N°. 11776 A°. 1898 feze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van fan- en feestdagen, uitgegeven. Feuilleton. F/IARTHA. Zaterdag 16 «Tuil. LEIDSCïï DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT! Voor Leiden per 9 maanden. 1.10. Franco pei post1.40. Aftonderlyko Nommers 0.05. PBUS DER AnvKHTKH'i'i flTff Van 1-0 regels 1.06. Iedere regeJ meer 0.17J. - Groctere letters naar plaatsruimte. - Voor het Incasseeren bulten de stad wordt 0.06 berekend Ollloiöele Kennisgevingen. KENNISGEVING. NATIONALE MILITIE. Oproeping tot den werLeiyken dienst. R De Burgemeester van Leiden brengt ter kennis YiD de in deze gemeente gevestigde milieion-verlof- giDgere. JaCOD DIRK VAN BATENBURG, milicien- adepirant-veetingtelegrafiet, lotelmg van de liohting van 1895, uit deze gemeente, behoorende tot het oorps Genietroepen, en JACOB KIEVIT, loteliDg van de lichting van i 1896, uit de gomeeuie Sommelodgk, behoorende tot het 4de regiment, 2de compagnie, Vesting-Artillerie, dat y.ij krachtens art. 125 der Militiewet tot den werkclijken dienst opgeroepeo zijn, ten einde in den wapenhandel to worden geoefend, eerstgenoemde gednroude hot tijdvak van 25 Juli tot en met 27 Augustus aanet. en laatstgenoemde go- durende het tijdvak van 26 Juli tot eu met 27 Augustus aanet., zullende eerstgenoemde j zich op 25 Juli a&nafe., des namiddags vóór vier UKd, bij zijn corps, in garnizoen te Utrecht, en ^fe'stgenoemdo zich op 26 Juli nanst., raedo des HRmiddaca vóór vier uren, bij zrjü compagnie, in ^fcruizoen te Willemstad, moeten aanmelden, in jform gekleed en voorzien van al de voorwerpen klecdiog en uitrusting, hun bij het vertrok mot tot verlof medegegeven, alsmede van hun zak- ikjee en verlofpassen. bedoelde verlofgangers worden mitsdien ver- [cht zich op Zaterdag 23 Juli aanet., des voor- jdd&ge tusschen 10 en 12 uren, voorzien van hun zakboekjes on verlofpaeeen, ter plaatselijke Secretarie alhier to vervoegen tot het ontvangen van één of meer vervoerbewijzen en dojverlangd van het hun toekomeed daggeld, en, bijaldien ziekte hen mocht ^Hrhmderen aan deze oproeping ta voldoen, zullen zij verplicht zijn daarvaD tijdig tor Secre'arie voor meld kennis te geven, onder overleggiug van een geneeskundige vc-rklaring, in welk geval zij eohter gofaouden zijn zich zoodra hnn toestand znlks ge doogt. onverwijld naar hun corps te begoveD. Leiden, De Burgemeester voornoemd, 14 Juli 1898. H. O. JUTA, Weth., loco-Burgom. Leiden, 15 Juli. R Het. uitvoerend comité voor de inhuldigiDgs- feesten alhier beeft in zijn jongste vergadering besloten den Wilhelminaboom te planten in 1 de Plantage, ter plaatse waar nu de groote ^Boemenvaas staat te midden van een bloemen Hperk. Intusschen was cit slechts een voorloopig -besluit, daar eerst geboord moest worden de I Afdeeling Lei Jen en Omstreken van de Neder- landsche Maatschappij voor Tuinbouw en Plant kunde, die den lindeboom, zooals men weet, heeft aangeboden. Thans is bericht ontvangen, dat deze vereeniging zich geheel met die plaats kan vereenigen, zoodat zij nu wel als definitief vastgesteld kaa worden beschouwd. Naar wy vornemeD, zal het stoffelijk overschot van wijlen mej. L. J. Hardenberg morgen, Zaterdag, te Santpoort worden ter aarde besteld. Gedurende de 2de helft der maand Juni werden aan het postkantoor albier de volgende brieven bezorgd, welke door onbekendheid dergeadreBseerden niet besteld konden worden: Movr. Vredenbrugge, Amersfoort; v. "Waning, Delft; mej. N. v. d. Berg, H. A. v. d. Ben, A. M. Leineke, 's Gravenhagev. d. Burg, aieeuwyk; wed. H. Galjaard, Rotterdam. Briefkaarten Ippel, Almkerk Meyen, Am- BerdamJ. J. v. d. Bosch, 's-Gravenhage R Binnendijk, Rotterdam. ■«Brieven, bestemd geweest naar het buiten land F. Cloquet, Brussel; mej. H. Lindberg, Londen; A. Veldkamp, Marseille; Richarson, Namen; W. A. Gertsen, Oberhausenmevr. P. D. v. Eysden, Parijs; mej. F. G. Hielkema, DortmundG. Schmal (niet vermeld). Als advocaat en procureur bij den Hoogen Raad is heden beëedigd mr. J. Van Drooge, te Voorschoten. Men schrift ons uit Geertruidenberg, dd. 14 Juli: Hedenvoormiddag heeft, na een 15-jarig verblijf, onze gemeente metterwoon verlaten de heer C. De Koningh, om met zijn gezin z\jn nieuwe standplaats Voorburg als notaris te gaan betrekken. Treffende blijken van gemeende belangstel ling en ware vriendschap zijn hier altijd zijn deel geweest, doch de laatste dagen bood zich de gelegenheid aan daarvan treffende bewijzen te geven, zoo o. a. verleden Zaterdag op de sociëteit „De Vriendschap", waarvan notaris De Koningh president was, en heden morgen aan het spoorwegstation; de beste wenschen werden van harte den vertrekkende toegowenscht en toegesproken. De promotie werd den heer De Koningh van harte gegund, doch een ieder zag hem ongaarne heengaan; de hulde, aan notaris De Koningh gebracht, was welverdiend. Steeds heeft hy zich doen kennen als een ijverig en accuraat notaris, di9 het vertrouwen, dat hem steeds werd geschonken, volkomen waardig was. De minister van marine begaf zich gisteren, vergezeld van zijn adjudant, per Hollandsche Spoor naar Amsterdam ter bijwo ning van het van-stapel-loopen aan 's Rijks werf van bet nieuwe pantser Jekschip „Utrecht". De minister had eerst aan zijn departement een zeer langdurig onderhoud met den in de residentie aangekomen oud minister van marine, vice admiraal Kruys. Later werd de afgetreden commandant van Hr. Ms. zeemacht in Oost Indië door den minister van koloniën in gehoor ontvangen. Da Pauselijke internuntius, mgr. Tamassi, is voor eenigen tijd uit Den Haag naar Kleef vertrokken. Pangeran Ario Mataram, de Solosche prins, die de opening der tentoonstelling bijwoonde, en twee heeren van het Solosche gezantschap hebben zich laten inschrijven als leden van de „Vereeniging voor de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid", te 's-Gra venhage. H. M. de Koningin zal Zaterdagochtend bijwonen de oefeningen, welke door alle troepen uit het garnizoen te Amersfoort tusschen 10 en 12 ureD op de Vlasakkers gehouden zullen worden. Voor eenige dagen heeft vanwege het Fransche tontoonstellingsbestuur voor de "Wereldtentoonstelling te Parijs in 1900 de eerste aanwijzing plaats gehad van ruimte in het tentoonstellingsgebouw op de Esplanade des Invalides, eu wel voor de groepen „déco- ration et mobilier des édifices publics et des habitations" (XII) en „Industries diverses"(XV). De aan Nederland toegekende ruimte vormt een geheel op de eerste verdieping en is zeer gunstig gelegen naast de Fransche af deeling voor kunstnijverheid. Daar er een spoorweg komt op de hoogte van de eerste verdieping, zal men zeer ge makkelijk de Hollandsche afdeeling kunnen bereiken. De centrale commissie heeft ten aanzien van het landbouw-vraagstuk aan allen, die inlichting kunnen verschaffen, 16 vragen ter beantwoording gezonden. De directie van de Italiaansche Opera berijht nu weer, dat zij den heer Emanuel als dirigent voor het volgend seizoen wel heeft geëngageerd. Te Haarlem is in den ouderdom van 69 jaar overleden de weleerw. heer F. Z. Reneman, emeritus-predikant. Werd dezer dagen vermeld, dat door wijlen jhr. Rutgers van Rozenburg aan de Ned.-Herv. Gemeente eeDige legaten waren vermaakt, thans wordt bericht, dat aan de Ned.- Herv. Kerk te Lage Vuursche door jhr. Rutgers van Rozenburg is vermaakt ƒ12,000 en aan de diaconie aldaar f 4000. Te Amsterdam is overleden de directeur van de Zeevaartschool in het Zeemanshuis aldaar, de gep. kapt.-luit. ter zee B. J. G. Volck, in den ouderdom van nog geen 48 jaar. Door de Regeering is afwijzend beschikt op een adres van den Raad der gemeente Goes om de H. B.-S. tot een R. H. B.-S. te verheffen of wel het subsidie, daaraan toege kend, te verhoogen met 6500. Het bestuur van den „Nedorlandschen Journalistenkring" heeft den heer C. K. Elout, redacteur van het „Handelsblad", aangewezen om den Kring op het congres te Lissabon te vertegenwoordigen. Mr. R. Macalester Loup, hoofdredacteur van het „Vaderland", die eerst daarvoor was aangewezen, heeft beiankt. Volgens het „U. D." heeft de heer M. J. Bouman zijn tweode opera, het zangdrama „Het Meilief van Gulpen," geheel voltooid, en de vervaardiging van het klavieruittreksel aan een onzer kundigste musiei opgedragen. Weldra zal dus het werk geheel ter opvoering gereed zijn. Het eskadron ordonnansen uit Amers foort zal onder bevel van ritmeester M. v. KuiJk gedurende do inhuldiging van H. M. de Koningin dienst doen te Amsterdam. Wo.nslag is te Schiedam overleden, ten huize van zijn schoonzoon, da. C. De Wilde, in den ouderdom van ruim 90 jaren, de emeritus-predikant de heer J. H. Gravenstein. Door wijlen E. Willemsen is vermaakt aan de Ned.-Herv. Kerk te Wilp ƒ500 en aan de diaconie der Ned.-Herv. Gemeente aldaar eveneens 500. Volgens het „Vad." zullen aan de vloot revue voor H. M. de Koningin op het Hol- landsch Diep by Moerdyk in Sept. a. 8. de volgende oorlogsschepen deelnemen: depant- serdekschepen „Holland", „Zeeland" en, by mogelijke terugkomst uit Curasao, ook het id. „Friesland", de pantserschepen „Piet Hein" en „Evertsen", de schoeners „Zeehond" en „Dolfijn", de monitors „Krokodil" en „Cerbe rus", de kanonneerbooten „Brak", „Radda" en „Hefring", eonigo torpedobooten en een paar stoom-landsvaartuigen. De vloot zal staan onder bevel van den schout-by-nacht F. K. Engelbregt uit de directie te Willemsoord. Te Groningen zyn ter benoeming tot hoofddirecteur van het Instituut voor Doof stommen voorgedragen de heeren jhr. mr. L R. Iddekinge, mr. F. J. Kool en Iz. Brug mans. Uit Batavia ontving de „N. R. Ct." be richt, dat de luitenants Bosch en Lutje uit den dienst zyn ontslagen. By hot in Indië onlangs gehouden examen voor toelating tot de Kon. Mil. Acad, te Breda zyn geslaagd de adspiranten L. F. Gusdort en M. Maurenbrecher. Het stoomschip „Amsterdam" arriveerde 14 Juli van Nieuw-York te Rotterdam; de „Edam", van Nieuw-York naar Rotterdam, passeerde 14 Juli Lizard; de „General", van Oost Afrika naar Vlissingen en Hamburg, arriveerde 13 Juli te Aden; de „Kaiser", van Hamburg en Amsterdam naar Oost-Afrika, arriveerde 13 Juli te Leixoes; de „Lombok", van Batavia naar Amsterdam, vertrok 14 Juli van Padang; de „Stella" vertrok 13 Juli van Lissabon naar Amsterdam; de „Voorwaarts", van Amsterdam naar Batavia, arriveerde 14 Juli te Padang; do „Werkendam" vertrok 14 Juli van Amsterdam naar Nieuw-York; de „Prinses Sophie", van Batavia naar Amster dam, passeerde 13 Juli Kaap Roca. HiUcgom. Do verlofganger der lichting 1896 F. J. Romer is tegen 25 Aug. a. s. en de verlofgangers H. Jansen, J. Blom, J. P. Rynders, S. Langeveld, J. H. M. De Groot, D. Schoneveld, A. C. Hellendoorn, C. Blom- maert en H. Meyer zyn tegen 2 Sept. a. s. in werkeiyken dienst opgeroepen, ten einde in den wapenhandel te worden geoefend. De beurtschipper P. J. Casander, alhier wonende en varende op Amsterdam, had gistermorgen aldaar by het lossen van goede ren het ongeluk zyn rechterbeen te breken. Naar Hillegom vervoerd, werd hy by aankomst naar zyn woning gebracht, waar hem genees kundige bulp werd verleend. Zyn toestand was heden naar omstandigheden vry wel. Leiderdorp. Dinsdag 19 Juli zal ia het Raadhuis gelegenheid bestaan tot kostelooze inenting, des namiddags te twee uren. Rjjnzatorwoude. De leden der afdeeling Rynzaterwoude en O. der Holl. Maatschappy van Landbouw vergaderden Donderdag by den heer Marinkelle te Roelof-Arendsveen. Besloten werd onder meer (zie achterstaande advertentie) w 1899 een proefveld aan te leggen, door het Ryk gesubsidieerd. Gemengd Nieuws. Aan het op Zondag a. s. door de „Leidsche Zwemciub" te geven waterleest zullen, behalve de bekendste zwemmers uit ons vaderland, o. a. deelnemen de drie be- stuursleJen van de „Amsterdamsche Water- springclub", n.l. de heeren jhr. mr. Schorer, Hoogendyk en Zeegers. Te Scheveningen wil men ook een eerewacht oprichten, om dienst te doen by het bezoek van H. M. de Koningin aan Scheveningen op 10 September. In de volgende week zullen de plannen nader geregeld en de voorwaarden tot deel neming vastgesteld worden. Het vuurwerk voor het Kurbaus te Scheveningen, dat Maandag jl. wegens de weersgesteldheid niet doorging, zal nu Zater dagavond a. s., by gelegenheid van h-t groot bal in de kurzaal, worden afgestoken. Maan dag d. a. v., 18 Juli, zal een buitengewoon groot vuurwerk plaats hebben, bestaande in 't afsteken van een zeer omvangryk proefstuk, ten einde te beslissen omtrent de levering van het vuurwerk te Scheveningen by gelegenh id der Inhuldigingsfeesten, dat door H.H. M.M. op bet paviljoen van den vorst Yon Wied zal worden tygewoond. Het bericht dat de zoon ran de winkelierster in gouden sieraden, wonende Prinsengracht te Amsterdam, zou zyn ge- arreste rd, is onjuist. Wel zyn twee knapen verdacht van dien diefstal met braak aangehouden, doch zy blij ven alle schuld ontkennen, terwyi ook geen preciosa zyn ontdekt. Te Rotterdam moest een elfjarig meisje voor haar moeder een muntbiljet van 10 gaan wisselen. Zy ging daarmede naar de kermis te Schiedam, wisselde het in een rymanege, en bleef zóó lang te paard, dat het de aandacht trok, waarop de politie werd gewaarschuwd, die haar naar Rotterdam terugbracht. Te Utrocht hebbon dieven geld uit een gasmuntmeter gestolen. Er lagen nog eenige 2'/j-centsstukken op den grond, welke de dieven niet hadden medegenomen. De godsdienstoefening in de R.-Kath. kerk te Volendam moest gestaakt wordeD, daar oen krankzinnige die onmogelijk maakte. Uit de kerk verwyderd, sprong hy daarna in de haven, doch werd gered. Hy was te Volendam op een doorreis van Kampen naar Amsterdam, waar een professor zou ge raadpleegd worden. Hy is naar Kampen terug gebracht, met behulp van veldwachters uit Edam. Te Groningen is eenl6-jarige scheepsjager by het op hol gaan van hot paard in de leidsels verward en een eind mede- gesleept. Toen het paard tot staan was ge bracht, bleek de jongeling reeds overleden te zyn. Een zeer hevige brandwoedde in de aardappelmeelfabriek van de firma Mei huizen, Boon Co., te Veendam. Er is voor f 20,000 aan aardappelstroop verbrand, dat by beurspolis door verzekering gedekt was. Een gedeelte der machines en een ia wording zynd laboratorium waren niet verzekerd. By een veehouder aan den Haar lemmerweg te Sloterdyk is een poging tot inbraak beproefd door het uitsnyden van oen ruit. De dieven vyf mannen of jongens, die in een open rytuig waren gekomen werden door den boer, die door het gedruisch was gewekt, te paard gevolgd en op den Haarlemmerdyk achterhaald, waarna zy aan de politie werden overgeleverd. So') K En - het is verschrikkelijk om het te zeg gen het verwachte genot bleef uit. De mum- j njieachtige schilderden der oude meesters Hoot ten haar af, en voor de weelderige af beel- dingen op meer moderne had zy geen sym pathie zy schaamde er zich voor en ging met gebogen hoofd voorby. Voor eenige fcooie landschappen en binnenhuisjes bleef zy pet al de aandacht eener naïeve bewondering (taan, maar opgewonden, zooals zy gedacht Jad, werd zy niet. Dan naar de beeldhouw werken die waren meer edel! Z(j zette zich te midden van de afbeeldin- der oude kunst, tot dusverre nog niet Overtroffen; hier zou de vervoering toch wel Romen. Maar zy kwam niet. Het naakte dezer goddelijke figuren be klemde haar; zy kon er niet tegen en ein- delyk begon zy te huiveren in deze stille zaleö, onder deze stomme en toch zoo vreeselyk ^levensvolle beelden. Het was een verruiming, toen een der wachters op haar toetrad, als wilde hy wel een praatje houden. „Wat beteekent dat?" vroeg zy, op een vrouwenfiguur zonder armen wyzend, begeerig ©en menschelijke stem te hooren. „Dat is een kopie van de Venus van Milo," Antwoordde de wachter, „waarvan het origineel zich in het Louvre bevindt, een meesterwerk van Praxiteles en in het algemeen van de Grieksche kunst." Praxiteles! Grieksche kunstI Een massa herinneringen doemden in Martha op. Zy ademde weer den geur der bloemen in, zag een tuin in vollen zomer voor zich acb, zulke zomers en zulke tuinen waren er immers niet meerl zy proefde weer de aalbessen, hoorde een opgewonden verhandeling over Grieksche kunst; zyzelve was daardoor zoo opgewonden, en voelde zich also/ zy nog slechts vyftien jaren telde. Toenmaals had het gevoel voor het schoone haar ziel gowyd, zonder dat zy zag; nu zag zy de goddelyke kunst rondom zich en de wyding bleef uit, zy voelde niets dan onbehaagiykheid en verlegenheid. Men wacht niet ongestraft vyf en twintig jaren lang. Men kan niet het beste deelzyns levens laten opgaan in dagelyksche zorgen en dan, op ryperen leeftyd, als het ons past, van de kunst verlangen, dat zy ons troosten, verbiydeD, verheffen zal. Zy wreekt dan de lange veronachtzaming door als een vreemde tegenover ons te staan. Er stonden tranen in Martha's oogen, toen zy het gebouw verliet. Of zy nog leeren zou, zich in de kunst te verhougen? Zy twyfelde er aan. „Te laatl Te laatl" weerklonk het in haar. Op een zuil in de nabyheid las zy, dat dien avond in den schouwburg „Nora" zou worden gegeven. Nora! Welk een wereld van poëzie verbond zich aan dien naam! Zy at zwygend haar middagmaal, maakte een wandeling en stond reeds zeer bytyds voor don schouwburg. Zy nam een biljet voor den eersten rang vroeger had zy met haar ouders altyd op den eersten rang gezeten, als by tyd en wyle een reizende troep ten hunnent de tenten had opgeslagen en zy wist niet beter, of dat behoorde zoo. Maar al spoedig bemerkte zy, dat het hier voor haar niet paste. In haar omgeving toch namen alleen lieden plaats, wier kleeding en manieren een hoogere maat- scbappelyke positie aanduidden dan waarop zy aanspraak kon maken; zy voelde zich ver legen, beschaamd. Maar spoedig trok het stuk haar gohoele opmerkzaamheid tot zich. Het was anders dan zy gedacht bad, en Martha voelde zich, in haar begrip van eerbaarheid, van tyd tot tyd zeer onaangenaam aangedaan. En toen de groote metamorphose kwam, Nora zich van spelend kind tot denkende en oor- deolende vrouw verhief, die de gebreken van haar leven ernstig wil verbeteren toen duizelde het in haar hoofd en verward en ontrust verliet Martha den schouwburg. Zy begreep er niets van. Zy voelde slechts, dat zy die arme kleine kinderen niet zou hebben verlaten en aan haar streng gevoel van recht en plicht stuitte die mooie phrase van zelf opvoeding werkeloos af. En was het haar, die een leven van zelfopoffering achter zich had, kwaiyk te nemeD, dat zy niets gevoelde voor een vrouw, die pocht op het recht haar eigen levensweg te kiezen met andere woorden: haar zin te volgen wanneer zy naar de gewone moraal dit recht verspeeld heeft? Het duurde lang eer Martha dos nachts ruste vond, en hoe anders gevoelde zy zich dan gisteravond! Verward, verontrust, uit zyn evenwicht gebracht was haar arme, te zeer aan dwang gewone geest. Zy had het be klemmend angstgevoel van een menscb, die zich alleen te midden van een grenzenlooze ruimte bevindt, waarin hy bevend ronddoolt, zoekt en vertwyfelend, huiverig, het niet meer waagt een schrede te doen, wyi hy niets vindt, waaraan hy zich houden, wat hem leiden kan. Als zy terugzag op haar vroeger leven ach! was dat wel een leven geweest, dat slingeren tusschen braadpan ennaainaald? En als zy vooruit zag met onuitsprekeiyken, bitteren jammer voelde zy het, dat zy geen toekomst meer had, geen nieuw leven kon leven, zooals zy gedroomd had. Het leven vliet te snel voort, en wie de aansluiting mist, dien laat het achter, en het verzuimde is nimmer, nimmer in te halen. O, Martha! Waarom hebt gy indertyd niet oon paar vrye uren gevraagd? Waarom hadt gy den moed niet, indertyd een zuur gezicht te trotseeren gy zoudt dan nu een andere zynl Elk verzuim wreekt zich en gy hebt een verzuim tegen uzelve te boeten. Bitter weenend verborg zy het arme, te vroeg vergrysde hoofd in de kussens, en meonde dat haar lot harder was dan dat van anderen. En toch was het slechts een zeer alledaagscb, maar daarom niettemin een droevig lot. Men hunkert, als men jong is, naar iets en voelt zich ongelukkig, wyl men het niet bekomt; en als men geduldig wacht, valt het iemand soms plotseling in den schoot somwyienf Maar dan is het byna altyd te laat, byna altyd, en met oen weemoedigen lach leggen wy op zyde wat vóór jaren onze zaligheid zou hebben uitgemaakt. Zoo windt de tot veeljarige ge vangenschap veroordeelde zich op in onmach tige vertwyfeling, en duizendmaal draagt het verlangen hem op koene vleugelen naar buiten,' naar do gulden vryheid; de jaren vlieden heen en eindeiyk openen zich de deuren der gevangenis voor hem, en hy is vry. Vryi Maar verouderd vóór den tyd on vergrysd, met gebroken werkkracht en verlamden wil, wenscht hy thans rust en vergetelheid. Alles is hem vreemd geworden in de wereld daar buiten, en het is alles anders dan hy hot zich dacht zoo heel anders. Toen Martha den volgenden morgen opga- staan was, ontving zy een brief van baar zuster Dora. Na de gewone inleiding en eonigo tirades over de „genoegens," die Martba thans smaakte, schreef deze: „Om Paschen zal onze Martha worden aan genomen. Zy is nog heel jong en daar zy veel aanleg heeft, schynt het byna jammer haar van de school te nomen; de directeur, was onlangs zelf by my, om er over ta spreken, of zy niet langer kon biyven. H>t< hindert my zelve, dat het niet kan, maat ik moet haar in huis hebben. Wy zyn niet bemiddeld genoeg, om meer dan ééne meld te houden, en gjj kunt niet gelooven hoe ik er naar verlangd heb een volwassen dochter tot hulp te hebben; tot dusverre heb ik mr

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1898 | | pagina 1