l
Hoi Eail de Cologne
J. BIJLOOS, Alkmaar.
J. BIJLOOS'
ST00S5 BOOT-fflAATSCHAPPIJ
„Carsjens".
Tegels, Denrplaten, etc.
27 SPUISTRAAT,
Geld beschikbaar
Internationale Harddraverij
N°. 11536.
Maandag 4 October.
A0. 1897
Qeze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Vierde Blad
L>e Winterclieiist
4 October a. a.
Firma J. HOEFFTCKE&Zn.,
foorhanden KORSETTEN van af 1.75.
Ook fraaie Fransche Korsetten.
Oude Malaga-Wijn,
J.A.G. PROOT ZOON,
"frOLLN^
VAZEN, POLLEN, STELLEN,
door Paarden van zessen klaar,
Uar d d raverij d oor pa arden ai t de gemeente
W. DSN HQUTIBLz.,
Cognac fin Bois
P. I SASSE, Aalmarkt.
STEDELIJK MUSEUM
BV Prijs 35 en 50 Cents per flacon.
LEIDSÜÏÏ
DAGBLAD.
JPRUS DEZEB COURANT:
Voor Leiden per 8 maanden. 1.10.
Franco per post1.40".
Afzonderiyke Nommers0.05.
PRIJS DER ADVEETENTIÉJf!
Van 1-6 regale f 1.06. Iedere oegel meer f 0.171. Grootere
letters naar plaatsruimte. Voor het incaaseeren buiten de stad
wordt 10.05 berekend.
KOLONIËN.
BATAVIA, 1 September.
Gedurende de maand Juli zyn in bet militair
hospitaal wegens bern-berri opgenomen: ran
het garnizoen te Weltevreden 4 Europeeache
en 70 inlandsche militairen; van dat te
Meester-Cornelis 1 inlandsche militair, uit
Buitenzorg 12 inlandsche, uit Singdanglaya
2 Europoesche, uit Soekaboemi 1 Europeesche
en 29 inlandsche, uit Tandjong pandan 1
inlandsche; totaal: 7 Europeesche en 122
iolandsche militairen.
Hersteld zyn 6 inlandsche en voor den dienst
afgekeurd 8 Europeesche en 24 inlandsche
militairen, terwijl overleden z\Jn 2 inlandsche
eu 3 Europeesche 'militairen.'
52 inlandsche militairen staan nog onder
geneeskundige behandeliog. (Bat. Nbld.)
De resident van Bali en Lombok is
gemachtigd, om het civiel établissement te
Siai, onder-afdeeling Oost-Lombok, met den
meesten speed te deen verplaatsen naar
Belong. (Bat. Nbld.)
De productie van het Ombilin kolenveld
heeft in de maand Juli 1897 12,235 ton
bedragen, terwijl in die maand 1442 dwang
arbeiders en 178 vrije liedon per dag gedurende
29 dagen gewerkt hebben. (Java-Ct.)
ATJEH.
Aan van den gouverneur van Atjeh en
Ondsrhoorigheden ontvangen telegrammen
wordt in de „Jav. Ct." het volgende ontleend:
De Europeesche fuselier Meersmans over
leed 30 Augustus jl. aan oen op den 17den
dier maand bekomen verwonding.
De mobiele colonne, waarvan sprako is in
een vorig Atjeh-bericbt, rukte den 25sten
t. v. via het bivak te Lopong (in de 26Moe-
kiras) op naar de warme bronnen ten Zuid
oosten van Kroengraja en ging den volgenden
dag van daar over Kroengraja naar Lamtoba,
dat den 27sten 's middags om halfvier bereikt
werd.
Dien dag had een kort vuurgevecht met
den vijand plaats, even voorbij Aloer Djaloh,
waarbij niet levensgevaarlijk gewond werden
de 1ste luit. der inf. H. A. Gusdorf, die een
vleeschwond in den rechter-bovenarm bekwam,
en de Amboineesche fuselier Bemboeloe, met
een schampschot aan den bulk.
De bevolking der vallei van Lamtoba bleek
zeer vredelievend; de Imam wachtte meteenige
ketjiks de colonne op.
De uit 2 compagnieën bestaande colonne
van Tjot Mantjmg, welke blijkens het aange
haald bericht de operatie tegen Lamtoba zou
steunen, rukte den 26sten over Kota Ba Theuö
laar Lamtoba op, was dien dag zonder ver
lezen te lijden in licht vuurgevecht met den
vijand en bereikte den volgenden dag een
jwariier vóór de mobiele colonne de vallei
van Lamtoba.
In aansluiting aan bovenstaande telegram*
men ontleenen wij nog het volgende aan
latere telegrammen van den gouverneur, voor
komende in de „Java Crt.":
De mobiele colonne bereikte den 80sten
Augustus jl. Kepaja Dooa en kwam den vol
genden dag te Selimo-n aan, na zich vooraf
ten oosten van Lepong Bajoe vereenlgd te
hebben met de colonne GleiëDg.
De mobiele colonne werd op den laatsten
dag door den vijand licht beschoten, bij welke
gelegenheid licht gewond werd een Amboi-
neosche fuselier.
Na do vcrooniging van beide colonnes werd
van Seliraoen naar Glelëng gemarcheerd en
bekwam onderweg een Amboineesche fuselier
ten gevolge van het vuur van den vijand, die
zich in het heuvelterreln Zuid-Ssnoeboö ge
nesteld had, een lichte wond.
De colonne uit Tjot-Mantjang verliet den
30sten Augustus de vallei van Latoba, en ke* rde
over Kota Bas Theuë naar haar garnizoen
tem/, dat zij den volgenden oebtend bereikte
zouder eene ontmoeting met den vijand gehad
te hebben.
De mobiele colonne hield den lsten Sep
tember rustdag te Qleiëng en keerde den
volgenden dag naar Kotta-Radja terug.
De Europeesche fuselier Nleborg (in een
vorig bericht staat abusievelijk Nieuwburg),
die b\J de verdrijving van den vijand uit de
omstreken van Segli levensgevaarlijk werd
gewoüd, ia den lsten September aan de be
komen verwonding overleden.
Het voorgevallene op Lombok.
Officieel rapport).
Tot nadere toelichting van het bericht, be
treffende het den d?g te vomn in de Sasaksche
dessa Sesela (anderafdeeling We8t Lombok)
voorgevallene wordt in de „Jav. Ct." het vol
gende medegedeeld:
Op den 15den Augustus werd door het
hoofd van genoemde dessa aan het tijdelijk
districtshoofd van Ampenan en Ommelanden
gerapporteerd, dat een zijner onderhoorigen,
met name Ama Noerisah, weigerde hem te
gehoorzamen, hetgeen den «ontroleur van
Wtst-Lorabok O. Yan der Hout, aan wien door
den pambekel daarvan mededeeling werd
gedaan, aanleiding gaf zijn tolk en schrijver
Mas Moekadji op te dragen, zich den volgenden
ochtend naar die dessi te begeven, om Ama
Noerisah te gelasten naar Mataram op to
komen.
Tegen 11 uren keerde de tolk echter terug
met het bericht, dat Ama Noerisah niet met
hem mede bad willen gaan en hem zelfs van
ztjn erf had weggejaagd, zeggende niets met
hem te maken te willen hebben.
Een rader verhoor van den tolk en den
kliang bracht toen alleen aan het licht, dat
Ama Noerisah een reeds zeer oud man was
en dat zijn wederspannigheid gebleken was
door zijn weigi-ring, om padjeg te betalen,
toen hij daartoe door den kliang, welk hoofd
vooralsnog ook als inner dier belasting in de
dessa fungeert, werd aangemaand.
Dit gaf aanleiding tot de veronderstelling,
dat het hier een quaestie gold, zooals wel
meer is voorgekomen, van verschil tusschen
hoofden en onderhoorigen over de wyze van
padjegbetaling, ln natura oflnkèpèngs, «tJnde
het eerste vroeger gebruikelijk geweest en
voordeelig voor het hoofd, dat dan de padi
met winst kan verkoopen, terwijl daarentegen
door ons bestuur van den b&ginno af bepaald
is, dat den belastingschuldige* de keuze most
worden gelaten.
Na een bespreking met dm controleur voor
de agrarische aangelegenheden P. De Roode
la Faille, besloten daarom de beide controleurs
zeiven een plaatselijk onderzoek te gaan
instellen en deden zich daarbij vergezellen
door het tijdelijk districtshoofd, den tolk en
nog omige mindere hoofden.
By de dessa gekomen, stelde de pambtkel
voor, dat by alleen vooruit zonde gasn, om
met den man te praten, en de anderen even
bniten zouden wachten, zulks met het oog
op het in den ochtend met den tolk voorge
vallene, doch de controleurs, niet vermoedende,
dat eenig wezenlijk gevaar dreigde, achtten
dat niet noodig en reden voorop de dessa in.
Op het erf van Ama Noerisah zagen z(j toen
over den pagger heen dezen staan met een
klewang in de hand en omgeven door meerdere
op dezelfde wijze gewapende personen. Hem
werd toegeroepen zyn wapen neer te leggen
en Daar buiten te komen, doch op hetzelfde
oogenblik stormden allen onder het aanheffen
van een vervaarlijk geschreeuw en hunne
wapens zwaaiende de poort van hun erf uit.
Bij de verwarring, die toen ODtstond, om
uit den weg te komen, hadden de beide con
troleurs het ongeluk op bei nauwe paadje,
dat hun toegang tot de dessa verleend had,
van hot paard te storten, waarop zij spoedig
werden achterhaald en aangevallen.
De controleur De Roo de la Faille, hoewel
zwaar verwond door drie klewangbouwen op
het hoofd en crie in den rug, wist nochtans
wesr op de been en buiten de dessa te komen,
waar li ij niet verder vervolgd werd; ook het
inlandsche gevolg kwam daar successievelijk
bijeen. Zijn collega missende, kon de controleur
nog juist aan den pambekel last geven weder
de dessa in te gaan om hem hulp te verleenen,
waarna hy door bloedverlies het bewustzijn
verloor.
De pambekel trachtte toen den controleur
Van der Hout, die, naar later bleek, dadelijk
was gadooi op de plaats waar hy viel, op
te sporen, doch aan den ingang der dessa
moest hy wijken voor den troep, die daar nog
verbleef en wederom op hem aanviel.
In allerijl werd toen een draagbaar gemaakt,
om den controleur De Roo naar de naburige
dessa Ireng te transporteeren, waarby hulp
werd verleend door lieden, die in den omtrek
in hun buizen werden aangetroffen.
Tegelijkertijd was door den pambekel een
renbode naar Tjakra Negara gezonden, om,
by afwezen van de plabts van den assistent
resident, den resident met het gebeurde in
kennis te stellen.
Ongeveer te halfdrio bereikte het bericht
den resident, die zich daarop onmiddeliyk
naar Mataram begaf en daar vernam, dat de
ambtenaar ter beschikking R. Kroesen alreeds
met een patrouille van dertig man onder com
mando van een officier naar de plaats des
onheile was op weg gegaan. Alleen vernomen
hebbende, dat de beide controleurs vermoord
waren, en niet wetende, walken omvang de
zaak kon krijgen, achtte de resident het raad
zaam den militairen commandant van Lombok
per telephoon te verzoeken een compagnie
soldaten naar de dessa Sesela te zenden.
Doordat de djaksa te Ampenan ook reeds be
richt had gekregen en den commandant er
mede in kennis bad gesteld, stond in de ben
ting reeds een compagnie aangetreden, die,
toen 's residents verzoek kwam, onmiddeliyk
op weg ging.
Langs een anderen weg kwam de resident
omstreeks halfvyf tegTiyktriyd by de dessa,
waarop door majoor Van Hsurn eemge maat
regelen genomen werden, om ten outanap
ping te voorkomen, en vervolgend de aessa
werd ingetrokken. De boosdoeners werden druk
bildende, doch met hun wapens by zich,
aangetroffen terzelfder plaatse, waar zij zich
's ochtends hadden bevonden. Gesommeerd,
om zich over te geven, weigerden zy en toen
daarna vooruit gemarcheerd werd, maakte
Ama Noerisah met zyn geheele familie weder
om amok, waarop zy allen werden gedood
en hun woningen vtrbrand, terwyi onzerzyds
de in het aangehaald bericht reeds vermelde
verliezen w rden geleden. [Een inlandsche
fuselier werd gedood, drie waren gewond en
ook kapitein Hartmann had een lichte ver
wonding aan den rechterschouder opgeloopen.J
Gedurende het verloop der zaak hielden de
omliggen Je dessa's zidh geheel rustig en
kwamen de hoofden er van hun diensten
beschikbaar stellen.
Omstreeks zeven uren 's avonds waren de
troepen teruggekeerd, terwyi de coLtroleur
De Roo, wiens toestand, hoewel hy ernsfig
is verwond, de doctoren niet zorgeiyk achtten,
in het hospitaal werd opgenomen.
Tegen een pagger aan werd het ïyk van
den controleur Van der Hout gevonden.
Den 17den Augustus is Van der Hout
begraven.
Alle civiele en militaire autoriteiten waren
daarby tegenwoordig. De verslagenheid was
Aan het graf sprak de resident, zichtbaar
aangedaan, een kort woord, gewyd aan de
nagedachtenis van den braven ambtenaar, den
gewaardeerden vriend.
Het nader onderzoek, in deze zaak ingesteld,
heeft niet veel meerdere byzonderheden aan
bet licht gebracht. Ama Noerisah moet vanouds
eene recalcitrante persooniykheld geweest zyn,
die ook onder het vorstenbestuur reeds
bestraffing had opgeloopen en met velen
zyner dessagenooten, waaronder den kliang,
in voortdurende onmin leefde. In het laatst
was hy zich veel met godsdienstige zaken
gaan bezig houden, had zich togen dezen en
genen reeds uitgelaten, dat hy geen hoofden
boven zich erkende en alleen met den „Nabi"
te maken had, met welke opvatting zyn
weigering om belasting te betalen ook most
samengehangen hebben, en dus niet, zooals
eerst werd verondersteld, met knoaiery van
den kliang.
Den 19Jen Augustus jl. werd door den
resident met het tydeiyk districtshoofd een
tournée door de dessa Sesela en alle om
liggende plaatsen gemaakt en daarby niets
waargenomen, dat op een minder g09de
gezindheid van de bevolking jegens ons
gezag duiit.
Uit Ampenan wordt, dd. 24 Aug., aan de
„De Loc.' geschreven:
De rust is hier weder geheel hersteld. Het
voorgevallene is dan ook, uit een politiek
oogpunt beschouwd, zeer onbeduidend. "Wèl
werd de pasar de eerste paar dagen na hel
voorval van de vorige week iets minder druk
bezocht dan vóór dien tyd, doch van liever
lede kwam de bevolking weder opdagen en
thans beeft de pasar het gewone aanzien.
Vruchten, vooral djeroeks, worden overvlosoig
aangevoerd, evenzoo versche zeevisch, vooral
de zoogenaamde ikan trit. Deze visch60ort
wordt ook veel gedroogd en uitgevoerd, voor-
nameiyk naar Makasserook andere voedings
artikelen kan men in voldoende hoeveelheid
vwkrygen. De nieuwe pasar, boewei gereed,,
is nog met in gebruik geooaen. De militaire^
mogen des avonds weder vry uitgaan tot
acht uren.
De heer Do Roo de la Faille en ae andere
gewonden gaan goed vooruit.
Opgave vao passagiers, van Batavia naar Neder
land vertrokken per ss. „Bromo": mevr. de wed.
J. W. E. Wijnmalen geb. Lammeréer en 2 kind.,
jongeheer Wijmualon, off van gez 1ste klasse i..
P. Van der t>pil en 3 kind., de heer Li. U. Liriii
Lijn, mej. W. E. Birnio, inr. S. Muller Hzn .kapi
der mariniers H. J. Romcny, de heer L. Van Halie
mej. J De Koning, kapt. der inf. J. Br)an e.i
echtg de heer A. Wijnstroom, eclüg en kii d
de heereu K. E Bertling co (J Flamau, P. Schi a\o-
sande, benevens llr. Ms. troepen en schepelingen
naar Padang de heer J. W. Yzennan.
INGEZONDEN.
Geachte Heer Redacteur.'
Verleen my goedgunstig een klein pUatsjo
n Uw blad.
Naar aanleiding van het gisteravond plaats
gehad hebbendo concert ryst oy my de vr ag,
of het totaal onmogeiyk zou zyn, by 't optre Jen
van kunstenaars, als we gisteren de eer had
den in ons midden te zien, de yzige doodsch-
heid van het steeds op voltooiing wachtende
tooneelgewelf met zyn onbarmhartig uitschie
tende krammen en spykers, een weinig te
verwarmen door een viertal op 't tooneel ge
plaatste forsche varens of palmen?
Mocht deze wensch ooit vervuld worden,
zoo zou ik, hierdoor aangemoedigd, ais 't niet
te roekeloos was, de Gehoorzaal ten half
dozyn behooriyke stevi/e stoelen toewenschen,
by dezelfde gelegenheid te gebruiken Ik meen
den heer Messchaert met bespiedenden Lik
zyn zetel te hebben zien opnemen, na 't
onmiskenbare gekraak op de boveugattry.
Tevens wensch ik de aandacht te vestigen
op den zich gelukkig nu nog vry plaatselijk
verspreidenden ammoniakgeur, waarvan de
herkomst geenszins twyfelachtig is.
Met dankbetuiging voor de verleende plaats
ruimte,
Leiden, Uw dienaar
1 October 1897. J. W. v. N.
Vervolg der Advertentiën.
VANGT AAN: 765210
Breestraat 94, Leiden.
Instrumentmakers van het Zieken
huis der Rijks-Universiteit.
Beenbeugels,
Breukbanden,
Buikgordels,
El astieke Kousen,
Knieknppen,
Korsetten op
maat,
die borst en maag
wylaten en geene
onaangename druk
king veroorzaken,en
rechthoudende
Korsetten (ook
Toor Kinderen), die
de verkromming
tegenhouden.
308 25
▼an de firma Ad. D* Torres y Hos., te Malaga.
Analyse van Dr. H. J. Taverne, te Leiden,
per maath. fiesch f\»— 3453 10
WIJNHANDELAARS—HOFLEVERANCIERS,
Kantoor: Hoogt. Kerkgr. 13-45,
«es
DEPOT
3054 25
lOESPtf EEAAG.
als tste SI y pol heek op Huizen of Land
tegen 4 41/» pCt., Credlcthypottaeek
of met 2 solide borgen. Conditiën biliyk.
Adres: JT. C. ZANEVEL8, Kassier te
Lisse. 7249 7
te Lisse,
onder Eere-Voorzitterechap van den
Edelachtbaren Heer Jhr. Von Bökninohauskn,
Burgemeester te Liese,
op Woensdag 6 October 1897,
des namiddags te één uur
bereden onder den man.
rr||t ƒ175, late pinle f 75, 2de
premie de Inleggelden.
Inleggeld f2.&O.
Paarden voor deze Harddravery zullen des
morgens te halfelf ter keuring moeten zyn
in den stal van het Logement „De Witte
Zwaan."
N.B. Paarden, die dit jaar reeds een prüe
van f 300 of daarboven gewonnen hebben,
kunnen niet meedingen.
DES VOOR MIDDAGS:
bereden door Ingezetenen,
om fraaien prys en premlën.
7475 29 HET BESTUUR.
Haarlemmerstraat 107,
LEIDEN.
Handel in.
Kruidenier», en Grutterswaren,
ncstlblea, Wijnen, enz.
Co.
Bestellingen kunnen dagelijks aan huis
worden opgenomen en bezorgd. 6712 10
Société Anonyme.
11.40 de Liter
in verzegelde bemnnde fletoh
van 5 Liter, voorzien van
het attest van Dr. P. p. van
Hamel Roos Proeffl.af 1.30.
nT- Coenac Medicinal
f 1.80 de fle«ch
Ultaluitcri'l verkrljzbinr bil
De Scheikundig lalrere tlela.lvr|)e
melksuiker 1789 17
(VOOR KINDERVOEDING.)
Gemerkt:
i.firtno Ib verkrogbaar
bt) L. A. Verhoef,
QZ LV^ Steen straat, J. K.
g O j Emeis,Koor8tefg,
gh- kW G. Bergman, Doe-
zastraatö, Affour-
tit Co., Hooge-
woerd, J. P. Fon
tein, Haven 34,
J. A. Eigeman,
Haarlemmerstraat, J. W. H. Rotteveel, Bree
straat. Elke Bus is voorzien van den Con
trolestempel van Dr. Cr. tlOXDIUS BOL
DING en Dr. J. ft. VAN KEK HEIDE.
(LAKENHAL).
Evenals op Zondag 3 October a. a
sal ook op Nlaandag 4 October het
MUSEUM van 12-4 urea GRATIS te be
zichtigen zjjn.
De Conservator,
7528 9 C. VERSTER.
is het zekerste en krachtdadigste middel ter ge
heele vernietiging van levend hoo'donrela,
doodt onmiddeliyk tot swlfs de klein et* kiemen
en is bevorderiyk voor den Haargroei.
Dit on8chadeiyke, voor schoolgaande kindere?
onmisbare preparaat heeft eeiert 1878 bewezen,
bet volste vertrouwen te verdienen.
Men wachte zich voor schadelijke of miodei
werkzame namaaksels en lette op den naam:
Verkrijgbaar te Lelden b(J LOKKERS,
Kapper, Haarlemmerstraat, LEU3VELD,
Levenlaal 28, TEGELAAR, Apothekeredyk 2,
DE TOMBE, Levend&al 117, hoek Kraal' r-
etraat; H. LAROS Fz., Alten, Lage Z(J4e,
Wyk V, Nos. 60 - 61. 6824 2
