N°. 11412
Ao.1897
feze jouraat wordt dagelijks, met uitzondering
van gon- en feestdagen, uitgegeven.
Dinsdag 11 Mei.
Maandag lO M!ei.
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
I Voor Leiden per S maanden. f l.IO,
[Franco per post1.40.-
Afzonderlijko Nommers0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIES:
Van 1-6 regels f 1.05. Iedere regel meer 0.17J. Grootoi»
letters naar plaatsruimte. Voor fcet incasseeren buiten do stat
wordt f 0.05 berekend
O O [KT O ES
Het programma van bet concert, behoudens zoo mogeiyk noodzakelijke wijziging,
als volgt
PROGRAMMA.
Eerste gedeelte uit het Quartet G-moll voor Piano, Viool, Alt en
Violoncel"W. A. Mozabt.
(Do heoren Maurice Hageman, G. J. Paans, J. W. H. Rodenburg
en F, Stoetz).
Liederen voor gemengd koor a capella F. Mendelssohn.
a. Andante uit het 2de concert vcor Vioolf. H. Wieniawsky.
b. „Dudso Zigane" voor Viool Tivadob Nachez.
(De heer G. J. Paans).
Dichterliebe", Liederen voor BarytonR. Schumann.
(Do heer A. Hille).
Aria uit de Opera „Lakmé"Lko Delinks.
(Mejuffrouw Freoerika Fransman).
„Dia Nacht", voor gemengd koor met solo voor Alt en begeleiding
van Piano en StrijkkwartetMaurice Hageman.
(De golo voor Alt door Mevrouw Jeanne Van Westerhoven).
7. Eerste gedeelte uit het Quintet op. 44 voor Piano, 2 Violen Alt, en
VioloncelR. Schumann.
(De heeren Maurice Hageman, G. J. Paans, N. Heuckeroth,
J. W. H. Rodenburg en F. Sto9tz.)
8. Concert-Aria voor SopraanF. Mendelssohn.
(Mej. Marie Penning.)
9. Freislied uit „Die Meister-anger van Nirnberg" (voor Tenor)R. Wagnkb.
(Do heer J. Urlus.)
10. Aria uit de opera „Herodiade"J. Massenet.
(Mevrouw C. Dirckx Van de Weghe.)
11. Aria uit de opera „La Juivo"F. Halkvy.
(De heer L. A. Haarman).
12. Quartet uit do opera „Faust" met begeleiding van Strijkkwartet. Ch. Gounod.
(De dames C. Dirckx Van de Wegbe en Jeannne Van Westerhoven
en de heeren J. Urlus en A. Leeuwin.)
De uitgifte der bewijzen van toegang zal niet Maandag plaats hebben, maar
Dit nommer bestaat uit DRIE
Bladen.
Eerste Blad.
Leiden, 8 Mei.
Ten einde de over het dienstjaar 1897
verschuldigde uitgaven voor den bouw en de
inrichting van het krankzinnigengesticht „Ende-
geest" in de begrooting van dat j iar te regelen,
stellen B. en Ws. den gemeenteraad voor de
.in 1896 ter zake ongebruikt gebleven geldon
In de begrooting voor 1897 over te brengen.
Met het overschot der gelien, voor den bouw
en de inrichting van een Archiefgebouw be
stemd, stellen zij voor oveneens te handelen,
zoomede wat betreft het restant der gelden,
voor de verbetering van de veemarkt aange
wezen.
Zij bieden den Raad te dien einde ter vast
stelling aan een suppletoiren staat van be
grooting, dienst 1897, in ontvangst gedeelte
van het vermoedelijk batig slot van den dienst
1896 ad 224,107.855 en in uitgaaf „koiten
van op- en inrichting van een krankzin
nigengesticht op het buitengoed Endegeest"
223,083.56, „kosten van de op- en inrichting
van een Archiefgebouw" 331.77 en „kosten
van de verbetering der veemarkt" 692.525.
De commissie van financiën heeft togen dit
voorstel geen bedenkingen.
Nader vernemen wij aangaande het con
cert van „Arion", op 11 Mei, dat de heer H.
F. R. Brandts Buys, de componist van „Een
stem aan 't strand", niet alleen die uitvoering
zal bijwonen, maar zelfs de begeleiding op
zich hoeft genomen.
Het d.oor den heer Fermin te zingen
„Madrigal", van den directeur Henri Völlmar,
werd onlangs door dien zanger voor het eerst
in den Haag3chen Kunstkring ten gehoore
gebracht, en is dus voor Leiden eene noviteit.
In de Stadbzaal (bovenachterzaal) werd
gisteravond gehouden de 112Je algemee e
vergadering van het Genootschap „Mathesis
Scientiarum Genitrix", welke ook werd bij
gewoond door den burgemeester, mr. F. Was,
en den wethouder van onderwijs, dr. M. C.
Dekhuyzen.
Nadat do vergadering door den voorzitter,
den heer W. Kok, geopend was, werd bij
monde van den heer J. A. Yan Hamel, Damens
de comnüissie van onderzoek, gunstig gerap
porteerd over de rekening en verantwoording
over het afgeloopen dienstjaar.
De ontvangsten en uitgaven bedroegen
11,190.35, met een batig saldo van 203,53.
Voor 1897 zyn de ontvangsten en uitgaven
geraamd op 11,535.63, met een vermoedelijk
batig slot van 109.13.
Als bestuursleden werden herkozen de
heeren K. De Boer en prof. dr. H. P. Wijsman.
Niet herkiesbaar was dr. M. C. Dekbuyzen,
in wiens plaats gekozen werd dr. M. P.
Von Baumhauer; terwijl ter vervanging
van dr. Zeeman, naar Amsterdam vertrokken,
gekozen werd dr. C. L. Van Schouwenburg,
oud-directeur der hoogere burgerschool te
Semarang.
Daarna werden ook de leerlingen van het
Genootschap tot de zaal toegelaten en hield
de voorzitter eene rede, waarin hy de geschie
denis van het afgeloopen GeDootschapsjaar
gaf. Hij deed dit, al3 oud-leerling, voor den
vierden keer.
Er bleek o. a. het volgende uit:
In het aantal der leden is geen verandering
gekomen; wel werdon door overlijden, ver
trek on bedanken 19 leden verloren, doch
door de ijverige bemoeiingen van den direc
teur en penningmeester traden 18 nieuwe
leden en 1 begunstiger toe, zoodat het aantal
leden thans is 239; eereleden 5; leden van
verdiensten 5.
De wintercursus werd met 206 leerlingen
aangevangen; 90 leerlingen bezoeken tevens
de Practische Ambacht-school.
In de maand September werden voor den
wintercursus 60 en in Maart voor den nieu
wen zomercursus 58 leerlingen ingeschreven;
ondanks de zeer matige tischen, konden 50
pet. van de eersten en 36 pet. van de laatsten
niet worden toegelaten; voorzeker, zeide de
voorzitter, geen bemoedigende uitkomst van
do vruchten van het lager onderwijs. 31 leer
lingen veriieten in den afgeloopen cursus de
school, als: door bedanken 6; door vertrok 9;
door ziekte 1; door militieplicht 2; wegge
bleven 5; weggezonden 1; ontslagen wegens
onvoldoende vorderingen 7.
In het leeraarspersoneel hadden de volgende
veranderingen plaats.
Aan den leeraar B. E. Spijker Azn. werd
door zijne benoeming tot onderwijzer aan de
Arabacbtsteekenschool te Voorschoten een
jaar verlof verleend tot het vervullen dier
betrekking en in zijne plaats tijdelijk de heer
W. C. Lafeber, oud leerling, thans leeraar aan
de Practische Ambachtsschool alhier, aange
steld, er. b\j het hand- en bouwkundig tee
kenen werden de heeren H. P. M. Kosters
en H. W. Brouwer als assistent-leeraarB be
noemd.
Is er iets pynltfks in gelegen te moeten
vermelden, dat er mannen van het Genoot
schap door den dood zjjQ weggenomen, die
het bij hun levon goed met „Mathesis" meen
den, dan herdacht spr. hier met weemoed
bet op 30 Oct. 1896 overlijden van den heer
D. Hartevelt, die, wij weten het allen, reeds
zooveel goeds in Leiden stichtte, en ook by
zjjn verscheiden „M. S. G." niet vergat, want
hy toonde het in zijn olographisch testament,
waarin hjj een som van 500 voor het
Genootschap beschikbaar stelde. Dat geschenk
werd door het bestuur met dankbaarheid
aanvaard en zal op de beste wijze ten nutte
der inrichting worden besteed. Die edele gever
leve daardoor voort in het Genootschap
Ook de oud concierge Noest, wie heeft
hem niet gekend! dien getrouwen en ijverigen
dienaar, altijd bereid' om hulp te verleenen,
altijd trouw op zijn post, ontviel in Novem
ber 1896. Dat hy aan Mathesis was gehecht,
bleek uit eene beschikking, die by had ge
maakt, door aan „M. S. G." eene nalatenschap
teschenken van de door hem vervaardigde
houten teokenmodellen, waarmede hy op de
tentoonstelling te Parys de medaille behaalde.
Het Bestuur heeft dit geschenk met sym
pathie aanvaard. Het zal niet alleen strekken
om de nagedachtenis aan Noest by het Genoot
schap in eere te houden, het is voor het
onderwijs reeds vruchtdragend.
Ver vólgens trad de voorzitter nogineenige
beschouwingen over den staat van het
onderwys.
Uit deze beknopte mededeelingen komt men
tot de slotsom, dat er veel, ontzettend veel aan
„M. S. G." wordt onderwezen, en rijst onwil
lekeurig de vraagIs het misschien te veel,
gaat het ééne niet ten koste van het andere?
Een bemoedigend antwoord durft spr. daarop
al dadeiyk geven. Het bestuur heoft daarvoor
steeds een open oog en tracht voortdurend
naar eene gepaste tydsverdeeling, en hoe
moeilyk deze taak ook moge zyn, de over
tuiging, dat wy met de^ischen van onzen tyd
mede moeten, geeft moed en volharding;
bovendien bet vertrouwen van het bestuur
daarin is geheel gefundeerd op directeur en
leeraars I
Met dank ontvangen zy tevens den welge-
meenden wensch, dat hun verder den noodi-
gen lust, ijver en gezondheid worden geschon
ken, om in dit nieuwe leerjaar te kunnen
arbeiden aan de taak om nuttige leden inde
maatschappij te vormen.
Vervolgens werd overgegaan tot het uitrei
ken der diploma's en medailles. Aan 11 van
de 12 leerlingen van het 5de jaar, die zich
hadden aangemeld, werd het diploma voor
wis- en natuurkunde toegekend, nl. aan J.
D. Meysingh, J. C. Van Putten, K. J Kante
been, H. P. Cramer, P. Smit, P. P. Jansen,
H. J. R. Pillard, W. Mark, W. Van der Spek*
P. Boot en J. H. Heus.
Aan het schriftelyk en mondeling examen
in beschryvende meetkunde en doorzichtkunde
namen 7 leerlingen van het 6de jaar deel;
aan allen kon het diploma worden uitgereikt,
als: C. J. Pfijffer, J. N. Van der Mark, H.
Brouwer, F. De Zwart, J. Nieuwenburg, J.
Van Wyk en C. L. Verpoorte.
Eervolle vermeldingen wegens y'ver, goed
gedrag en vorderingen werden toegekend aan
de volgende 76 leerlingen, wier namen door
den secretaris, den heer P. J. Groen, werden
voorgelezen
l6te klasse: G. J. C. Van Beek, C. Briejer,
P. Ph. Van den Broek, J. L. Van Heyningen,
C. Mohr, H. V. Onstenk, G. J. L. Otgaar, P.
"Wolf, "W. F. Blansjaar, S. Duindam, P. De
Graaf, H. A. Jacobi, J. M. J. Kriek, J. A.
Mooy en C. Segaar.
2de klasse: H. Bavelaar, J. P. Buis, H.
Du Pon, J. W. Gies, P. Goddyn, W. Hartevelt,
P. H. C. Sierat, H. Wytenburg, G. Van der
Zaal, H. Bey. H. Boadart, M. Kiek, J. De Kok,
H. C. Van Noort, C. J. M. Van Oerlo, D. G.
S. Poelijoe, G. Van Weizen, D. Woudenberg
en J. Van Zwieten.
3de klasseC. Arnoldus, J. N. Brittyn, P.
B. D. Carton, A. Hartovelt, H. L nghout, A.
Verduyn, W. J. Van Rooyen, J. C. W. Blank-
waardt, H. K. Kuypers, W. Miog, A. J. Turion,
H. W. Wolf, P. Van der Worm en B. Van Driel.
4de klasse: I. M. A Gubbi, W. M. Pieters,
S. Klinkenberg, M. Sierag en W. De Wit.
5de klasse: Ph. Boot, H. Pb. Cramer, A.
J. Horree, J. H. Heus, P. Ph. Jansen, K. J.
Kanteboon, W Mark, J. D. Meysingh, H. J.
R. Pillard, J. C. Van Putten, P. Smit, W.
Van der Spek en W. Simonis.
6de klasse: H. Brouwer, J. N. Van der
Mark, F. De Zwart, C. J. PfijfFer en J. Van Wyk.
Voortgezette klasse: C. J. Eggink, P.
Hanselaar, J. Van Laren, C. Ligtvoat en G.
J. Flim.
Voor de Prijsvragenwaaraan medailles zyn
toegekend, werd bet volgende gesteld:
Bouwkunde: lo. Het op grooter schaal
(5 cM.) kopiëeren van een woonhuisgevei en
het opmeten van eenige aan te wyzen details
van bestaande oude gebouwen, als: a. Poortje
in de Lakenhal. b. Poortje in de Kraaier-
straat. Op een schaal van 1 a 20 cM.
De groote en kleine bronzen medaille waren
hiervoor als prys uitgeloofd. 2 mededingers
hadden zich biervoor aangemeld.
2o. Het maken van eene kamerdeur vol
gens teekening op ware grootte van vuren
hout (niet opgesloten). 2 mededingers donger.
bierby om den voorrang. Eveneens waren hier
voor de groote en kleine bronzen medaille
uitgeloofd.
Werktuigkunde: lo. Het ontwerpen van
een stoommachine (horizontale) volgens eenige
opgegeven maten; schaal 1 a 10; de details
schaal 1 a 2 of ware grootte. 2 mededingers
waren daarvoor in het strydperk getreden.
De kleine zilveren en groote bronzen medaille
waren de toegekende pryzen.
2o. Het opmeten en in teekening brengen
met de noodige details op ware grootte van
den Reduceerafsluiter. 6 mededingers streden
hierby, om de daarvoor uitgeloofde groote of
kleine bronzen medaille te verwerven.
BoetseerenHet boetseeren van eene paneel
vulling, Renaissancestyi, volgens schetstee-
kening.
Vier leerlingen aanvaardden den stryd tot
de uitgeloofde groote of kleine bronzen me
daille-
Het oordeel der jury was na nauwgezet
onderzoek als volgt:
Bouwkunde: kopiëefen „woonhuisgevel" en
opmotiog „Poortjes" de groote bronzen me
daille aan H. Ph Cramer en de kleine bronzen
medaille aan H. J. R. Pillard.
„Kamerdeur" de groote bronzen medaille
aan J. Van Leren en de kleine bronzen me
daille aan F. De Zwart.
Wei-ktuigkunde: ontwerpen „Stoommachine"
de kleine zilveren medaille kon niet worden
toegekend alleen de groote bronzen medaille
aan C. J. Egg:nk.
„Reduceerafsluiter", de groote bronzen me
daille aan K. J. Kantebeen en de kleine
bronzen medaille aan J. Van Wyk en evenzoo
de kleine bronzen medaille aan H. Brouwer
als 3de prys.
Boetseeren: „Paneelvulling", de groot© bron
zen medaille aan P Han9elaar, terwyl de
kleine bronzen medaille niet kon worden uit
gereikt.
Na de gebruikelyke toespraken tot de ge
diplomeerde en bekroonde leerlingen, zeide
spr. aan heeren burgemeester en wethouders
dezer gemeente, afgevaardigden van verschil
lende genootschappen en alle verdere aan
wezigen dank voor hunne tegenwoordigheid;
bestuurderen bevelen „Mathesis" in hun be
langstelling by vernieuwing aan en met de
verklaring, dat spr. de tentoonstelling thans
opende, noodigde hy hen uit het werk der
leerlingen van het Genootschap te gaan be
zichtigen.
Daaraan word onmiddellyk gevolg gegeven,
en weldra werd de tentoonstelling in de groote
zaal ook voor de leerlingen en verdere be
langstellenden ter bezichtiging gesteld.
Behalve de voorwerpen, zyn er door de
leerlingen van de Bouwkundige school gedu
rende den afgeloopen cursus niet minder dan
1464 teekeningen vervaardigd.
De tentoonstelling is ook nog voor ieder
toegankeiyk op hedenavond van 6 tot 10 uren
en Zondag 9 Mei van 12 tot 4 uren.
Behalve aan den fonrier Visser is ook
aan den stafmuzikant Jordanis do bronzen
medaille uitgereikt voor twaalfjarigen trou
wen dienst.
Toegelaten zyn tot de evangelie-bodlening
in de Ned.-Herv. Kerk door het prov. kerk
bestuur van Zuid-Holland, de heeren H, K.
Wolfensberger, cand. in de theologie te Gro
ningen, en dr. J. C. Van Ronkel, uit Leiden.
Door de anti revolulionnaire kiesveree.ni-
ging te Ter-Aar is voor de Tweede Kamer
candidaat gesteld de heer J. H. De Waal
Malefijt, burgemeester van Westbroek en
Achttienhoven, en door de anti revol kiesver-
eeniging te Gouda de heer T. L. Duymaer
van Twist.
De minister van marine jhr. H. M. Van
der Wyi k vertrok gistermorgen naar Essen
tot het tezoeken van de fabriek van óe firma
Krupp aldaar. Hedenavond keert by in Den
Haag terug.
Op het einde dezer maand vertrekt genoemde
minister voor 14 dagen naar Parys.
In de zitting van den gemeenteraad te
Gouda, kwam gisteren o m. ter tafel een
voorstel van B. en Ws. om aan den minister
van financiën te berichteD dat de gemeente
onmogelijk treden kan in de voorwaarden
tot vestiging van een inklaringskantoor te
Gouda. Van den kerkeraad der Ned. Herv.
gemeente was een klacht ingekomen, dat B.
en Ws. in de Lydensweken vergunning hadden
verl-.end aan het theatre „Wallenda" tot bet
geven van voorstellingen, terwyl diezelfde
kerkeraad verzocht om voortaan des Zondags
in de kermisweek alle vermakeiykheden te
doe.i sluiten.
Van wyien mevrouw de wed. Tromp
Meesters, overleden te Steenwyk, heeft de
1 Maatschappij van Weldadigheid te Frederiks
oord eene som ontvangen, groot ƒ500, ter
behoeve van „Rustoord".
In den ouderdom van 70 jaren is ts
's-Gravenhage overleden de gepensionrieerd
kapitein der infanterie G. J. H. E-dder9.
De kapitein ter zee H. Van der Meer,
uit Oost Indië in Nederland teruggekeerd, i<
op non-activiteit gesteld.
B. en Ws. van Haarlem hebben aan den
heer J. Schouten, hoofdcommies chef ter
secretarie aldaar, op zyn verzoek, met ingang
van 1 Juli a. s., op de mee-.t eervolle wyze
uit die betrekking ontslag verleend en dit
onder dankbetuiging voor de vele en g03de
diensten, gedurende een tyd vak var. 57 jaren
aan de gemeente bewezen.
In de gisternamiddag te Utrecht gehouden
Raadszitting werd na breedvoerige ciscussiër
met 22 tegen 10 stemmen aangenomen he*
voorstel der commissie in zake de oprichting
van een abattoir. De zaak, die eenigen tytf
de gemoederen bezig hield, is daarmede, ten
principiëele althans, beslist. Want wel is het
plan zooals het door de commissie is voor
gesteld en door den directeur van gemeente
werken uitgewerkt, in zyn geheel nog niet
aangenomen, maar dat tot de oprichting zal
worden overgegaan is zeker, alsmede de aaa-
koop van een terrein ruim 2'/2 H.A. groot,
liggende tusschea den Amsterdamschen straat
weg en Lauwerecht voor 25,000.
De uitvoering van het geheele plan is be
groot op 'ongeveer ƒ560,000, aldus ruim
millioen. Dat de slagers, die by de beraad
slagingen veel belangstelling toonden, met de
gevallen beslissing 't minst van allen inge
nomen zyn, is te begrijpen.
Het verslag der rykscommissie voor graad-
metmg en waterpassing aangaande hare werk
zaamheden gedurende het jaar 1896, is opgeno
men in de „Staats Courant" van 8 dezer.
Tot attaché by het Belgische gezant
schap te 's-Gravenhage is benoemd de heer Lo
Jeune, zoon van den Belgischen oud-minister
van justitie.
Tot lid van den gemeenteraad van Briello
is gekozen mr J. F. W. Veeren, kantonrecht r.
Door den minister van marine is be
paald, dat voortaan den schepelingen zulleD
worden verstrekt vertind stalen eetlepels, in
plaats van de tot nu toe gebruikte tinnen
lepels.
De 8cbout-by-nacht H. Quispfl, directeur
en commandant der marine te Hellevoet^luis.
vertrekt den 13den dezer met verlof naai
Duitschland.
Het stoomschip „Kanzier," van Oost
Afrika naar Rotterdam en Hamburg, arriveerde
6 Mei te Aden; de „Koningin Wilhelmina," van
Amsterdam naar Batavia, arriveerde 6 Mei
te Padang; de „Maasdam," van Rotterdam
naar Nieuw York, passeerde 6 Mei Prawlepoint;
de Sumatra," van Batavia naar Amsterdam,
arriveerde 7 Mei te Paramaribo; de „Prinses
Amalia", van Amsterdam naar Batavia, pas
seerde 7 Mei Kaap Roca; de „Prinses Marie",
van Batavia naar Amsterdam, passeerde 7
Mei Kaap Roca; de „Prins van Oranje", van
Amsterdam naar Batavia, paseeerde 7 Mei
Perim; de „Oengaran" vertrok 8 Mei van
Rotterdam naar Java; de „Zaandam" vertrok
8 Mei van Amsterdam naar Nieuw York.
Alkemade: De keur of politieverordening
voor den Googer Polder in de gemeente Alke
made is in verband met de laatste voorschrif
ten, dienaangaande den waterschaps- en Polder
besturen gegeven, herzien en nader vastge
steld. Volgens mededeeling vanwege het polder;
bestuur ligt het ontwerp ter inzage ten kantore
van den secretaris te Oude-Wetering tot 27
Mei a. s.
Voor de inschrijving voor de Schuttery van
de mannelyke ingezetenen in de gem. Alke
made, geboren in 1872, bestaat de g:legen-
htid in de 2do heirt der maand Mei. Meer
bepaald wordt daarvoor gevaceerd ter ge
meente secretarie op Woensdag 26 Mei a. s.,
van 's voorm. 10 tot 'anam. 1 uur.
Katwyk aan den Ryn: Over het alge
meen is bet publiek alhier niet zeer tevreden
met de nieuwe tarieven der Rynlandscho
Stoomtramweg Maatschappy. Want al is do
prys 1ste kl. aanmerkelyk verlaagd, hy geeft
aanleiding tot rare verhoudingen. Rydt men
nu byv. voor 0.20 geheel naar Lelden, voo;
den korten rit van niet moer dan 7 minuten
naar Rynsburg wordt ƒ0 15 geëisebt, enzoo-
vcorts. De tusscbenklasse is met deze Dieuwe
regeling dan ook bitter weinig geholpen; dat
alle verandering geen verbetering is, wordt
hier bewaarheid. De Raad van Administratie
of welken tak van dienst deze regeling moge
aangaan, zal er echter wel h3re w(jze be
doelingen mede hsbben gehad Een groote ver-'
betering zal het tramverkeer weldra te garroet
gaan, wanneer de tram niet moer over de
