ATJEH.
gemec-nte geneigi zou zyn de brug over den
IJeel (raming f 310,000) te bouwen, waüneer
daarvoor een rijkssubsidie van f 63.000 werd
verleend.
De gemeenteraad van Maastricht heeft
met 13 tegen 10 stemmen besloten tot het
bouwen van een nieuw abattoir buiten de
voormalige Boschpoort.
By de firma Em. Quérido Van Cleef,
te Amsterdam, zal binnenkort verschijnen:
„Studiën over Tydgenootsn", door Is. Quérido,
in reeksen, waarvan de eerste zal bevatten
I. Frank Van der Goes, II. Frederik Van
Eeden, III. L o ToUfoi, IV. Sleinlen, V. Frans
Netscher Johan De Mester.
Het stoomschip „Kanzler" vertiok 29
Nov. van Majunganaar Rott.rdam en Hamburg;
de „Lombok," van Amsterdam naar Batavia,
arriveerde 30 Nov. te Port-Said; de „Prins
Alexander" vertrok 30 Nov. van B tavia naar
Amsterdam; de „Amsterdam" vertrok 30 Nov.
van Amsterdam naar Nieuw York; de „Ard-
joeno," van Rotterdam naar Batavia, arriveerde
30 Nov. te Marseille; de „Herzog," van Oost-
Afrika naar Rotterdam, vertrok 30 Nov. van
Lissabon; de „Prins Hendrik", van Batavia
naar Amsterdam, passeerde 30 Nov. Kaap
Carvoeiro.
Hoojpnade. Door bevoegde mansliimaten
dtr Ned.Herv. Gemeente van Hoogmade c.a.
zijn de heeren L. Leeuwenhoek en R. Kro?s
herkozen als notabelen, en door het college
van notabelen Is als kerkvoogd herbenoemd
de hoer D. Van Rijn.
Stoinpwyk. Gisteren had hier de jaarver
gadering plaats van de IJsclub. De veelvuldige
winters zonder ijs doen de belangstelling
kwijnen, wat ook aan de geringe opkomst
was te merken. Toch was de toestand, zoojIs
die uit het verslag bleek, niet onbevredigend
en zeker gaf het saldo der kas a /"202.82s
aanleiding oin met vertrouwen en moed den
winter te g.moet te zien, wanneer die althans
komen wil. De rekeDiDg werd door 3 leden
D. Vogelaar, H. v. Rijn en C. Juffernaans na
gezien en op hun voorstel goedgekeurd,
hetgeen den voorzitter, den heer B. H. Hansen,
gelegenheid bood den penningmeest-r hulde
te brengen voor zyn beheer, gelijk by even
te voren den nieuw opgetreden secretaris dank
had gebracht voor het verslag.
Bjj de daarop gevolgde verkiezing van twee
bestuursleden, werden de heeren A. De Jong
en J. v. d. Z\jden herkozen. Een gedachten-
wisseliDg over het werkplan voor het a. s.
seizoen bad tot uitkomst, dat by stemming
werd uitgemaakt, dat eventueel een harJ-
ry .ery zou gehouden worden en niet schoon-
riJJen of ringsteken. Na beantwoording van
nog eenige vragen van huishoudMyk belang,
sloot de voorzitter de vergadering met den
wtnscb, dat volop werk de verminderende
belangstelling en deelneming weer zou coen
herleven.
Warmond. Aan het postkantoor alhier
werd gedurende de maand Nov., verdeeld over
71 inlagen ingelegd f 6548.40; terugbetaald
f 2491.27, verdeeld over 24 terugbetalingen.
Het laatste door dat kantoor uitgegeven
boekje draagt het nummer 773.
Uit de „Staatscourant.*
Kon. besluiten. Benoemd tot burgemeester
van Nibbikswoud, J. Winkel, secretaris dier ge
meente; tot schoolopziener in het arrondissement
Kampon, J. B. Mcorkerk, te Kampen.
Met ingang van 16 Januari 1899, bevorderd:
tot commies dor posterijen van de 2de kl. J. J.
Kips en D. Yan Beusekom, thans commiezen der
posterijen van de 3de klasse; tot commies der
posterijen van de 3e klasse, K. Van Ham en
J. Smit, thans commiezen 4de klasse.
Aan den eervol ontslagen leeraar bij bet Konink
lijk Instituut voor do Marine te Willemsoord,
G. It. Vos, oüder intrekking van het hem bij
Koninklijk besluit van 30 October 1891 toege
kende wachtgeld van 1400 'sjaars, met ingang
van den eersten Juli 1898 een pensioen verleend
van 1418 'sjaars.
Ingevolge de burgerlijke pensioenwet de navol
gende pensioenen verleendaan J. Diederix, kom
mies 1ste klasse bij 's Rijks belastingen, 534; H.
Mensen, kommies lsto klasse bij 's Rijks belastingen,
ƒ601; C. F. Th. Von Ziegenweidt, kommies 1ste
klasse bij 's Rijks belastingen, ƒ616; J. P.
Struyvonberg, kommies lsto klasse by 's Rijks
belastingen, f 638; H. W. P. Dietericb, kommies
lste klasso bij 's Rijks belastingen, ƒ638; J. E. De
Graaff, kommies lste klasso bij 's ltylcs belastingen,
ƒ518; F. H. Tborbecke, ontvanger der directe
belastingen, ƒ2215; It. Van der Veen, kommies
lste klasso bij 's Rijks belastingen, ƒ415; B. Van
do Rovaart, kommies lste klasse bij 'a Rijks be
lastingen, 544; M. Van Keulen, kommies lste
klasse bij 's Rijks belastingen, ƒ573; J. W Handel,
kommies lsto klasso bij 's Rijks belastingen,
ƒ530, L. W. Konings, kommies-verificateur der
lsto categorie bij 's Rijks belastingen, 686; Chr.
Fehres, kommies lste klasse bij 's Rijks belastingen,
ƒ638.
TWEEDE KAMES.
By de gisternamiddag voortgezette alge-
moene beschouwingen over de Staatsbegrootiag
voor 1899 sloot de heer Van Karnebeek zich
aan by dat gedeelte van de rede van den
heer Kerdyk, waarby hy constateerde, dat
aan deze Regeering niet mag verweten worden,
dat zy stil zit waar het gel it sociale her
vormingen tot stand te brengen. Hy juicht
dit t09, maar rekent zich verplicht daaraan
toe te voegen, dat niets zoozeer aan het tot
stand komen dier hervormingen in den weg
staat, als overdrijving en overyiing. Hoe
schadelik dit werkt, bleek reeds by ver
schillende onderwerpen, en om dit nog
duidelijker in het licht te stellen, wyst spr.
op de moeilijkheid om een werklieden verzeke
ring en een regeliog van het minimum loon
on maximum-arbeid tot stand te brengen. "Wat
het eerste onderwerp betreft, verwyst hy
naar Duitschland, en wat het laatste aangaat,
naar Engeland, waar met een regeling het
doel voorkomen vaa werkeloosheid niet
werJ bereikt
Tot uitbreiding van het successierecht
komen oppert spr. daartegen eenige be
denkingen.
Ten slotte staat hy nog oven stil by het
woning-vraagstuk en beveelt dit den minister
van binnenlanJsche zaken ten zeerste aan.
De heer Mees kan niet beamen wat gister
ochtend door den heer Vermeulen gezegd is,
nl. dat de toestand van onze financiën zoo
ernstig is als men hem sedert jaren niet heeft
gekend. Zoo donker ziet spr. den toestand
niet ia.
Dat in bet verladen te veel geleend zou zyn,
op dat punt kan men gerust zyn, al erkent
hy, dat de financiën in do laatste jaren achter
uit zyn gegaan. Doch z-.lfs dat erkennende,
beho.-ft de toestand nog geen zorg te baren, wan
neer men let op wat op hetgetied van belasting
hervorming is tot stand gebracht. Kun voor
het huidige de toestand dus niet zorgwekkend
genoemd worden, hetzelfde zou spr. niet uurven
zeggen voor de toekomst, lettende op de offers,
die eerlang van de schatkist zullen gevorderd
worden voor verbetering van verkeersmiddelen,
zoowel water- als spoorwegen; voor verhoo
ging van traktementen en voor ancere zorgen,
die men op de schouders van don Staat wil
schuiven. Moet aan al die eischen worden
voldaan, spoedig worden voldaan, dan zal
naar een minist r van financiën gezocht moe
ten worden, dla de rol van toovenaar op zich
kan nemen. Hetzelfde geldt voor de gemeenten.
Een verbooging der belastingen wont door
spr. weinig mogelyk geacht. Het ernstigste
streven zal dus moeten gericht worden op
bezuiniging, voor 1 wat betreft Binnonlandsche
Zaken en Waterstaat.
De heer Fan Raalte maakte 6nkele korte
opmerkingen op financieel gebied. Een speciale
opmerking betreft het nieuwe art. 243 der
G.meentewet, het v.rboi tot progressie ï>y
gemeentelijke hoofdelijke aanslagen. Hy meent,
dat maatregelen moeten genomen worden om
de nadeelen van die bepaling weg te nemen.
Een spoeJige beslissing is zeer gewenscht.
Plaatselijke Belastingen.
Een wetsontwerp is by de Tweede Kamer
ingediend tot afwijking van den regel, gesteld
by art 241 der Gemeentewet omtrent plaatse
lijke belastingen ten behoeve der gemeenten
Hellevoetsluis, Vlieland, Helder en Vlissingen.
Met het oog op do verbetering, welke de
wet van 1897 in de financiën der gemeeDten
Middelharnis en Terschelling heeft aangebracht,
meent de minister van binnenlandecbe zaken,
dat er g08n termen zyn voor een machtiging
van den wetgever om ten behoeve dier ge
meenten van den regel van aft. 241 der
Gemeentewet af te wijken. Voor de overige
hier oven genoemde gemeenten wordt voor
gesteld de gebruikelijke accynsheffing op het
gedistilleerd toe te staan.
Blijkens van den Gouverneur Generaal vau
Nederlandsch Indië ontvangen telegrapbische
berichten zyn sedert de jongste mededeelingen
dienaangaande by de krygsverriebtingen in
Atjeh veroronken de wachtmeester G. F. W.
Savi, de sergeant Th J. R. Van der Meer,
en de cavalerist J. Meyer, gesneuveld de cava
lerist M. Van Oort, en ongevaariyk gewond
de lste luit. der inf. van het leger hier te
lande, gedetacheerd by dat in Nederlandsch-
Iuuiü, W. Van Bake], de lste luit. der inf.
van het Nedorlancsch Inriscbe leger J. L.
Doerrleben en de 2de luits. van dat leger
H. M. Luchsinger en S. D. Kramers.
IIN GEZONDEN.
Wachten en Kouvatten.
Geachte Heer Redacteur!
Toen gisteravond het concert van de Maat
schappij tot Bevordering van Toonkunst was
afgeloopen, wachtte den bezoekers, die per
rytuig gekomen waren, nog een onaangenaam
oogenblik. Do politie had het sein gegeveo,
dat de rijtuigen in volgorde mochten voor-
ryden, maar er was niemand, ciie de namen
der families afriep voor het rytuig, dat voor
stond. Hot wachten moede, gingen enkelen,
w. o. ook vele dames, die, omdat zU per
rijtuig waren, nu direct niet voldoende met
mantels, enz. beschut waren, om uit een ver
warmde zaal in een tochtige gang te gaan
staan, zeiven zich overtuigen of hun rijtuig er
was. Geschiedt anders het afroepen der namen
zeer ongeregeld en nauwelijks toorbaar, nu
werd er in het geheel niet afgeroepen en liet
de politie voor do in de gang tn op de stoep
wachtende families de rijtuigen uit de file,
die tamelijk groot was, voorrijden, wat natuur
lek ook niet een goede orde bevordert.
Nu is de vraag: Is hierin geen verbetering
te brengen, die afdoende en blyvend is, en
wie heeft hiervoor te zorgen, de Maatschappy,
die het concert geeft, of de pachter van de
zaal? Aan den Schouwburg gaat dit steeds
alles ordelijk en vlug. De namen worden
zeer duidelijk afgeroepen. Kan dat aan de
zaal niet evenzoo?
De winter staat voor de deur; koud, guur
weder is in aantocht en de overgang van de
zaal in de vestibulo is des te gevaarlijker.
Maar ook ter wille van de koetsiers, die buiten
staan en, in de hoop een goede fooijte zullen
ontvangen, daarvoor zeer vroeg gekomen zyn
en nu het mooten aanzien, dat hun collega's,
die zoo juist komen aanrijden, het eerst hun
vrachtje io ontvangst mogen nemen.
Moge de opneming van dit stukje, waarvoor
mijn beleefden dank, aanleiding zyn, dat in
het vervolg de Stadszaal voor den Schouw
burg niet behoeft onder te doenr
1 December 1898. J,
Gemengd Nieuws.
Tor terechtzitting in burger
lijke zaken van het kantongerecht, alhier, van
gisteren, Woensdag, werden zes en veertig
personen (die ten dienenden dage niet ver
schenen waren) veroordeeld tot betaling van
den kerkdijken hoofdelyken omslag van de
Nederdaitsch-Hervormde Gemeente te Leiden.
Naar men ons mededeelt, zal de
vereeoiging „Schoolkindervoeding" 5 December
a. s. met haar werkzaamheden aanvangen.
Het getd kindoren, waaraan 2-maal per week
warm voedsel verschaft zal worden, bedraagt
371, waarvan op de openbare lagere school
4de kl. No. 1 32; opeqbare lagere school 4de
kl. No 2 165; Kathol, jongens- en meisjes
school 179; Christelijke school van den heer
De Lange 5.
De maaltijden worden als vorige jaren in
de spyskokery „St. Vincentius" gegeven.
Aan 165 meisjes der breiclubjes
van het wykgebouw „Geloof, Hoop, Liefde"
werd Maandag en Dinsdag avond weder een
St.-Nicolaasfeestje bereid. De in het Zondags
pakje gestoken kleinen, die men met zang
en allerlei spelletj s aangenaam wist bezig
te houden, werden getrakteerd op melk en
gebak en ontvingen bovendien uit handen
van den heilig n Nicolaas zelf een pakje,
inhoudende een kleedingstuk en een pop.
Waren de wachtende ouders wellicht meer
ingenompn met het kleedingstuk, de kleinen
zei ven toonden zich bijzonder My met haar pop.
De dames onderwijzeressen, oie het feestje
lei:den, hebben een drukken avond gehad,
maar ze zullen zich stellig door de van
vreugde stralende kindergezichtjes voor haar
bemoeiingen ruimschoots beloond hebben ge
zien.
De vriendelijke gevers, die door hun milde
bijdragen ^e dames tot dit feestje in staat
stMden, ku nen verzekerd zyn, dat ze een
goed werk hebben gedaan, door aan zooveel
kindertjes, wier jeugd soms zoo vreugdeloos
is, eens eenige genoeglijke uurtjes te ver
schaffen.
De tooneeluitvoering, j.l. Zondag
avond door de tooneelvereeniging „L'Union
fait la force" ten voordoele der kas vaa de
Vereeniging „Schoolkinderroeding" in het
„Hotel du Nord" gegeven, beeft, na aftrek
der onvermydelyke kosten, f 17.50 opgebracht.
Door de politie alhier is een man
aangehouden, oie in b6t Algemeen Politieblad
gesignaleerd stond voor 4 dagen hechtenis.
Hfi is naar het Huis van Bewaring alhier
overgebracht.
Op den hoek van Haarlemmer
straat en Donkersteeg werd hedenmorgen
een 3-jarig kind over den voet gereden coor
een met paard bespannen groenten wagen. Thuis
gekomeD, bleek de voet Wat te zyn opgezet,
zoo at een deskundige zou worden geraad
pleegd.
Hedenmiddag na het uitgaan
van de school aan de Langebrug wilde de
12-jarige J. v. B wanende op den Vliet, over
het hek van het Laboratorium klimmen om
daar een knikker op te rapen. Een been raakte
tusschen de stijlen van het hek beklemd; hy
viel en bekwam een beenbreuk. Door een
agent van politie aanvankelyk in het school
gebouw gedragen, werd hy vervolgens per
brancard naar de oudoriyke woning vervoerd,
waar dr. Kruimel hem hulp verleende.
Het vervoer en de opbrengst van
den Rijnlandschon Stoomtramweg was gedu
rende de maand Sept. li. als volgt, aantal
reizigers 39,827, met een opbrengst van
f 5866 49, goederen en diverseD brachten
f 619.51 op, totaal ƒ6486.
Van 1 Januari tot uit. Sept. 1898 was de
opbrengst: aantal reizigers; 302,330 meteen
opbrengst van f 43,174.40, goederen en diver
sen brachten 5520.14 op, totaal 48,694.54.
Zynde per dagkilometer f 19.82.
Gisteren is te 's-Gravenhage
feestelyk geviord het 100 jarig bestaan der
Volksbibliotheek van het departement der
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen.
De „Tel." verneemt, dat de man
uit de Hoedenmakersstraat, te Amsterdam,
die in verband met de aldaar gepleegde aan
randingen op meisjes in arrest is genomen,
zich weer op vrye voeten bevindt. Het blad
deelt dit evenwel slechts onder voorbehoud
mede.
De drie ontvluchte jongens van
bet Ryks-Opvoedingsgesticbt „De Kruisberg"
zyn te Deventer gevat. Zy werden gevonden
in een boscbje en bekenden de daders te zyn
van een te Wynbergen gopleegden diefstal
met inbraak.
Eenige maanden geleden sloeg
op het IJ by Amsterdam een roeibootje om,
waarby, zooals men zich nog zal herinneren,
een drietal knapen om bet leven kwam. Eén
werd gered, een jongen van 13 jaar. Door
den schrik was hy zoozeer bevangen, dat op
neming in het Gasthuis noodzakelyk was.
Daar bleet by zes weken en kon toen als
hersteld ontslagen worden.
Nu echter zyn zyn ouders, wonende in de
Oude Kennissteeg, opnieuw in rouw gedom
peld. Maandag toch werd uit de Kattenburger
vaart het lyk van den c-enig overgebleven
jongon opgehaald. Hy is vermoedelyk van een
schuit gevallen, waarop by tydens afwezigheid
van den schuitenvoerder even zou passen.
Door middel van zakkenrollery
is een ontvreemding gepleegd van een aan-
zieniyk bedrag in het gebouw van de Twent-
scbe Bank te Amsterdam.
De bestolene is een particulier, de heer E.,
oie f 1500 in Fransch bankpapier gewisseld
bad. Toen hy bet gebouw verliet, bemerkte
hy, dat zyn portefeuille verdwenen was.
Dadeiyk sloot de portier liet gebouw en tele-
pboneerde om do politie. Deze kon niet anders
doen dan allen, die zich voor de loketten be
vonden, te fouilleeren, doch tevens te consta-
teeren, dat de dief gevlogen was.
Nadat ongeveer een half jaar
geloden ten huize van den 68 jarigen N K.,
oen zonderling te Amersfoort, die, ofschoon
voor bemiddeld doorgaande, hoogst zuinig
leefde, was ingebroken en gestoleD, schynen
dezelfde daders minstens een tweetal in
den nacht van Woensdag op Donderdag ander
maal ingebroken te hebben. Wellicht ook
hebben zy toegang weteü te krygen tot zyn
woninkje terwyl hy Woensdag te Amsterdam
was, waar hy elke week een dag placht door
te brengen.
Ofschoon de luiken, die in geen 20 jaar
gesloten werden, Donderdag gesloten bleven,
viel dat den buren zoo aanstonds niet op;
doch toen K. in byna een week niet werd
gezien, waarschuwden zy de politie.
Deze liet nu Dinsdagavond de deur opensteken
en zy zag aanstonds, dat er in het huisje een
misdryf was gepleegd. Kisten en kasten stonden
open en alles lag over den vloer verpreii.
In de bedstede vond men eindeiyk hr.t ïyk
van den oude, de handen en voeten gebonden,
den mond dichtgestopt met een balsdoek en
een laken.
Aan het ïyk zyn geen uiterlyke kenteeke-
nen van geweld te bespeuren. De justitie
stelt een onderzoek in. Nadere byzonderheden
ontbreken.
Gisterochtend werd uit de Nieu we
Haven te 's-Hertogcnbosch het ïyk opgehaald
van de 73 jarige vrouw van den slager D.
Van Edie Dinsoag haar woning verliet, ten
einde de kat, die weggeloop9n was, op te
zoeken. Biykbaar is zy in het water geraakt
en verdronken.
Te Wildervank ging gisterochtend
de heer S. met een timmerman landwaarts,
achter zyn behuizing. In een z g. wyk werd
iets dryvende gevonden en toen bet op het
droge was gebracht, bleek het te zyn het lyk
van den 30-jarigtn zoon van den heer S.
Te Marseille is een bom gevonden
in het voorportaal van de beurs. Men had de
lont aangestoken, maar ze had niet doorge
brand. De bom bevatte 140 gram kruit en
daarenboven spykers.
Te Bessèges (Gard) heeft de politie by een
huiszoeking een kistje met 26 dynamietpa-
tronen, slaghoedjes, spykers, enz. in beslag
genomen.
De storm, die Zaterdag over de
Oostkust der Vereenigde Staten is getrokken,
is Zondag gevolgd door oen sneeuwstorm, zoo
zwaar als in veertig jaren geen was voorge
komen. In de straten van Nieuw-York lag de
sneeuw 12 inches hoog, zoodat Maandagmorgen
de melkboeren, bakkers en slachters hun
klanten niet konden bedienen.
Tal v<.n schepen zyn in den storm op de
kust geworpen; veertig menschen moeten by
deze ongelukken zyn omgekomen.
In den storm is ook het stoomschip „Port-
Lnd" by North Truro met man en muis ver
gaan. Het schip had 65 reizigers en 49 koppen
bemanniDg aan boord.
Het is nog niet mogelyk na te gaan hoe
groot het juiste verlies van menschenlevens
en vaartuigen ten gevolge van dien storm
geweest is Minstens 80 schoeners zyn ver
gaan tusschen Eaatport en New Haven, en
86 schepen zyn op het strand gezet. In do
haven van Bostoo zyn 30 schepen vergaan
of beschadigd, 40 menschen kwamen daarbfl
om. Er Is ook veel schade toegebracht aan
huizen langs de kust.
Gemeenteraad van Leiden,
Vervolg van pag. 3.)
Na nog eenige discussie tusschen den Voor
zitt9r en den heer A. J. Van Hoeken over
de quaestie, of de proef één of twee jaren
zal worden genomen, en de heer A. J. Van
Hoeken zich ten slotte by een proef van één
jaar heeft neergelegd, wordt het bemiddelings
voorstel van de commissie van financiën,
met een kleine wyzigiog (die het beginsel
niet raakt) zonder hoofdelyke stemming aan
genomen.
7J. Voorstel tot vaststelling van verordeningen
op de jaarmarkt of kermis en op tapperijen, bier
huizen enz. en logementen (264).
De hetr Den Bouttr wil één sluitingsuur
van alle tapperyen en bierhuizen.
De Voorzitter wyst er op, dat er werklieden
zyn, die in nachtploegen werken.
De heer Den Houter zou wel uitzondering
willen toelaten, doch de tapp^ryon enz., die
lattr willen openblyven dan bet gewone slui
tingsuur, recognitie willen lattn betalen.
De heer Fockema Andreae plaatst zich als
lid der commissie voor de strafverordeningen
op het standpunt der openbare orde, als zynde
in het belang der ingezetenen, en verdedigt
nader het advies dier commissie op de acres-
6en van caféhouders, enz.
Nadat de heer Pera zich nog voor de be
staande regeling heeft verklaard en de Voor
zitter met den heer Den Houter van gedachten
gewisseid heeft over de vraag, of thans al
of niet van begunstiging sprake is, waarby
de Voorzitter opmerkte, dat een eerlyk man
van geen begunstiging mag weten, worden
de beraadslagingen gesloten en de aanhangige
verordeningen zonder hoofdelyke stemming
aangenomen.
8°. Bezwaarschriften tegen aanslagen in de
filaatselijke directe belasting, dienst 1898, (derde
ijst) (270).
Aangenomen zonder discussie. Hierna wordt
de vergadering gesloten.
LEIDEW, 1 December*
Da thans by de lste afdeeling mariniers
dienende korporaal der mariniers J. Van Dregt
wordt met iogang van heden gedetacheerd
b(j de Kweekschool voor Zeevaart alhier, en
zulks ter vervanging van den korporaal der
mariniers J. M. Stokhorst, wiens detacheering
is ingetrokken.
Door Burg. en Whs. van Amersfoort
zyn op de aanbeveling voor secretaris diep
gemeente geplaatst jhr. mr. B. W. Th. Sand-
berg, hoofdambtenaar ter secretarie aldaar,
en de heer S. R. Van Franck, adjunct-com,
mies ter secretarie van 's-Gravenhage.
99H>ie JTalireszeiten".
Het is en blijft altyd een moeilijk ding voor
onze Toonkunst-afdeeling haar jaar programma
zoo samen te sttllon, dat binnen de perken
van het bereikbare d. i. in de eerste plaats
het financieel bereikoare een groot en
gemengd publiek er onverdeeld mee kan
instemmen. Toch is dit zeker, dat de uitvoe
ring van een oratorium van Hay n nog steeds
met ingenomenheid wordt begroet door allen,
die ware kunst op prys weten te stellen.
Ook gisteravond was het publiek van hier
en el lers ia dichte drommen naar de Stads-
.zial komen opdagen en heeft weer volop
genoten van den verheven eenvoud van vader
Haydn. Er zyn er, dat weet ik, die hun neus
voor Haydn ophalen: overprikkelde kiuuerea
van hun tyd, die het Haydn niet kunnen
vergeven, dat hy niet aan nervositeit doet
evenals zyzelven; die, zeiven opgevoed in de
leer, dat uitmiddelpuntigheid het ware ken
merk der kunst is, het niet in Haydn kunnen
zetten, dat hy gewone menschen gewoon laat
denken en zich gewoon laat uiten, en dat hy
zich daarby bedient van gewone kunstvormen.
Zy mogen met hun neus boog in de lucht
blijven zitten; laat ik intusschen nog even
iets zeggen over het werk zelf. Een oratorium
is het ia zooverre niet te noemen, omdat het
behandelde onderwerp niet van geestelijken
aard is, doch do vorm is zoo gehe 1 die van
de oratoria van Handel, dat „Die Jabresz iton"
en de twee a drie jaar oudere „Die Schöpfung"
gerust in deze rut riek mogen worden onderge
bracht. Welke van deze werken het schoonste
is, laat zich moeiiyk zeggen. Hot is juist
zoo'n quaestie als tusschen de beide Passionen
van Bach. Terwyl de Matthaeus Passion meer
„durchkomponirt" is en zeker het meester*
werk van de twee is, trekt toch de Johannes-
Passion velen meer aan. Zoo is ook wellicht
„Die Schöpfung" melodieuzer, al is ook „Die
Jahreszeiten" een werk van stouter conceptie
en toont het een verdere ontwikkeling van
den vorm.
De tekst vaa „Die Jabreszeiten" is van een
Leidenaar, nl. Godfried Van Swieten, later
baron Van Swieten en keizeriyk hof bibliothe
caris te Weenen, en ontleen aan het Engelsche
gecicht van Thomson. Haydn bad reeds een
zee van werken geschreven vóór oit, waarvan
83 strykquartetten en 118 symphoDieén nog
op verre na de helft niet uitmaken, maar
zoo weinig was zyn scheppende kracht ver
zwakt, dat by neg op 68 jarigen leeftyd dit
meesterwerk heeft kunnen geven.
De uitvoering van gisteravond is er weer
een geweest zoojIs wy die in de laatste zes
jareD gewoon zyn, d. w. z. een voortrofFelyke.
Dit sluit niet uit, dat het een of anoere onder
deel wel eens wat te wenschen overlaat, dat
ook binnen de grens van het voortreffelijke
nog wel eens een zeer byzonder geslaagde
naast een minder gelukkige uitvoering voor
ksn komen, doch over het algemeen blyven
de concerten van onze eerste kunstinstelling
het hooge peil handhaven, waarop zy door
Dan. Do Lange eonmaal zyn gebracht.
De koren waren ook gisteravond weer vol
friscbheid en schoon van klank. Wel is waar
hadden de tenoren sterker kunnen zyn, doch
by hun klein aantal most hut eerder nog
verwondering baren, dat zy nog zooveel weten
te geven. Ook de sopranen waren by enkelo
inzetten niat krachtig genoeg. Onder de koren,
die my het best gezongen voorkwamen, wil
ik noemen: „Komm, holder Lenzl"; „Achl
dasUngewitt'.maht"; „OFleiss, o oolerFlens"
en „Juhe! der Wein ist da" en onder de min
der geslaagde „O wie lieblich ist der Anblick".
Het orkest van het Concertgebouw, de
stamgast op onze uitvoeringen, had weer een
zeer groot aandeel in de fijnheid, waarmeie
alles werd uitgevoerd. De strykers overwonnen
de zeer V6le technischo moeilykheden volkomen
en de houten blaasinstrumenten waren woer
beter dan ooit; de hoorns daarentegen heb
ik wel eens gelukkiger gehoord. Doordat ba',
niet mogelyk is meer dan één repetitie tj
houdeD, moeten de spelers veel ia bunn^
partyen zieD en kunnen niet altyd voldoend*
aandacht aan de directie wyden: daardoor
komt het nogal eens, dat het orkest steeds
iets achter ia. Bepaald storend was dit in de
jacht-aria van Sistermans, doch mogelyk is
het, dat toen ook de directeur niet spoedig
genoog volgde.
Een veelgehoorde klacht, dat het orkest ta
sterk is, kan ik niet beamen. Ik weet niet
waar het geschreven staat, dat bet koor steeds
boven alles uit zou moeten klinken en h^
orkest zich op den achtergrond zou moeten
houden. Er zyn vele plaatsen aan te wyzen,
waar het orkest m. i. juist flink moet uit?
komen en het koor niet veel meer doet dan
de harmonie aanvullen.
Van de drie aangekondigde solisten heeft
één ons weder eens teleurgesteld: do meeC,
en meer gebruikelijke weg tegenwoordigl
