H\ 11345 Donderdag 1® Februari. A®. 18,7 Courant wordt dagelijks, met uitzondering van fpn- en (feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. Leiden, 17 Februari. Praatjes orer Kunst. LEIDSCH DAG-BLAD. JPBUS DEZEB COURAOTj Voor Leiden per 3 maanden.1.1% Jprsnco per post 1.4% Aftonderiyke Nommers 0.05. PRUS DER ADVERTEUnËW: Van 1—6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17J. Grool letters naar plaatsruimte. Voor bet incasseeren buiten de wordt f 0.05 berekend. In de benedenzaal van het wykgebouw „Pniël" had gisteravond de vierde Winter- bijeenkomst plaats der Chr. Jongelingsver- eeniging „Uw Bewaarder zal niet Sluimeren" (afd. van het Nederl. Jongelingsverbond). Voor eene stampvolle saai trad de heer Schmal op, ingeleid door het lid van de commis sie van toezicht, den heer A. J. De Lange. Nadat deze heer de vraag had beantwoord: .Waarom moet de zending in Egypte onze belangstel- ling wekken?" verkreeg de heer Schmal het woord. In boeienden vorm gaf deze eene verklaring der lichtbeelden, die op het doek verschenen, waarbij hy uitvoerig stilstond by zeden en gewoonten der Egyptenaars, den ongelukkigen toestand van het huiselijk leven, den invloed van het Mohamn edanisme, de noodzakeiykheid van Evangelieverkondiging ook in Egypte. Was do zending over 't algemeen van zeer hoog belang, was ze de roeping der Gemeente, daar ze strekken moet tot uitvoering van het laatste bevel van haar Hoofd, die in Egypte moet in 't byzonder onze belangstel ling wekken, moet gesteund worden door ons gebed, onze gaven. 't Is de heer Spillenaar, die in Egypte werkte, en dat niet zonder zegen. Reeds een 30-tal avondmaalsgaDgers telt de ge meente, die hy daar met Gods hulp mocht vormen. Veel heeft br. Spillenaar moeten onder vinden. Vier kinderen moest hy verliezen, door het hoogst ongezonde klimaat gestorven. Mevr. Spillenaar lag driemaal aan den rand des grafs; eenmaal werd zy, door den beet van een vergiftig insect, geheel zwart. In 1833 moesten de heer en mevrouw Spillenaar vluchten voor de fanatieke Moslems, die het op ieder blank mensch voorzien had den. De Bey van Kalioub waarschuwde hen. Hy wilde hen, en twee aldaar aanwezige Duitschers, helpen ontvluchten, door ze op den Duitschen trein te brengen. Het station, dat op een kwartier afstands lag, werd bereikt langs een omweg van twee uur en toon neen het naderde, bleek, dat de Muzelmannen een kring er om heen hadden getrokken, ten einde het ontvluchten te be letten. Met een gebed op de lippen waagde men het over de lichamen der slapenden te stappen en ontkwam naar Holland. De terugreis werd weer aangenomen, doch by aankomst bleek, dat alles verwoest was. Alleen de trouwakte was overgebleven. Zoo gedurig bewogen was het leven dezer lieden, die krachtig staan in God. Mevr. Spillenaar beeft eene kliniek voor oogzioken, terwyi zy tevens een middel tegen slangenbeten bezit; pen arbeid1,'"waarop biykbaar veel zegen rust. De heet 'Spillenaar colporteert met bybels, predikt, houdt school, enz. Uit een en aDder blykt, dat de arbeid niet ongezegend is. Maar ƒ4000 ls reeds tekort. Of de heer Spillenaar moet van gebrek om komen, öf de zendingspost moet opgeheven worden. Steun is daartoe noodig, met het oog waarop spreker do collecte aanbeval. De op brengst van deze was ongeveer 19. Naoat het licht was opgedraaid, betrad eene Egyptische dame het plaiform, ten einde haar hoofdtooisel te doen bezichtigen. De voorzitter dankte alsnu den heer Schmal ▼oor zyn aangename en leerryke rede en wenschte hem, zy 't al niet weer als agent van den Ring 's-Gravenhage (daar een ring .Leiden", die haar eigen agent zal krygen, werd opgericht), dan als gewaardeerde vriend der vereeniging een harteiyk „tot weer ziens" toe. Met dankzegging werd de vergadering ge sloten. - De beroemde origineele Amerikaansche Fi6k Jubilee zangers traden gisteravond inde Stadszaal alhier voor een aandachtig en dank-" baar gehoor op. Dank zy den zeer gunstigen tydingen, omtrent deze meesterzangers, van elders ook tot Leiden doorgedrongen, en de hoogst aan gename kennismaking met der kleurlingen zang van vóór byna oen jaar, toen de neger- zangers hier, mede in de Stadszaal, twee uit voeringen gaven, waren deze ryk begaafden geen vreemdelingen meer voor onze stadge- nooten. De opkomst was dan ook alleszins bevredigendde groote zaal was voor de helft bezet en de meeste zitplaatsen op het balkon waren daarenboven nog in beslag ge nomen. Aan succes - het zy maar dadeiyk ge zegd ontbrak het den zangers ook hier wederom niet. En geen wonder, want iets schooners op het gebied van zang kan niet genoten worden. Welke stemmen 1 Welk een diepte I Welk een hoogte 1 Hoe heeriyk die solo's, als wegvoerend van de aarde, ver heffend, ver, ver boven het aardsche, opvoerend naar hoogere, reinere sferen. Hoe vol harmonie die samenzang, hoe zuiver, hoe.... éónigt Ja, het zingen is een gave Gods! Waartoe hier thans nog meer van deze uit voering gezegd? Dat zoo'n uitvoering iets zeldzaams te genieten geeft, men weet het reeds, en wie waariyk belangstelt in hetgeen deze zangers te smaken geven, bepaalt zich niet tot lezen. Die moet ze hoorenl Yelen, zullen ze dan zeker ook nog gaan hooren! Daartoe toch bestaat de gelegenheid en wel Don derdag-avond a. s. Bedankt is voor het beroep naar de Gereformeerde gem. te Gouda (voor de 2de maal) door ds. R. J. W. Rudolph, te Leiden. Gekozen is tot ab actis Collegii van het Leidsch Studentencorps de heer H. O. Van der Wyck met 56 (algemeene) stemmen. De Hillegomsche Harmonie-kapel zal op Dinsdag 23 Februari hare 4de uitvoering geven in het „Hotel Koning". Ze zal ditmaal optre den met een zeer uitgebreid program. Het eerste stukje, dat de kapel zal uit voeren, is getiteld: „Groet aan Hillegom",en vervaardigd door den heer J. D. Schouten, directeur der Vereeniging. Moge de Vereeniging, in overeenstemming met haren naam, steeds in goede harmonie blyven met het Hillegomsch publiek 1 Gisteravond had de tweede vergadering plaats der afd. Hillegom van den Christ.-Hlst. Kiezersbond. Tot voorzitter werd gekozen de weleerw. heer ds. A. Van Veen. Verdere bestuursleden werden wèl benoemd, doch men besloot de functiën onderling te verdoelen. De reglementen werden uitgereikt. Evenals ter vorige vergadering was de zaal propvol. Eeoige personen vroegen den spreker en voorzitter eenige inlichtingen betreffende den Bond, welke werden verstrekt. Het was byna tien uren, toen de vergade ring, welke te zeven uren begonnen was, gesloten werd, nadat zich echter eerst nog zestig personen als lid hadden aangesloten. Donderdagavond, 18 dezer, zal in „Hotel Van Haaft^n" voor de afdeeling Bodegraven van de Hollandsche Maatschappy van Land bouw optreden de heer P. Van Balen, onder- wyzer met akte voor landbouwkunde aldaar. Onderwerpen: Ontrooming en voedering van varkens. De aflevering der by de nationale militie, lichting 1897, in te lyven manschappen uit de gemeenten Zevenhoven, Nieuwveen, Lei- muiden, Ter-Aar, Alkemade, Rynzaterwoude en Woubrugge, uitmakende het 14de kanton der provincie (hoofdplaats Woubrugge), zal plaats hebben te Lei len in het Invalidenhuis (ingang op de Hooglandsche Kerkgracht, door de Koppenhinkateeg) op Woensdag 3 Maart a. s., '8 voormiddags te halftien. De afdeelingen der Tweede Kamer hebben gekozen tot hare voorzitters de heeren Vos de Wael, Van DeldeD, Rutgers, Bastert en Vermeulen, en tot hare onder-voorzitters de heeren De Beaufort (A.), Schepel, v. Alphen, Michiëls en Veegens. Heden was de vroeger aangekondigde arbeid in de sectiën aan de orde, waaronder ook het handelstractaat met de Transvaal. De heer Beelaert6 van Blokland heeft het voorbehoud gemaakt, dat voor de afdeelingen niet m«-er aan de orde gesteld zullen worden belangryke ontwerpen, waarvan de afooei ing door deze Kamer niet meer is te verwachten. De heer De Savornin Lohman heeft verlof gekregen, den minister - van binnenlandsche zaken op een nader te bepalen dag te inter - pelleeren over de ontslag-aanvrage van den heer Bredius als directeur van het Maurits- huis. Morgen, Donderdag, te elf uren of halftwee zullen in openbare behandeling komen de wetsontwerpen tot wyziging der provinciale- en der gemeentewet, tot wyziging der prov. kiesdistricten en tot instelling van Kamers van Arbeid. H. M. de Koningin-Regentes heeft gis terochtend baron De Bieberstein en jbr. mr. Quarles van Ufford beèedigd als leden der Tweede Kamer, resp. voor Sittard en Hilversum. De heer J. T. Cremer, Nederlandsch commissaris-generaal voor de Parysche ten toonstelling in 1900, vertrok hedenochtend naar Parys. Het is heden 50 jaren geleden, dat mr. H. W. De Graaf, vice-president van het Ge rechtshof te 's-Gravenhage, te Leiden is ge promoveerd. In verband met de uitgeschreven prys- vraag voor het ontwerpen eener medaille by de inhuldiging van H. M. de Koningin in 1898, zyn op het Penningkabinet te 's-Gravenhage tentoongesteld de aanwezige medailles met borstbeelden van vorstinnen of symboliseerende vrouwengestalten; tevens zyn geëxposeerd de artistiek belangryksle Nederlandsche his torie-penningen der 17de en 18de eeuw. De Duitsche gezant by ons Hof, baron Von den Bnncken, zal Zaterdag 27 Februari onderscheidene leden van het corps diploma tique en andere autoriteiten vereenigen aan een gastmaal ten zynen huize. Maandag-avond heeft ten Paleize het „thé dansant" plaats gehad. Hare Majesteiten de Koninginnen traden even na negen uren het diplomaten-salon binnen en begaven zich ongeveer te halftien naar de kleine danszaal, alwaar gedanst werd. Voor deze party waren 600 uitnoodigingen gedaan, waarvan velen gebruik maakten, zoodat het zeer vol was, vooral in de voor den dans gereserveerde zaal. Alle salons waren fraai versierd met rozen. Aan iederen vleugel van het Palei3 was een buffet ingericht. H. M. de Koningin heeft eenige malen aan eene quadrille deelgenomen. Te elf uren ving in de groote balzaal een cotillon aan, die te halféén eindigde en be geleid werd door de muziek der Koninklyke Militaire Kapel, die voor dat dansnummer in de kleine danszaal speelde. H. M. de Koningin zag een gedeelte van den cotillon dansen en de Koningin Regentes is tot het einde van de soirée gebleven. Naar men uit Den Haag meldt, kan het aan tal personen, dat zich voor plaatsing op de kie- zerslysten aldaar ten raadhuize aangegeven heett, worden geschat op 3580het aantal aangeslagenen in andere gemeenten op Oft en het cflfer van hen, die krachtens belasting betaling aanspraak maken om op de lyst te worden geplaatst, op 14,000 a 15,000. Het gezamenlyk aantal kiezers in die gemesnte zou derhalve 19,000 te zamen zyn, een getal, dat natuuriyk door nadere aangiften en reclames later nog kan worden gewyzlgd. Ter secretarie der gemeente Leiderdorp hebben in het geheel 32 personen zich aan gemeld om op de kiezerslyst te worden ge plaatst, en wel: 10 als inwonende zoon, 7 krachtens woninghuur, 10 wegens dienstbe trekking, 2 wegens afgelegd examen, 2 wegens nog betaalde belasting, 1 krachtens aanslag in een der Ryks directe belastingen in een andere gemeente. Het totaal der ter secretarie te Utrecht ingekomen aan gif te-for muiieren in het kies recht bedraagt 3678. By het sluiten der aangifte hebben zich, om als loon- of huurklezer op de kiezerslyst geplaatst te worden, te Zeist ruim 200 per sonen als zoodanig aangemeld; zoodat het aantal kiezers voor die gemeente ruim 1000 zal bedragen, hetwelk ruim een vierde deel der geheele mannelyke bevolking is. Volgens de „N. R. Ct." zal het aantal be lastingkiezers te Rotterdam ongeveer 13,000 bedragen, terwyi er buitendien byna 6000 aan giften zyn ingekomen van personen, die in geen directe belasting waren aangeslagen. Op de nog geldige lysten komen voor 8809 kie zers Tweede Kamer, 885 kiezers Prov. Staten en 8801 kiezers Gemeenteraad. Het getal lngeleverdo formulieren van aan gifte kiezers naar art. 1 5 der kieswet te Am sterdam bedraagt 3823. De overgangsexamens van de cadetten der artillerie en genie van het 1ste en 2de studiejaar aan de Kon. Militaire Academie te Breda zullen 14 Juni beginnen; zy worden daarna op 6 Juli by de corpsen gedetacheerd. Die van het lste studiejaar artillerie echter eerst tegen 16 Juli. De kapt. W. J. L. Wyman8, van het 4de reg. inf. te Gouda, heeft aangevraagd om wegens langdurigen dienst op pensioen te worden gesteld. By den thesaurier van het Nederlandsche Zendelinggenootschap kwamen, ter gelegen heid van het honderdjarig bestaan des Genoot- schap8, weder vele feestgaven in. Daaronder vyf van 1000, vier van 500, één van ƒ400, drie van ƒ300, één van ƒ250, één van 200, acht van 100, enz. Het totaal klom daardoor tot 13,000. De secretaris der legatie by het Italiaan- sche Hof mr. Loudon is gisteren van zyn verlof in de residentie naar Rome terugge keerd. Door de Katholieke kiesvereeniging te Roermond is tot candidaat voor het lidmaat schap der Provinciale Staten in Limburg geproclameerd de heer Welters, burgemeester der gemoente Echt. Naar de „N. R. Ct." verneemt, zullen de heeren A. H. Van Thiel, hoofdinspecteur der telegraphie, en R. K. Van Eldik, inspec teur der telegraphie te 's-Gravenhage, binnen kort den telegraafdienst met pensioen ver laten. Te Dordrecht beginnen zich thans in verschillende straten buurtcommissiën te vormen met het oog op eene gemeenschappe- ïyke versiering en verlichting by gelegenheid van bet toegezegde bezoek van HH. MM. de Koninginnen aan die stad. Uit Fynaart wordt aan „De Tyd" ge schreven, dat daar Maandag ten gemeente huize geweigerd is de aanvrage-biljetten aan te nemen. Daarby waren modellen 1X5, van spaarbankkiezers, die eerst dien dag de ver klaring van den directeur der Rykspostspaar- bank hadden ontvangen. Jhr. mr. Victor De Stuers heeft, namens den heer J. B. Westerwoudfc, te Haarlem, ten geschenke aangeboden twee fraaie teekenin- gen door C. L. Hansen, voorstellende de ruïne van het huis Teylingen, zooals die zich in 1792 vertoonde. Deze kunstwerken worden bestemd voor 's Ryks Prentenkabinet te Amsterdam. Aan den heer J. B. Westerwoudt is de dank der Regeering betuigd. Sts.-Ct De „Staatscourant" van 17 dezer bevat een verslag, uitgebracht aan den minister van binnenlandsche zaken door de commissie, in 1896 belast geweest te Amsterdam met het afnemen der examens van apothekersbedienden. (Tweede zitting.) Van de 94 candidaten slaagden 41 (34 vrouweiyke en 7 mannelyke). Gisteren werd door het gemeentebestuur van Haarlem ten behoeve van de gemeenteiyke duinwaterleiding aanbesteed: het maken van een machinegebouw met ketelhuis, Alter- en ontyzeringsinrichtingen, watertoren, dienst woningen en van grond- en andere werken onder Bloemendaal. Ingeleverd werden 28 inschryvingen; de laagste was van J. Van Nooroenne, te Utrecht, en J. C. Van Vendeloo, te Velzen, voor 261,990. Het werk der Haarlemsche waterleiding is gegund aan de laagste inschryvers. Te Roermond le overleden de heer Scholl, gep. majoor van het O.-I. leger. Het stoomschip „Prins Alexander", van Batavia naar Amsterdam, vertrok 16 Febr van Port-Said; de „Telamon", van Amsterdam en Liverpool naar Java, arriveerde 14 Febr. te Singapore; de „Lawoe", van Rotterdam naar Batavia, vertrok 16 Februari van Southampton; de „Laertes", van Amsterdam naar Java, arriveerde 15 Febr. te Liverpool; de „Werken dam", van Nieuw-York naar Rotterdam, pas seerde 16 Febr. Lizard; de „Veendam", van Nieuw-York naar Rotterdam, passeerde 16 Febr. Dover. Vlokken. XC. „UndaDk iat der Weiten Lohn." „Kunst is geen Begeeringsza&k." Eenstemmig is het afkeurend oordeel omtrent het onrecht, den heer Bredius, den bekwamen directeur van het Mauntshuis, door den minis ter Van Houten aangedaan, en byna alle bladen (sommige zelfs in zeer krasse bewoor dingen) hebben aan hunne rechtmatige ver bittering lucht gegeven. In dit blad werden gisteren eenige citaten geplaatst, waaraan ik nog een deel uit het mooi geschreven stuk van Jan Veth wensch toegevoegd te zien. Onder het opschrift: „Biy- indig?" schryft hy: „Een naam is er, dien men by al deze persoons ver wisselingen met leedwezen mist, een naam, die juist dezer dagen in ander verband dan met het Amsterdamsch museum op veler lippen is geweest wy bedoelen dien van dr. A. Bredius. De heer Bredius heeft zyn bekwamen onderdirecteur van het Mauritshuis aan Amsterdam moeten afstaan. Buiten zyn voordracht, buiten zyn voorkennis zelfs, stuurt men hem daarop oen onbekenden jongen man aan boord, die nu oorzaak wordt tot krake;). Want de heer Bredius, aan wien do Staat in het algemeen en het Koninklyk Kabinet in het byzonder groote verplichtingen hebben, vindt in deze bejegening begrypelyker- wys aanleiding om heen te gaan, en het is nog niet bekend geworden, dat de heer Waller zoozeer zyn wereld blykt te verstaan, om by dit verloop op zyn beurt den aangeboden post van de hand te wyzendeze jonge man behoorde zich aan de zy het ook passieve medeplichtigheid in het onhebbeiyk behandelen zyner meerderen beslist te hebben onttrokken. Maar wanneer men hierin den heer Bredius een grievend onrecht aandeed, even groot een onrecht komt het ons voor, dat de heer Bredius in den laatsten tyd zichzelven heeft aangedaan. Hy was het aan zyn vroegers idealen, aan de verwachtingen, welke zyn vrienden ook buitenslands van hem koesterden, aan de vlag, welke hy tot heden met talent en voorspoed gediend heeft, verplicht geweest, by het sterven vao den heer Obreen zich voor de opengevallen plaats beschikbaar bu stellen. Dat deze bevoorrechte, in de volle kracht van zyn leven, om ondergeschikte, en laat het ons durven zeggen, gemakzuchtige redenen, hier teruggedeinsd is voor het ver vullen van wat men hem als levensroeping mocht aanrekenen, wie, die het, ter wille van de goede zaak, niet oprechteiyk met ons betreuren zal. Niet uit gebrek aan respect, maar uit wezenlyke erkenning van zyn be- teekenis, meenen wy hier deze gevoelens openlyk te mogen uitspreken. Verder hoopt de heer Veth, dat alles nog ten goede kan worden gekeerd. Indien men dr. Bredius zou kunnen bewegen naar Amster dam over te komen, om de aldaar openge bleven plaats van directeur der Schiïderty- afdeeling te vervullen „Wel, my-dunkt", zoo eindigt de schryver, „dat wy dan nog een biy einde in het spel van al deze onrustige rol verwisselingen zouden kunnen beleven. Dr. Bredius zou er, dunkt my, geen bezwaar in vinden administratief gedeelteiyk onder den heer Van Riemsdyk te komen, wanneer hQ daarmee ook van veel tydroovend administra tief gedoe vry mocht blyven; de positie van zyn vriend en meester Bode te Beriyn is een diergelyke. En de heeren Bredius en 't Hooft samen, zouden zeker, als zy hun handen konden roeren, van de verzameling eindelyk eens vermogen te maken wat zy zyn kon en moest: een van de allermooiste, zoo niet de mooiste tot het volop genieten van onze glorieuze zeventiende-eeuwsche schilder kunst. Och, dat het zoo nog loopen mocht 1" Ook de heer J. A. Levy heeft in *yn ver bolgenheid naar z'n welversneden pen ge grepen en legt in 't Handelsblad een vraag voor aan het Nederlandsche volk, van den volgenden inhoud: „Bredius gaat heen, omdat ministeriöele willekeur hem van de plaats zfiner roemruchte werkzaamheid heeft weggejaagd. Ik wensch aan het Nederlandsche volk de eenvoudige vraag voor te leggen: Zullen wy hem laten gaan? Bredius is een van Neerlands sieraden, wiens woord alom geëerd is, van wiens werk de glans op ons vaderland afstraalt. Men vervangt Van Houten wèl; men ver vangt Bredius niet. Nog eenszal Bredius moeten wyken voor rainisteriëele nukken? Of zal in de Tweede Kamer, die eerlang byeenkomt, een man gevonden worden, van eerbied voor onze kunstgeschiedenis bezield, die onomwonden zegtregeeren is iets anders dan commandeeren, heer minister Wy zullen zien." Het Vaderland is vertoornd op de Haar- lemsche Ortdie vergoeiykend sprak: „Er kunnen natuuriyk betere redenen zyn, die de keuze van den minister bepaald hebben." „Maar," antwoordt het Vaderland„laat men dan die betere redenen noemen, die dan toch ook aan anderen niet onbekend zullen zyn, en niet eenvoudig den minister laten „the benefit of the doubt", die daarvan natuur iyk gretig gebruik maakt, om zich te ont trekken aan zyn verantwoordelykheid. Nog eens, het is orgeriyk, dat dus het des potisme wordt vergoeiykt, en niet de geheele pers als één man zich vereenigt om met klem en met ernst en onafgebroken te protesteeren, totdat voldoening is verkregen. Wy zeggen het de De Amsterdammer na: „Een volk, dat zulke dingen zonder verzet eenmaal duldt, moot zich niet verwonderen als het voorbeeld telkens weer navolging vindt. Worden do zeden op dit punt niet rein gehouden men kweekt den tyran". Wat in de gegeven omstandigheden te doen was, is thans geschied. De „Haagsche Kunstkring", en tal van schilders en beeldhouwers, hebben bovendien zich reeds met adressen tot H. M. de Koningin- Regentes gewend, om het ontslag niet aan te nemen, en persooniyk zullen den heer Bredius wel van heinde en ver talryke blyken van sympathie zyn toegestroomd. Zal de heer Bredius zwichten voor zulko krachtige bewyzen van algemeene appreciatie zyner kundigheden, of.... kan wellicht van andore zyde uitkomst worden verwacht? Indien waariyk de benoemde heer Waller zelf eens den tact had zich terug te trekken, en deze jonge man „franchement" verklaren

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1897 | | pagina 1