N®. 11809
Woensdag 34 Augustus.
A°. 1898
(§eze <§ourant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Leiden, 23 Augustus.
P1 euilleton.
Spoorweg en Kerkhof.
LEIDSCI
DA&BLAD.
prijs DEZEB nnrmfl wt.
Voor Lolden por 8 maanden.f 1.10,
Franco por poet1.40.
Afzonderlijke Nommors 0.06.
PBUB DER AT)vkkwkimwI ftrat
Van 1 6 regels f 1.06. Iedere regel meer f 0.17$. Grocterd
letters naar plaatsruimte. - Voor het inca&seeron bulten de stad
wordt f 0.06 berekend
Oiliciëole Kennisgeyingcn,
Burgemeester on Wethouders ran Leiden
Gozien het adrea van de firma W. HOOGEN-
TBAATEN en Co., houdende verzoek om ver
banning tot uitbreiding van haar fabriek van Yer-
iuurzjamde levensmiddelen, aan do Kerksteeg wijk
HI No. 7;
Gelet op de artt. 6 on 7 der Hinderwet;
Gevon bg deze konnia aan het publiek, dat genoemd
verzoek met de bijlagen op de Secretarie dezer
gemeente ter visie gelegd is; alsmede, dat op Maan
dag 5 Sept. a. e., 's voormiddags to elf uren, op het
fia&dhaia, gelegenheid zal worden gegeven, om
bezwaren tegen dat verzoek in to breagen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd.
Leiden, F. WAS, Burgemeester.
32 Aug. 1898. VAN HEYST, Bcoretaris.
BU het bestuur der 3 October-Vtreenlging,
welke dit jaar ter gelegenheid van de iahul-
digingsfeesten haar gaven aan on- en min
vermogenden uitreikt op 22 Sept. a. 8., hebben
zich bi] de gehouden inschrijving aangemeld
ruim 3400 vrouwen, om in aanmerking te
komen voor een uitdeeling van brood en haring,
en ongeveer 3200 mannen voor bier en tabak.
Een van de leerlingen der 5de klasse
der hoogero burgerschool alhier, namelijk
K. Bool, onderwierp zich aan het toelatings
examen voor de Kon. Militaire Academie te
Breda en werd geplaatst voor de artillerie
in O L
Onder den titel „Van Zoeterwoudo naar
Pretoria" gaf ds. Spoelstra een 38 tal trieven
uit b\j Jacques Dusseau Co., te Kaapstad.
In het slotwoord van deze voor een deel
zeer uitvoerige brieven, door ds. Spoelstra
aan do leden van den Ring Alfen aan don Rijn
geschreven, drukt de schrijver de hoop uit,
bjjna terzelfder t\jd, als dez9 brieven Holland
bereiken, in het Vaderland, _terug. te zijn, en
persoonlijk met zijn vrienden don weg te
bespreken, dien hij heeft in te slaan, om de
zaak der geweigerde attesten te brengen
voor de Kerkelijke Besturen in Nederland.
In do hier aangekondigde brochuro deelt ds.
Spoelstra ook mede al wat hem op kerkelijk
gebied is wedervaren, sedert hij op Hemel
vaartsdag 1896 te Pretoria aankwam, en wel
als 2de predikant voor Pretoria, Middelburg
en Standerton met daaraan verbonden consu-
lentsgemeentcn. De zaak is te uitvoerig en ook
te ingewikkeld, om over haar in extenso een
verslag te geven. Daarom z(J slechts mede
gedeeld, dat ds. Spoelstra zicb, ten gevolge
van allerlei intriges, genoodzaakt heeft gezien,
zijn bediening in de zich noemende Neder-
landsche Hervormde Kerk van Zuid-Afrika
neer to leggen; terwijl, in weerwil van zijn
herhaald verzoek, de noodige attesten hem
geweigerd zijn, ofschoon, geljjk beweerd werd,
die weigering niet op de een of andere on
zedelijke daad gegrond was.
Het schrijven van ds. Spoelstra is een „cri
de conscience" en verdient de aandacht van
allen, die verlangen met de kerkelijke toe
standen in Transvaal bekend te worden.
- Tor gelegenheid der inhuldigingsfeeston
zullen de departementen van algemeen bestuur
gesloten zijn op 31 Aug., 6 en 9 September.
- Te's-Gravenhage is overleden dr. G. F. W.
Baehr, rustend boogleeraar aan de Polytech
nische School to Delft.
By Koninkljjk besluit van 19 Augustus
is de Commissaris der Koningin in Zuid-
Holland gemachtigd tot het bijeenroepen van
de Staten dier provincie in buitengewone ver
gadering op Dinsdag 13 Sept. a. s., ten einde
dan aan de orde te stellen de verkiezing van een
lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal,
ter voorziening in de vacature, ontstaan door
het overlijden van den he r H. Muller Szn.
De 1ste luit. C. Webb, van het 4de reg.
inf., door den min. van oorlog bestemd om
op te treden als leeraar in de militaire vakken
aan de K. M. A., zal op 16 September a. b.
zyn bestemming volgen.
De 2de luit.kwartierm. J. Haitsma
Mulior, van het 4de bat. 4de reg. inf., bestemd
om de groote manoeuvres van de 2de divisie
inf. mede te maken, moet zich daartoe den
12den Sept. a. s. melden by den commandant
van het 5de reg. inf. te Amersfoort, ten einde
zyn functio als kwartiermeester by het 5de
bat. 5de reg. te aanvaarden.
Te Schiedam werd Zondag hot 25-jarig
priesterschap van den heer J. V. De Groot,
professor in de wysbegeerte van Thomas van
Aquino aan de Universiteit te Amsterdam,
kerkeiyk gevierd in de parochiekerk van den
Allerh. Rozenkrans, Op verlangen was slechts
het altaar versierd. In een stampvolle kerk
werd in den morgen door den jubilaris het
dankoffer opgedragen, hygestaan door de
pastoors Do Groot, Daniëls en Langewin,
laatstgenoemden van de orde van den H.
Dominicus. Deze plechtigheid werd besloten
met een feestcantate van J. Haag.
In den namiddag, by gelegenheid van de
receptie, ontving do jubilaris veel blyken van
belangstelling en waardeering.
Om halfzeven werd een feestlof gehouden,
waarna de jabileerende priester zelf bet spreek
gestoelte beklom en een hartelijk woord van
dank richtte tot zyn katholieke stadgenooten,
sprekende naar de woorden van den psalmist:
„Ik zal do barmhartigheid des Heeren eeuwig
zingen".... Na deze kerkelyke plechtigheden
werd in do pastorie door het kerkzangkoor
een feestcantate gezongen.
Te 9 uren werd door de beide muziek-
afdoelingen van den R.-K. Volksbond een
serenade gebracht.
De luit.-kolonel G. G. J. Notten, com
mandant der koloniale reserve, wordt eervol
van dat commando onthoven en keert op zyn
verzoek tegen I November naar Indië terug.
De kolonel der inf. L. De Vlaming, thans
op non-act., zal tinnenkort den dienst met
pensioen verlaten. D
Als bewys, dat de degelykheid van het
onderwijs en de opvoeding van blinden in
Nederland ook buitenslands gewaardeerd wordt,
wordt vermeld, dat de beer H. J. Lenderink,
directeur van het Blinden instituut te Amster
dam, benoemd is tot lid van verdienste der
Keizerlijke Vereeniging „Maria Alexandrowna
St.-Peteraburg", onder toezending der insignes
in goud en met een begeleidend brevet, ter
waardeering zyner ln het Fransch geschreven
werken over het blindenonderwijs.
Te Nymegen ia een aanvang gemaakt
met het bouwen van' het klooster en annexe
onderwysiorichtiug. ten behoeve van de orde
der Jezuïeten aan den Berg on-Dalschen weg.
Dit touwwerk, waarvan de aannemingssom
by de f 384,000 - bedraagt, is het omvang
rijkste en kostbaarste, hetwelk to Nymegen
ooit in oén aanbesteding is begrepen geweest.
De verzameling van -gebouwen, die zullen
verryzen, zal dan ook een kolossale opper
vlakte beslaan en alle instellingen van derge-
lykeD aard aldaar overtreffen.
Hr. Ms. pantserdékscbip„Friesland",
onder bevel van den kapitein ter zee L. A.
H. Lamio, is 22 d?zer van St.-Tboraas ver
trokken, ter voortzetting van de terugreis
naar Nederland.
Het bureau van het „Institut de droit
international" maakte gisteren zyn opwachting
by HH. MM. de Koninginnen te Soestdyk.
Zaterdag avond dineerden by den Groot
hertog ven Saksen op het Kurhaus te Sche-
veningen: de Erfgroothertog en de Erfgroot-
hertogin van Baden en gevolg; de Oosten-
rijksch-Hongaarsche minister by ons Hof;
baronosse Schimmelpenninck v. d. Oye, geb.
baronesse Yan Heemstra on dr. A. Bredius,
directeur van het Mauritshuis.
Het stoomschip „Prins Willem III"
arriveerde 18 Aug. van Amsterdam to Para
maribo; de „Drente," van Rotterdam naar
Java, passeerde 21 Aug. Malta; do „Aga
memnon," van Amsterdam naar Liverpool en
Java, passeerde 22 Aug. Dover; de „Prins
Willem I" zal 24 Aug. van Paramaribo naar
Amsterdam vertrekken.
Hillegom. By een alhier vertoevenden
scbipp-r, ztkeren Yan Egmond, liggende met
zya vaartuig aan de Yossenvaart, werd gis
teren by diens vrouw eon ernstig geval van
dipbtheritis geconstateerd,' zoodat de vrouw,
zynde moeder van een gezin, dientengevolge
heden op last v^n den burgemeester, caar do
barak moest worden overgebracht, aan welken
last evenwel geen gevolg kon worden ge
geven, daar de schipper met zyn vaartuig de
gemeente had verlaten in de richting van de
gemeente van Kaag, wellicht om zyn vrouw
aldaar ten huize van haar moeder te doen
verplegen.
Donderdag a. s., des avonds te acht uren,
vergadert do gemeenteraad ter behandeling
o. m. van een voorstel tot het rooien van
boomen op den Houttuin.
Wassenaar. Gistermorgen ontving de heer
V. het treurige bericht, dat zyn zoon, die te
Ylaaringen in betrekking was, aldaar by het
zwemmen verdronken is.
Iuhuldigiugsfeesten.
Do feesten te Sassenheim zullen op 1 Sep-
tornar volgens onderstaand programma wor
den gevierd:
's Morgens 8'/, 9 uren, luiden der klokken.
9 uren optocht der schoolkinderen, aubade
voor het raadhuis, waar de Raad in feest-
vergadering zal zyn vereenigd.
9'/j uur optocht met versierde sportkarren,
waarvoor verschillende pryzen worden uitge
loofd.
10-12 uren groot kinderfeest.
12 2 uren ringryden voor aangespannen
tilbury's.
2 5 uren volksfeesten.
8 uren concert op het geïllumineerde feest
terrein door het Lisser Fanfarecorps.
Tot slot groot vuurwerk.
Dat de ambitie voor de feesten er groot is,
blykt uit het feit, dat er zich buiten do foest-
commissio om een commissie uit de jongelui
gevormd heeft, die geheel uit eigen middelen
de gemeente zal versieren en verlichten.
Ook de kinderen der openbare school
zamelden geldon in om hun schoolgebouw te
versieren en te illumineeron.
Het programma voor de inhuldigingsfeesten
te Hillegom is thans officiéél vastgesteld. Ze
zullen plaats hebben op 14 September a. s.
en zyn geregeld als volgt:
Om 7 uren v. m. koraalmuziek op het
vierkant van den toren.
Om halfacht planten van den Wilhelmina-
boom op den Houttuin, waarbij de leden van
den gemeenteraad zullen verzocht worden
tegenwoordig te zyn.
Om halfnegen zullen ongeveer 900 kinderen
van de openbare en bijzondere scholen onder
begeleiding van muziek, zich begeven naar
het terrein van de Herv. kerk, alwaar door
hen eenige toepasselyke liederen zullen wor
den gezongen. Zy zullen daarna de Hoofdstraat
doorgaan tot aan de plaats van den beer
Buldenberg, en van daar torugkeerende wor
den opgesteld op de buitenplaats „'t Hof',
totdat de allegorische vakoptocht zal zyn ge
passeerd, en daarna worden onthaald.
Om halfelf: Allegorische vakoptoebt van
ruim 50 verschillende groepen met 34 ver
sierde wagens en ruim 60 paarden. Ook zal
H. M. do Koningin, gezeten In een open
rytuig, door vier paarden bespannen, worden
voorgesteld door jongejuffrouw Margaretha
Vlotman. Dit rytuig zal gevolgd wordon door
een eerewacht te paard.
Om twee uren volksspelen.
Van 7 9 uren concert op den Houttuin,
daarna vuurwerk.
Het geheel wordt opgeluisterd door muziek,
terwyi ook aau behosftigen dien dag een
extra-uitkeering zal gedaan worden.
De muziek van de Ylaardingsche Schut-
tory zal aan het hoofd gaan van de vereeni-
gingen tot huldebetoon aan H. M., die zich
by den intocht in het Korte Voorhout to
's-Gravenhage aan den weg zullen scharen.
Het programma der aanstaande feeslelyk-
heden te Woerden is als volgt:
Donderdag 8 Sept., 's morgens 8 uren,
uitvoering van nationale liederen door de
muziekvereniging „Crescendo" op den toren
trans; 9'/2 uur, optocht van alle school
gaande kinderen, voorafgegaan door de muziek
van „Crescendo"; 's middags 2 uron, zingen
der kinderen, concert van „Crescendo" en
kinderspelen op het feestterrein.
Vrydag 9 Sept., 's morgens 8 uren, uit
voering van nationale liederen door „Cres
cendo" op den torentrans, 10 uren groote
historische optocht, voorstellende de inkomst
van Prins Maurits binnen een veroverde
vesting, allegorische en vakoptocht, opge
luisterd door muziek van „Crescendo" en do
schotterymuziek uit Gouda; 's middags 4
uren, feestcantate, te zingen door een ge
mengd koor van 150 personen en een -
kinderkoor; 's avonds 7'/, uur, herhaling van
den optocht met fakkellicht. Tot slot vuur
werk.
Te Haarlem zal een groot feestconcert
plaats hebben op 30 Augustus a. s., des
namiddags te twee uren, ia de Groote of
St.-Bavokerk. Daaraan zullen medewerken
de dames Betsy Hol en Tilly Koenen, en de
heeren J. J. Rogmana, J. Orelio en W. Ezerman,
benevens een uitgebreid dames-, heeren- en
kinderkoor, bestaande uit meer aan 400
personen, on het volledig orke3t van het
Concertgebouw te Amsterdam. Het geheel
onder leiding van den heer W. Robert.
Uitgevoerd zullen worden: „Lobgesang"
van Mendelssohn; „Kroon-Cantate" van W.
Robert (gedicht van F. Smit Kleine); „Halleluja",
uit het oratorium „Der Messias" van Handel;
„Wilhelmus" (oude toonzetting).
Di „Java-Bode" deelt het volgende mede
omtrent het geschenk, dat de sultan van
Koetei H. M. de Koningin by haar inhuldi
ging wenscht aan te bieden.
Het werk verdient een beschryving, want
hier is werkeiyk onder moeilijke omstandig
heden en met bescheiden krachten iets byzon-
ders afgeleverd. Do sultan wensebte nl. iets
oorspronkelijks, vervaardigd uit producten van
eigen bodem, dat duidelijk het stempel mo.jst
dragen van iolandscho makoly te zyn. Iiy
stelde daarvoor eenige op Borneo gevonden
en geslepen briljanten en op het eiland ge
dolven goud beschikbaar, waaruit na eenig
beraad een diadoom zou worden gemaakt in
boeddhistischen styi; als voorbeeld werd een
Boeddhabeeld gebruikt, aangevuld door 2an-
wyziogen, verkregen uit den schat van het
Bataviasch Genootschap van kunsten en weten
schappen.
In twee maanden tyd was de arbeid onder
toozicht van den heer Yan Arcken (van de
firma Yan Arcken Co.) door de Soendaneo-
sche goudsmeden goreed en voor zoover dat
mogeiyk is volmaakt te noemen.
De diadeem is, om trouw te biyven aan
den boeddhistischen styi, met zyn oploopendo
étages wat zwaar en de op inlandscho wjjza
geslepen briljanten hebben oen vorm, die niet
altyd met den Europeescben smaak zal over
eenkomen, maar de firma heeft dit eenig3zins
getemperd door figuren van kleinere, fijn ge
slepen briljanten, afgewisseld door mat gouden
ze8bladige bloempjes als randversiering aan to
brengen. Om de groote steenen ook op andere
wyze te kunnen gebruiken, zyn deze op losse
schroefjes gezet, zoodat zy ook bevestigd
kunnen worden op fijne, echt schildpadden
kammen tu6schen fijne triljantjes in. Het ge-
Eerste Hoofdstuk.
Knud Aak re stamde af van een oude familie
uit bet district, en deze familie stond altyd
bekend als zeer ontwikkeld en yverig werk
zaam voor het welzyn van het volk. Zyn
vader had het tot predikant gebracht, maar
was reeds vroeg gestorven, en daar nu de
weduwe van boerenafkomst was, werden de
kinderen ook opgevoed naar de gebruiken der
boeren. Knud had daardoor slechts bet onder-
wys genoten, dat destyde op de volksschool
werd gegeven, maar de bibliotheek zyns vaders
had hem reeds vroog liefde voor do weten
schap iogeboezemd. Deze liefde wae nog aan
gewakkerd door zyn vriend Hendrik Werge-
landdie hem dikwyis bezocht, hom boeken
en allerlei zaden zond, en hem daarby menigen
raad gaf.
Op aanraden van dezen vriend was het ook,
dat Knud een vereeniging oprichtte, met ver
schillende doeleinden, bijv. om de leden te
oefenen „in de welsprekendheid en de kennis
der wetten;" later werd dit „een vereeniging
voor practische landhuishoudkunde" voor de
gohoele voogdy. Op aanraden van Wergeland
stichtte hy ook eon bibliotheek voor het
kerspol en gaf daarvoor als eerste gift de
E«o bekend Noorsch dichter. -
boeken van zpn vader. Bovendien richtte by
in zyn eigen huis een Zondagsschool op,
waar jongelieden schry ven, lezen en geschiede
nis konden leeren.
Dat alles was oorzaak, dat hy weldra een
man van gowlcht werd en zitting kroeg in
bet district8bestuur, waar hy spoedig tot voor
zitter werd benoemd. Nu kon hy nog meer
voor het onderwys werken, en in zyn district
kwam dit woldra tot hoogen bloei.
Knud Aakre was een klein, beweegiyk
mannetje; een paar kleine oogen zagen scherp
van onder de zware wenkbrauwen. Hy bad
een mond met een paar zeer groote lippen,
die byna onafgebroken in beweging waren.
Een ry hagelwitte tanden vertoonde zich onder
het spreken, en het wae alsof ze vonken
echoten, als de krachtige, wèldoordacbte
woorden als stroomen van zyn lippen vloeideD.
Onder de veleD, die hy tot meerdere ont
wikkeling had gebracht, was zyn buurman,
Lars Högetad, do voornaamste. Lars was niet
voel jonger dan Knud, maar langzamer ont
wikkeld.
Daar Knud gaarne praten mocht ovor het
geen hy las en dacht, vond hy in Lars, die
een stil, ernstig karakter had, een willig toe
hoorder en langzamerhand een scherp criticus.
De verhouding werd weldra zóó, dat Knud
niet gaarne een zaak op touw zette zonder
Lars Högetad er over te hebben gehoord, die
er dikwyis een practische wending aan gaf.
Knud bewerkte, dat zyn huurman ook in hBt
di8trictsbestuur zitting kroeg, en besprak allee,
wat hy deed of naliet, eerst met hom. zy
roden altyd te zamen naar de vergaderingen,
waar Lars echter nooit het woord voerde;
maar op den wog heen of terug kwam Knud
zyn meeniDg te weteo. Men hield hen beiden
voor onaf8Cheid6iyk.
Op een schoonen herfstdag was het bestuur
vergadord, om ondor anderen te beraadslagen
over oen voorstel van den voogd, dat hierop
neerkwammen zou bet zoogenaamde koren-
magazyn van het kerspel verkoopeD, om van
de opbrengst een kleine spaarbank op te richten.
Knud Aakre, de leider der vergadering, zou
stellig dat voorstel hebbon toegejuicht, als
hy in dezen onbevooroordeeld ware geweest.
Maar ten eerste, het voorstel kwam uit den
mond van den voogd, die een vyand was
van Knuds afgod, Wergeland, en daardoor
ook van Knud zelf, en ten tweede wae het
koronmagazyn gebouwd en aan het district
geschonken door Knuds grootvader, deetyds
een man van zeor veel invloed. Hy kon de
zaak dus niet helder beechouweD, daar by
in het voorstel een persoonlyke beleodiging
zag, en h() had daarom met niemand er over
gesproken, zelfs niet mot Lare, en deze sprak
nooit over iets, wat niet door oen ander op
het tapyt werd gebracht.
Als verslaggever en voorzitter las Knud
Aakre het voorstel voor, zonder er iets by te
voegen. Als naar gewoonte sloeg hy hierby
zyn oogen op Lars, die in den regel eenigszins
achteraf stond en steeds een stroobalm tus-
schen de tanden had, dien hy altyd wist te
vinden. Hy gobruikte dien ale tandenstoker,
of liet hom in den hoek van zyn mond hangeD,
terwijl by bom, ai naar by gestemd was,
sneller of langzamer ronddraaide. Met ver
wondering zag Knud, dat de stroobalm zich
enel heen en weer bewoog, en by vroeg: „Zyt
gy van meeniDg, dat we hieraan gevolg
moeten geveu?"
Lare antwoordde droogweg: „Welzeker!"
De geheels vergadering gevoelde, dat Knud
niet van die meening was, stond versteld en
zag Lars aandeze zeide echter niets moer en
men deod hem verder ook goen vragen.
Knud giog over tot oen andere zaak, alsof
er niets voorgevallen was. Eerst tegen het
einde der zitting kwam bij weer op het eerste
punt terug en vroog op zeer onverschilligen
toon, of hy het voorstel maar niet tot nadere
overweging aan den voogd zou terugzendeo,
met het bericht, dat bet bestuur er niet meo
instemde; want, zeide hy, het korenmagazyn
ie my dierbaar.
Niemand antwoordde, en Knud vroeg nu
verdor, of by ook in stemming zou brengen,
dat men de zaak niet geschikt vond ter
behandeling.
„Eén stem tegen," voegde Lars er by.
„Twee tegen," zeide snel een ander, „drie,"
riep een derde; vóór de verslaggever het zelf
wist, bad de meerderheid zicb vóór de behan
deling van het voorstel verklaard.
Dit verraste hom zóózeer, dat hy vergat,
om tegen te opreken. Hy bracht het in be
handeling en laa dan met gesmoorde stom:
„Het punt zal worden voorgesteld. De zit
ting is gesloten."
Zyn gezicht was vuurrood, toen hy opstond
en zpn verslagboek dichtsloeg; maar by dacht
in het goheim: Ik zal het in de volgende
vergadering wel weten te beletten! Op het
plein spande hy zijn paard voor den wagen,
Lars kwam en ging naast hem zitten. Zy
spraken onderweg over allerlei zaken, maat
repten geen woord over het voorstel.
Den dag daarop begaf de vrouw van Knud
zich naar haar buurvrouw, om te vragoo, of
er tusschon de belde mannen iets was voor
gevallen; Koud was zoo zonderling geweest,
toen hy thuiskwam. En de vrouw van Lars
kwam haar reeds te gemoet, insgelijks van
plan, eens by haar buurvrouw te booron,
want Lare was ook zonderling geweest. Da
vrouw van Lars wae een stil, oenzelvig menscb,
oen weioig schuchter, niet doordat ze van
haar man harde woorden to verduren had,
maar doordat hy zelf zoo stil en terughoudend
was. Lars praatte namelyk slechts met haar,
als zy iets verkeerd had gedaan, of al3 hy
vreesde, dat zy iets niet goed ten uitvoer zou
brengen.
De vrouw van Knud Aakre daarentegen
sprak meer met haar man en vooral over
zyn plaats in het bestuur, wyi dit hem in den
laatsten tyd veel tyd en moeite kostte, en hy
haar en de kinderen daardoor wel wat ver
onachtzaamde. Zy was jaloersch op het bestuur
als op een meisje, schreide or '8 nachts hoets
tranen over en twistte daags met haar man
over dezallde zaak.
(Wordt vervolgd.)