N°. 11531 Diusdag SS September. A0. 1897 r i.io. feze igourant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Leidi-n, 27 September. Feuilleton» SEROJA. IDSCH riUJS DEZES COUSAHTj Voor Leiden per 8 maanden. ^nco per poet onderljjke Nommors 1.40. 0.05. PBU8 DER AD VERTEimrÊN t .<yan 1 8 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17 J. Grooterè letters naar plaatsruimte. Voor hot Incasseeren huiten de stad wordt 0.05 berekend. Door den minister van waterstaat, enz. zyn, mot ingang van 1 Oct. a. s., bevorderd tot conducteur dor brievenmalen lsto klasse R. Paulides, thms 2do kl., en tot conducteur 2Je kl. J. Pekelharing, thans conducteur 3de kl., beiden werkzaam op de Itfn LrfJ en-Utrecht. Men verzoekt ons mede te deelen, dat de uitvoering van het Amsterdamsch vocaal kwartet, alhier, a. 8. Donderdag bepaald door gaat. Mevrouw Reddingius is roeds weder hersteld. V.rfier wordt bericht, dat het genoemde Vocaal Kwartet zich achtereenvolgens zal doen hooren in verschillende andere plaatsen van ons land, daarna in een tiental steden In Duitschland, o. a. in Maart volgend jaar in Miincben, Crefeld, daarna volgt een reeks uitvoeringen ia Weenen en andere plaatsen in Oostenrijk. Vermoedelijk daarna ook in Belgiö. Het is een verbiyiend verschijnsel, dat dit echt Nedorlandach, men zou kunnen zeggen Amsterdamsch, ensemble, in den vreemde zulk een goeden naam heeft gemaakt; het meeren- deel toch van onze NederlauJsche toonkun stenaars bl|Jft in ons land, zonder gelegenht ld te hebben zich te meten met de buitenlanders. HH. MM. de Koninginnen zouden heden- midlag te 3 uren de Kurzaal te Scbeveningen bezoeken, alwaar een feestconcert door de PLiiharmonieche kapel zou gegeven worden. De dochters on de zoon van den prins Von Wied woonden gisteren te 's-Gravenhage de godsdienstoefening in do Duitsche kerk bij. De oud-resident van Cheribon, de heer W. H. V*n Wijnmalen, is op 68-jarigen leeftijd te 's Qravenhage overleden. De heer W. C. Royaards bevindt zich fee Berlijn, waar hy hard werkt. Spelen doet hy niet, want zya gaetspel te Weenen is uitge vsteld. Hy hoopt althans, dat bot geen afstel zal hoeven te worden. De heer Von Jauner heeft op hot oogenblik ia het Carl Theater den beroemden Italiaan Zacconi te gast, en deze kerft zóóveel succes, dat by wel tot midden O.tober zal blyven. Aan Royaards hoeft de heer Vbn Jauner voorgesteld, diens optre den ia November te stellen, maar dan kan Royaards natuuriyk onmogelyk. Hy heeft echter beloo'i te zullen trachten in April '98 drie wek^n vacantia te krijgen, om dan niet alleen „Svengali" te Weenen te spelen, maar ook de rol van Herman Koorders in „Goud- vischje" (voor het Duitsch tooneel bewerkt door Frl. Elso Otten), en de rol van Armrrad Duval in „Li Dauie aux Cimólias". (N. 11. C.) Don 23sten October a. 8. zal van Nij megen vii Rotterdam per stoomschip „Lawoe" van de Rott. Lloyó vertrekken een detache m.nt der koloniale reserve, sterk 3 offic., 5 ondoroffle., korporaals, 1 tambojr en 89 tollaten. Commandant zal zyn de kapt. C A. L Marchant on als medegeleiders, behoudens Kon. goedkeuring, de 1ste luit. J. J. Middelaar en de 2Jo luit. H. G. Koster. En op 13 Nov. d. a. v. per stoomschip „Korringin Wilhelmina" een tweede det-.che- mtnt, waarvan als commandant is aangewezen de 1ste luit. "W. v. d. Wielen en als mede- geleiders, behoudens Kon. goedkeuring, de 1ste luits. L. Ca. A. Marchant en J. F. Van Ouden. Te Zaaudam is in den ouderdom van ruim 71 jaren ovorlodsn de heer C. Corver van Wossum, lid van de Prov. Staten, dijk graaf van den polder Westzaan, hoogheemraad van het college der Uitwaterende sluizen van Kennemerland en West Frieslmd, oud-lid van den Zaandainschen gemeenteraad, hoogheem raad van het waterschap Den Hondshossche en Duinen tot Petten, correspondent van eenige weldadige instellingen, enz. De minster van binnenlandsche zaken brengt ter kennis van belanghebbenden, dat de commissiön, die in dit jaar belast zyn mtt het afnemen van de examens van apothekers bediende, zullen zitting houden te Arnhem op 11 October en te Groningen op 3 Nov. a. s. en de volgende dagen. Ofschoon de samentrekking der landbouw- aangelegenheden aan één ministerie nog niet haar beslag heeft gekregen, wordt reeds ge meld, dat de Regeering voor de betrekking van directeur-generaal van den landbouw het oog zou hebben op den heor mr. Sickeaz, lid van de Eerste Kamer, president van de Heide -Maatschappij. In het kiesdistrict Enkhuizen zyn voor het lidmaatschap der Tweede Kamer voorloopig candidaafc gesteld door de liberale kiesvereeni- ging to Hoogkarspel de heer J. Breebaart Kz. te Winkel (lid der Eerste Kamer) en door de lib. kiesvereeniglng te Andyk de heer J. Baron te Amsterdam; de laatste zal waar- 8Cbijnlyk ook door de lib. kiesver. te Boven karspel worden gecandideerd. Dr. Laurillard, te Amsterdam, zal den llden October a. s. den dag herdenken, waarop hy 25 jaren geleden werd gekoz?n tot presi dent commissaris van de stichtiDg „Neder- landsch Mettray." De Commissarissen dier in richting zullen hem op dien dag een diner aanbieden, terwyi door beambten, werkbazen en verder personeel der kolonie een stoff^yk biyk van belangstelling zal worden aangeboden. Naar het maandblad „Zonne6cbyn" verneemt, houdt men zich te Amsterdam bezig met de vorming op uitgebreide Behaal eener Verzekering-Maatschappy ten nutte van den landbouw. Is het „Chr. Schoolblad" good ingelicht, dan is aan het bestuur van de diaconiescholen der Ned.-Herv. gemeente te Amsterdam by erflating een som vermaakt, die honderd a honderd dertig duizend gulden kan bedragen. Na langen tyd van voorbereiding is te Arnhem tot stand gekomen de vereeniging Samenwerking". Opgericht door de vertegen woordigers van 19 verschillende patroons- en werkliedenverenigingen, te zaaien ruim 3100 leden tellende, stelt zy zich ten doel het verzamelen en verstrekken van inlichtingen en gegevens over arbtidsaangelegenheden, met name door het stichten van een Arbeidsbeurs en het dienen van advies, hetzy gevraagd of ongevraagd, ten aanzien van alle onderwerpen, welke de belangen van den arbeid raken. Hot stoomschip „Arasterdam", van Amsterdam naar Nieuw-York passeerde 26 S9pt. Wight; de „Bundesrath" vertrok 24 Srat. van Mozambique naar Vlissingon en Hamburg; de „Koningin Regentes", van Batavia naar Amsterdam, passeerde 26 Sept. Wight; de „Veendam" vertrok 25 Sept. van Nieuw-York naar Amsterdam; de „Werken dam", van Nieuw-York naar Amsterdam, pas seerde 26 Sept. Scilly; do „Herzog", van Hamburg en Amsterdam naar Oost-Afrika, vertrok 24 Sept. van Lissabon. Benthuizen: De loting voor de natio nale militie, waartoe 'elf jongeliDgen zyn ingeschreven, zal plaats hebben te Alfen op Djnderdag den 21sten Oct. k. des voor- middags te kw^.rt vóór elven. Het mond- en klauwzeer kan ia deze gemeente als geheel geweken wordan be schouwd. Dj kostelooze inenting voor de gemeente Benthuizen zal plaats hebben op Dinsdag den I2 ien October e. k. op het Raadhuis, des voormiddags tusschen elf en twaalf uren. Leiderdorp: Hot bestuur van den Slagh- of Grooten en Kleinen Stadspolder zal op Maandag 11 October a. 8. schouw dry ven over allo slooten, binnen genoemden polder gelegen. Sassenheim: De loting voor de nationale militie voor deze gemeente zal plaats hebben alhier op Dinsdag 12 October a. s. 's middags te halftwee. Uit do „Staatscourant". Kooinklrjke besluiten. De heer Soren Listoe is erkend en toegelaten als consul der Vereenigde Staten van Amerika te Rotterdam. Aan D. Andrd de la I'orte ia, ep zijn verzoek, eervol ontslag verleend als schoolopziener in het arrondissement Zaandam. Pensioen verleend aan: J. E. OIree, wed. C. Kamermans, hoofdonderwijzer in het huis van bewaring te Middelburg, ƒ50; R. L. Nicodème, wed. P. J. Ummels, kommies 2de kl. bij 's Rijks belastingen, ƒ112; H. E. G. Hoffman, wed. P. P-raag, kommies 2do kl. bij 's Rijks belastingen, ƒ186; A. II. Oosting, wed. mr. B. Ooating, kanton rechter, ƒ600. Min. beschikking. Deor den minister van koloniën zijn I. Wouters en F. Yes gesteld ter beschikking van den gouverneur-generaal van Ned.-Indië, om te worden benoemd tot adjuDct- ingemeur bij de exploitatie van Staatsspoorwegen aldaar. A u d i n t i n. De gewone sodiëntiën van de ministers van justitie, oorlog en waterstaat, handel en nyverhoid zullen deze week niet plaats hebben. Staatsb&g rooting 1898. Hoofdstuk II (Hoogs Cotttges). Yan de Eerste en Tweede Kamer zyn geen ramingen voor 1898 ontvangen. De uitgayen zyn daarom voorgedragen op het bedrag, voor 1897 toegestaan. Blykt wyriging noodig, dan zal deze nog voor de vaststelling der Staats- begrooting kunnen worden opgenomen. De post decoratiën is in plaats van op 8000, op f 30,000 geraamd, omdat het zich laat aanzien, dat in 1898, het jaar der in huldiging van H. M. de KoniDgin, meer be noemingen in Nederlandsche orden zullen plaats hebben dan gewooniyk. Hoofdstuk V. (BinncrUanfoche zaken). In deze begrooting zyn de voorstellen op genomen om de zorg voor de landbouw belangen in één hand te centraliseeren, met de bedoeling om den Nederlandschen land bouw intensief krachtiger te maken door het particulier initiatief te steunen en de voor waarden, waaronder op dit gebied de stryd om het bestaan wordt gestreden, te verbeteren. Voor het oogenblik acht de Regeering 't niet noodig, een afzonderlijk Departement van Landbouw in te stellen. De Minister trouwens, aan wien voortaan de behartiging der land bouwbelangen zal worden opgedragen, zal wel degelyk zyn ook minister van landbouw, al voert hy niet dien titel. Maar noodig is 't tevens, dat een niet- technisch minister, technisch ontwikkelde hoofdambtenaren onder zich hebbe en het plan bestaat dan ook om aan het hoofd van de op te richten afdoeling landbouw een des kundig chef te plaatsen, die in de practyk van den landbouw doorkneed is en van de bevordering van landbouwbelangen zyn levens taak heeft gemaakt. Die afdeelings-chef zal den titel voeren van directeur-generaal, wiens werkkring ongeveer geiyk zal worden aan dien van den directeur generaal der posteryen. Hy zal staan onder de onmiddtliyke bevelen van den minister, maar onmiddellijke chef zyn van de onder hem geplaatste .unbtenaren en meer in 't bijzonder belast worden met het ontwerpen en voorbereiden van maat regelen, in 't belang van den -landbouw te nemen. De bedoeling is, alle post=n, die recht streeks op landbouw betrekking hebben, naar de afdeeliüg Landbouw over te brengen. Lat-r zal het wellicht noodig blyken, nog enkele bemoeiingen van andere departementen by de nieuwe afdeeling over te brengen Yan ingrypende voorstellen tot bevordering van landbouwbelangen, waarvan hy enkele reeds aan het departement gereed vond, wenschte de minister zich voor het oogenblik te ont houden, daar hy er fcoogen pr(j6 op stelt, daarover eerst met den te benoemen directeur- generaal der nieuwe afdeeling in overleg te treden. Door de invoering der wet tot regeling van de gemeenie-financiën is aan onderstand in de kosten der gomeentehuishouding f 256,000 minder en voor tydeiyk subsidie in de kosten van het lager onderwys f 200,000 minder uitgetrokken, te zamen f 456,000. Daarentegen moest, ter uitvoering van de Schoolwet, méér worden geraamd voor subsi dién aan kweekscholen f 20,000, voor normaal lessen ƒ17,000, voor bydrage van byzondere scholen f 34,000. De oprichting ^er afdeeling Landbouw eischt een verhooging met f 19,000, terwyl voorts een bedrag van ƒ50,000 is geraamd voor de uitgaven in verband met de plechtige inhul diging van H. M. de Koningin. De bezoldiging van den directeur-generaal van landbouw en van het by die afdeeling te benoemen personeel zal f 16,000 bedragen, waarby echter komt het bedrag der jaarwedden van de by het departement over to plaatsen ambtenaren, die tot dusver met landbouw zaken aan andero departementen waren belast. Een eerste termyn van 2000 is uitge trokken ter voorbereiding der verbouwing van het gouvernements gebouw te 's Hertogen bosch. Op de aanstelling van een derden observator van de sterrenwacht by de LeiJschn universiteit is gerekend. Jaarwedde f 1800. Voor aan vulling en uitbreiding der verzamelingen en hulpmiddelen voor het ondorwys aan ge noemde universiteit is 230,711 aangevraagd. Voor do gebouwen, meubelen enz., van het Ethnographisch Museum is weder f 4100 uitgetrokken. Door de bekende wederopneming van ge noemd museum onder de hulpmiddelen voor de Ryk8univer8lteit te Leiden is echt r niet anders bedoeld dan voorloopig een einde te maken aan do verleden jaar gerezen moeilyk- heid. De Minister wil geenszins geacht worden de zaak definitief beslist te hebben. Integen deel behoudt hy zich bepaaldeiyk zyn vol komen vryheid voor, om de quaestie weder aan een nauwgezet onderzoek te onderwerpen en te zyner tyd naar bevind van zaken te handelen. Een tweede hoogleeraar in de geschiedenis aan de Ryksuniversiteit te Utrecht wordt voorgesteld. Voor materieel by die Universiteit wordt ƒ123,330 aangevraagd. Voor Groningen is een derde assistent by de geneeskunde noodig op een jaarwedde van 1000; voorts een tweede assistent by de verloskunde op een jaarwedde van ƒ1000. Vcor deze en andere universiteiten zyn nog kleinere verhoogiDgen van jaarwedden voor verschillende ambtenaren en beambten uitge trokken. Voor materieel aan de universiteit te Groningen wordt f 80,887 aangevraagd. Aan do Polytechnische School wordt een leerstoel in de micro chemie ingesteld. Als faarwedd© voor den nieuwen hoogleeraar wordt f 4000 gevraagdvoor de bezoldiging van zyn assistent ƒ1200 en voor een bediende f 500, Verder is aan die inrichting uitbreiding van porsoneel noodig met een assistent in de delfstof kunde; jaarwedde ƒ1200. De jaarwedde van den bibliothecaris wordt met 300 ver hoogd en op 1800 g9bracht. Voor hot mate riaal aan de Polytechnische School is ƒ90735 noodig. Een Ryks boogere burgerschool wil de Regeering in de gemeente Helder vestigen. De gemeente is bereid oen getouw daarvoor te stichten. De school zou 1 Sept. 1898 wor den geopend. Aanvankeiyk is 7600 uitge trokken voor het personeel, dat in zyn geheel 22,000 zal kosten. Ter tegemo tkoming in de kosten van uit breiding der Ambachtsschool te Arnhem, is het RykssubBidie van ƒ9000 op ƒ10,000 ge bracht. Voor de reorganisatie der Zeevaartschool te Terschelling, is oen bydrage van 1400 aangevraagd, terwyl het Rykssubaidie met 1500 wordt verhoogd. Geiyke verbooging is voorgedragen ten behoeve der Zeevaartschool te Schiermonnikoog. Ter verbetering der jaarwedde van de onder wijzers by de Rijks-lagere scholen in do koloniön dor Maatschappy van Weldadigheid is f 4000 meer uitgetrokken. Als vermoedelijke uitgaaf voor bydragen in de jaarwedden van onderwijzers aan byzondere scholen wordt ƒ1,064,000 uitgetrokkon. Aan de Rykalandbouwschool is een assis tent in de scheikunde noodig, jaarwedde ƒ1200; voorts een leeraar in do wiskunde, f 1800; een tweede amanuensis in de afdeeling der hoogore burgerschool, ƒ600; aangevraagd wordt 27,855 voor de hulpmiddelen by het onderwys. Voor twee nieuwe wintercursussen worden bydragen uitgetrokken, voor de afdeeling Steenbergen der Noordbr. Maatsch. van Land bouw on voor de afdeeling Helvorst dier Maatschappy. Voor de zuivelconsulenton van de Noord- Brabrantsche en Frieiche Maatschappyen van Landbouw worden bydragen uitgetrokken. In dit jaar worden 66 wintercursussen gesub sidieerd. Het getal Rykstuinbouw-winterscholen wordt mot één vermeerderd. TWEEDE KA9IEH. De Regeering heeft een wetsontwerp aan de Tweedo Kamer ingediend, strekkende om het by de wet van 24 Dec. 1857 voorloopig op ƒ10,000,000 vastgestelde maximum van de uit te geven koperen pasmunt voor Ned.- Indiö te verhoogen met ƒ5,000,000 en alzoo to brengen op f 15,000,000. Ofschoon voor het oogenblik in de meest Slot.) Wel was het een beetje koud, en Seroja Wreef zyn blooto knieön tegen elkander. 'Gaarne zou hy den doek van de oude Njanja zelf hebben omgeslagen. Maar wat bleef er dan voor de witte vrouw over?.... Kyk daar eensl Daar sloop de kat over het dak „Maroeskal Maroeskal" Maar poes stak haar staart in de lucht en verdween in de goot. Zonder te bedenken, dat hy zyn kousen tnaar half had aangetrokken, waadde de kleine door de sneeuw: en eerst toen de harde kristallen hem in de voetjes prikten, dacht hy aan de pantoffels, trok die aan en liep nu naar den waterkant - naar de witte vrouw. „Spreken kan zy niet," dacht Seroja „en toch is zy naar my toegekomen en heeft iets tot my gezegd. Och, och hoe koud moet zy 't h ebb on!" Vlug liep Seroja op haar toe, beklom de treden van het koude, witte voetstuk en wierp, op de teenen staande, den geruiten wollen doek om de schouders der marmeren godin. Vervolgens wikkelde hy het andere einde zorgvuldig om haar lenden en toen bekeek ty zyn werk. Haar hoofd moet óók wel koud zyn," dacht hy. „Zy heeft immers geen hoed of mutsje op." Zich aan een dor steenon armen vasthou dend, reikte hy met zyn handje zoo hoog als h|j maar kon en drukte oen van Njanja's groote vilten pantoffels op het hoofd der witto vrouw. „Ben je nu niet lekker warm?" riep hy. Het beeld zweeg en Seroja voelde zich beleedigd. „Ja toen ik sliep, toen kon je wel naar my too komen en jammeren en klagen; maar nu, nu hou je je mond zóó dicht toe, alsof je hem vol water had I Fooi, jy bent trotsch, jy l" En zoo gauw mogeiyk klauterde hy weder naar beneden. Onderweg keek hy nog eens even om. Daar stond do aangekleedo vrouw en staarde maar altoos door over de witte rivier in de witte verte. Maar om Seroja eens toe te knikken en te bedanken daaraan dacht zy heele- maal niet. Ssroja liep nu wat hy loopen kon, want zyn eene voetje begon te verkleumen. Hy liep de trap weder op, sloop door de tuin deur, die hy tfeder grendelde, en lag een oogenblik later weder in zyn bedje. Terstond viel hy in een diepen slaap. Maar toen hy '8 morgens zyn oogen opende, lag hy styf van vsrbazing en verrukking. "Wat een heerlykheid was er daar eensklaps om hem hoen, in zyn kamerlNeen, geen kamer. Hoe kon men iets een kamer noemeD, dat nergens wanden of grenzen had? De muron waren verzonken; het plafond met de geschilderde vogels verdwenen, ineengevloeid met den blauweD, blauwen hemel. Zelfs de vlek op den vloer was weg, die Seroja zelf gemaakt bad, toen hy eens het glas had omgestooten, waarin Njanja de olie voor bet heiligenlampje bewaarde. En wat was dèt nu? Had de witte vrouw vleugels gekregen? Nu nam zy hem zelfs in haar steenen armen, die echter even zacht waren als de armen van mama, en zy vloog weg met hem, omhoog naar de maan, waar zilveren paleizen stonden, wier schaduwen zoo blauw als de hemel waren. Prachtige witte vogels zweefden voorby en keken hem met diamanten oogen aan. Kinderen, precies zooals hyzelf, fladderden op witte vlerken door de lucht; en de sterren, die hem gisteren hadden toegeknikt, tolden om hem heen en riepen hem by den naam. „Waar zyn wy?" vraagt Seroja aan de witte vrouw. „Déér, myn lieveling," antwoordt een stem als een zilveren klokje, „waar niemand koude ïydt, niemand weent en Diemand klaagt „En waar is mama? Ik wil naar mamal" Zy glimlacht maar eens en als hy haar aankykt, herkent hy zyn eigen moeder. „Maar was u het dan, die daar buiten io den tuin stond In plaats van te antwoorden, drukt zy haar lippen op de zyne en samen zweven zy nog hooger en hooger de lucht in Zalig, zalig voelt zich het kind. „Ach!" smeekt het „hooger nogl Maar een weinigje, maar een oogenblikje nogl".... Toen Seroja weder tot het bewustzyn terug keerde, zag hy het bleeke gelaat zyoer moeder over hem heengebogen. Naast haar stond de oude dokter, die altoos ulevellen voor Seroja in den zak bad. En aan den anderen kant van het bedzat zyn vader met een gezicht vol bezorgdheid en spanning. „O moeder, moeder, wat was hot daar mooi 1 Waarom zya wy toch niet verder gevlogen stamelt het kind. „Verder? Waarheen?" fluistert zy nauwe- lyks hoorbaar. „O, ddarh3en, waar niemand 't koud heeft en niemand klaagt, en allen biy en vrooiyk zynl" „Wel, daar ben je een heelen tyd geweest, jou kleine deugniet," zegt glimlachend de oude dokter. „Drie weken ben je ziek geweest, maar nu hebben wy je toch weer uit dat mooie land teruggehaald." „Moeder en waar is Ik heb haai aangekleedWeet u dat óók „Ja, ik weet 't, ik weet 'tl" Of zy het wisti Des morgens na dien nacht had men het kind in hevige yieode koorts gevonden. Doch hoewel Njanja haar doek en haar pantoffels miste, vermoedde niemand de oorzaak van deze plotselinge, zware ziekte totFomkaop zekeren dag met een bleek, ontdaan gezicht kwam binnenloopen, roepende: „Mevrouw o, in den tuindaarginds in den tuinl" „Wat is daar dan?" „Het afgodsbeeld dat dat is aange kleed l" Zy gingen er allen naar kyken. Gehuld in Njanja's geruiten omslagdo-.k, het hoofd met een van Njanj.i's oude pantoffels bedekt, stond daar de marmeren godin aan den water kant en staarde mot strakken, raadselachtigen blik in de wit besneeuwde, geheimzinnige verte.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1897 | | pagina 1