N°, 11378
Maandag 29 Maarf«
A0.1897.
feze jouraat wordt dagelijks, met uitzondering
Van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Derde Blad.
F1 euilleton.
Os detective der groote wereld.
LEIDSCH
DAG-BLAD.
I»BU3 DEZER OOUBAHTl
Voor Leiden per 8 maanden, f .lOk
franco per post1.40.
Ateonderluke Nommers 0.06.
PRIJS DER AD VERTEN TIÉN
Van 1 6 regels f 1.05. Iedere regel moer f 0.17J. Grootsrt
letters naar plaatsruimte. Voor bet incasseeron luiten do stad
wordt f 0.05 berekend.
De Plaatselijke Schoolcommissie en de
school aan de lieerenstraat.
Na het deze week medegedeelde advies van
het Dagelyksch Bestuur, achten we het noodig
thans ook het belangrijk rapport van de
Plaatselijke Schoolcommissie in deze gewich
tige zaak onder de aandacht onzer lezers te
brengen.
De Schoolcommissie heeft B. en Ws. ver
zocht, het daarheen te willen leiden, dat het
voorstel omtrent de oprichting eener school
3de klasse in de Raadsvergadering van 11
Maart nog niet aan do orde gesteld zou wor
den, en brengt het College haren dank voor
de inwilliging van dat verzoek. Zy heeft dit
uitstel gevraagd wegens het zeer groote ge
wicht, dat zjj hecht aan de beslissing over de
plaats, waar de vijfde school 3de klasse zal
gebouwd worden. De wykverdeeling, die daar
aan onafscheidelijk is verbonden, zal voor
vele jaren in hoofdzaak blijven gelden en h6t
zou zeer te betreuren zijn, indien deze blyken
zou niet doeltreffend te wezen.
Het is B. en Ws. bekend, dat de School
commissie zeer ernstige bezwaren had tegen
do door hen voorgestelde wijkverdeeling. Op
het punt zijnde daarover een nader schrijven
aan B. en Ws. vast te stellen, ontving de
Commissie een ander ontwerp, met verzoek
daarop bij hare nadere overwegingen betreffende
het schoolbouwplan te willen letten. De Com
missie heeft gaarne aan dat verzoek voldaan.
Het nieuwe plan onderscheidt zich gunstig
van het vorige. Door de kinderen, wonende
ten Noorden van Galgewater en Nieuwe Vaart,
naar de school No. 3 (Wuyster) te doen gaan,
zal men dezen een gevaarlijken en langen weg
naar de school sparen. Bovendien sluit zich
het nieuwe ontwerp nader bij den tegenwoor-
digen toestand aan. Doch by nauwkeurig
onderzoek blijkt het al evenmin doeltreffend
te wezen, zooals de volgende mededeelingen
zullen aantoonen.
Van de school No. 2 (Brouwer) willen B.
en Ws. 158 kinderen naar school No. 4 (Van
der Heyde) verplaatsen, wonende in de wyk,
besloten door Mare, Oude Vest, Janvossensteeg
(incluis), en door Haarlemmerstraat (incluis)
en Ouden Rijn. Daardoor wordt het getal leer
lingen op school No. 2 tot 548 teruggebracht.
Doch de pas__afgeloopen iaschryving van 68
nieuwe leerlingen, tegen 29, die de school
gaan verlaten, brengt dat cyfer op 587.
Van de nieuw ingeschrevenen zyn 7 uit
het stadsgedeelte, dat B. en Ws. naar de
•wijk van school No. 4 willen overbrengen.
R9st dus 580. Daar echter op deze even, ls
op dj andere scholor, die voor 600 kinderen
nominaal bestemd zyn, slechts 560 kunnen
gepla iist worden, omdat de hoogste klassen
'gemiddeld 8 10 leerlingen minder tellen dan
te U igste, zil or reeds met April een teveel
'van 20 leerlingen wezen.
Van de school No. 3 (Wuyster) willen B.
en W3. 57 leerlingen naar No. 4 overplaatsen
uit de wyk, besloten tusschen Turfmarkt,
Oude Vest, Mare en Apothekersdyk. Er zullen
dan 556 overbiyven. De jongste inschryving
van 76 leerlingen tegen 44, die de school
gaan verlaten, brengt dit cijfer op 588. Van
de nieuw ingeschrevenen zyn 2 nit boven
genoemde wyken, het totaal is dus 586. Daar
nu slechts plaats voor 560 is, zal men ook
hier reeds in April een teveel van 26 leer
lingen hebben.
B. en Ws. schryven, dat by eventueele
grootere toeneming van het aantal leerlingen
op de scholen 2 en 3 eenigen dezer naar school
No. 4 zouden kunnen overgeplaatst worden.
Dit zou nu al terstond by de invoering van
het nieuwe wykverdeelingsplan van B. en Ws.
met 46 moeten geschieden. Thans reeds zullen
kinderen, die zeer naby school No. 2 of 3 of
tusschen beide wonen, naar de school op de
Ruïne gezonden worden. Om het nieuwe teveel
af te leiden, zal men genoodzaakt wezen nog
verder te gaan en aan de kinderen, die vlak
naast oen dier scholen wonen, den langen weg
naar No. 4 op te leggen. Het is te voorzien,
dat elke volgende inschryving verder ingry-
pende veranderingen zal vereischen.
De Schoolcommissie schreef in haar vorig
rapport, (dat de vermeerdering der school
bevolking het meest aan de Noordzyde van
den Ryn te verwachten is. De jongste in
schryving van leerlingen bevestigt de ge
grondheid dezer verwachting op waariyk
treffende wyze.
Het aantal ingeschreven leerlingen voor de
lste kl. bedraagt:
Op school No. 2 61 (4- 7 voor hoogere kl.)
3 70 (4- 6
1 44 (4- 1
4 40 (4- 1
sch. Heerenstr. 17 leerlingen.
Derhalve op de twee scholen aan de Noord
zyde 61 4- 70 131, op de drie andere
44 4- 40 4- 17 101.
Tusschen deze cyfers bestaat dezelfde ver
houding als tusschen de in het rapport der
Schoolcommissie opgegeven cyfers van 1327
kinderen in het stadsdeel ten Noorden, 1075
in dat ten Zuiden van den Ryn. Men kan
daaruit besluiten, dat er by elke inschryving
een teveel in het eerste zal zyn, waarvoor
telkens in wyziging der wykverdeeling voor
ziening zal moeten gevonden worden.
Indien men daarentegen de school naar
het voorstel der Schoolcommissie in het Noord-
Oosten der stad plaatst, erlangt elke wyk
hare natuuriyke grenzen en zal een voor
verscheidene jaren bevredigende toestand wor
den geboren. De Commissie geeft B. en Ws.
volmondig toe, dat het zeer moeiiyk is eene
goede wykverdeeling te maken. Als men aan
den eenen kant nadoelen opheft, loopt men
licht gevaar die aan den anderen kant in
't leven te rospen. Het is waar, zooals door
B. en Ws. wordt opgemerkt, dat volgens het
plan der Schoolcommissie de 269 kinderen
uit het Hoogeland de Havenbrug moeten
passeeren. Maar de afstand, dien deze kinderen
zullen te gaan hebben, is niet groot en by
de brug is een groot plein. Daartegenover
staat echter, dat by het door B. en Ws. voor
gestelde plan 371 leerlingen deels de Haven-
brug, deels de Pauwbrug of Janvossenbrug
over mosten, n. 1. 132 van buiten, 49 uit de
Havenbuurt, 190 van Ouden Singel en Lange-
gracht met hare dwarsstraten en grachten.
Ook hier is dus winst, d. w z. minder gevaar
bij het plan der Schoolcommissie
De Schoolcommissie, zegt deze verder, heeft
op deri voorgrond moeten stellen de vraag: Waar
is de beste plaats voor de school? met het
oog op het belang der kinderen, dat eischt,
dat de weg naar de school zoo kort en zoo
ongevaariyk mogeiyk zy. Secundair moest de
vraag zyn naar de geldeiyke gevolgen. Doch
evenmin als ooit vroeger, is ook thans de
kosten vraag uit het oog verloren. Hoewel dit
door B. en Ws. niet kan bedoeld zyn, heeft
het toch den schyn alsof de Schoolcommissie
beschuldigd wordt met lichtvaardigheid een
advies gegeven te hebben, waarvan de uitvoe
ring aan de gemeente 30,000 meer, d.
byna het dubbele der geraamde uitgaaf, zou
kosten. B. en Ws., de cyfers ƒ62,000 en 32,000
noemende, voegen er echter terstond aan toe,
dat, wanneer de school op het door de School
commissie voorgeslagen terrein gebouwd werd,
zooals die door B. en Ws. jvordt voorgesteld,
het verschil f 17,000 zou worden. Nu, indien
eene school in twee verdiepingen zooveel
goedkooper is dan eene geheel op den beganen
grond, kan de Commissie daartegen geen he-
zwaar maken. Indortyd was zelfs door de
Schoolcommissie voorgesteld, de school op de
Lammermarkt in 2 verdiepingen op te trek
ken, doch heeft de Gemeenteraad verkozen
die te doen bouwen zooals zy nu is. Doch
wat het verschil van f 17,000 betreft, dit
moet aanmerkelijk lager qesteld worden.
Indien men het hoofd der school in de Hearen-
straat niet in zyne woning aldaar wensebt
te laten, treedt de huur, of koopsom van die
woniag geheel of gedeelteiyk in de plaats
van de vergoeding voor huishuur, waarvoor
B. en Ws. ƒ10,000 in rekening brengen. Voorts
hebben B. en Ws. niet in rekening gebracht
het terrein van 600 M1. en het schoolgebouw
aldaar, die óf verhuurd óf verkocht kunnen
worden, waardoor het verschil tot een minimum
wordt gebracht. e
Indien de Schoolcommissie het stuk van
B. en Ws. goed gelezen heeft, dan is de
strekking daarvan te betoogen, dat de voor-
deelen van de door de Schoolcommissie, in
overeenstemming met al de hoofden der scholen
3de klasse voorgestelde wykverdeeling, niet
opwegen tegen het beduidend bedrag, dat
naar hunne raming eene school op het ter
rein der kleedenkloppery meer zou kosten. Zy
vleit zich dus met de hoop, dat, nu zy heeft
aangetoond, dat het verschil in kosten uiterst
geritig is, omgekeerd by B. en W8. de bedoelde
voordeelen dier wijkverdeeling overwegend zul
leti geacht worden en dus aan de stichting der
school in het Noord-Oosten de voorkeur gegeven
zal worden.
De Schoolcommissie veroorlooft zich van
deze gelegenheid gebruik te maken om onkele
bedenkingen, door B. en Ws. tegen haar rap
port geopperd, te beantwoorden Allereerst,"
schryven B. en Ws., „trof ons het beweren,
dat de ruimte, welke thans op de scholen 3de
klasse te kort komt, het gevolg zoude zyn
van de vermeerdering der schoolbevolking
met de 225 kinderen van de school Heeren
straat, terwyl daarby niet genoemd wordt de
vermeerdering ten gevolge van het plaatsen
der kinderen, van de aangehechte gedeelten
van Leiderdorp en van Oegstgeest."
Hdt antwoord der Commissie is, dat die ver
meerdering begrepen is in de sub 2 vermelde
overbevolking der bestaande scholen, die het
gevolg is van de plaatsiDg der kinderen uit
de aangehechte gedeelten van Leiderdorp en
Oegstgeest. Als do-Schoolcommissie deze niet
medegeteld had, zou haar cyfer van het totaal
der leerlingen van dat van B. en Ws. moeten
verschillen.
De Scboolcofnmisaie is niet onbekend met
het feit, dat alle leerlingen, die zich hebben
aangegeven, zyn ingeschreven, maar zy be
weert op grond van mededeelingen, door de
hoofden der scholen verstrekt, dat zich nog
niet alle kinderen hebben aangemeld.
Ten opzichte van de gymnastiekzaal van
school No. 1 hebben B. en Ws. inderdaad de
Schoolcommissie op eene onjuistheid gewezen,
die echter niets aan 't betoog af of toe doet.
Een misverstand is daarvan de oorzaak. B.
en Ws. vergissen zich op hunne beurt door
to zeggen, dat de zaal nooit tot^schoolvertrek
gediend heeft. Zy is daarvoor een tyd lang
gebruikt, tot de opening van school No 4.
Voorts ook hierin, dat de school aan 563
leerlingen plaats geeft, en dus een vergrooting
niet te denken is. Er zitten thans wel 563
leerlingen, doch zoo, dat byv. in een vertrek
vau 48 leerlingen er 65, telkens 3 op een
bankje van 2, geplaatst zyn In werkeiykheid
zyn er maar 542 zitplaatsen in den zomer en
kan de school slechta ruim 500 leerlingen
tellen.
Eindeiyk oog dit. De Schoolcommissie
schreef geen byzonder gewicht te hechten aan
de omstandigheid, dat, als tot stichting der
school in het Noordoosten wordt besloten, de be
staande school in de Heerenstraat tijdens den
bouw in gebruik kan blyven. Dit vereischt
eene nadere verklaring. Het zou inderdaad
zeer moeiiyk zyn voor de 225 leerlingen van die
school eaue verblijfplaats te vinden, indien de
school ui de Heerenstraat moest gesticht wor
den. Maar hoeveel moeite en kosten dit ook zal
veroorzaken, een- hoofdbeweegreden voor de
plaatsing dor school m het Noordoosten mag
het niet zyn.
Omgekeerd, mag ook de vraag, waarheen
de kleedenkloppery zal worden verplaatst, niet
als beweegreden tegen do plaats op dat ter
rein gelden. Dat deze verwyderd wordt, schijnt
de Commissie met B. en Ws. raadzaam
Daarentegen kan de bergplaats van steenen
nog onverminderd behouden blyven, daar van
het terrein, groot 25 aren, hoogstens een derde
voor Je school noodig zal wezen. Da School
commissie vermeldt dat, omdat enkele barer
leden hebben medegeeld, dat zy daaromtrent
vrees hadden hooren uiten Misschien zal het
bruggetje, dat toegang tot het terrein geeft,
eenige voorziening vereischen, die niet kost
baar kan zyn. Wat echter eene brug over den
Singel noodzakelyk zou kunnen maken, ver
klaart de Schoolcommissie niet te kunnen be-
grypen.
Gemengd Nieuws.
Wy herinneren de verschillen de
werkgevers te dezer stede, dat alsnog tot
Donderdag 1 April a. s. ter Secretarie dezer
gemeente gelegenheid bestaat tot het doen
van opgave omtrent hun fabrieken of werk
plaatsen, ingevolge art. 13 der Veiligheidswet.
By verzuim daarvan zouden zy zich aan
eene eventueele bekeuring blootstellen.
In eeae vergadering van den
A. N. D.-B. in het .Paleis voor Volksvlyt" te
Amsterdam gehouden, is behandeld een
voorstel tot opheffing van de werkstaking
by den juwelier Visser. Het voorstel is echter
verworpen met 2565 tegen 975 stemmen.
In den nacht van Woensdag op
Donderdag is een hevige brand uitgebroken
te Idsegahuizen (Fr.), waardoor een 14 tal
huizen, meest van arbeiders, in de asch zjjn ge
legd. Per8ooniyke ongelukken kwamen niet
voor.
Ten gevolge van de lage pryzen
van bet vee en die der boter worden te
Barneveld pogingen in het werk gesteld om
eene groote boterfabriek op te richten. Boven
dien zyn eenige landbouwers in een gedeelto
dier gemeente reeds bijeengekomen, om het
oprichten eener coöperatieve boterfabriek te
bespreken.
By het8choonmaken van eono
bedstede in een pas gekocht huis heeft
iemand te Hendrik-Ido-Ambacht een nacht-
pittendoosje gevonden, waarin 60 gouden
tientjes.
By een spaarzaam weeuwtjete
Velzen- vonden de_erfgenamen na haren dood
onder oud linnengoed onverwacht een pakje,
dat f 400 bevatte.
In het heideveld by Valte (Dr.)
is door een keiendelver een grafkelder ge-
voncen, waarin drie urnen waren geplaatst,
die alle gebroken zyn. De kelder, ruim 2
meter lang en 1'/, meter breed, was met een
platten steen gedekt. Zooals gewooiyk is het
geheel door den keiendelver gesloopt.
De Friesche terp op Sopsum zal
ook spoedig tot de geschiedenis behooren.
Het afgraven wordt dageiyks voortgezet. Do
aarde dient tot bemesting van weilanden.
Tegen don knecht en de meid
van den veehouder K. B., in de Friesche
gemeente Smallingerland, thans gedetineerd,
die zich aan meineed schuldig maakten, om
K. B van een vonnis wegens het sluiken
van een koe to bevrydon, is 2 jaar en 6
maanden gevangenisstraf door het O. M. by
de rechtbank te Heerenveen geëischt. - Op
do terechtzitting bleek, dat de boer en de boerin
hen met dienstverlaten hadden bedreig J, als
zy niet in zyn belang getuigenis aflegdön,
terwyl, volgens verklaring van de meid, aan
haar nog f 500 door den boer was beloofd.
De Italiaan werd doodsbleek en sprong
nogmaals op Archie toe.
„Pas opl" riep deze hem toe; „ik heb u
wat op de mouw gespeld; die he9r is niet
een vriend uit Valparaiso, maar een detective;
we zyn dus twee tegen één; daarom raad ik
u aan maar bedaard te blyven."
Archie gaf Thorald een wenk en deze schoot
toe om zyn vriend by te staan. Doch nu had
een ongelukkig toeval plaats. Vlak voor
Thorald hing een haak van den zolder af,
waaraan Luigi dikwyls een of ander potje
hingj^evuld met eenig mengsel. Thorald, die
het üï'den schrik van het oogenblik niet zag,
kwam er juist tegen aan, met het gevolg,
dat zyn pruik en zyn valsche snor tegeiyker-
tyd werden losgetrokken.
„Een detective is die heerl" schreeuwde
"LuigiBby is de vermiste diamantendief
Thorald Cliffe, dien ik te dikwyls gezien heb,
om hem niet dadeiyk te herkennen. Nu is
by gevangen."
Hy draaide zich om en snelde uit het
vertrek, de deur hard achter zich dichtslaande.
Men hoorde een sleutel omdraaien, Archie
trachtte den knop van de deur te forceereD,
doch er was geen verwrikken aan.
Thorald liep naar het eenige raam, dat de
kamer bevatte; het stond open en daar achter
waren yzeren draden gespannen, een geheel
netwerk.
In de gang hoorden zy Luigi nog roepen
„Hy zit gevangen; nu zal hy toch van avond
in de gevangenis komen, waar hy gisteren
reeds had behooren te zyn!"
De beide vrienden keken elkaar aan. Het
geval was verre van opbeurend.
X.
Er verliepen eenige seconden in doodsche
stilte, terwyl Centi aan den eenen kant van
de deur stond en de beide vrienden aan den
anderen.
Archie behoefde persoooiyk niets te vreezen,
maar hy maakte zich bekommerd over het
lot van zyn vriend.
„Wat zullen we nu doen?" fluisterde deze.
Hy had zich den valschen haardos en de
snor weder aangedaan.
„Laat ik eens nadenken," zeide Archie.
„Er is nu geen tyd voor nadenken, Archie;
er moet nu gehandeld worden."
„Ik weet het en toch
„Nu, wat is uw besluit?" riep Luigi van
achter de deur.
„Ik wist niet, dat ge ons dat nog gelaten
hadt," antwoordde Archie.
„De veiligheid van Thorald Cliffe, den ge-
waanden dief, hangt van hemzelf af."
„Wat meent gy?"
„Eenvoudig dit: dat gy in de val zyt
geloopen. De kamer heeft maar één deur, die
zeer stevig is en goed gesloten. Het eenige
unster is voorzien van een yzeren traliewerk
ik ben dus degene, die voorwaarden te stellen
heb, en niet gy."
„En welke voorwaarden wildet ge dan
stellen
„Dat ge uit het open raam het taschje
met diamanten naar beneden werpt; ik zal
het dan op de binnenplaats oprapen."
Thorald wilde antwoorden, maar Archie
legde hem met een haastig gebaar het
zwygen op.
„En al3 we nu eens weigeren aaD dat ver
zoek te voldoen?" vroeg Archie.
„Zooals ge wilt," lachte Luigi„ik zal dan
maar vast de politie gaan waarschuwen, dat
Thorald Cliffe hier verborgen zit."
„En als ze hem dan gearresteerd heeft,"
zeide Archie, „zal ik haar verzoeken u in
hechtenis te nemen, omdat ge een heer in
Grace-Church een taschje briljanten hebt
ontstolen."
Opnieuw stilte. Archie en Thorald zagen
elkaar veelbeteekenend aan.
„Gy zyt een slimme vos, mynheer Archie
Syndon," deed Centis stem zich hooren, „maar
zoo zult ge me toch niet in de val lokken.
Dus meent ge werkeiyk, dat ik die diamanten
uit mynheer Pemberleys zak gestolen heb?
Dan vergist ge u toch zeer."
„Roy Pemberley heeft u reeds maanden
lang in zyn dienst," sprak Archie kalm.
„Hadt ge er kans toe gezien, dan zoudt ge
hem zelfs het halssnoer ontstolen hebben,
door uw eigen handen zoo meesterlyk
nagemaakt. Terwyl ge Pemberley volgdet
uit Tiffany's winkel, naamt ge de diamanten
uit zyn zak. Ontken eens, dat ik de volle
waarheid zeg."
Een hateiyko lach beantwoordde deze
woorden. Beiden huiverden en begrepen wat
er komen moest, eer de Italiaan nog ge
sproken bad.
„Ge kunt denken wat go wilt, ik zal het
my niet aantrekken. Wat ik wèl weet, is,
dat ge er nimmer toe zult overgaan den naam
van uw oom Pemberley te bekladden en dit
om twee redenen. Ten eerste zult ge het laten
uit familietrots, en ten tweede uit genegen
heid voor .uw nichtje Geneviève. En mynheer
Cliffe, die een zoogenaamd edel jonkman is,
zou zelf liever naar de gevangenis gaan dan
de vrouw, die hy liefheeft, zulk een smart te
veroorzaken. Ik ken de menschelyke natuur
veel te goed dan dat ik my daar een oogen
blik ongerust over zou maken. Werp de
diamanten door het venster en ik zal deze
deur voor u openen, zoodat ge als vry man
er door kunt gaan."
Er volgde weder een stilte, langduriger dan
de voorgaande.
„We moeten toegeven, Archie," fluisterde
Thorald, „laten we bedenken, dat hy haar
vader is."
„Biyf waar gy zyt, beste vriend," zeide
Archie, hem de hand op den schouder
leggend.
De detective keek de kamer nog eens oplet
tend rond en eensklaps uitte hy een onder
drukten kreet van voldoening. Haastig nam
hy een voorwerp van de tafel en verborg
het onder zyn jas.
Centi klopte eenige malen ongeduldig op
het paneel.
„We zyn besloten uw verzoek te weigeren l"
riep Archie.
„Best, dan zal ik de politie van uw aan
wezigheid hier gaan verwittigen."
„Dat is uw zaak; ons laat het onver
schillig."
„In minder dan een kwartier ben ik hier
terug mei twee of drie agenten en dan zal
ik my wreken op u en uw vriend; er kome
dan van wat wil I Maar er zal niets gebeuren;
ge hebt nu eenmaal den leeuw in zyn bol
opgezocht en de gevolgen komen voor uw
rekening.
Zij hoorde een deur slaan, voetstappen ver-
wyderden zich; daarna was hot doodstil.
„Hy is weg," zeide Thorald.
„Nu, hy schynt hot aan te durven. H|)
weet heel goed, dat ik niet gearresteerd kan
worden, zoolang ik de diamanten in myn
bezit heb, die Tiffany natuuriyk onmiddellyk
herkent. Ik heb hem dus in myn macht en
daarvan zal ik gebruik maken."
„Gy hoopt toch niet
„Te ontvluchten? Zeker hoop ik dat. Ik
heb daareven een revolver met zes loopea
gevonden tusschen al de potjes en pannetjes,
en alle geladen."
„Maar wat zal ons dat baten? Of Ik moest
my voor het hoofd schieten, dat was mogeiyk
nog het beste; dan was alles ineens de
wereld uit."
„Kom, man, spreek toch zoo niet; ik ben
van plan het slot van deze deur open te
schieten."
Wordt vervolgd.)
