"-colIecte zyn te
jKatwyk aan-Zee in de Geref. kerk in bet af-
geloopen jaar nog f 300 gecollecteerd voor da
£br. school.
Door da H. IJ.-S.-M. te Amsterdam werd
gisteren aanbesteed: bet maken van eene
dubbele steenen wachterswoniDg met bet
jVerleggen van deu parallelweg; en een gebouw
.voor magazyo, privaten, enz. op het stations
emplacement Voorschoten. Raming f 7050.
Laagsto ioscbryver was de heer P. Donker,
te Zevonhuizen, voor f 6948.
Door de Amateur-Pbotografen-Vereeni-
ging te Amsterdam is het plan opgeworpen
om op de a. s. wereld tentoonstelling te Parys
in 1900 onze beste Hollandscbo amateur-
pbotografen ta doen vertegenwoordigen door
een keur-collectie photographieën. De noodige
plaatsruimte is door haar reeds besproken,
en in overleg met de zuster-vereenigingen
werd een regelingscommissie samengesteld,
waarin de voornaamste amateur pbotografen-
vereenigingen zitting hebben. Deze regelings
commissie heeft besloten een wedstryd uit te
scbry ven, waaraan alle Nederlandsche amateur-
photografen worden verzocht deel te nemen.
Het doel van dezen wedstrijd is, om, uit de
op deze wyze byeen te brengen photographieën,
door een later te benoemen jury, een keur-
collectie te do:n kiezen om onze amateur-
pbotografen te Parys te vertegenwoordigen.
De wedstryd is open voor alle Nederlandsche
amateur-pbotografen.
Voor alle door de regelings-commissie aan
genomen inzendingen op den wedstryd wordt
een herinnerings diploma uitgereikt, terwyi
voor beD, uit wier zendiDgen één of meer
pbotographieën door de jury waardig gekeurd
worden voor de expositie te Parys, een speciaal
diploma, met vermeloing van deze onder
scheiding, beschikbaar gesteld zal worden.
Alle photographieën blijven het eigendom
der inzenders en zullen na afloop van den
wedstryd, of wel na afloop der tentoonstelling
te Parys, weder ter beschikking worden ge
steld van de inzenders,
De inzendingen zyn geheel kosteloos en
voor de verzending naar Parys, het omlysten,
assurantie en terugzending, zal door de rege
lings-commissie worden zorg gedragen.
Da kosten van verzending van Amsterdam
terug aan de inzenders zyn eventueel voor
hun rek. ning.
Inpchryvingsbiljetten in te zenden vóór 1
November 1899 aan den heer A. C. Sluyter-
man, secretaris der regelings-commissie, Kei
zersgracht 149, Amsterdam.
Het bezoek van de Koninginnen aan
RotterJam verliep geheel volgens programma,
onder gunstig weder.
Te 11 u. 48 m. was de koninklijke trein,
langs de nieuwe Ceintuurbaan, het Maasstation
binnen gestoomd.
De burgemeester verwelkomde Hare Majes
teiten en de dochtertjes van den wethouder
Hintzen boden bloemen aan.
In bet wacbtsalon bracht de heer s' Jacob
de Koningin het welkom van de burgerg
over. H. M. verklaarde zeer verheugd te wezen
weer in Rott rdam te zyn.
Daarna hield de heer A. Plate, president
der Kamer van Koophandel, eeu toespraak,
waarin by uit naam van den handel erken
telykheid uitsprak voor het hernieuwd bewys
van belangstelling, coor Hare Majesteiten
gegeven io den Rotterdamschen handel, scheep
vaart en industrie.
Minzaam onderhielden Hare Majesteiten zich
vervolgens met de aanwezige heereo.
Buiten gekomeD, wer;en de KoDingiDnen
door de burgery met geestdrift begroet. De
6toet, door de bereden politie g^opeud en ge
sloten, stelde zich daarna in beweging; het
vorsteiyk rytuig, bespannen a la daumont,
omBtuwd door de eerewacht uit de burgers,
met vliegend vaandel.
Eerst giDg het de oude stad door. Daarna
de binnenhavens.
In de Poatboornsteeg stonden de binnen-
schipp rs wuivend m6t vl ggen, bun kantoor
met groen versierd, saluterend met het ge
ankerde vaandel.
Vervolgens ging het lsngs de Boompjes.
Machinisten en stokers overstemden alles
door de stoomfluiten te laten meegillen in
het gejuich. Aan boei lag het opleidingsschip
voor de handelsvaart; de jongens paradeerden.
Over do "Willemsbrug ging het nu het heele
Noordertiland om. De Rynschippersbond hal
den gevel van zyn huls versierd, er werden
bouquetten aangeboden; alle schippers, die bier
zyn, Duitschers en Hollanders, hadden zich
allen getooid met oranje en lieten bouquetten
geven.
De Koninginnen reden langs de Van-der-
Tak-straat, de KoDinginnebrug over, eindtlyk
de Nassaukade op naar de fabriek van de
firma Van den Bergb, waar HH. MM. zouden
kunnen aanschouwen de bereidiog van marga
rine, gecondenseerde melk, enz. De ingaDg
tot de fabriek was smaakvol versierd.
Drie der directeuren ontvingen HH. MM.
en leidden haar rond. De Vorstinnen bezich
tigden de geheele fabriek, overal met veel be
langstelling van een en ander kennis nemende.
De werklieden waren rondom druk aan
het werk.
Toen HH. MM. de fabriek verlieteD, stonden
langs de lange fabrieksgevels de 700 werk
lieden opgesteld; zy juichten de Vorstinnen
bartelyk toe; en daarvóér, aan de kade, 1. gen
de booten en lichters van de fabriek, kleurig ge-
pavoiseerd, met buu stoomkelen medejuicbend.
De stoet zette zich in beweging onder het
klokgelui van de Wilbelminakerk; al buigend
reed de Koningin de Nassaukade langs, over
de kade van de Nassauhaven, langs de spoor
wegemplacementen, voorby de veeman en
loodsen in aanbouw.
In de Oranjeboomstraat brachten de kin
deren van Feyenoord de Koningin buide. Daar
stonden de vier duizend versierde le-Hingen
vau vyftien openbare en particuliere scholen
uit dat kwartier, onder leiding van de school
hoofden, opgesteld in dichte ryen aan weers
kanten van de Nassauhaven tot de Roentgen-
straat.
De kinderen juichten „Leve de Koningin!"
en zongen het Wilhelmus met het orkest mee.
Voor de Wilhelminakerk waren aan weers
kanten van den Persoonsdam de één en zestig
besturen van werkliedenverenigingen opge
steld met hun banieren, die by het vorig
Koninginnenbezoek voor Hare Majesteit hebben
gedefileerd. By aankomst van den stoet hief
een muziekcorps, aan den overkant geplaatst,
h'.t Wilhelmus arm. Toen trad bet comité
naar voren, cn de jonge Eldert De Klerk
bood een album aan.
De Koningin verzocht den heer De Klerk
alle deelnemers aan deze huldo te bedanken.
Toen het rytuig voortging, hief „Nut en
Genoegen" een loflied aan.
Vervolgens ging het naar de Maatschappy
voor Scheeps- en Werktuigbouw, het établisse
ment Feyenoord, waar ook alles met belang
stelling in oogenschouw genomen werd. Voor
do onderstand- en ziekenkas gaf H. M. f 500.
Tydens den tocht coor do havens met de
„Columbus" der Hollaqd-Amerika-lyn ge
bruikten Q.H. MM. een lunch.
H fc prachtig riviergezicht werd zeer ver-
vroolykt door het pavoiseeren van alle schepen,
waaronder eenige groote schepen, viermaaters,
uitmuntten.
H.H. M.M. gaven by het hoofdnummer van
den watertocht berbaaldeiyk haar bewondering
te kennen en toonden groote belangatelliug
in de moderne haveninrichtingen.
Het schoonste moment was dat, waarop
het witte jacht met de Koninginnen langs in
één lyn op stroom liggende oorlogsschepen
voer voor het bezoek aan de „Statendam",
gevolgd door de geheele versierde flotielje.
Gedurende byna de gansche vaart deden
de metalen vuurmonden van de „Kortenaer"
en „Evertsen" hun kanongebulder weerklinken.
Ook van de gepavoiseerde jachten, die voor de
terreinen der Roei en Z ilvereeniging „De
Maas" lagen, werden knalsignalen gegeven.
Vry gunstig weder heerschte gedurende
den gebeden tocht, een enkele regendroppel
werd althans niet geteld.
Zoo kwamen H H. M.M. tegen een uur of
vier aan de terreinen van de Nederlandsch-
Amerikaansche Stoomvaartmaatschappy.
Het goli thans in hoofdzaak een bezoek te
brengen aan de „Statendam", het in het
vorig jaar in de vaart gebrachte reusachtige
zeekasteel, dat zoowel wat zyn omvang als
zyn inwendigen bouw betreft, de bewondering
wekt van ieder, die in de gelegenheid is bet
te bezi< htigen. Herinnerd zy slechts, dat het
schip een lengte heeft van 532 voet of 162
meter, een breedte van 69'/a voet of 18.2
meter en een holte van 43 voet of 13 meter.
Het schip weegt niet minder dan 7,500,000
K.G., hot heeft een tonnen inhoud van 29,715
kub. meter, ceu totaal inhoud voor lading
van 14,384 kub. meter, heeft kolenhokken
voor 1,600,000 K.G. kolen, een watertank voor
1,500,000 liter eu een waterballasttank in
dubbelen bodem van 1,680,000 liter.
Er is ruimte voor 200 1ste-, 150 2de- en
1200 3d0-klasse passagiers.
De bemanning bestaat uit 166 koppen, het
aantal sloepen bedraagt 18.
Wat de veiligheidsmaatregelen betreft, be
vinden zich aan boord 48 branckranen, 2
handpompen, 5 stoompompen, 6 extincteurs
en 2000 reddinggordels.
Deze enkele cyfers zya ztktr voldoende om
een denkbeeld te geven van dit scboone, reus
achtige schip.
Op het mi identerrein, waar het personeel
der Maatschappy was opgesteld, was een
plateau geplaatst, vau waar af een fraaie
valreep H.H. M M. op gemakkelyke wyze ge
legenheid gaf zich aan boord van de „Staten
dam" te begeven.
Het bezoek duurde lang, want het schip
werd in alle deelen bezichtigd. H. M. toonde
de grootste belangstelling.
Nog een ander interessant schouwspel
wachtte den Koninginnen. Dwars voor de
„Statendam" lagen op de rivier de reddings
booten uit Brielle, Maassluis, Hellevoetsluis
en de stoomreddingsboot van den Hoek-van-
Holland, die thans voor H.H. M.M. paradeer en.
Het bestuur der Reddingmaatschappy kwim
aan boord van de „Statendam" en werd aan
c!e hooge Beschermvrouwen der Maatschappy
voorgesteld.
In het damessalon werd een oogenblik rust
genomen en thee gediend.
Inmiddels was het tydstip van vertrek
weder genaderd. Nadat H.H. M.M. nog her-
haaldeiyk haar bewondering over het scboone
schip en haar dank voor de hartelyke ont
vangst hadden betuigd, verlieten zy precies
twaalf minuten over vyven, toen de schemer
al hing over den stroom, en de gloeiende
lichtjes in de masten zoo geheimzinnig be
gonnen te scbynen, langs den valreep weder
de „Stateniam", om zich door den smaakvol
versierden hoofjingang naar het daar wach
tende rytuig te begeven.
Te ca. halfzes namen HH. MM. weder in
de rytuigen plaats ten einde den rytoer door
Charlois en Katendrecht te ondernemen. Tal
van verrassingen waren HH. MM. op den
langen toebt bereid.
Aan den Katendrechtschen dyk waren in
een dubbele haag met haar vaandels opgesteld
een aantal vereenigingen uit Charlois en Katen
drecht, als: de Muzi kvereeniging „Crescendo",
de Kolenbootwerkers-Vereeniging „Hulp in
Nood", de Scheepmakers Vereeniging „Op hoop
van Eendracht", de Werklieden-Yereeniging
„Door ons voor ons" en Patrimonium afd.
Charlois.
Vooraf hadden deze vereenigingen een
wandeltocht gemaakt door dat deel der ge
meente en daardoor bygedragen tot verhooging
van de feesteiyke stemming onder de bevolking,
die, langs den geheelen weg geschaard, HH.
MM. allerhartelykst toejuichte.
Langs den Lagen Katendrechtschen dyk
waren de schoolkinderen uit Charlois opgesteld,
die de Koningin een lied toezongen en
bouquetten aanboden, welke met vrienoelyke
dankbetuiging aanvaar! werden.
En niet alleen aan den Lagen Katendrecht
schen ayk, maar voor alle diverse scholen
verwelkomden de schoolkinderen Hare Majes
teiten met gezang. De bewoners der dorps
straten hadden gewedflverd in het aanbrengeQ
van versieringen, zoodat ook deze tocht een
ware zegetocht to noemen was.
Het geheele bezoek muntte uit door een
correcte regeling, zoodat men overal eer te
vroeg dan te laat aankwam.
En zoo was dan het uur van afscheid weder
aange roken. Aan het Maasstation deed thans
een afdeeling mariniers als eerewacht dienst.
H.H. M.M. werden verwelkomd met het
spelen der volkslieceren door de schuttery-
muziek.
H.H. M.M. onderhielden zich op het perron
oog eenige oogenblikken met de verschillende
autoriteiten en waren onuitputtelijk ia haar
lof over al hetgeen zy hadden mogen aan
schouwen en de bartelyke ontvangst, Haar
weder door de Rotterdamsche burgery bereid.
Ook de hoofdcommissaris van politie, de
heer W. Voormolen, had de huldo van H.H.
M.M. weder in ontvangst te nemen voor de
uitstekende wyze, waarop de goede orde den
geheelen tocht door de politie was gehand
haafd, een deel van welken dank hy zeker
gaarne zal overbrengen aan het publiek, dat
by do betuiging van z(jn hartelyke sympathie
voor de geliefde Vorstinnen zoo krachtig mode-
werkte om alles in de beste orde te d09U
geschieden.
Onder het spelen der volksliederen zette de
trein zich in beweging, welke muzi-k byna
overstemd werd door de daverende hoezees,
welke op dat oogenblik door allen, cie by bet
vertrek tegenwoordig waren, werden aan
geheven.
Aangenomen is het beroep naar de Ned.-
Herv. Gem. te Workum door d6. J. Eringa,
te Gorkum.
Geiyk men weet, heeft de minister van
oorlog, ongeveer 3 maanden geleden, aan
Apeldoorn een vry groot garnizoen aange
boden, mits de gemeente zich verbond, voor
f 250,000 ineens by to dragen in o'e kosten
voor de inrichtingen ten behoeve van dat
garnizoen. Het aanbod werd door den Raad
van Apeldoorn om advies gestelJ in hauJen
van B. en Ws. Dit advies luidde gunstig, doch
B. en Ws. stelden voor slechts f 160,000 in
de kosten by te dragen. Dit praeadvies werd
echter met elf tegon zes stemmen door den
Raad verworpen.
Naar men verneemt, moet de minister
niettemin voornemens zyn, volgens loopbode
geruchten, Apeldoorn met een garnizoen to
begunstigen, en zou by van het regiment
grenadiers en jagers de helft daar in garnizoen
willen leggen. Volgens &oramigen zouden
daaraan nog toegevoeg i worden: 3 batteryen
veld artillerie en een escadron huzaren.
Te Breda is in een ouJerdom vao 57
jaren overleden de heer H. J. Knyff, oud-
majoor by het Oostlndis.h leger.
Ten gevolge van bestaande bepaliDgen,
waarby 6en boofdoffi.ier niet voor b-vordering
tot kolonel in aanmerking kan worden ge
bracht, wanneer hy b(j het wr.p d, waartoe
hy behoort, als zoodaüig geen ci nst heeft
gedaan, wordt de luit.-kol. Telc'iuU* van den
staf der artillerie, werkzaam ten bureelo van
den commandant van de vestingartillerie, op
zyn verzoek ontheven van zyn tegenwoordige
functie en overgeplaatst by het 3de Teg. van
genoemd wapen.
De ministers v^n justitie, koloniën en
oorlog verleenen deze week geen audiëntie.
De generaal-mi'joor op non-activiteit J.
E. N. taron Schimmelpenniock v. d. Oye, lid
vau de Eerste Kamer, beeft aangevraagd, om
op pensioen te woraen g steli. (Fad.)
De schout by-nacht titulair S. Krayeni
hoff van de Leur, lid van het Hoog Militair
Gerechtshof, zal, naar wy vernomen, met
ingang van 1 Januari den dienst met ponsioen
verlaten. NR. C.)
Do 1ste luit. J. Buys, vau de iuf. hier
te lande, sedert 3 November 1894 gedeta
cheerd by de infanterie in Oost In clö, die
wegens ziekte hier te lande is teruggekeerd,
is ingedeeld by het 6de rtg. inf. en komt te
Breda in garnizoen.
Den beer en mevrouw Van Bemmelen
Rol md Holst, cie ter gelegenheid van bun
gouden buwelyksfeest aan de Reaionstrantsche
gemeente te Oosterbeek een nieuw spreek
gestoelte schonken, werd gisteren door een
aantal leden en begunstigers dier gemeente
6in eigenaardig bewys van erk ntelykheid
aangeboden. Dit bestaat in een albilm, kunstig
met de hand gesneden en geciseleerd, specimen
van boekbandversiering. Op den tand vau
dit album (ryk in styl en vorm, aan dergelyk
werk uit de middeleeuwen eigeo) is een
phantasie-wapen gesneden en geciseloerd, met
schild, dragende den datum. Daaromheen
slingert zich een krans van eiken en lauwer
bladen, kunstig en reliëf gesneden, op dol
g'rpointeloerden fond. In het album zyn de
schutbladen bekleed met moiré antique. Op
het eerste tlad staat de fraai in goud en
kleur, op perkament geschreven opdracht;
de volgende bladen bevatten de handteeke-
ningen der ueelnemers. Het album, ontworpen
en uitgevoerd door den heer Jos. Merkehagh,
te Utrecht, rust in esn daarby in stjl ver
vaardigd kistje, vau binnen gecapitoneerd.
De uitslag der verkiezing van een lid
voor de Provinciale Staten in district III te
Amsterdam is als volgt:
Uitgebracht 1717 geldige stemmen. Vol
strekte mverierhoid 859. Pof. dr. H. W.
Bakhuis Roozeboom (anti rev.) 244 atemmoD,
J. H. A. A. Kalfl (lib.) 009 st., H. P. C. W,
H. J. B. Van Son (Christ.-bist.) 123 st.,P.L,
Tak (80C.-dem.) 424 st., J. H. M. Terwindt
(katb.) 317 st., zoodat herstemmiog noodig is
tusscben de heeren J. H. A. A. Kalff en
L. Tak.
Het comité voor de oprichtiag van een
standbeeld voor Frans Hals te Haarlem is met
het ontwerp daarvoar gereeJ, en hoeft dit tör
goeikeuring by den Raad ingediend.
B. eu Ws^adviseeren er goedgunstig o» te
beschikken eu tevens toe te staan, dat da
gemeente-architect by de oprichting zyn mede
werking mag Verleenen.
Het monument komt in het Florapark.
De 2de lult. jhr. H. Van Panhuys, van
het 4de reg. inf. te Haarlem, heeft aangevraagd
om gedetacheerd te worden by de landmacht
in West-Indië.
Het stoomschip „Admiral," van Hamborg
en Antwerpen naar Oost-Afrika, passeerde 24
Sopt. Qiuraltar; de „General" arriveerde 23
Sept. van Mombassa te Dar-es-Salaam; de
„Kanzl.r," van Hamburg en Amsterdam naar
Oost-Afrika, arriveerde 24 Sept. te Aden; de
„Koningin Regentes" arriveerde 25 S-.pt. van
Amsterdam te Batavia; de „Maasdam," van
Nieuw-York naar Rotterdam, passeerde 25
Sept. Scilly; de „Prins Alexander,van Am
sterdam naar Batavia, vertrok 25 Sept. van
Aden; de „Reichstag," van Oost-Afrika naar
Vlissingen en Hamburg, passeerde 24 Sept. te
Gi raltar; de „Polyphemus", vau Amsterdam
en Liverpool naar Java, srriveerde 24 Sept.
to Colombo; de „Pri3m", van Amsterdam
naar Java, vertrok 23 Sept. van Liverpool;