m
mantel van den valschen verrader heeft om
hangen.
Vcor ons, dia slechts oppervlakkig de faiten
van den dag kunnen registreeren, is het een
non 1 quet.
Maar als individualist is voor bem in onze
tegenwoordige maatschappij geen plaats.
Zijn verdwenen van het tooneel is een feit
het oordeel over zijn karakter behoort aan
de geschiedenis.
In Vragen des Tijds (Januari nummer) is door
J. Menno Huizinga (Den Haag) een artikel ge
schreven over „Verkiezingstechniek,"
wasria hy het stelsel van evenredige ver
tegenwoordiging verdedigt. H\j erkent
schil'ende bezwaren, die tegen de bekende
evcnredigheids8telsels worden aangevoerd, en
tracht hieraan te gemo&t te komen door zelf
een nieuw stelsel aan te geven. Daarbij wordt
de districts-indeeling van het Rijk behouden
en ook de candidaatstelling. De candidaten
moeten zich echter zelf als zoedanig aan
snellen. De candidaten in ieder district krijgen
een nommer en de kiezer stemt door met een
rpociaal daarvoor ingericht toestel, dat de heer
Huiziaga uitvoerig beschrijft en met toeke-
ningen toelicht, het nommer van den candidaafc
zjjner keuze te stempelen op het stembiljet.
Er wordt dan een lijst gemaakt, waarop
jlte candidaten van het land met h?t op
hen uitgebracht aantal stemmen voorkomen,
en dan volgt en algomeene herstemming,
waarbij ioder kiezer zijn stem mag uitbrengen,
otk op candidaten van een ander district. De
lijst van de 100 candidaten, die bij deze her
stemming het hoogste aantal stemmen in het
hesle land hebben behaald, wordt nu naast
de eerste gelegd. Komt de naam van een can
didaafc op beide lijsten voor, wat natuurlijk
vaak het geval zal zijn, dan wordt die met
het geringste stommenaantal vervangen door
de in stemmenaantal op hem volgenden
can di iaat.
De namen op de heide lijsten wordeD dan
jerangschikt naar het stemmencijfer, op de
distiictslyst de hoogste bovenaan, op die voor
de herstommiog de laagste bovenaan. Van elk
paar personen, wier namen bij het naast elkan
der plaatsen der lijsten dan tegenover elkander
komen, wordt verkozen verklaard hij, die van
beiden het hoogste stemmencijfer heeft.
Aan het slot van zija artikel spreekt de
heer Huiringa als zijn meening uit, dat, hoewel
de aanhangige groote politieke vraagstukken
63n principiëele herziening der kieswet voor-
loopig bezwaarlijk maken, een herzieniDg harer
t.ecbniek daarop niet behoeft te wachten.
Gasgloeilicht en oogen. In het
Weekblad van het Nederlandsch Tijdschrift voor
Geneeskunde beschrijft dr. Novon, te Zwolle,
een geval van oogziekte, door hem waarge
nomen, dat herinnert aan dergeliiko gevallen
bij electriciens en reizigers, dl9 lange tochten
door sneeuwlandschappen maken. De man
bleek gewerkt te hebben aan het uitgloeien
van kousjes voor gasgloeilicht waarbij ge-
ruimen tijd in het witgloeiende moet worden
gestaard. Zooals dr. N. aantoont, hebben proe
ven bewezen, dat niet de lichtgevende stralen
jan het spectrum, ook weinig de warmte
stralen (rood en ultra-rood), maar wel de
stralen met kleine golflengte, dus het blauwe,
violette en vooral het ultra-violette deel van
het spectrum oogaandoeniogen teweeg kunnen
brengen. Electrisch booglicht en de bliksem
zijn bijzonder rijk aan ultra-violette stralen;
eveneens het zonlicht op hooge bergen in
den winter. Het gewone gaslicht heeft minder
blauwe en violette stralen dan gasgloeilicht,
gelijk uit de spectra blijkt, en het laatste heeft
jals metaalspectrum) zelfs een breeder ultra
violet deel dan het zonlicht. Daaraan is ver
moedelijk het ziektegeval te wijten. Als middel
daartegen heeft dr. N. het dragen van een
donkeren bril bjj het vervaardigen der kousjes
aanbevolen, en na het gebruik hiervan zyn
de verschijnselen niet teruggekomen.
Gremengd Nieuws.
Op Nieuwjaarsavond werd iemand
te Nieuwolda in het water gegooid door zijn
kameraden, die, in plaats van hem er weder
uit te halen, naar den brigadier der mare
chaussees liepen.
Toon deze op de plaats van het ongeluk
kwam en aan den drenkeling, die zeer goed
uit het water had kunnen klimmen, vroeg
vaaron hy nog in 't water stond, zeide h(j
kalm: „je mosten eerst ook maor ais zein
hou ze mie der in gooid hebben."
(N. Gr. Ct.)
Te Oudwoude (Fr.) wordt sedert
oenigen tijd vermist de wegwerker van den
provincialen waterstaat De R., gehuwd en
vader van acht kinderen. Het bootje, waarmee
hij over de Stroobossor trekvaart is gevaren,
is onbeheerd gevonden, zoodat men vreest,
dat hij verdronken is.
Een dienstmeid te Heegwierp
een mand met oud papier in het water, die
door een meisje van een werkman opgevischt
en nagesnuffeld werd: ia een zakje voüd zij
een bankbiljet van f 25. De eerlijke vindster
wilde het den eigenaar teruggeven, doch deze
weigerde het aan te nemen.
Te Laaghalen onder Beilen (Dr.)
beeft eergi8ternacht een droevig ongeval plaats
gehad. Da dienstmeid van den landbouwer Js.
Nijsing was, daar er 's morgens een koe geslacht
zou worden, zeer vroeg op. Terwijl zy nu alleen
in de keuken was, is zy voorover met het aan
gezicht in het haardvuur (van zodeD, dus nog
veel erger dan turf) gevallen. Toen de knecht
in de keuken kwam, vond deze haar vreeseiyk
met brandwonden overdekt. De ongelukkige,
wier toestand zeer ernstig is, lydt aan zenuw
toevallen {Asser Qt.)
Kijkjes in en om Leiden.
X.
wy zy'n thans te Katwyk-binnen, dat door
den Ryn, welke gaandeweg in zyne breedte
veel heeft verloren, in tweeën verdeeld wordt
en in de laatste jaren ook wegens zynejaar-
ïyksche groote paardenmarkten naar buiten
Meter, de hoogte onder het plafond 18 Meter.
De verlichting geschiedt door drie kronen,
waarvan twee een middeliyn van 4 meter
hebben, en verder door de noodige wandarmen.
De toren is iets hooger dan die van het
Raadhuis te Leiden. In den toren werd een
mooie zware oude klok gehangen uit den
ouden kerktoren. Voorts gaf baron Van Was-
v(J
ii.T
Gezicht in Katwijk-binnen.
meerdere bekendheid heeft verworven. Katwijk
biedt vele eigenaardige gezichtspunten, waar
van wy o. a. slechts dat van het hotel „De
Roskam" noemen, vlak waar voorby in een
sterke kromming de stoomtram gaat en in
de nabyheid waarvan zich de halte bevindt,
welke op bygaande schets is afgebeeld, althans
de plek waar wordt halt gehouden tot het
opnemen en uitla
ten van passagiers.
Als wachtlokaal zelf
wordt door velen van
genoemd, ook by
badgasten gunstig
ter naam en faam
bekend staand hotel
en koffiehuis gebruik
gemaakt.
Tot de merkwaar
digheden van Kat-
wyk-binnen behoort
in de ProtestaDtsche
kerk het in marmer
uitgehouwen praal
graf der familie Van
Wassenaer van Cat-
wyck, dat de ba-
wondering wekt van
eiken beschouwer
er van.
Is deze kerk van
ouden datum, het
andere, ongeveer
twintig minuten loo-
pens verder gelsgen
gedeelte van de ge
meente, nameiyk
Katwyk-buiten, bezit
een Ned.-Herv. tem
pelgebouw, dat, ter
vervanging van het
oude, aan het strand
staande, eerst in de
laatste jaren is opge
richt en in zyn
bouwstyl een monu
mentaal karakter
draagt.
Ziehier eenige byzonderheden omtrent de
totstandkoming en inrichting er van:
In den zomer 1884 schreven kerkvoogden
een prysvraag uit voor eea Protestantsche
kerk met 1500 zitplaatsen, zonder gaanderyen,
met toren. In December kwamen 53 antwoor
den in. Met den eersten prys ƒ500 werd
bekroond dat van den heer H. J. Jesse, archi-
senaer een mooi uurwerk ton geschenke ten
bodrage van f 1000.
In de kerk bekostigde genoemde heer zyn
bank van Az f 900.
De kerkvoogden gaven hun eigen bank, een
pendant van die van den baron.
De smid gaf een kunstig gesmeed doopront
en de predikanten gaven daarvoor een ver-
De nieuwe Ned.-Herv. kerk te Katwijk-buiten.
zilverd bokken, waarin weder een zwaar
massief zilveren schaal.
De timmerlieden gaven de bewerkelyke
psalm- en gezangbordjes.
En de architect, die voor het goed besteden
van de dubbeltjes gezorgd had, gaf een paar
stevige ledige, met kettingen aan den
muur bevestigde offerblokken.
Het liotél „De Ztcaan" te Katicijk aan-Zce.
tect te Leiden, aan wien ook de bouw werd
opgedragen. De eerste-steen-legging bad plaats
op Hemelvaartsdag 14 Mei 1885 door mevrouw
de baronesse O. Van Wassenaer van Catwyck
met een zilveren truweel. De oorkonde is in
den toren in looden bos ingemetseld.
By die gelegenheid gaf baron van Wassenaer
10,000 als feestgave.
De plechtige inwyding had plaats 12
Januari 1887.
De lengte is 43 Meter, de diepte 30
Meter, do vrye ruimte in 't kruis is 18 by 18
De bouwkosten beliepen ruim 100,000,
d. i. buiten den grond, het orgel en verdere
onkosten, zoodat alles by elkander nage
noeg f 150,000 kostte.
Katwyk-aan-Zee is ook bekeDd om zyn
schoon breed strand, dat met zyn duinen nog
zooveel mogelyk in zyn natuurlyken toestand
is bewaard gebleven. Door het natuuriyke
dat het aanbiedt, met vermyding van het
kunstmatige, wordt deze badplaats dan ook
steeds meer bezocht en zelfs zyn er vele
feuitenlandsche voorname en adeliyke famüies,
die bier eiken zomer komen vertoeven, omdat
zy er in waarheid rustig van de verfris-
schende en versterkende zeelucht en zeebaden
kunnen genieten, omdat zy er de voorkeur
aan geven boven de dagelyks wederkeerende
woelige drukte van andere badplaatsen. Kat-
wyk neemt dan ook als zeebadplaats steeds
in beteekenis toe, en zyne vermaardheid dringt
hoe langer hoe meer in het buitenland door.
Het oudste badhotel is er zeker wel het
vooral by de Leidenaars vermaarde „de
Zwaan", in den volksmond meer aangeduid
onder de benaming van „het Zwaantje", waar
van wy bier een afbeelding geven, alsmede
het „Groote Badhuis", dat, evenals „de Zwaan",
op de uitgestrekte en eeuwig rustelooze zee
een ruimen blik verleenende, wegens zyn
bouworde aantoont dat het toch van nieu-
weren tyd is, gelyk van lateren tyd de
andere hotels, pensions en u steeds talryker
wordende villa's dagteekenon.
In den tyd der eeuwen is er niettemin aan
hetstrand doch zonder toepassing van allerlei
kunstwerken heel wat veranderd, zonder
menschenarbeid, alléén door de natuur. Het
strand was tydens de Batavieren niet daar
waar het nu is. Immers, ver in zee moeten
nog de grondvesten aanwezig zfin van een
sterkte, welke er door de Romeinen was ge
sticht. By ze:r lagen zeestand, wordt beweerd,
werden zy nog opgemerkt. „Brittenburg"
aldus was de naam er van bevatte voor de
Romein8cbe soldaten een aanzienlijke winter-
legering, welke om het hoofdgebouw heen
zich uitbreidde. Meer zuidwaarts van den
Brittenburg met zyn trotsche muren, aan den
linkeroever van den toenmaligen Rynarm en
aan het einde der heirbaan, lag het volkryke
Lugdunum, toen de voornaamste stad van den
Nederryn en de stapelplaats van een leven-
digen handel: en in de nabyheid er van ver
hief zich een wachttoren boven de kruinen
oier naakte zandduinen, welke sedert niet
slechts den Brittenburg onder hun rollend
zand bedelven zouden, maar ook het ryke
Lugdunum zoo ten eenenmale overstelpen,
dat de nazaat zelfs de plaats vergeefs zoekt,
waar het eenmaal gestaan heeft.
Immers, dat volkryke Lugdunum, waarvan
hier sprake is, moet niet verward worden
met ons Leiden, maar was stellig nader aan
zee gelegen, en de echte plaats, waar het zich
bsvond, is niet meer te bepalen. Overigens
is die naam van Leiden, Leiduin, Lugdunum,
't welk alles laag duin beteekenfc, aan ver
schillende plaatsen gegeven geweest.
Zelfs in 1083 bestond de huidige stad Leiden
nog niet, al vindt men op dat jaar voor het eerst
van een kastelein van Leiden, onder den naam
van Halewjjn, gewag gemaakt, uit wien de
geslachten van Wassenaar, Polanen, Duiven
voorde en vele andere zyn voortgesproten.
Bovendien wordt in den giftbrief van Graaf
Dirk V aan de Abdy van Egmond nog slechts
van een dorp Leiden melding gemaakt.
Dat kan dus niet het hierboven genoemde
Lugdunum geweest zyn.
Gemengd Nieuwe
Gisteren is op de Eierlandsche
banken naby Tessel gestrand de Noordsche
bark „Mentona," kapitein Waldrussen, geladen
met hars en terpentyn, komende van Savan
nah en bestemd naar Hamburg. Dertien man
werden aan wal gebracht, de kapitein bleef
alleen aan boord.
Nader meldt men:
Met hoog water werd het schip, dat eaji
groot lek had bekomen, door de sleepboten
naar Den Helder gebracht. M t voortdurend
pompen trachtte men het boven water te
houden. Hierin mocht men echter niet slagen.'
Het schip zonk steeds dieper, waarom de
opvarenden het,op lyfsbehoud bedacht, eindeiyk
verlieten en op een der sleepbooten overgingen,
Genaderd tot by de uiterton van het Schi)I-
pengat, kantelde de „Mentone" en zonk op 5'/a
vadem water in de diepte weg.
Door het snelle kappen der sleeptrossen van de
voorgespannen sleepboot „Hercules" wist men
te voorkomen dat de sleepboot door het zin
kende schip werd medegesleurd. De „Hercules",
bekwam nogal wat schade.
Gistermorgen kwam het gezonken schip
weer bovendryven en gingen de sleepbootsn
er opnieuw op uit, om to trachten het nog
te bergen.
Te Pary8 is een gauwdlefjgesnapt,
die zyn werk op de volgende wyze verrichtte.
Ey kwam zeer haastig en met druk air een
vollen kapperswinkel binnen, waar hy een
pakje, dat hy in de hand droeg, neerlegde op
hot blad, waarop do klanten hun nieuwjaars
fooien plegen neer te leggen. Ziende, dat hy
niet dadelyk geholpen kon worden, yide de
man dan weer weg, zeggende, dat by geen tyd
had om te wachtenden nanr het pakje mee.
Maar dat was van onderen dik met lym be
streken, en zoo bleven er allicht een paar
zilverlingen aan hangen. Toen de lym echter
niet vasthoudend genoeg bleek en er een paar
muntstukken op den grond vielen, ontdekte
men de list.
Op de spoorwegiyn tusschen
Parys en Angers worden sedert eenigen tyd
voortdurend uit de goederenwagens allerlei
voorwerpen van waarde ontvreemd. Eindelyk
werd de dief betr.ipt: niemand anders dan
een hoofdconducteur, zekere Caufin, in persoon I
Ten zynent werden ruim 20 gouden horloges,
veertig paar oorhangers, enz. gevonden. Men
rekent, dat by voor 50,000 fr. gekaapt had.
Gisteren heeft het Hof der Seine hem tot
vier jaar gevangenis veroordeeld.
Dezer dagen werd in Yonno
(Frankryk) een postbode te middernacht door
drie kerels aangerand, die hem van zyn
brievenmalen poogden te berooven. Hy ver
weerde zich wanhopig en beet zelfs een der
aanranders een vinger af. De bandieten wisten
echter met een zak, waarin 5000 fr, aan
waarde, weg te komen. Zy worden kort daarop
gevat. Vele brieven en ook de afgebeten vin
ger werden later teruggevonden.
SCHAAKRUBRIEK. Maandag 10 Januari 1898.
Redactie: L. S.-V. „Morphy". Adres: J. F. 8. ES8ER, Kleuwe RU» 108, Lelden:
Schaaknieuws.
Waarschijnlijk zal er den 18den Januari 1898 in het Zuil-Hollandsch Koffiehuis in Den
Haag een maesakamp gespeeld worden tusschen „Dsscendo Discimus" en het „Leidschè
Schaakgenootschap". Kr zal aan ongeveer 10 borden worden gestreden. De beide vorigs
massakampen tegen die vereeniging heeft het Genootschap verloren, wij wenschen haar
thans de overwinning toe.
Het Genootschap vergadert tot nader order in .Suisse", alwaar natuurlijk vreemdelingen
en introducé's welkom zijn.
Schaakpartg No.
Tweepaardspel in de nahand.
J. Dimcr. fl. Süehting.
Wit. Zwart.
el 1 e ft
rrs 2 Fc6
Led 3 Pffl
o o 1 L e 7
dl 5 e d 4
e 5 6 P e 4
LdB 7 P c5
P d 48 P e 5
Wit heeft nu een pion
minder, maar een kansrijk
aanvalsspel.
f4
L O 3
Dh 5
L d 4
I.c 3
T f 3
9
10
11
12
13
14
P c 6
o—o
Pd 4:
P e 6
L f 6
d 6
54, kort geleden gespeeld
g 4 15
Op Th 3, b 5, g5, Lh3:,
gf6:, Df6:, Dh3:, Pe2+,
Khl, Pc3:, Pc3:, cG enz.
16 g 6
D h 3 17 c 6
L e 4 18 Te 8
Pd 2 19 dB
L d 3 20 c 5
f5 21 L g 5
Ook g 5 kon geschieden,
f g 6 22 f g 6
Tf 7 23
Ken zeer Interessant, echter
niet correct torenoffer, hoe
veelbelovend het er ook uit
ziet.
23 h 6
Zwart kon kalm nemen;
in het gunstigste geval komt
in Hamburg.
bet tot een eindspel, waarin
zwart met een figuur meer
tegen de beide witte pionnen
op den koniog9vleugel in bet
voordeel blijft.
Df 1
Lg6:
P b 3
Khl
L h 7 -
L d 3
29 Pc5:
24
25
26
27
- 28
29
is niet goed wegens
L g 4
T f 8
L e 3 -f-
D d 6 l
K b 8
T f 7D f 7en Tf8
29
D h 6
P d 4
80
c d 4
L b 4
31
Tf 7
D f 7
32
D g 7
Dg7
33
Kg7:
Tf 1
34
Als remise afgebroken.
Probleem No. 55 van M. J. C. Wainwright.
Oplossingen in te zenden by J. J,
Colpa, Lange Mare 18, vóór Zaterdag,
OplóB8ing Probleem No. 54.
Pc3 K XP Df6T
Kc5 De3=F
KeB Pf3=F
L onv. P b 5 qt
P e 5 P b 3 q:
P andera P f 3 qt
Goede opl. No. 53 ontvangen van:
Leiden: J. De Boer, J. v. Beverenj
M. v. Beveren, Jr., R. Paulides, P. W.
Gerstel, W. Ridderhof.
Ouddorp: Ph. J. v. d. Linden.
Deventer: G. W. Kloosterboer.
N o o r d w ij k: H. B. J. H.
Mat in 3 zetten,
