N°. 11446
Maantlao' 31 JTmii.
AM397
feze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van fpn- en feestdagen, uitgegeven.
PERSOVERZICHT.
Feuilleton.
Moeilijke uren.
O
IDSCH
PKIJ8 DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden. 1.10.
Franco per post1.10.
Afzonderlijke Nommers 0.05.
PRIJS DER AD VERT ENTTEN
Van 1-6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17J. Grooten»
letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren bnitea do stad
wordt f 0.05 berekend.
3
Tweede Blad.
In het Handelsblad verheft zich een twestal
stemmen tegen den aandrang van eenige
effectenhandelaars naar vacantie-
dagen. Maar, zegt de een, „dan worden
hunne kantoren eenvoudig gesloten en niets
betaald; met het incasseeren van wissels, op
hen afgegeven, kan men dus wachten. Veel
meer last veroorzaken echter de prolongatiën.
Wanneer de vervaldatum van een tydig ter
aflossing aangezegden post op een Vrydag
valt en men dus volgons contract en
Beursusance den volgenden dag betaald moet
■worden, dan komt men, als die Zaterdag
vacantie-dag is, voor gesloten deuren." Men
kan dan vaak zelf niet aan zijn verplichtingen
voldoen, als men op dat geld gerekend had.
De ander meent, dat dupe zullen worden
„al degenen, die leven moeten van de winsten
©p door hen gesloten affaires, hetztf in hun
hoedanigheid als bankier, arbitrageur of com-
missionnair, voor wie een week of vyf dagen
minder voordeeüger is dan een van zes." Hy
meent, dat het voorstel zal gedaan zyn door
eenige heeren, die tegen vast salaris aan de
Beurs of op kantoor werkzaam z\Jn en bij
een vryen Zaterdag niets te verliezen hebben.
„Wil de effectenhandel EDgelsche bankholi-
days invoeren", zegt de eerste „waarop
alle betalingen wettelijk verschoven worden,
dan zal hy een geheel anderen weg mooten
inslaan, maar daardoor den geheelen handel
gerieven, terwyl hy nu, door die tijdelijke
werkstakingen, den geregelden loop van den
geldhandel op onze Beurs bepaald verstoort."
„Langs den Weg" (Gronmgsche Kout) in de
Provinciale Groninger Courant geeft eerstens
te lezen:
De „Harmonie" heeft eon orkest-diree
teur. En wel een, die niet tot de veertig
sollicitanten behoorde; in zooverre is de be
noeming des heeren Van 't Kruys een
verrassiDg. Noch een der beido andere perso
nen, die op de voordracht stonden, noch
©enige candidatuur, welke buiten de drie be
voorrechten om op het tapijt werd gebracht,
ficbyrt meer in aanmerking te zyn gekomen,
nadat eenmaal de lijdensgeschiedenis met
Gottfried Mannetje was doorworsteld.
Voor het fait accompli der benoeming van
den he:-r Van 't Kruys staande, een benoe
ming, die bij vooraf beslist verklaard had te
zullen aanvaarden^ gevoelt men weinig lust
meer te onderzoeken of zich onder de veertig
©ok nog andere musici bevonden, volkomen
geschikt en bekwaam om de plaats van den
**eer Bakker in te nomen.
Over het muzikaal verleden des heeren Van
i Kruys laten de vakmannen zich met de
meeste waardeering uit, terwijl ook zyn per
soonlijkheid een waarborg oplevert voor een
Vnslige vervulling der directeursplichten, iets,
waarvan we met dien ander toch nooit zeker
waren geweest. En hoewel zijn beteekenis
voor de kunst tot dusver meer lag in zijn
orgel-compositiën en uitvoeringen als organist,
zoodat hjj thans als orkest-directeur eigenlijk
een nieuw terrein betreedt, mag men aanne
men, dat de heer Van 't Kruys zich er
spoedig in zal werken, terwyl hy altijd nog
een krachtigen steun heeft in den talentvollen
orkestmeester en onder-dirigent, den heer
Dado, aan wiens leiding de zomercampagne
van dit jaar blyft toevertrouwd. Op een bijzon
dere w\jze toont de directie die leiding zeer
op prijs te stellen, en zoo de opkomst der
leden gedeeltelik een maatstaf mag heeten
Voor hun ingenomenheid met de verrichtingen
van den tydeiyken dirigent, kan de heer Dado
tevreden zijn.
Ed ten tweede:
Het allergewichtigste resultaat van d e
stemming op D i n 8 dag? Wel, Gronin
gen 8 behoud voor de liberalepartiJ!
Het verdient aanteekening, dat ondanks allo
inspanning, alle schoonklinkende leuzen en
waarschuwingen tegen den „griezen grauwen
wolf," de vrijzinnigheid de eigenlijke,
de andere wolf, hoewel behoorlijk in de schape
vacht gestoken, er zoo bekaaid afkwam. De
candidatuur-Brummelkamp heeft voor de zoo-
ve9lste maal de nederlaag geleden, 'tls een can
didatuur,welke die van Oppedyk zaliger achterna
gaat; ze is altijd onderweg en komt nooit
aan. Maar neen, die van Oppedijk kwam toch
nog eenmaal aan, terwyl deBrummelkampsche,
als ze zich ten minste in Loo3duinen ditmaal
niet over de lyderes ontfermen, misschien nog
wol voor onbepaalden tijd op reis blijft. In
Groningen gaat ze daarby bepaald achteruit,
doch „gewerkt" was er ditmaal zóó hevig,
dat de teleurstelling over 't gemis van een
dertig stemmen meer, in welk geval de can-
didaat, in stede van Van Houten, met
Drucker in herstemming was gekomen,
zeer begrijpelijk is.
Nu, laat den „afgewezen" candidaat der
kerkelyken dit tot troost zijniets anders dan
een succs d'estime is 't óók al niet,
wat zyn meer voorspoedige mededinger Van
Houten heeft behaaldby het herexamen,
waaraaD deze zich onderwerpen moet, krygt
hi) onherroepelijk een korf. De voorsprong
van nagenoeg 700 stemmen, die de heer
Drucker op den minister beeft, is te groot,
en hoeveel van de 1580 stemmen, uitgebracht
op de drie overige candidaten, zullen op den
dag der beslissing den eerste nog ton goede
komen? Blijven de 1200 geheel-onthouders;
doch daar deze aanzienlijke reserve thans
reeds, nu de aanhangers van Van Houten zich
het vuur uit de sloffen hebben geloopen, op
haar dut-stoel bleef vastgeplakt, is 't niet te
denken, dat ze by de herstemming plotseling
een groote bedrijvigheid zal ontwikkelen.
Wegens de neerlaag der Candi
da t u u r-D r u c k e r in Leiden, welk
district „om" is, een kentering, waarmee
we de Sleutelstad juist geen geluk kunnen
wenschen, is de buitendien al niet groote
kans op een nieuwe vrye verkieziog in
Groningen voor de Van-Houtens-mannen ver
vlogen. Het laat zich denken met welk oen
leedwezen ook elders in den lande de oud-
liberalen den aanstaanden val van Van Houten
te gemoet zien, zoodat, wanneer het eind
resultaat der verkiezingen de aftreding van
zijn ministerie ten gevolge mocht hebben, hy
tevens vooreerst uit de Kamer verdwynt.
Wat ongetwyfeld om zyn staatsmanstalenten,
zyn scherpzinnigheid en critisch vernuft zou
te betreuren zyn, maar waarom hebben ze
dan in hun eigen districten geen plaatsje
voor hem in petto gehouden, ten einde
op alle gebeuriykheden voorbereid te zyn
Er gaan toch al mindere goden genoeg naar
't Binnenhof, goden, waarvan het land zonder
hartzeer een enkelen ter wille van den nu
gevallen nestor had zien opofferen. Maar
behalve in Groningen, is het nergens by een
kie8voreeniging opgekomen hem candidaat
te stellen.
En Groningen, het is nu weer overtuigend
gebleken, begiot zich aan Van Houten en
zyn politieke richting ontwassen te gevoelen,
al ligt daar nog volstrekt niet de huldigirg
van een tot in het onzinnige gedreven staats
bemoeiing in opgesloten; de afstand, dia
onzen Jan Trap-Zacbies, bet oud-liberalisme,
van het op bol gaande socialisme schiidt, is
te groot, dan dat daar tusschen geen ruimte
zou wezen voor een kloek voorwaarts strevende
richting, die zich door geen uitersten van
den rechten weg laat brengen. De verzwakking
van Van Houtens aanhang alhier blykt grooter
te zyn dan vermoed werd; velen hadden
gedacht, dat hy zyn mededinger althans na,
zeer na op de hielen zou zitten. En met cit
ontnuchterend resultaat voer oogen, zal do
minister wellicht ophouden aan Groningen
zyn „lied" te wyden, „aan 't gewest, waar
hy is geboren."
D.e geslagen Brummelkamp party, die zich
hier het monopolie in godsdienstzin en liefde
voor de gerechtigheid, welke immers een volk
verhoogt, heeft toègfóifrtfud, zag met leede
oogen hoe de Christelijk-historiscbon by gele
genheiJ dezer verkiezing voor een eigen kerkje
preekten; ze had die 362 stemmen op prof.
Domela Nieuwenhuis zoo best voor een fat-
soeniyke herstemming kunnen gebruiken 1
En wat Van der Goes betreft, dezelfde, die
eenmaal zoo dapper op Grooingen schold en
als oen Erlköuig van den kouden grond er
Z6lfs met prof. Van Hamel van door wou,
hy bracht het slechts tot 214 stemmen, zoo
dat de wandeling met de reclame borden weinig
meer was dan een wandeling.
Onmogeiyk om by do massa herstemmingen
nu al berekeningen te maken omtrent den
vermoedelyken stand der party verhoudingen
in de nieuwe Kamer. Wat overigens den
grooten stemdag van Dinsdag betreft, zoo
onderscheidde by zich door geen bijzondere
teekenen van zyn voorgangers: de zon stond
niet stil, maar ging op en onder als gewooniyk
de aarde beefde niet, maar bleef rustig en
begaanbaar; geen komeet maakte ons haar
opwachting; geen rivier bruiste naar haar
oorsprong terug 1 Dat is een staat van zaken,
waarvoor we ons op den dag der herstem
mingen eveneens ton zeerste houden aanbe
volen.
Aan den voorloopigen uitslag en
aan de herstemmingen voor de
Tweede Kamer zyn voorts begrypeiyker-
wyze heelwat artikelen en artikeltjes gewyd.
Iets uit h9t vele, uit zoo verscheiden bron als
maar mogeiyk is, moge hier onder de aan
dacht der lezers van ons Overzicht worden
gebracht.
De Nieuwe Rotterdomsche Courant acht de
kans, dat de liberalen een zetel zullen winnen,
niet verkeken. „By herstemming kan in En-
schedee Pierson van Vos de Wael, in Middel
burg Fokker van Lucasse, in Sneek Van Gilse
van Heemskerk winnen. Dat zouden dan drie
zetels veroverd zyn. En daar zou nog Wia-
schoton by kunnen komen, waar de protec
tionistische radicaal Tydens het veld moet
ruimen voor den liberaal Bos of don socialist
Troelstra, tusschen wie herstemd wordt".
Dat Amsterdam met al zyn negen en vooral
Rotterdam met al zyn vyf districten tot de
herstemmingen zou by dragen, had het blad
niet verwacht. Ook hot Noorden viel tegen.
Wat Amsterdam aangaat, betoogt de N.R. C.,
dat de negen herstemmingen geen bovenma
tige verwondering behoeven te baren. „Wie
daar het politieke gehaspel der laatste weken
heeft aanschouwd, gevoelde het zich telkens
benauwd om het hart worden, als hy dacht
aan wat de stemmingsdag brengen zou. Daarby
komt, dat de hoofdstad, wat de opkomst der
kiezers betreft, haar roep gehandhaafd heeft:
van de 37,000 bleven er niet minder dan
14,000 thuis".
In Amsterdam kunnen de vryzinüigen nog
winnen over de geheels linie. Dus moeten
zy het, zegt de N. R. C.
De uitslag te Rotterdam acht het blad wel
een harde teleurstelling. „Wie had gedacht,
dat de protectionisten Van Asch van Wyck,
Van Staveren en Mascheck te vreezen tegen
standers zouden zon? Toch is dit zoo geble
ken. De cyfers echter geven reden tot goede
hoop In al de districten behaalden onze can
didaten van 400 tot 700 stemmen meer dan
degenen, met wie zy in herstemming komen
nergens is hun stemmencyfer mr. Van Rialte
kwam er slechts 6 te kort van de volstrekte
meerderheid ver verwyderd.
„Ook hier staan de kansen nog goed. Maar
wel zal, vooral in de districten I en II, de
uiterste krachtsinspanning noodig zyn; daar
van de thans thuisgeblevenen in het algemeen
niet al te veel moet worden verwacht. Immers,
de opkomst was hier prachtig; van de ruim
17,000 kiezers namen byna 14,000 aan de
stemming deel".
Verder wyst de N. R. C. er op, dat de
uitbreiding van het kiesrecht aan de meest
democratische elementen nagenoeg geen ver
sterkten invloed op 's lands zaken heeft ge
bracht. Zoo komt" in slechts vier districten
een sociaal-democraat in herstemming.
De Christolyk-Historischen zyn een groote
macht gebleken. Wel is Diemand hunner by
eerste stemming gekozen, maar enkelen komen
in herstemming en vooral is het aantal
districten groot, waar zy in den stryd tus
schen den liberaal en den clericaal den door
slag zullen kunnen geven.
Het Vaderland zegt o. m.„Scbynt bet
zeer ontmoedigend, dat tal van liberale zetels
al zeer los schynen te staan, een nader
onderzoek der cyfers toont, dat de groots
8temmenversnippering meestal schuld is aan
de uitkomst, en dat by de herstemming de
krachtsinspanning en de eensgezindheid by
de anti-liberalen wel groot moeten zyn, om
de zittende liberale leden ten val te brengen."
Een gunstig verschynsel acht het blad,
dat blykbaar het protectionisme onder de
liberalen weinig vorderingen heeft gemaakt.
„Waar een speciaal protectionistisch candidaat
werd gesteld, kreeg hy over 't geheel zeer
weinig stemmen, zelfs in Friesland en Gro
ningen. ook in Brielle en Ridderkerk (de heer
BruiriSD:a had zyn groote stommental natuur-
ïyk aan zyn anti-clericalisme te danken). En
zelfs is het gelukt van de zittende leden den
protectionist Tydens te doen vallen en byna
den heer Zyima buiten de herstemming te
houden."
Over de partysterkte der socialisten en de
Arbeidersparty zegt Het VollcsdagUad:
„Indien niet alles tegenloopt, zullen Van
der Zwaag en Troelstra dus in de Kamer
zitting krygen.
In het geheele land, d. i. in de 30 districten
van de 100, waarin de socialisten en de
Arbeidersparty met een eigen candidaat op-
tradon, brachten zy 12,128 stemmen uit. De
hoogste cyfers komen voor in het NoordeD,
en in Twente (Enschedee 1337 stemmen op
Van Kol).
Vermelding verdienen nog de cyfers in
Utrecht; in elk district ongeveer evenveel,
442 en 444, dus te zamen roeds 88C in een
stad als Utrecht, en in heel Amsterdam
slechts 1161."
Be Standaard spreekt haar voldoening uit
over de voorloopig verkregen uitkomsten. In
weerwil van de kracht, door de Chiistelyk-
Historischen ontwikkeld, constateert het blad,
dat „het probeersel om een da capo van
1853 te leveren, zoo al geen doodgeboren
kindeke, dan toch een kindeke van uiterst
zwak levensgestel bleek.
Hier en daar is, onder sterke pressie van
eDkele predikanten, zeker niet onbeduidend
8temmental gehaald. In één district (Rot
terdam I) brachten de mannen van dit d a
capo het zelfs met een eigen, principiëelen
candidaat tot herstemming. Maar over heel
het land genomen, maakte hun toeleg vol
komen fiasco. En niet dan met moeite zullen
ze tot aan de eerstvolgende stembus hun
quasi-politiek in nog zeer primitief journa-
listisch levon rekken".
Het blad acht de papieren van wat men
als „Clericalisme" m „Protectionisme" ge
doodverfd had, niet onbelangryk gerezen.
Onze pantsering bleek tegen de puntgra-
naten, die als „Monsterverbond" „Duurder
brood" „Rempla^antenkliek" en „Hervormde-
kerkbelagers" rusteloos op ons werden afge-
Er waren eenige weken voorby gegaan.
Sneeuw lag er op de daken en in de venster
kozijnen sneeuw lag er ook op een klein
graf, buiten op het stille kerkhof.
Dokter Weiter kwam, zooals gewooniyk,
's avonds vry laat van zyn visites thuis. Zyn
jas en hoed zagen wit van de sneeuw; er
hingen nog sneeuwvlokken in zyn blonden
baard, toen hy de lekker verwarmde huis
kamer inkwam.
Hè wat Is het koudl" zeide hy, de
handen wrijvend. „Goeden avond, vrouwtje.
Je weet niet, hoe lekker het hier is, wan
neer je vier uur lang buiten rond geloopen
hebt."
Zyn stem klonk frisch en vrooiyk, in tegen
stelling met zyn gelaatsuitdrukking, die angstig
en bezorgd was.
Wat kom je weer laat," gaf zy hem op
matten toon ton antwoord, zonder op te staan
van haar stoeL Ofschoon zy vlak by de kachel
zat, had zy een doek om haar schouders
geslagen. Een boek lei open naast haar op den
grond; zy had zeker niet gelezen, maar
droomerig in het vuur zitten staren. Vrooiyk
waren haar gedachten wel niet geweest, want
er lag een lijdende uitdrukking op baar moe,
bleek gezichtje. Zy had haar gelaat langzaam
naar hem toe gekeerd, toen hy de kamer
inkwam, en keek hem nu verwijtend met
haar donkere oogen aan.
Maar, lieveling, zoo'n twaalftal visites
kan je toch niet in een paar minuten maken 1
Ik loop heusch voor myn pleizier niet zoo laDg
door de sneeuwdat weet je ook wel. Maar
het is zoo toch veel beter dan wanneer ik
voortdurend thuis zat, zonder iets te doen te
hebben."
H(j was by haar komen staan en had haar
magere hand in do zyne genomen. Zy trok
haar hand langzaam terug.
Wat heb je het koudl" zeide zy sid
derend, terwyl ze zich dichter in haar
omslagdoek wikkelde.
De meid kwam binnen en bracht het avond
eten voor mynheer binnen. Zonder een woord
te zeggen, ging hy aan tafel zitten en begon
flink te eten. Eensklaps legde hy zyn vork
neer.
Kom by me zitten, Anna," vroeg hy
vriendeiyk. „'t Smaakt twee maal zoo goed
als je by my komt zitten."
Ja, dadelyk," antwoordde zy verstrooid,
zonder dat zy echter van haar stoel opstond.
Er vloog een schaduw over zyn gelaat.
Wat was het vroeger heel anders geweest!
Toen haalde zy hem altyd aan en praatte
en schertste zoolang, totdat al zyn zorgen
verdwenen waren, toen had zy belangstelling
voor alles wat hy deed. Maar welk een
verandering na den dood van haar kindl Zy
had weinig gehuild, maar alle levensvreugde
scheen voor altyd verdwenen: van haar
vroegere innemende vroolykheid geen spoor
meerl
Met steeds toenemende bezorgdheid had
haar echtgenoot die verandering waargenomen
heftige uitingen van smart had by liever
gezien dan dit sombere berusten, deze wan
hopige treurigheid.
Al zyn pogingen, om haar te troosten,
stuitten af op haar sombere stilzwygendheid.
Zy wilde treuren over den dood van haar
lieveling, zy wilde van geen troosten hooren.
In dien treurigen nacht, toen h6t kind ge
storven was, terwyl de vader buitenshuis
was, scheen zich tusschen hem en baar een
afgrond geopend te hebben. Tevergeefs had
de dokter met geduldige liefde getracht dien
te dempen; tot nu toe was het hem niet
gelukt z(1n vrouw te overtuigen, dat hy goed
gehandeld had. Hy kon haast niet begrypen,
dat zy, als zjj or goed over nadacht, niet zou
inzien, dat hy goed gehandeld had, zóó
vast was hyzelf er van overtuigd zyn plicht
gedaan te hebben.
En nu wachtte hy maar altyd door tever
geefs, dat zy haar ongeiyk zou erkennen;
vaak was hy op het punt ontevreden te
worden, maar telkens weer zeide hy tot zich-
zeiven, dat zij in een ziekelyken toestand
verkeerde, dat zy wel juister zou oordeelen,
wanneer haar zenuwen mettertyd weer gezond
waren geworden.
"Welter had gehoopt, dat de kinderlyke
vroolykheid van Frieda zyn vrouw zou op-
vrooiyken en afleiding zou geven aan haar
droeve gedachten, maar zy klaagde, dat de
kleine haar te levendig en te druk was. Het
gevolg hiervan was, dat Frieda, die fijngevoelig
was, zooals dikwijls het ge val is by kinderen,
zich liever met haar kleine bezwaren tot haar
steeds geduldigen vader wendde dan tot
haar prikkelbare moeder, die zoo zelden lust
hid om naar haar kleine vragen en wenschen
te luisteren. De moeder beklaagde zich dan,
dat het kind zoo weinig vertrouweiyk was,
en wilde niet inzien, dat het haar eigen
schuld was.
Dokter Welter zuchtte, als hy aan zyn ver
woest hui89iyk geluk dacht. Vroeger had hy
buitenshuis dikwyls ergernissen gehad en had
het ook in zyn praktijk niet aan moeiiyk-
heden en aan stryd outbroken, maar dan was
zyn thuis altyd een plaats vol vrede en geluk
geweest. Zy hadden wel eens van meening
verschild, er waren wel eens onschuldige
kibbelpartytjes geweest, zooals het wel overal
eens het geval zal zyn, maar door een har-
teiyk woord, door eens openhartig met elkaar
te praten, was toch altyd de goede verstand
houding weer hersteld.
Weiter mocht het zich als arts niet verhelen,
dat deze groote zwaarmoedigheid van zyn
vrouw ernstiger op te vatten was dan een
voudig als een luim. Hy had alles beproefd,
om haar uit haar apathie op te wekken,
maar tot nu too waren zyn pogingen vruch
teloos gebleven. Welke treurige gevolgen zou
dat kunnen hebben, wanneer de toestand
niet spoedig veranderde, wanneer het hem
niet gelukte, haar ter wille van hem en van
hun kind aan het leven terug te geven 1
Was hy misschien niet veel te geduldig, te
toegevend geweest; zouden ernst en strengheid
niet beter geweest zyn? Hy keek naar zyn
vrouwlje, dat daar zoa stil en bleok tegenover
hem zat. Hy voelde een innig medoiydan by
zich opkomen hy zou haar niet hard hebben
kunnen behandelen. Ea als by zichzelf ia haar
belang dwong als hy als arts beproefde,
wat hem als echtgenoot tegen de borst stuitte
wie waarborgde hem dan, dat die proef zou
gelukken? Zyn vrouw was ontoerekenbaar
van haar tegenwoordigen gemoedstoestand kon
eon onherstelbare verwydering tusschen hen
het gevolg zyn.
In de kamer daarnaast hoorde hy een droog
kuchje. Hy luisterde.
Heeft ons kindje van avond al meer
gehoest?" vroeg hy bezorgd.
Ik geloof het niet", antwoordde do
moeder, „ik heb het ten minste niet gehoord
en Mina heeft er ook niets van gezegd."
Weiter ging naar de andere kamer, kwam
echter na eenige minuten weer gerustgesteld
terug.
Ze slaapt heel rustig", zeide hy; „ik
was al bang, dat ze verkouden was geworden.
Toen ik van middag uitging, was zy zonder
mantel met de andere kinderen op straat aan
't spelen, zag bont en blauw van de kou,
maar had dol veel pret. Zy hadden een glij
baan gemaakt, zooals Frieda my vertelde;
deze soort van sport acheon haar al byzonder
goed te bevalleo, want ze nam het my bepaald
kwaiyk, dat ik haar naar huis stuurde."
Frieda is zoo ongehoorzaam", zuchtte
de moedor; „zoo geheel anders dan Elli."
Wordt vervolgd
