N°. 11475. A0. 1897 feze (gourant wordt dagelijks, met uitzondering van (Eon- en feestdagen, uitgegeven. Het Seminarie Dagevcld bij Voorbont Leiden. 22 Juli. LEIDSG PRIJS DEZER COURAJNT; Yoor Leiden per 8 maanden. f MO. Franco per poet1.40. Afzonderlyke Nommerai" 0.05. PRIJS DER ADVEKTENTIËN: Van 1—6 regels f 1.06. Iedere regel meer 0.17J. Groctere letters naar plaatsruimte, wordt f 0.05 berekend. Voor Let incaeseereo buiten de stad 553 Officieel© Konnisgovingon. Directe Belast!ngem* De Burgomoc-flter r&n Leiden brengt ter algemeen® kennis, «1st aan deo Ontvanger der Dirocte Belastingen is ter band geeteld bot kobier der Personeels Be lasting No. 9, van den dienst 1897, executoir ver klaard don 22stec Jall Jl., en herinnert voorts den belang hebbenden aan hunne verplichting, om den aanslag op don bij do Wet bepaalden voet te voldoen. Leidon, De Burgemeester voornoemd. 23 Jali 1897. F. WAS. In onze dagen, nu Noordwyk eem druk verkeer van vreemdelingen bezit, zal menig wandelaar uit Leidens omstreken en menig passagier van Noordwyka stoomboot, op een uur afstands van Leiden, réchts by de brug van bet dorp Voorhout, het flinke Roomsch- Katholieke Seminarium Hageveld hebben opge- merkt. In verband met het feit, dat binnen weinige weken deze stichting haar vijftigjarig bestaan te Voorhout vieren gaat, en het zilveren feest van haar laatste uitbreiding, moge den lezers van het Leidsch Dagblad een kort overzicht der historie van dit Seminarie worden aan geboden. Nadat, anno 1799, door de zorg van den Roomschen aartspriester H. F. Ten Hulscber, er te Warmond een Groot-Seminarie voor Katholieke studenten in de Godgeleerdhei 1 was geopend, diende er ook een tweede afdeeling te bestaan voor jongere adspirar ten naar het priesterschap. Want de kerkvergade ring van Trente, welker wetgeving de Katho lieken in geweten bindt, had in haar 23ste zitting geordonneerd, dat er alom, in elk kerk- district, kweekscholen moesten opgericht wor den, in welk# reeds jongelingen konden op genomen wordon, die ten minste den ouderdom van twaalf jaren zouden hebben bereik'....en wier inborst en wil hoop geven, dat zy bun gebeele leven aan den dieDSt der Kerk zullen wyden. Ofschoon dus de adspirant naar het priesterschap eerst op 22-jarigen le.ftyd over z\]n levenskeuze gaat beschikken, verlangt de Katholieke Kerk hem (indien by iets belooft te worden) reeds op twaalfjarigen leeltyd in haar college. Zulk college kon in Holland, alwaar tot 1852 de bisschoppen ontbraken, moeiiyk worden gesticht. Eerst na het einde der Fransche overheersching meende de aarts priester (het toenmalig hoofd der R.-K. gees telijken) Jacobus Joannes Cramer, in over eenstemming met den pauseiyken nuntius Aloysius Ciamberlani, dat artikel 2 van het koninklijk besluit van den 2den Augustus 1815 opzicbfcen8 hot hooger onderwijs, in verband met de pas ingevoerde grondwet, der stichting van een Klein-Seminarie voor do Katholieken kon ton goede komen. Zy spoorden daarom de weleerw. heeren Cornelius Van Bommel (later als bisschop van Luik overleden) en Cornelius Ludovicus, baron Van "Wykerslooth (a) aaö, de vestiging van zulk college aan te vangen, wat dan ook door ge noemde hoeren, in vereemging met den wel eerwaarden heer Wilhelmus Franciscus Van Niol, Is ondernomen. Tot dat einde werd aan gekocht hut buitenverblijf Hageveld, gelegen onder do gemeente Velzen, in Noord-Holland, hGtwelk als Seminarie op 1 Mei 1817 werd geopend. Met rechtmatige fierheid mag de Katholieko historicus het programma der studievakken vermelden, welke ter voorbereiding van het Groot-Seminarie, aan dit Klein-Seminarie, in die dagen reedst werden onderwezen. Het onderwys, door Roomscha professoren, die allen Nederlandsche priesters waren, gegeven, omvatte de Latynsche, Grieksche, Fransche en Neierlandsche talen, de gewijde, kerke lijke, oude, hedendaagsche en vaderlandsche geschiedenis, de reken-, stel* en meetkunde, de geographie, de dichtkunde en de rheto- ïika en de logika met de verdere wysbegeerte. Een cursus van zes a zeven studiejaren was met het aanleeren dezer wetenschappen ge moeid. Ofschoon de nieuwe stichting al aanstonds de hoogachting van Roomsch en Onroomsch mocht verwerven, zoo moest zy evenwel spoedig vallen onder het vernietigend koninkiyk be sluit van 14 Juni 1825. Zyn Majesteit Koning Willem I werd helaas, in die dagen, door sommige allermoeilijkste omstandigheden be- heerscht. (o) Op eene particuliere audiëntie by Zyne Majesteit ondervond de overste van Hageveld niets anders dan welwillende en waardeerende woorden van den rechtschapen Koning; Noord-Hollands niet-Katbolieke gou- (a). Ala biaechop van Curium overleden. (a). Wfl hebben hier het oog op de zorgen, welke België begon te veroorzaken. verneur yverdo mede voor het behoud van Hageveld met alle de toewy ding, welke liefde en onpartycigheid in een edelman kunnen gaande maken, en tochin October moest genoemde gouverneur met schreiende oogen den studenten van Hageveld komen btkend makeD, dat er voor hun college geen ge nade was gevonden, en dat een droef voor oordeel hen (alleen om hun Katholicisme) noodzaakte, in den vreemde te gaan. Daaren boven kon het Collegium Phllosophicum, het welk van 'sKomngs zyde te Leuven werd opgericht, nooit datgene worden, wat het Concilie van Trente onder een waarkerkeiyk Seminarie had bedoeM. Vele studenten trokken toen naar Munster, Keulen, enz. Maar was Hageveld gevallen, Koning Willem de Eerste zou weldra op zyn-maatregel terug komen. Op 2 October 1829 werd, ten gevolge van een conventie, in 1827 reeds met den Pauseiyken Stoel omtrent de belangen der Katholieken aangegaan, aan alle kerkelijke overheden vrygelaten, dadeiyk tot organisatie van Seminariën over te gaan. Zy, die hunne voorbereidende studiën in den vreemde hadden voortgezet en voltooid, werden weer bekwaam verklaard, om in het Groot-Seminarie te worden toegelaten, ei» nieuwe Klein Seminariën zouden vryeiyk hun eigen stuöieprogram kunnen opzetten. Den 14den Juni 1830 werd nu Hageveld weder geopend en daarenboven door de Regeering reeds voorloopig als eerste afdeeling van het Seminarie der Hollandsche priesterschap officiéél erkend, zooals Zyn Excellentie de directeur voor de zaken van den R.-K. Eeredienst op 7 Mei 1830 aan den aartspriester van Holland mededeelde. Ofschoon by deze gelegenheid het oude Hageveld was vergroot, bleek het al spoedig te klein voor het getal der Levieten. Men zag dus nu uit naar eene andere gelegenheid en weldra viel het oog van den aartspriester Petrus Antonius Kervel op de buitenplaats naby de brug te Voorbout. Deze buitenplaats, Schoonoord geheeteD, werd op 18 October 1845 aangekocht, ontving in plaats van den naam Schoonoorddien van Hagsveid, en by koninkiyk besluit van 11 December 1845 (No. 86) werd toegestaan, om derwaarts de eerste afdeeling van het Seminarie der Hollandsche Katholieken over te brengen. Zoo Btond nu het Klein- Seminarie zeer naby het Groot-Seminarie te Warmond. Den 26sten Maart 1846 werd de nieuwo bouw voor de so ui van 118,200 aangenomen door de heeren P. Maas, G. De Haas, W. Bull en N. Verwaayen. Architect was de welbekende Leidsche celebriteit dier dagen, de heer T. Molkenboer. Op 14 April werd reeds de eersto steen van den bouw gelegd en weldra waren er de Oud-Velzenaars geïnstalleerd. In den jare 1871 was alweder eene uit breiding van het ruime gebouw noodzakeiyk geworden, welke door den heer Zuidgeest, van Haarlem, is uitgevoerd. Zyn Doorluchtige Hoogwaardigheid, Mgr. Wilmer, de bisschop van Haarlem, verrichtte op 12 Juni 1872 de inzegening van het nieuwe gedeelte. Hageveld was namelyk sinds 1852 onder het bestuur van zyn natuurlijken opperheer, den bisschop gekomen. By al de lotsverwisselingen van het Seminarie had verder de Katholieko lief dadigheid de middelen tot stichting, tot bouw en tot uitbreiding gevonden. Tegenwoordig verheugt zich het bisschop- pelyk Klein-Seminarie met zyn circa 200 studenten en vyftien professoren, onder den regent-overste Mgr. A. J. Brouwer, in luister- vollen bloei, en kan onder rapport van onder wijs met de beste gymnasia concurreeren. Voor een paar jaren is evenwel de hoogste klasse, namelyk die van de studenten in de philosophie, by het Groot-Seminarie van War mond overgeplaatst. Om verder in het kort alle de glorie van Hageveld te herdoaken, zal het hier genoeg zön te vermelden, dat de regent-overste van dit gesticht later meermalen door den Paus met de bisschoppelijke waardigheid is bekleed. Reeds na de sluiting van het oade Hageveld te Velzen door Koning Willem I, benoemde de Paus den vrijgekomen regent Van Bommel tot bisschop van Luik. Een andere regent van bet Seminarie te Voorhout, de hoogeerw. heer Pluym, werd later bisschop in de Donau- Vor8tendommen. In onze dagen nog werd een oud-regent, de hoogeerwaarde heer Van Beek, bisschop van Breda. En de jongst-overleden aartsbisschop van Utrecht, Mgr. Snickers, was mede regent van Hageveld geweest. Voorts mocht het onder zyne vroegste profes soren tellen den grooten wijsgeer Broere en den overste der Surinaamsche Missie, den apostoliachen prefect Van der Weyden, terwijl heel een phalanx van andere Katholieke waardigheid-bekleeders aan dit Seminarie ófwel den leerstoel hebben bezet, ófwel tot zyn leerlingen hebben behoord. Zy dus, die in den lande hunnen Katho lieken medeburgers een goed hart toedragen, zy zullen zich zeker in het aanstaande gouden feest van Hagevelds bestaan te Voorhout van harte verheugen. Ter bereiking van die stem ming dieoe ook al het bovenstaande l P. M. Bots, Oud-Rector, Een goede työing: In de volgende kermis- week zal in den schouwburg aan de Oude Vest albier optreden bet gezelschap der Ver- eenigde Rotterdamsche Toooeolisten onder directie van Le Gras en Haspels, en wel viermaal, nl. Woensdag-, Donderdag-, Vrijdag en Zondag-avond. De stichtiog van Caecilia Coninck, zoo genaamd Coninck8hof, op de Oude Vest, heeft gisteren, Donderdag, feest gevierd, daar de oudste regent, de heer C. Kooyker, thans wonende te Haarlem, herdacht, dat hy 25 jaar aan die stichting is verbonden. De bewone ressen werden feesteiyk onthaald en de regenten boden den jubilaris een diner aaD. Evenals andore jaren zullen ook nu in de kermisweek vanwege de Leidsche Chr. Jongelingsviroenigingen „Pred. XIIla" en „Obadja" openbare samenkomsten plaats hebben in de zaal Noordeinde; Zaterdagavond een buitengewone byeenkomst, met voordrach ten en zang. Zie do advertentie l '8 Ryks Ethnographisch Museum heeft van jhr. mr. A. P. C. Van Kamebeok, te 's-Gravea- bage, die reeds vroeger deze Rijksinstelling met eene belangrijke schenking heeft verrykt, wederom de navolgende voorwerpen ten ge schenke ontvangen: 1 bruin houten schild, 8 zwaarden met mandjes, waarin houten beeldjes en andere, als talisman dienende, voorwerpen aan den greep; van het eiland Nias; 1 bouten knots met zaagtandvormige uit- kepingen aan de kanten van het platte slag- einde en 1 bamboezen boog Z.-W. Nieuw-. Guinea; 2 wandelstokken met kegelvormig onder einde en zeer lang en dun boveneinde, 1 houten schild met bruine figuren beschilderd en met bol van klapperaoot op het midden der buiten zijde, 2 bogen en 2 pijlkokers met pylen ge vuld en een model van een vaartuig, alles van de Pagebeilanden; 4 pylen met verlakte schachten en geel koperen punt, 1 rystmand, 4 platte manden, 4 rijststoommanden, 2 yzeren braadpannen, 1 rystlepel, 3 scheplepels van klappsrnoot, alles van Java; 1 houten boog en 4 pylen van Suriname; 4 houten oseenzwerpen van de Kaap de Goede Hoop. Aan den schenker Is de dank der Regeering betuigd. Sts.-Ct Hedenmiddag ontvingen wfl per Fran sche mail de Bataviasche bladen van 23 tot 25 Juni. Voor ondorwyzer zyn gisteren te 's-Gra- hage geëxamineerd 6 candidaten. Toegelaten zyn do heerenH. P. F. Laterveer en R. Rap pard, beiden uit Leiden; L. De Kleer, uit Aarlanderveen, en W. Da Boer, uit's-Graven- bage. Voor de hoofdakte is geslaagd mej. M. C H. v. d. Horn v. d. Bos, te Voorschoten. B. en Ws. van Den Haag hebben een nader krediet van 3000 aangevraagd, ten einde, ingeval van het uitbreken van be smetteiyke ziekte, onverwyld handelend te kunnen optreden, zijnde het te voorzien, dat geiyk bedrag, vroeger toegestaan, voor den loopenden dienst niet toereikend zal wezen Het plan bestaat, om, ter bevordering van het blusaching8werk by eventueelen brand, een afzonderlijken telephoonkabel te doen leggen van het bureau der duinwaterleiding aan de Pnnsegracht over het brandweer station naar bet Pompstation, met wyziging van de bovengrondsche Ijjn langs den Harsten hoekweg in eene kabeliyn. De nieuwe kabel zal zyn tweedraadsch, waarvan eene ten dienste der duinwaterleiding en de andere ten dienste van de brandweer. De kosten zyn geraamd op ƒ15,000, welke som door B. en Ws. by den Gemeenteraad is aangevraagd, De Commissaris der Koningin in Zeeland, de heer Roest, oud-burgemeester der residentie, bevond zich gisteren te 's-Gravenhage. Hy is heden weer naar Middelburg ver trokken. Woensdag 20 Juli overleed te Amsterdam de heer F. C. De Graaff, 1 eeraar in de tee- kenkttpde, leerling van Doyer, Tetar van Elven etf J. W. Pieneman. De Graaff, geb, 17 Juli 1819, iiet verscheidene schilderstuk ken (historie- en genrëtóikken) na, waaronder de meest bekende zyn: „Intocht van Marius te Rome", „Kroning van Karei den Grooten", „Peter de Kluizenaar de kruistochten ver kondigende". Aan bet schoolmuseum te Amsterdam kan men o. a. een teestel, onder stolp, zien, door De Graaff uitgedacht, eene aanschouwelyke perspectief voorstellende. Hy schreef brochu res, die van een gezond oordeel over zyn vak en voornamelyk over de perspectief getuigen, zooals: Atlas voor perspectief, met bybeboo- rende brochure; Eenige hervormingen in het onderwys der teeken- en schilderkunst, Am sterdam 1862, enz. Onvermoeid werkzaam tot nog voor twee jaren geleden, teen hy wegens lichaamszwakte zyn ontslag nam, wist De Graaff door zyne aangename wyze van onderwijs geven zyn leerlingen achting voor zyn persoon en liefde voor zyn vak van onderwys in te boezemen. De Raad van State, afdeeling voor de geschillen van bestuur, zal een openbare vergadering houden op Woensdag 28 Juli, des voormiddags te elf uren. Uit Vlissingsn wordt aan het „Hbl." geschreven: „Het bericht in de „Middelb. Crt.", dat als opvolger van den heer Tutein Nolthenius, die tot burgemeester van Apeldoorn is benoemd, algemeen genoemd wordt de oud-burgemeester Arie Smit, moet geheel uit de lucht gegrepen zyn, daar van beslist betrouwbare zyde kan worden verzekerd, dat de heer Arie Smit er niet aan denkt andermaal burgemeester van Ylissingen te worden." De heer H. A. Meyroos, te Arnhem, heeft de betrekking van directeur van „Toon kunst" nedergelegd. De volgende Nederlandsche artisten zyn te Brussel (afd. kunsten) door de jury der tentoonstelling bekroond: eerste medailles de heeren Bisschop, Willem Maris en Blommers; tweede medailles de heeren Henkes, Haverman, Yan der Maarel, Yan Soest en Bastert. Vad.) De commissie van de Geldersche ten toonstelling van Nyverheid en Handel heeft zich per adres tot den gemeenteraad te Arnhem gewend met het verzoek haar een subsidie van f 10,000 te verleenen. De heer Paul Leendertz, te Nymegen, heeft met gunstig gevolg examen afgelegd als adjunct-inepecteur van den arbeid. Als stand plaats is hem Arnhem aangewezen. Ter benoeming van een leeraar in de geschiedenis en de aardrijkskunde by het openbaar middelbaar onderwys te Amsterdam, in 't by zender om onderwys te geven aan de lste H. B.-School met 3 jarigen cursus voor joagens, worden door B. en Ws. aan bevolen: D. De Geus, hoofd dor school 2de klasse Lr. D, aldaar, en tydelyk loeraar aan de H. B.-S. met 3-jarigen cursus voor jongens, en dr. J. J. Terwen, leeraar aan de Ryks H. B. school te Alkmaar. Het festival van a. s. Zondag 25 Juli op de Dordrechtsche tentoonstelling zal geopend worden met den Tentoonstellingsmarsch, ge componeerd door den heer H. L. A. Ludwig, te Gorkum. De heer Ludwig zal dien marsch zelf met zyn corps „Aurora" uitvoeren. Voor de meespelende corpsen van dien dag, en ook voor hen, die een volgenden Zondag het feest meemaken, is het wellicht niet van belang ODtbloot te vernemen, dat de keurige collectie muziekinstrumenten, bestemd tot pryzen (by loting aan te wyzen) voor de deelnemers aan het festival, en afkomstig uit de gerenommeerde fabriek van den heer M. J. H. Kessels, te Tilburg, to zien zyn in den rechter-vleugel van het hoofdgebouw. De vitrine, waarin deze fraaie pryzen zyn geëtaleerd, is genummerd 203. De dirig. off. van gez. 3de kl. dr. F. Daniels en de off. van gez. lste kl. dr. D. Romeyn hebben eene maand buitenlandsch verlof gevraagd, ten einde tegenwoordig te kunnen zyn bjj het internationaal genees kundig congres te Moskou, dat als officiéél vertegenwoordiger der Nederlandsche regeering wordt bijgewoond door den dirig. off. van gez. 3de kl. A. A. J. Quanjer. Mej. Geertruida Van Maarsevoen, van Amsterdam, 8 Dinsdag te Zürich gepromo veerd tot doctor in de scheikunde op proef schrift: „Ueier die Beziehung zwischen Lösungsw&rme, Löalichkeit und Dissociations- grad". Te Freiburg i/B. is gisteren de heer F. Beyerinck, ingenieur 2de kl. by het mijn wezen in Ned.-Indië, met verlof in Europa, summa cum laude gepromoveerd tot doet. phil. met dissertatie: „Ueber das Leitungs- vermögen der Mineralien für Electrieitat". Aan de „Polytechnische Hochschule" te Aken is het eindexamen in de scheikunde cum laude afgelegd door den heer A. C. Waller Jr., geboren te Haarlem. De generaal majoor W. Rooseboom, sous chef van den generalon staf, is aangewezen tot het bywonen der najaarsmanoeuvres van het Duitsche leger. De „N. R. Crt." verneemt, dat dr. J. Th. De Visser thans zyne benoeming tot lid der Tweede Kamer in kiesdistrict Rotter dam I heeft aangenomen, en dat hy zyn ambt als predikant met toestemming van den kerkeraad zal behouden. Het stoomschip „Bromo", van Rotterdam naar Java, vertrok 21 Juli van Suez; de „Gedé", van Java naar Rotterdam, passeerde 21 Juli Sagres; de „Reichstag", van Hamburg en Amsterdam naar O Afrika, paseerde 21 Juli Dover; de „Zulu", van Amst. naar Kaapstad, arriveerde 21 Juli te Gravesend; de „Herzog" vertrok 21 Juli van Mozambique naar Rotter dam en Hamburg; de „Maasdam", van Rotter dam naar Nieuw-York, passeerde 22 Juli Wight; de „Prins Alexander", van Amster dam naar Batavia, vertrok 22 Juli van Genua; de „Prins Frederik Hendrik", van West Indië naar Amsterdam, vertrok 22 Juli van Havre. Aarlanderveen: In het stemdistrict 1 werden gisteren by de herstemming voor den gemeenteraad uitgebracht 167 stemmen, waar van 97 op den heer J. A. Wolmerstett ea 70 op den heer C. Boer, terwijl in het stem- district 2 waren uitgebracht 91 geldige stem men, waarvan 32 op den heer Wolmerstett en 59 op den heer C. Boer. In bet geheel verkregen dus beide candi daten 129 stemmen, zoodat de oudste in jkren, de heer J. A. Wolmerstett, de benoemde is. De hter Wolmerstett was 74, de heer Boer 72 jaar. Roelof-Arendsveen: Gisteren omstreeks den middag werd ons dorp bezocht door do tuinbouw-vereeniging uit Beem6ter, bestaande uit een zestigtal mannelyke en vrouwolyke leden. Onder eene vrooly ko drukte en opgewekte liederen zingende, brachten zy gedurende anderhalf uur veel levendigheid aan. Om twee uren trokken zy weder naar de sieriyk ge- pavoi8eerde stoomboot, die hen in do haven onder de tonen van een fanfarecorps terugriep. Gemeenteraad van Oudehoorn* Voorzitter: de Burgemeester. Afwezig: de heer C. Yan Wieringen. Eén vacature. Alvorens tot de voorlezing der notulen wordt overgegaan, neemt de Voorzitter h-t woord, om, hoewel de installatie nog niet aan de orde is, de opnieuw herbenoemde leden van den Raad met die herbenoeming geluk te wenschen, omdat de verkiezing dier heeren hem de overtuiging geschonken hoeft, dat do overgroote meerderheid der kiezers hun deze betrekking heeft waardig geacht. To meer verheugt hem deze uitslag der ver kiezing, omdat het de eerste was onder vigeur der nieuwe kieswet met een uitgebreid kiezeis- corps, waaruit dus bleek, dat ook de nieuwe kiezers vertrouwen in hen stelden. Hy gelooft, dat by het gevoelen der medeleden vertolkt, wanneer hy hon, namens hen, gelukwenscht. Hkrna worden de notulen voorgelezen ea goedgekeurd. Voor kennisgeving aangenomen drio mis siven van heeren Ged. Staten dezer provincie ter begeleiding van goodgekeurde Raadsbe sluiten, dienst 1896, en eea missive van den Commissaris der Koningin, waarin aan den Burgemeester verlof wordt verleend zich van 23 Juli tot 20 Augustus a. s. uit de gemeente te begeven. Wordt voorlezing gedaan van een missive van het bestuur dor bewaarschool alhier, daarin verzoekende om in gebruik te mogen hebben 2 schoolbanken met 8 zitplaatsen, omdat door voortdurende uitbreiding van bet aantal leorliDgea plaatsruimte te kort kwam. Naar aanleiding hiervan zegt de Voorzitter, namens B. en Ws., dat het college met genoegen hoeft vernomen van den voort- durenden bloei der bewaarschool. Het collego is van het nut van dergeiyke instelling over tuigd en beeft reeds, in afwachting van 's Raads besluit in deze, aan het verzoek dier bewaar school voldaan, in de overtuiging, dat de schoolbanken in die inrichting goed worden onderhouden en ze dan meer nut doen, als wanneer ze ongebruikt biyven staan. De Raad stemt hierna eenparig in het verzoek toe. A ngeboden de gemeenterekening dienst 1893 in ontvangst tot een bedrag van 16,614.23 en in uitgaaf tot een bedrag van ƒ15,787.16 en alzoo met een batig saldo van 826,47. Deze rekening wordt, op voorstel des Voorzitters, gesteld in handen der financiöele commissie ten fine van onderzoek en rapport. De .leden dier commissie zyn do [heeren

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1897 | | pagina 1