N®. 11809 Woensdag 34 Augustus. A°. 1898 (§eze <§ourant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Leiden, 23 Augustus. P1 euilleton. Spoorweg en Kerkhof. LEIDSCI DA&BLAD. prijs DEZEB nnrmfl wt. Voor Lolden por 8 maanden.f 1.10, Franco por poet1.40. Afzonderlijke Nommors 0.06. PBUB DER AT)vkkwkimwI ftrat Van 1 6 regels f 1.06. Iedere regel meer f 0.17$. Grocterd letters naar plaatsruimte. - Voor het inca&seeron bulten de stad wordt f 0.06 berekend Oiliciëole Kennisgeyingcn, Burgemeester on Wethouders ran Leiden Gozien het adrea van de firma W. HOOGEN- TBAATEN en Co., houdende verzoek om ver banning tot uitbreiding van haar fabriek van Yer- iuurzjamde levensmiddelen, aan do Kerksteeg wijk HI No. 7; Gelet op de artt. 6 on 7 der Hinderwet; Gevon bg deze konnia aan het publiek, dat genoemd verzoek met de bijlagen op de Secretarie dezer gemeente ter visie gelegd is; alsmede, dat op Maan dag 5 Sept. a. e., 's voormiddags to elf uren, op het fia&dhaia, gelegenheid zal worden gegeven, om bezwaren tegen dat verzoek in to breagen. Burgemeester en Wethouders voornoemd. Leiden, F. WAS, Burgemeester. 32 Aug. 1898. VAN HEYST, Bcoretaris. BU het bestuur der 3 October-Vtreenlging, welke dit jaar ter gelegenheid van de iahul- digingsfeesten haar gaven aan on- en min vermogenden uitreikt op 22 Sept. a. 8., hebben zich bi] de gehouden inschrijving aangemeld ruim 3400 vrouwen, om in aanmerking te komen voor een uitdeeling van brood en haring, en ongeveer 3200 mannen voor bier en tabak. Een van de leerlingen der 5de klasse der hoogero burgerschool alhier, namelijk K. Bool, onderwierp zich aan het toelatings examen voor de Kon. Militaire Academie te Breda en werd geplaatst voor de artillerie in O L Onder den titel „Van Zoeterwoudo naar Pretoria" gaf ds. Spoelstra een 38 tal trieven uit b\j Jacques Dusseau Co., te Kaapstad. In het slotwoord van deze voor een deel zeer uitvoerige brieven, door ds. Spoelstra aan do leden van den Ring Alfen aan don Rijn geschreven, drukt de schrijver de hoop uit, bjjna terzelfder t\jd, als dez9 brieven Holland bereiken, in het Vaderland, _terug. te zijn, en persoonlijk met zijn vrienden don weg te bespreken, dien hij heeft in te slaan, om de zaak der geweigerde attesten te brengen voor de Kerkelijke Besturen in Nederland. In do hier aangekondigde brochuro deelt ds. Spoelstra ook mede al wat hem op kerkelijk gebied is wedervaren, sedert hij op Hemel vaartsdag 1896 te Pretoria aankwam, en wel als 2de predikant voor Pretoria, Middelburg en Standerton met daaraan verbonden consu- lentsgemeentcn. De zaak is te uitvoerig en ook te ingewikkeld, om over haar in extenso een verslag te geven. Daarom z(J slechts mede gedeeld, dat ds. Spoelstra zicb, ten gevolge van allerlei intriges, genoodzaakt heeft gezien, zijn bediening in de zich noemende Neder- landsche Hervormde Kerk van Zuid-Afrika neer to leggen; terwijl, in weerwil van zijn herhaald verzoek, de noodige attesten hem geweigerd zijn, ofschoon, geljjk beweerd werd, die weigering niet op de een of andere on zedelijke daad gegrond was. Het schrijven van ds. Spoelstra is een „cri de conscience" en verdient de aandacht van allen, die verlangen met de kerkelijke toe standen in Transvaal bekend te worden. - Tor gelegenheid der inhuldigingsfeeston zullen de departementen van algemeen bestuur gesloten zijn op 31 Aug., 6 en 9 September. - Te's-Gravenhage is overleden dr. G. F. W. Baehr, rustend boogleeraar aan de Polytech nische School to Delft. By Koninkljjk besluit van 19 Augustus is de Commissaris der Koningin in Zuid- Holland gemachtigd tot het bijeenroepen van de Staten dier provincie in buitengewone ver gadering op Dinsdag 13 Sept. a. s., ten einde dan aan de orde te stellen de verkiezing van een lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal, ter voorziening in de vacature, ontstaan door het overlijden van den he r H. Muller Szn. De 1ste luit. C. Webb, van het 4de reg. inf., door den min. van oorlog bestemd om op te treden als leeraar in de militaire vakken aan de K. M. A., zal op 16 September a. b. zyn bestemming volgen. De 2de luit.kwartierm. J. Haitsma Mulior, van het 4de bat. 4de reg. inf., bestemd om de groote manoeuvres van de 2de divisie inf. mede te maken, moet zich daartoe den 12den Sept. a. s. melden by den commandant van het 5de reg. inf. te Amersfoort, ten einde zyn functio als kwartiermeester by het 5de bat. 5de reg. te aanvaarden. Te Schiedam werd Zondag hot 25-jarig priesterschap van den heer J. V. De Groot, professor in de wysbegeerte van Thomas van Aquino aan de Universiteit te Amsterdam, kerkeiyk gevierd in de parochiekerk van den Allerh. Rozenkrans, Op verlangen was slechts het altaar versierd. In een stampvolle kerk werd in den morgen door den jubilaris het dankoffer opgedragen, hygestaan door de pastoors Do Groot, Daniëls en Langewin, laatstgenoemden van de orde van den H. Dominicus. Deze plechtigheid werd besloten met een feestcantate van J. Haag. In den namiddag, by gelegenheid van de receptie, ontving do jubilaris veel blyken van belangstelling en waardeering. Om halfzeven werd een feestlof gehouden, waarna de jabileerende priester zelf bet spreek gestoelte beklom en een hartelijk woord van dank richtte tot zyn katholieke stadgenooten, sprekende naar de woorden van den psalmist: „Ik zal do barmhartigheid des Heeren eeuwig zingen".... Na deze kerkelyke plechtigheden werd in do pastorie door het kerkzangkoor een feestcantate gezongen. Te 9 uren werd door de beide muziek- afdoelingen van den R.-K. Volksbond een serenade gebracht. De luit.-kolonel G. G. J. Notten, com mandant der koloniale reserve, wordt eervol van dat commando onthoven en keert op zyn verzoek tegen I November naar Indië terug. De kolonel der inf. L. De Vlaming, thans op non-act., zal tinnenkort den dienst met pensioen verlaten. D Als bewys, dat de degelykheid van het onderwijs en de opvoeding van blinden in Nederland ook buitenslands gewaardeerd wordt, wordt vermeld, dat de beer H. J. Lenderink, directeur van het Blinden instituut te Amster dam, benoemd is tot lid van verdienste der Keizerlijke Vereeniging „Maria Alexandrowna St.-Peteraburg", onder toezending der insignes in goud en met een begeleidend brevet, ter waardeering zyner ln het Fransch geschreven werken over het blindenonderwijs. Te Nymegen ia een aanvang gemaakt met het bouwen van' het klooster en annexe onderwysiorichtiug. ten behoeve van de orde der Jezuïeten aan den Berg on-Dalschen weg. Dit touwwerk, waarvan de aannemingssom by de f 384,000 - bedraagt, is het omvang rijkste en kostbaarste, hetwelk to Nymegen ooit in oén aanbesteding is begrepen geweest. De verzameling van -gebouwen, die zullen verryzen, zal dan ook een kolossale opper vlakte beslaan en alle instellingen van derge- lykeD aard aldaar overtreffen. Hr. Ms. pantserdékscbip„Friesland", onder bevel van den kapitein ter zee L. A. H. Lamio, is 22 d?zer van St.-Tboraas ver trokken, ter voortzetting van de terugreis naar Nederland. Het bureau van het „Institut de droit international" maakte gisteren zyn opwachting by HH. MM. de Koninginnen te Soestdyk. Zaterdag avond dineerden by den Groot hertog ven Saksen op het Kurhaus te Sche- veningen: de Erfgroothertog en de Erfgroot- hertogin van Baden en gevolg; de Oosten- rijksch-Hongaarsche minister by ons Hof; baronosse Schimmelpenninck v. d. Oye, geb. baronesse Yan Heemstra on dr. A. Bredius, directeur van het Mauritshuis. Het stoomschip „Prins Willem III" arriveerde 18 Aug. van Amsterdam to Para maribo; de „Drente," van Rotterdam naar Java, passeerde 21 Aug. Malta; do „Aga memnon," van Amsterdam naar Liverpool en Java, passeerde 22 Aug. Dover; de „Prins Willem I" zal 24 Aug. van Paramaribo naar Amsterdam vertrekken. Hillegom. By een alhier vertoevenden scbipp-r, ztkeren Yan Egmond, liggende met zya vaartuig aan de Yossenvaart, werd gis teren by diens vrouw eon ernstig geval van dipbtheritis geconstateerd,' zoodat de vrouw, zynde moeder van een gezin, dientengevolge heden op last v^n den burgemeester, caar do barak moest worden overgebracht, aan welken last evenwel geen gevolg kon worden ge geven, daar de schipper met zyn vaartuig de gemeente had verlaten in de richting van de gemeente van Kaag, wellicht om zyn vrouw aldaar ten huize van haar moeder te doen verplegen. Donderdag a. s., des avonds te acht uren, vergadert do gemeenteraad ter behandeling o. m. van een voorstel tot het rooien van boomen op den Houttuin. Wassenaar. Gistermorgen ontving de heer V. het treurige bericht, dat zyn zoon, die te Ylaaringen in betrekking was, aldaar by het zwemmen verdronken is. Iuhuldigiugsfeesten. Do feesten te Sassenheim zullen op 1 Sep- tornar volgens onderstaand programma wor den gevierd: 's Morgens 8'/, 9 uren, luiden der klokken. 9 uren optocht der schoolkinderen, aubade voor het raadhuis, waar de Raad in feest- vergadering zal zyn vereenigd. 9'/j uur optocht met versierde sportkarren, waarvoor verschillende pryzen worden uitge loofd. 10-12 uren groot kinderfeest. 12 2 uren ringryden voor aangespannen tilbury's. 2 5 uren volksfeesten. 8 uren concert op het geïllumineerde feest terrein door het Lisser Fanfarecorps. Tot slot groot vuurwerk. Dat de ambitie voor de feesten er groot is, blykt uit het feit, dat er zich buiten do foest- commissio om een commissie uit de jongelui gevormd heeft, die geheel uit eigen middelen de gemeente zal versieren en verlichten. Ook de kinderen der openbare school zamelden geldon in om hun schoolgebouw te versieren en te illumineeron. Het programma voor de inhuldigingsfeesten te Hillegom is thans officiéél vastgesteld. Ze zullen plaats hebben op 14 September a. s. en zyn geregeld als volgt: Om 7 uren v. m. koraalmuziek op het vierkant van den toren. Om halfacht planten van den Wilhelmina- boom op den Houttuin, waarbij de leden van den gemeenteraad zullen verzocht worden tegenwoordig te zyn. Om halfnegen zullen ongeveer 900 kinderen van de openbare en bijzondere scholen onder begeleiding van muziek, zich begeven naar het terrein van de Herv. kerk, alwaar door hen eenige toepasselyke liederen zullen wor den gezongen. Zy zullen daarna de Hoofdstraat doorgaan tot aan de plaats van den beer Buldenberg, en van daar torugkeerende wor den opgesteld op de buitenplaats „'t Hof', totdat de allegorische vakoptocht zal zyn ge passeerd, en daarna worden onthaald. Om halfelf: Allegorische vakoptoebt van ruim 50 verschillende groepen met 34 ver sierde wagens en ruim 60 paarden. Ook zal H. M. do Koningin, gezeten In een open rytuig, door vier paarden bespannen, worden voorgesteld door jongejuffrouw Margaretha Vlotman. Dit rytuig zal gevolgd wordon door een eerewacht te paard. Om twee uren volksspelen. Van 7 9 uren concert op den Houttuin, daarna vuurwerk. Het geheel wordt opgeluisterd door muziek, terwyi ook aau behosftigen dien dag een extra-uitkeering zal gedaan worden. De muziek van de Ylaardingsche Schut- tory zal aan het hoofd gaan van de vereeni- gingen tot huldebetoon aan H. M., die zich by den intocht in het Korte Voorhout to 's-Gravenhage aan den weg zullen scharen. Het programma der aanstaande feeslelyk- heden te Woerden is als volgt: Donderdag 8 Sept., 's morgens 8 uren, uitvoering van nationale liederen door de muziekvereniging „Crescendo" op den toren trans; 9'/2 uur, optocht van alle school gaande kinderen, voorafgegaan door de muziek van „Crescendo"; 's middags 2 uron, zingen der kinderen, concert van „Crescendo" en kinderspelen op het feestterrein. Vrydag 9 Sept., 's morgens 8 uren, uit voering van nationale liederen door „Cres cendo" op den torentrans, 10 uren groote historische optocht, voorstellende de inkomst van Prins Maurits binnen een veroverde vesting, allegorische en vakoptocht, opge luisterd door muziek van „Crescendo" en do schotterymuziek uit Gouda; 's middags 4 uren, feestcantate, te zingen door een ge mengd koor van 150 personen en een - kinderkoor; 's avonds 7'/, uur, herhaling van den optocht met fakkellicht. Tot slot vuur werk. Te Haarlem zal een groot feestconcert plaats hebben op 30 Augustus a. s., des namiddags te twee uren, ia de Groote of St.-Bavokerk. Daaraan zullen medewerken de dames Betsy Hol en Tilly Koenen, en de heeren J. J. Rogmana, J. Orelio en W. Ezerman, benevens een uitgebreid dames-, heeren- en kinderkoor, bestaande uit meer aan 400 personen, on het volledig orke3t van het Concertgebouw te Amsterdam. Het geheel onder leiding van den heer W. Robert. Uitgevoerd zullen worden: „Lobgesang" van Mendelssohn; „Kroon-Cantate" van W. Robert (gedicht van F. Smit Kleine); „Halleluja", uit het oratorium „Der Messias" van Handel; „Wilhelmus" (oude toonzetting). Di „Java-Bode" deelt het volgende mede omtrent het geschenk, dat de sultan van Koetei H. M. de Koningin by haar inhuldi ging wenscht aan te bieden. Het werk verdient een beschryving, want hier is werkeiyk onder moeilijke omstandig heden en met bescheiden krachten iets byzon- ders afgeleverd. Do sultan wensebte nl. iets oorspronkelijks, vervaardigd uit producten van eigen bodem, dat duidelijk het stempel mo.jst dragen van iolandscho makoly te zyn. Iiy stelde daarvoor eenige op Borneo gevonden en geslepen briljanten en op het eiland ge dolven goud beschikbaar, waaruit na eenig beraad een diadoom zou worden gemaakt in boeddhistischen styi; als voorbeeld werd een Boeddhabeeld gebruikt, aangevuld door 2an- wyziogen, verkregen uit den schat van het Bataviasch Genootschap van kunsten en weten schappen. In twee maanden tyd was de arbeid onder toozicht van den heer Yan Arcken (van de firma Yan Arcken Co.) door de Soendaneo- sche goudsmeden goreed en voor zoover dat mogeiyk is volmaakt te noemen. De diadeem is, om trouw te biyven aan den boeddhistischen styi, met zyn oploopendo étages wat zwaar en de op inlandscho wjjza geslepen briljanten hebben oen vorm, die niet altyd met den Europeescben smaak zal over eenkomen, maar de firma heeft dit eenig3zins getemperd door figuren van kleinere, fijn ge slepen briljanten, afgewisseld door mat gouden ze8bladige bloempjes als randversiering aan to brengen. Om de groote steenen ook op andere wyze te kunnen gebruiken, zyn deze op losse schroefjes gezet, zoodat zy ook bevestigd kunnen worden op fijne, echt schildpadden kammen tu6schen fijne triljantjes in. Het ge- Eerste Hoofdstuk. Knud Aak re stamde af van een oude familie uit bet district, en deze familie stond altyd bekend als zeer ontwikkeld en yverig werk zaam voor het welzyn van het volk. Zyn vader had het tot predikant gebracht, maar was reeds vroeg gestorven, en daar nu de weduwe van boerenafkomst was, werden de kinderen ook opgevoed naar de gebruiken der boeren. Knud had daardoor slechts bet onder- wys genoten, dat destyde op de volksschool werd gegeven, maar de bibliotheek zyns vaders had hem reeds vroog liefde voor do weten schap iogeboezemd. Deze liefde wae nog aan gewakkerd door zyn vriend Hendrik Werge- landdie hem dikwyis bezocht, hom boeken en allerlei zaden zond, en hem daarby menigen raad gaf. Op aanraden van dezen vriend was het ook, dat Knud een vereeniging oprichtte, met ver schillende doeleinden, bijv. om de leden te oefenen „in de welsprekendheid en de kennis der wetten;" later werd dit „een vereeniging voor practische landhuishoudkunde" voor de gohoele voogdy. Op aanraden van Wergeland stichtte hy ook eon bibliotheek voor het kerspol en gaf daarvoor als eerste gift de E«o bekend Noorsch dichter. - boeken van zpn vader. Bovendien richtte by in zyn eigen huis een Zondagsschool op, waar jongelieden schry ven, lezen en geschiede nis konden leeren. Dat alles was oorzaak, dat hy weldra een man van gowlcht werd en zitting kroeg in bet district8bestuur, waar hy spoedig tot voor zitter werd benoemd. Nu kon hy nog meer voor het onderwys werken, en in zyn district kwam dit woldra tot hoogen bloei. Knud Aakre was een klein, beweegiyk mannetje; een paar kleine oogen zagen scherp van onder de zware wenkbrauwen. Hy bad een mond met een paar zeer groote lippen, die byna onafgebroken in beweging waren. Een ry hagelwitte tanden vertoonde zich onder het spreken, en het wae alsof ze vonken echoten, als de krachtige, wèldoordacbte woorden als stroomen van zyn lippen vloeideD. Onder de veleD, die hy tot meerdere ont wikkeling had gebracht, was zyn buurman, Lars Högetad, do voornaamste. Lars was niet voel jonger dan Knud, maar langzamer ont wikkeld. Daar Knud gaarne praten mocht ovor het geen hy las en dacht, vond hy in Lars, die een stil, ernstig karakter had, een willig toe hoorder en langzamerhand een scherp criticus. De verhouding werd weldra zóó, dat Knud niet gaarne een zaak op touw zette zonder Lars Högetad er over te hebben gehoord, die er dikwyis een practische wending aan gaf. Knud bewerkte, dat zyn huurman ook in hBt di8trictsbestuur zitting kroeg, en besprak allee, wat hy deed of naliet, eerst met hom. zy roden altyd te zamen naar de vergaderingen, waar Lars echter nooit het woord voerde; maar op den wog heen of terug kwam Knud zyn meeniDg te weteo. Men hield hen beiden voor onaf8Cheid6iyk. Op een schoonen herfstdag was het bestuur vergadord, om ondor anderen te beraadslagen over oen voorstel van den voogd, dat hierop neerkwammen zou bet zoogenaamde koren- magazyn van het kerspel verkoopeD, om van de opbrengst een kleine spaarbank op te richten. Knud Aakre, de leider der vergadering, zou stellig dat voorstel hebbon toegejuicht, als hy in dezen onbevooroordeeld ware geweest. Maar ten eerste, het voorstel kwam uit den mond van den voogd, die een vyand was van Knuds afgod, Wergeland, en daardoor ook van Knud zelf, en ten tweede wae het koronmagazyn gebouwd en aan het district geschonken door Knuds grootvader, deetyds een man van zeor veel invloed. Hy kon de zaak dus niet helder beechouweD, daar by in het voorstel een persoonlyke beleodiging zag, en h() had daarom met niemand er over gesproken, zelfs niet mot Lare, en deze sprak nooit over iets, wat niet door oen ander op het tapyt werd gebracht. Als verslaggever en voorzitter las Knud Aakre het voorstel voor, zonder er iets by te voegen. Als naar gewoonte sloeg hy hierby zyn oogen op Lars, die in den regel eenigszins achteraf stond en steeds een stroobalm tus- schen de tanden had, dien hy altyd wist te vinden. Hy gobruikte dien ale tandenstoker, of liet hom in den hoek van zyn mond hangeD, terwijl by bom, ai naar by gestemd was, sneller of langzamer ronddraaide. Met ver wondering zag Knud, dat de stroobalm zich enel heen en weer bewoog, en by vroeg: „Zyt gy van meeniDg, dat we hieraan gevolg moeten geveu?" Lare antwoordde droogweg: „Welzeker!" De geheels vergadering gevoelde, dat Knud niet van die meening was, stond versteld en zag Lars aandeze zeide echter niets moer en men deod hem verder ook goen vragen. Knud giog over tot oen andere zaak, alsof er niets voorgevallen was. Eerst tegen het einde der zitting kwam bij weer op het eerste punt terug en vroog op zeer onverschilligen toon, of hy het voorstel maar niet tot nadere overweging aan den voogd zou terugzendeo, met het bericht, dat bet bestuur er niet meo instemde; want, zeide hy, het korenmagazyn ie my dierbaar. Niemand antwoordde, en Knud vroeg nu verdor, of by ook in stemming zou brengen, dat men de zaak niet geschikt vond ter behandeling. „Eén stem tegen," voegde Lars er by. „Twee tegen," zeide snel een ander, „drie," riep een derde; vóór de verslaggever het zelf wist, bad de meerderheid zicb vóór de behan deling van het voorstel verklaard. Dit verraste hom zóózeer, dat hy vergat, om tegen te opreken. Hy bracht het in be handeling en laa dan met gesmoorde stom: „Het punt zal worden voorgesteld. De zit ting is gesloten." Zyn gezicht was vuurrood, toen hy opstond en zpn verslagboek dichtsloeg; maar by dacht in het goheim: Ik zal het in de volgende vergadering wel weten te beletten! Op het plein spande hy zijn paard voor den wagen, Lars kwam en ging naast hem zitten. Zy spraken onderweg over allerlei zaken, maat repten geen woord over het voorstel. Den dag daarop begaf de vrouw van Knud zich naar haar buurvrouw, om te vragoo, of er tusschon de belde mannen iets was voor gevallen; Koud was zoo zonderling geweest, toen hy thuiskwam. En de vrouw van Lars kwam haar reeds te gemoet, insgelijks van plan, eens by haar buurvrouw te booron, want Lare was ook zonderling geweest. Da vrouw van Lars wae een stil, oenzelvig menscb, oen weioig schuchter, niet doordat ze van haar man harde woorden to verduren had, maar doordat hy zelf zoo stil en terughoudend was. Lars praatte namelyk slechts met haar, als zy iets verkeerd had gedaan, of al3 hy vreesde, dat zy iets niet goed ten uitvoer zou brengen. De vrouw van Knud Aakre daarentegen sprak meer met haar man en vooral over zyn plaats in het bestuur, wyi dit hem in den laatsten tyd veel tyd en moeite kostte, en hy haar en de kinderen daardoor wel wat ver onachtzaamde. Zy was jaloersch op het bestuur als op een meisje, schreide or '8 nachts hoets tranen over en twistte daags met haar man over dezallde zaak. (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1898 | | pagina 1