tijdelijke tentoonstelling Tan een ver
zameling voorwerpen betreffende
Japansche kunst en kunstnijverheid.
Onlangs is door bet RUk aangekocht het
cp het Rap.nL urg alhier naast het Ethno-
graphisjli Museum gelegen ruime perceel,
indtrtyi bewoond door wylen den hoogleeraar
dr. J. H. Scholten, waar nu do vlag is ont
plooid.
In dat perceel werd hedenmiddag om éón
uur 03n tyjelyke tentoonstelling geopend van
Japanscbe kunst, in tegenwooruighei i van
genoodlgde autoriteiten u.t Leiden, Den Daag,
Amsterdam, Haarlem, enz., of van person'.n,
die op het gebied der kunst zich een eervollen
naam hebben verworven. Hoogleeraren ont
braken dus ovenmin. Onder de oogevesr vijftig
aanwezige dames en beeren wer en opge
merkt de hteren E. Yon Saber, conservator
van het Museum van Kunstnijverheid te
Haarlem; J. Molkenboer, directeur eer Nor
maalschool voor Teekenonderwtjs te Amster
dam; mr. M. I. Duparc, adjunct-commies by
het Departement van Binncnlandsche Zaken,
afdeeling Kunsten en "Wetenschappen.
Jhr. mr. Victor Do Stuer3 kon eerst na do
jpening in den loop van den middag komen.
De tegenwoordige directeur, dr. J. D. E.
Schmeltz, opvolger van mr. L. Serrurier, hield
vooraf ten toespraak en om aan deze plech
tigheid een mo r olficiéel karakter te geven
was by ook verschenen in htt gala-kostuum,
i rbonden aan de betr.kking van directeur
van een Ryks-kunst-inrichting.
HU had aan den minister van binnen-
landsche zaken machtiging gevraagd tot het
houden dezer tentoonstelling van voort
brengselen der Japansche kunst, om aan te
toonon welke groote schatten 's Ryks Etbno-
grjphisch Museum bezit. Op dat voorstel
werd 's Ministers goe-keuring verkregen.
Acht zalen van het aangrenzende getouw
zijn nu voor ole tentoonstelling ingericht go-
worden. Het heeft zeker heriwat moeite en
zorg-.n vereischt eer men daarmede gereed
was, co:h aangezien van 1 Fe ruari tot einde
Juni van dit jaar de he9r Sb. Harj, de in
Japan geboren assistent van prof. J. Brinck-
rnann, directeur van het „Museum ft'ir Kunst
und G^werbe" te Hamburg, die zich gaarne
fccrril verklaarde geno-inden heor, dia zich
reeds op het gebied der kennis van do
Japanscho kunst, enz. had onderschenen, ten
bohoeve der bew.rking van een gedeelte der
Japansche afdeeling van hot LeiJsche Museum
verlof te verleenen, zich van cie omvang-
ryke taak had gekweten, is li9t resultaat er
des te belangrijker door.
Tentoongesteld worden tbans:
lo. E:n aantal praebtigo k a ra c r s ch u t-
ten, te zijner tyi door co Japansche Rogos-
ring aan do onze ten goschenke gegeven.
2o. E n aantal rolschildery en, nauwe
lijks een vierde van den voarraad van het
Museum.
So. Een reeks producten van denkl our en-
druk (losse pl.ten), eveneens nauwelijks een
vierde van hetgeen het Museum bezit.
4o. Geïllustreerde werken, ge.eelte-
llji evene-ns met in kleuren gedrukte af-
beel.iogen.
5o Een aantal proluiten der Japanscho
pottenbakkerskunst.
60. Een goJerite der Notsuko's of gor-
delkn oop en.
70. Z w a a r d s i e r a d e n, waaraan zich
aansluiten een aantal zwaarden, ton einde
do plaatsing der sieraden te verduidelijken.
Bovendien vindt men in de verschillende
z.l n, ton einde enkele der tentoongestelde
platen, enz. beter too to lichten, een aantal
voorwerpen, waarvan vele e.rst in de laatste
twee jaren in hot bezit van bot Museum ge
komen zijn.
Uit de tentoongestelde voorwerpen zal den
beschouwer tlyk n hoe de Japanno?^ bo-
gaafd met een op an oog voor de schoonheden
eer hem omringende natuur, en met een
warm hart voor zijn geschiedenis, de daarcoor
ontvangen indrukken in kunstuitingen terug
geeft. Immers, de godenwereld, zijne helden
en historische personen, enz., enz., zi9n w(j
eveneens gestadig door hem tot onderworp
'gekozen.
H.t geheel vertegenwoordigt ongetwyfeld,
behalve uit htt oogpunt van kunst, ook een
groots geldc-lljke waarde. Als voorbeeld kan
0. a. alleen reeds strekken, do eersto zaal,
waarin de openingspi9chtigbeiJ plaats baden
waarin zich bevinden de kamerschutten,
fcelioorer.de tot het geschenk der Japansche
regeermg aan het Ryk der Nederlankn en
welke in 18G0 in de Stadsgehoorzaal te
ILeiden ten voorleelo der Kweekschool voor
Zoevaart waren tentoongestelJ. De waarde
T-n ieder dezer schutten bedraagt naar ïr.eie-
deeling van gezegden beer Hara ho len minstens
een som van 6- a GOOO franken, zoodat
enkel hier alleen Toor een waar.e van 25- a
26,000 franken vertegenwoor.igJ is.
In de laatste jiw»n heeft men zei Jen deze
kamerschutten zoo goed kunnen bewonderen,
maar ook al het overige, dat anders byna
onopgemerkt "Llej/ komt tbans one in ig meer
tot zyn recht.
Een by de beoren H. Kleinmann Co., te
Ha .riem, verschenen „Gids voor den bezoeker",
bew-.rkt door den directeur, gee.t, bohalvode
opgaaf der verschillende 636 nummers tn een
viertal lichtdrukplaten, tevens een aant.il
bilangrijke, wetenswaardige bijzonderheden
om* rent htt Musoum zelf en omtrent betgeen
men er in deze afdeeling ziet.
In dien Gids wordt bovendien dank gobracht
aan den minister van linnenlandsche zakeD, die
des directeurs voorstel bekrachtigde, alsmede
▼oor de ondervonden sympathie en mede
werking aan jhr. mr. Victor Do Stuers, den
directeur der Koninklyke Bibliotheek in Den
Haag dr. "W. G. C. B'yvanck tn diens amanuensis
G. J. Bekink, een opzichter ty 's Ryks
universiteitsgebouwen te Leiden den heer J.
Roem wegens do goe^e zorg voor de inrich
ting van het tentoonstellingsgebouw, en aan
dr. H. H. Juyntoll, assistent ty 's R(jks
Ethnographisch Museum.
De wensch wordt uitgesproken, dat deze
eerste, vanwege het Ryks Ethnographisch
Museum georganiseerde tentoonstelling het
hare tr toe moge tydragen de belangstelling
in deza schcone Rykrinrichting te verboogon.
Mtn is zoo gaarne geneigd in den vreemde
alles mooier en grootscher te vinden dan in
het vaderland Zjo merkte de heer Schmeltz
in z[jn toespraak op, waaria hy eveneens tal
van byzomerheden omtrent den oorsprong en
de verdere geschiedenis van het Museum in
herinnering bracht en men bedenkt nlot,
dat men daarcoor ni=t slechts de belangen
van het geboorteland niet bevordert, maar
dat men het daardoor schade aandoet.
Aan die bedillers zy thans medegedeeld,
dat, is ook ce tyd voorby toon het volgens
den beer Hara mogelyk zou geweest zyn uit
oit Museum een leerschool voor de volken
kunde van Japan en voor de kunstgeschiedenis
van dat land te maken, zooals er dan geen
tweed9 in Europa zou te viuien zyn goweest,
wy toch ook tbans nog trotscb mogen zyn
op het bezit cier oude verzamelingen en dat
er daarin stukken aanwezig zyn, om wbons
niet slechts Europeesche musea, maar ook
zelfs Japansche kunstkenners benyden.
De heer Schmeltz zeide verder dat de
„Gids" door hom bewerkt is op grond der
mededeelingen van den heer Hara tn dat des-
ge WvDscht belangstellenden nader mondeling
kunnen worden Ingelicht.
Op die wjjze, zoo tincigde spreker, zal er
naar gestreefd worden meer vrienden voor
deze schoono Rijksinstelling te verwerven;
naar spr. hoopt, wordt dat doel bereikt en
zjo.oen e de eerste stnp gedaan op den weg
om meer liefde aan te kweeken voor e.n
instelling, cie waardig is een parel te zyn
aan de kroon ccr wetenschappelijke instri
lingen van Nederland en cie ten doel heeft
om den mensch btter te leeren kennen,
liefde aan te kweeken tot ons oigtn geslacht,
liefdo cio hoog nooaig is in den tyd van
heden, nu hot materalisme aan het idealisme
den doodsstrijd heelt aangedaan.
In dezen stryd tegen het matcrhlismo is
het aankweeken van liefde tot e'en mens h
een der beste wapenen en wanneer wij ons
cis eigen maken, oan zullen wy spoedig zien
hoe do menschen, M van witte öf van zwart;
huidskleur, mot bruine of met zwarte cogen,
met sluik of mtt gekruld haar, toch a len
leden zyn van één grooto familie, allen behept
iXRt dezelfde dwaasheden, dezelfde idealen
najagen ie en naar hetzelfde do.l, het bereiken
van gelukzaligheid, strevende en wy zullen
opmerken dat de verschillen die wij ie bun
coeu en haujelen waarnemen, vergeleken by
htt onze, ni;ts anders zyn en ni<t moir dan
een klankschakeering in do muzi.k,
E.n luid applaus volg:e op dtze woorJtn.
Daarna verklaarde de cirecteur de tentoon
stelling voor gcop.nd en noodigdo hy ce
aanwezigen uit haar te bezichtigen. Aangt-zion
echter do zaal, waarin men nu nog aanwezig
was, van de stoelen moest worden ontruimd,
verzocht hy den aanwezigen geduren.o cien
tyd in don tuin, waar ce zon zoo helder
schotn en eveneens geöxposeerd werd, door
te brengen, by welke gelegenheid hy dan
toveos ce vryheid zou nemen hun eenige
ververschingcn te doen aanbieden.
En aldus geschiedde.
1IS" CsriuZON JL>EIN«
Mijnheer de Redacteur a
In Uw nummer van 7 Aug. jl. staat een
ingvzon-en stuk, geteekend: ,E;n winkelier,
die geen concurrentie van de vent-.rs onder
vindt."
Myn respect voor '6 mans zelfbewustbei
Ik vool bun concurrentie oók niet, en ik
cenk, niemand der winkeliers.
De geachte inzender spreekt van een ver
keerde voorstelling. Maar tilieve, stelt hy
niot Verkeerd voor'?
Hy komt op het ksr.inalo punt: ,'s win
keliers étalage om reclame te maken gaat t?
loor" volkomen wa^r! Maar als hij zegt,
dat een reden tot het zenden Van het request
was het stilstaan oer wagens, dan ver
galoppeert by zich.
Hp, ecrlyk oordeelenJe, zal met mij oens
moeten zyn, dat met dtn laatst gelrollen
maatregel de toestand beter is geworden
dan vroeger, toen de negociacten als alen in
Odn kuip coor rikaj.r krielden. Elk onbevoor
oordeeld winkelier van do Haarlemmer&traat
zal dit met my beamen.
Maar om nu tot de aanlriding van cit
scbryv.n te komen.
Jk heb wel tens gehoerd van hoof .man
ov.r honlerd.
Ik ben officiéél en officieus door anony
mus genosmd (zeer gevoelig) hoofdman,
maar ik had er slecht3 64 of 68 achter my.
Men spanJe my tr voor om het reqoest
te stellen, en.... totn de aanleggeropgeros-
p n werd ty den heer Burgemeester te
komen, speelde hij tegenover ZEd. Achtb. don
onncozele.
Schwamm d'rü erl
Da 1 i n k s-eersttockenende was toen de
man, c'e hoofdman. Hy confereerde.
En w.it was zyn laatste verklaring? Dat
de toestand met den genomen maatregel zeker
beter u>as geworden, doch niet, dat wy nu
tevreden zyn.
En nu nog iets.
Wilt gy, anonymus, medewerken tot bstero
to3standen op de Haarlemmerstraat, gy, wisn
geen concurrentie schaadt, houdt dan putje
by paaltje en begryp den Inhoud vr.n het
request, dat u aixoo niet interesseert, of inte
resseeren kan.
Hoo gy het 6lot van uw Haarlemmerstraat-
mop kunt schrijven en overeenbrengen met
uw onJerteekening is my (en wellicht ook
anderen) een raadsel.
U, M. de R., myn dank voor Uw gast-
vrybeid.
De hoofdman over 64 of 66
M. M. K.,
Loden, 8/8 '99. Haarl.str. 187.
KOLONIËN.
BATAVIA, 6-11 Juli.
Men meldt, dat de luitenant der artillerie
Van Eek den militairen dienst zal gaan ver
laten. Hy zal de bezittingen gaan heimeren
van wyicn zyn «chooava.cr, den heer Van
den Btrg, den kort geleden overleden land
heer van Mcntong en Ko.idangdia.
De vice-president van den Raad van
Justitie alhier, mr. J. W. Van Goens, zal,
naar wy hooreo, in Maart van het volgende
jaar den clenst verlaten. (D. N.)
De 2de commies by het departement
van financiën, J. P. Do Vries, heeft wegens
ziekte buitenlandscti verlof aangevraagd.
De heer Van Staden ten Brink heeft
op den 1sten Juli de redactie dc-r „Dell Crt."
overgegaven aan den heer W. J. H. Mulhr.
Vergissen wy ons niet, dan hoopt eerst
daags een der vcrJiensteiykste ametenaren
by Lot cepartement v..n oorlog zyn 42 jarigen
diensttijd te herdenken, nl. de 1ste commies
ty het departement, de heor W. F. Brasz,
(Bat. Nbl.)
Van Soerabaia werd medegedeeld, dat
do zLkte van den on erwyzor 1ste klasse J.
Van der Valk van zoo ernstige aard is, dat
een overhaast vertrek na.tr Europa noo ig is
geworden.
In het kleiq-ambtenaars-exaraen z(jn
geslaagd: A. L. Wagena-r en G. G. G. Zyl-
mans, met goed; E. V..n Zutphen met vol
doende; met goad F. W. H. Du uy; met
vol oonde E. H.' Du Puy. Hot examen is
thans afgeloopen.
Door den Gouverneur-Genernal van Ned.-Indiü
zijn de volgende beschikkingen genomen
CIVIEL DEPARTEMENT. Benoemd: Tot lid
van het ceutraal comité in Nederlandsch-IndiÖ
van hot Roode Kruis C. J. De Freytng, kolonel,
chef van den geneeskundigen dienst.
Tijdelijk gestejd: Ter beschikking y.an
deu directeur der Borger!ijk0 Openbare Werken,
ten einde dienst te .doen als opzichter der 2de
kl., de ambleuaar op nen-Activileit J. kl. Schiotling,
lantstelijk opziebtor der 2de kl. bij'den Waterstaat
en 'sland9 Burgerlijke Openbaio Werken.
V 0 r 1 e e n dWegens ziekte een tweejarig ver
lof naar Europa, aan den 2den commies bij het
departement vun financiën J. P. De Vrios.
Bij den post- en telegraafdienst.
Overgeplaatst: Van Soerabaia naar Cheri-
bon de comm. 3de kl. ft. P. Letting-a.
Bij do exploitatie der Staatsspoorwegen op Java.
Benoemd: Tot tijdelijk onderopzichter van
de werkplaatsen en geplaatst op de oosteriijnen
A. Mierop.
Overgeplaatst: Van dc Wester- naar de
Oosteilrjaeu de opzichter van de werkplaatsen
Iste kl. T. Jellema;
van de Ooster- naar de Westerlijnen de opzichter
van de werkplaatsen 2de kl. J. Van der Plaats.
Bij do in- en uitvoerrechten en accijnzen:
Benoemd: Tot ambtenaar op ƒ200 's maands
W. G. Van der Lee en J. T. A. Apon, ambtenaren
op non-activiteit, laatst verificateur 4do klasse
Werkzaam gesteld: Als verificateur 4de
klasso Van der Lee; als ontvanger Apon v. d.,
als verificateur 5de klas3e de ontvanger op
f 150, E. E. A. A. Ruzette.
Overgeplaatst: Van Pontianak naar Padang
de verificateur 4de klasse P. Mesa; van Tandjong
Tirani (Oostkust v. Sumatra) naar Batavia de
verif. Ruzette.
Geplaatst: Te Pontianak de verificatenr Van
der Lee; te Tandjong Tirana de ontvanger Apon.
Toogolaten: Tot uitoefening der genees-,
heel- en verloskundige praktijk in Nederlandsch-
Indiö, dr. C. F. E. Praetorius, arts.
Bij het openb. lager ond. voor Europeanen:
Ontslagen: Wegens ziekte, eervol uit zrjn
betrekking, de onderwijzer 3de klasso aan de
school to Gorontalo (Menado) J. Van Loo.
Benoemd: Tot onderwijzer 3de klasse, E. B.
Mulder en M. J. Bruining, daartoe gesteld ter be
schikking van den Gouvorneur Generaal.
'1' ij d e 1 rj k werkzaam gesteldals onderwijzer
Sdo klasse, J. We3thoif.
Geplaatst: Aan de school te Gorontalo
(Menado), do bcuoemde onderwijzer 3de klasse E.
13. Mulder;
aan do lste school A. te Soerabaia, de benoemde
onderwijzer 3de klasso M. J. Bruining;
aan de school te Bangil (Pasoeroean), do tijde
lijke onderwijzer 8do klasso J. Westhoil'.
Bij de Normaalschool te Soerabaia.
Benoemd: Tot loeraar in de rekenkunde, F.
W. Kckenkauson, lste onderwijzer aan de openbare
2de lagere gemengdo school aldaar;
tot loeraar in do wiskundige aardrijkskunde M.
F. Unnen, leeraar in de wiskunde en het Jijntee-
ltenen aan do hoogere burgerschool aldaar.
DEPARTEMENT VAN OORLOG. Ingetrok
ken: De overplaatsing bij het 3do depot-bataljon,
van den majoor bij het linkerhalt' late bataljon
G. J. H- Bruijnis.
Wordt bij aankonmt geplaatst bij het Cde bat,
de kapt. van verlof uit Nederland terugverwacht
wordende J. E. Schilham on de 2de luitenant uit
Nederland verwacht wordende, zijnde bestemd
voor den dienst hier te lande, 1*. Te Wechel; bij
het 5do bataljon, de kapiteia van verlof mt Neder
land terug verwacht wordende S. W. fc'cbut; bij
hot lldo bataljon, do 2de luit, uit Nederland vor-
wacht wordende, zijnde bestemd voor den dienst
hier te lande, H. W. Benuus.
Bij den Militairen Geneeskundigen dienst.
Bevorderd: Tot dirigeerend officier van
gez. der 2do kl., de officier van gez. lste kl. L.
Marcos; tot militairen apotheker der lste kl., de
militaire apotheker der 2do kl. M. P. SpilJenaar
Bilgen.
Verleend: Wegens laDgdarigen dienst één
jaar verlof naar Europa, aan den militaireu
apotheker der lste kl. AL P. Spillenaar Bilgen.
Ontslagen: Met ingaivg van 2 Augustus lh99,
op verzoek, wegens volbrachten diensttijd, eervol
en met behoud van recht o.> peusioen uit Br. Ms.
militaiien dienst, de luitenant-kolonel der infan-
terio A A Veenhuizen
Bevorderd: Tot luitenant-kolonel bjj hot
wapen der genie, do majoor J. G. Kerlen.
Geplaatst: Te Atjeh, de off. van gez. 2de kl.
B. G. Kroon, van boitenlandsch verlof teruggekeerd
361ste STAATSLOTERIJ.
Trekking van Woensdag 9 Augustas.
tweede klasse. debde lijst.
No. 1380 ƒ29,000. No. 2833 /'5000.
No. 1647 ƒ1000. N03. 3936, 10988, 14247
ƒ400. No. 11084 ƒ200. Nos. 2052,11818,
17867 ƒ100.
Prijzen van ƒ30.
<0
2312
4993
7242
0696
1196G
14503
1G770
19073
75
14
6022
60
8739
80
14474
14808
19111
130
71
32
66
60
12020
«7
0
13
05
2406
3J
60
09
67
14553
70
31
86
64
80
bS
8858
78
80
16041
85
203
73
6184
7361
67
85
83
17032
13:86
11
2658
6207
66
96
12148
89
17105
06
8T
77
33
67
10006
62
146S9
17222
19ÜÜ4
301
2C14
72
7438
9
12353
04
24
81
35
65
16
40
62
t8
14777
17300
46
69
2717
6314
63
63
1240-2
93
174.4
82
81
37
21
7663
91
12564
14S43
35
13454
490
67
46
76
10141
63
69
68
1051J
685
80
64U1
7788
46
73
14904
7fl
64
649
2922
88
7865
86
01
36
79
19611
60
01
f613
7139
10217
93
16013
17522
24
62
801J
47
42
83
12606
33
70
89
68
3170
65
44
10322
12772
19232
17000
64
24
£0
6600
60
36
12814
88
17703
77
es
3207
17
64
48
45
16300
11
£1
93
3105
47
81
63
62
81
17835
19744
723
91
6743
90
10400
70
1540J
89
67
62
64
63
£0.6
28
7-J
26
90
73
66
63:6
8127
67
12107
37
17920
6J
833
86
82
48
106-7
34
63
63
V4
10i7
8611
6:04
8220
63
40
83
80
19850
115'J
19
40
61
10659
67
15573
to
199 i 5
62
65
G033
8326
68
86
87
18023
yj
1223
3E01
iC
45
01
1304U
15701
32
20001
24
23
01
8432
10715
45
44
36
16
20
46
6224
45
47
13112
16811
42
G
67
3913
77
8634
11039
34
17
59
20102
£6
23
6322
68
U;03
13223
29
69
44
13U
CO
S2
£637
41
84
71
13200
20211
40
66
6104
8770
60
13324
7-3
10
30
1434
81
60
83
84
13486
15396
13362
76
84
4C01
89
08
11221
136U5
10014
64
£8
1047
11
92
8876
67
41
20
H
90
1C43
IG
o;o*
82
98
51
76
18120
20307
40
4245
OU
84
113 IS
76
96
26
00
l.UO
43-2
70
8162
2J
1362}
16111
185U4
20484
12
80
72
1005
63
13716
47
33
205.(1
74
18
tl
1)
94
60
86
67
1*6
78
443/
6653
65
11442
69
16310
97
20C J
1803
452)
62
75
62
81
63
18616
207 IG
24
4613
87
{*181
69
94
16401
27
65
IS 03
26
6763
0207
80
13.36
23
85
81
61
06
67
31
11565
11015
60
45
20SU1
2CS7
47 00
6801
40
11607
G2
0*>
98
31
2173
11
b >67
1354
70
14147
16511
18887
40
2211
'iG
7UU0
91
'.5
LT
<3
13.30
203.G
62
16
12
£413
11720
1420 i
20653
40
24
60
4851
11
GJ
libOO
■4J
lóiló
£0
94
86
4U0J
60
15 J18
12
14302
31
19025
87
11
7133
O61H)
28
ïiet nieuwe procod Livj-.ui.
Dan tweeden dag w rJsn oji zes uren te
Rennc.8 ce maatregelen van orjo genomen ia
de Avenue de la Gare en de Rue du Hamel,
voor liet ovir.rengeu van Dixylus. Het ge
scbieddo op dezellds wyze lIs den eersten
dag. De Lesihuldigde gi ig we-.-r coor tusschen
en haie opg st-.lde sol iiiten, cie met den rug
naar hem gekeerd 6tondt.n. Daarna werden
do gelederen vli\roken. Hit weinig talrijke
publiek richtte 2Lil liu naar bet Lyceum. Alle
loden van dtn krygsraad arriveer jen ooi kwart
ovtr zessen. Hit publi;k groette eerbiedig
generaal Cuamoio, die dtzen groet op militaire
wyze ceantvroord.e.
Da ver euigers van (.en beschuldigde volg
den daarna, vergiZild v^n hun secrdtarissen.
Da gendarmen tel.tten het publiek, zich
te portoeren voor de vensters Vdn de zaal,
waar de krygsraad zitting houdt, welke ven
sters zich bevinden aan de zijde van de
Avenuo Toullief.
De socialistische lei Ier Jaurès was des
nachts te Reno.8 aangekomen.
De verschillende afsluitingen der trosp n
wer. en 's morgens om zeven uren ingetrok
ken; den ganschen morgen heeft men zich
vry kunn.n bewegen in de omgeving van het
Lyceum, behalve voor de gcno=mJe zaal.
Van tian uren af begon hot {.u liek zich voor
het Lyceum te vi-rzamelon. Wel ra was de
mor.igts zoo dicht, dat het noodzakelijk was
te fcovelerj, dat men moest doorloopan.
Da nieuwegierigen begaven zich daarna op
het trottoir aan de ancere zyde van de Avenue
en de Rue du Hamel en aan do zy de van de
Ruo St.-Helyer.
Iedereen wachtte met ongeduld h;t einde
der zitting af, oui Dreyfus te zien.
De krijgsraad zat tot kwart vóór twaalven
in geheime zitting; alleen de l.den van den
krygsraad, Drtyfus en disn3 advocat.-n waren
tegenwoordig. Dj krygsraad nam slechts
kennis van oen deel van het geheim militair
dossier. Er hal ge^n debat plaats.
Generaal Chamoin verschatte ophelderingen
omtrent het tossier.
Even voor twaalf uren de Jen ^.e gendarmen
de straat ontruimen. De soldaten eer infanterie
schaarden zich weer en haie langs den weg,
óLn Dreyfus moest nemen. De nieuwsgierigen
zagen derhalve Dreyfu3 ternauwernood en
gingen teleurgesteld vanzelf heen.
De jTemps" verzekert, dat het onderzoek
van het geheim dossier tot en met Zaterdag
zal duren.
De gezondheid van Dreyfus verontrust
oonigszins zyn familie.
Do stad is nog steeds kalm. Veel getuigen,
gatruik makende van de rust, hun vergund
door de geheime zittingen, zyn naar buiten
of naar de badplaatsen vertrokken.
Do „Tomps" meldt, dat Dreyfus zeer ver
wonderd was, dat hy als beschul.igdo moest
verschynen. Hy meende, dat op een bloote
juridische formaliteit het onmiddellijke herstel
van eer zou volgen. Da ondervraging ver
raste hem zeer.
Volgens de „Jour" zou de getuigenver
klaring van generaal Mercier in stryd zyn
met di9 van den oud-president Casimir Périer.
De verdediging zou de onmiddeiiyke inhechte
nisneming van dtn generaal vragen wegens
het afl?ggen van valscbe getuigenis.
Het Had tetreurt het, dat er bladen zyn,
die party ki zen en do kwade trouw zelfs
dryven tot in de verslagen alsof de veroor
deeling of de vrijspraak van Dreyfus voor
zokera bladen een levensquaestio is.
Naar de „Patrie" mei at, zou er ernstig
sorake van ziin mr. Demansa als eetuieo te
hooren over de stappen, die hy ten gunsto,
van Dreyfus zou hebben gedaan by den heer'
Casimir Périer. In dat geval zou Demange
niet langer als verdediger van Dreyfus kunnen
optreden Het blad verlangt, dat de oud-minister'
van oorlog Krantz zal worden gehoord, die,
naar het bewoert, thans overtuigd ls van de
schuld van Dreyfus. Hot constateert, dat in
do oogen van het volk Dreyfus een vrrader is,
maar zegt, dat Ettcruazy de werkelyke ver«;
rader is.
Octave Mirboau voorziet een volkomen
nederlaag voor generaal Mercier.
De „Droits do l'homme" verklaart, dat wat
Mercier zal gaan zeggen, het blad slechts
doet beven voor hem.
Volgens de „Li a er té" zou do ochtendzitting
van den krygsraad niet gunstig voor Dreyfus
zyn geweest. Du Paty de Clam zou niet in
staat zyn betreffende de verklaringen, door,
Dreyfus Maandag gedaan, ophelderingen te
geven.
Do „Libertó" zegt er op to rekenen, dat de
krygsraad niets in het duister zal laten en'
een onaantastbaar vonnis zal vellen.
De „Temps'' komt op tegen de politici, die
de zaak beschouwen cis ccn inzet voor den'
party6tryd, en kon.Bgt eveneens een nauwgezet
onpartydig vonnis aan.
In een onderhoud van minister Delcassé
met den Petersburgschen correspond! nt van
de Temps" verklaarde de minister, dat in het
onderhoud met graaf MosravjeUniet do minste
zinspeling was gemaakt op ce binnenlan :sche
staatkunde van Frankryk. Omtrent do zaak-
Dreyl'us zeide de heer Delcassé, dat Cerogeering
zich gehoel nedtrlegt Ly het oordeel der
militaire rechters.
Groot is do spanning, die heorscht omtrent
do vra3g, welken slag generaal Merrier voor-
bereiit. De anti revisionisten rekenen vast
en zek r op een wonder, en dit wonder ver
wachten zy van de verklaring van generaal
Mercier. Die moet de hoeksteen vormen van
een nieuw proces; zy zal, zoo beweert men,
aan de zaak een geheel nieuwen keer geven.1
Van een der intieraen van generaal Mercier
heeft een redacteur van de „Agence nationale"
enkele vertrouwdyke mededeelingm ontvan
gen over hetgeen de oud-minister van oorlog
voornemens is te Rennes te zeggen. Het
volgende is daaraan ontleend:
„Er is gocQ twyfel aan of redenen van
den hoogstcn ernst moeten het hoofd van
het leg6r bewogen hebben, om weerstand te
lieden aan de diplomatieke bedenkingen van.
den heer Hanotaux cn kapitein Drayfus te.
doen gevangennemen en vonnissen. Generaal
De Boisdeffro is, evenals by, in staat een
hooggcplaatsten vreemdeling te doen kennen,,
die officieus de regeoring heeft verwittigd,
dat inlichtingen, komende uit den Franschen'
generalen staf, uit Parys aan den Duitschen
genoralen staf waren verstrekt.
Het Duitscbe gezantschap is ten aanzien
van dit punt rechtstreeks betrokkon; generaal
Mercier beeft de bew'yzan in handeD, dat da
ambassade sedert lang een spionneoringsnest
geworden is. Een van zyn voorgangers aan
het ministeri9 van oorlog heeft kolonel Vin
cent gemachtigd, de kist van den Duitsch.n
militairen attaché te laten visiteeren coor
den spionnon ri nst. Men photographeei "'O en
kopieerde inderhaast de inlichtingen, diy deze
kist bevatte. En van dat tydstip af hee31 het
ministerie van oorlog den sleutri vaf$ h:t
aan de ambassaie in tospassiog gebrachte
stelsel.
In spionn.nzaken nu is het bekend, dat
de zeJelyke bewyzen altyd veel talryker zyn
dan de stoffeiyke bewyzen. In do Dreyiuszaak
is er overvloed van stoffeiyke bewyzen, zoo
verzekert generaal Mercier; zelfs in den nauwen,
kring, waarin de krygsraad is opgesloten door
het Hof van Cassatia, is de oud-minister van
oorlog in staat de overtuiging van den krijgs
raad te vestigan.
Generaal Mercier is overigens tot dusver
slechts in een opmtaar debat als getuige ge
hoord in het Esterhazy proces. Voor het Kof
van Cassatie heelt cie generaal zich er toe willen
bepaLn aan het Hof niet het rechtsmiddel te
geven, dat het zoebt om een vonnis te ver
nietigen, dat hy beschouwde als terecht ge-
wezjn; maar voor do pairs, die opnieuw vonnis
moeten vellen over oan officier van bot Fransche
Lger, ia hy besloten vdJer te gaan 01 tot
de recht.rs, h.t leger en het land deredenm
en de feiten te zeggen, cie een veroordeoling
eischen, waaraan hy overigens niet twyfelt."
Men kan hieruit ea geest LeoorJeelen, cie
de kringen bezi.lt, waaruit doze information
komen. Ook overigens zullen de militaire ge-
tuigor# de laatste uiLrste pogingen aanwenden
om te beletten, dat hun slachtoffer hun ont
gaat. Allerlei geheimzinnige overleggingen zyn'
er van deze zydo in gang, zoo wordt er uit
Rennes bericht. Een van de manoeuvres be
staat daarin, dat Da Paty de Clam onder het
voorwendsel van e6n gevaarlyke ziekte ia het
g heel niet verschynen zal by het proces....
Volgens een ander bericht scbynt Du Paty
de Clam werkelyk nogal aan de lever te lyden,
zoodat hy het bed most houden. Toch had
hy ZaterJag zyn verlofpas aangevraagd om
naar Rennes te gaan.
De Paryscho correspondent van het „Hbl.'*,
geeft van Rennes de volgende vergelijking
met Lriden:
Niet alleen door de rust op straat toont
Rennes zyn roeping als rechterstad ernstig
op te vatten, wy vinden cit begrip overal in
de houring der bevolking terug. Ik kan my^
lezers de stemming, die hier heerscht aar
den vooravond van het proces, het mees^
