»f| S§1 §ÉI
pA.JM.
u-m 'f mm
Financiëele Kroniek»
Tegen verwachting heeft de Beurs de ge
he le week een bepaald vast karakter kunnen
handhaven, al waren de zaken daarby van
beperkten omvang. Dat de handel in de laatste
weken van het jaar weinig te beduiden beeft
is een geregeld waar te nemen verschijnsel,
en dit kan nog te eer Worden verwacht, wan
neer, zooals nu, een hooge prolongatie-koers
niet uitnoodigt tot het ondernemen van specu
latieve zaken.
Van de Europeesche markten komtallerwege
goeden steun, zoowel van onze oostelijke buren,
als van Londen, ttrwyl Amerika eene merk
waardig goed gedisponeerde houding toont,
niettegenstaande de nog heerschende onzeker
heid omtrent de verhouding met Spanje.
De Duitsche marktberichten maken vrij een
stemmig melding van belangrijken kooplust
voor beleggingswaarden, waardoor de koers-
beweging stijgend wordt gehouden. Het schijnt,
dat in verband met de nu in werking tredende
nieuwe Beurswet in Duitschland, aldaar veel
eontramine-engagementen waren ontstaan,
welke, nu de markt eene andere houding
heelt aangenomen en behouden dan eerst werd
verwacht, tot dekkingskoopen aanleiding
gaven. Daarbij kwam, dat geld overvloedig
voorhanden was en het zich laat aanzien, dat
de markt nog ruimer wordt, zoodat ook van
die zijde geen terughoudende invloed werd
ondervonden. Parijs was ook veel gunstiger
gedisponeerd, ook al ten gevolge van het
ruime geld op die markt, doch meer nog in
aansluiting bij den geheel gewiJzigjen toestand
der minwaarden. Frankrijk heeft in de laatste
maanden onberekenbaar veel geld verloren in
de Afrikaansche mijn-aan Jeelen, waarvoor
Parijs nadat Londen dit gevaariijk fonds
den rug had toegekeerd de hoofdmarkt
was geworden. Na de langdurige en zeer aan
zienlijke daling dezer waarden is daarvoor in
de laatste weken eindelijk een keerpunt aan
gebroken en heeft daarin een hoogst belang-
ryko verbetering plaats gevonden, waarbij het
karakter der mijn markt van veel krachtiger
positie is gaan getuigen. Dit heeft ten gevolge
gehad, dat de geheele Fransche markt in gun
stiger toestand is gekomen en daarvan onder
vond ook onze Beurs den terugslag. De Ara-
sterdamsche beurs besloot dan ook het jaar
io bepaald gunstige stemming. Voor bijna alle
soorten is verbetering te vermelden. De Ko
loniale afdeeling, hoewel daarin niet veel om
ging, en de tabakswaarden bleven vast. Onder
laatstgenoemde is voor aandeelen D e 1 i -
Batavia en Prefrente Herrings
een vrij bolangrijke vooruitgang te vermelden
welke voor de „Herrings" niet zonder betee-
kenis is. Petroleumbronnen over het
algemeen iets terugloopend, zonder bepaalde
aanleiding. In Nederlandsche spoorweg
bligatiën eene afdeeling, waarin ge
woonlijk zeer weinig leven te bespeuren valt
was tamelijk uitgebreide handel, voornamelijk
teleggingsaankoopen.
Europeesche Staatsfondsen waren zonder
uitzondering gunstig gestemd en kenmerkten
ach zonder onderscheid door opgaande koersen.
Oostenrijksche papier-rente (de Januari-
rente anticipeerde reeds op de gewone ver
hooging bij het vervallen der coupon), P or t u
feezen, Hongaren en Bussen hadden
ille eenige verbetering aan te wijzen. Span
jaarden volgden hier flanw de beweging der
Fransche markt en verbeterden een fractie.
De verwachting, dat de gespannen verhouding
tnsschen Amerika en Spanje op bevredigende
wijze zal worden opgeheven, was daarbij van
invloed, hoewel overigens in den finantiëelen
toestand van het land niet het minste licht
komt. De heimelijk gekoesterde verwachting,
dat na den dood van Maceo op Cuba eene
reactie zou intreden en het leger der opatan-
delingen moreel oen gevoelige slag zou zijn
toegebracht, heeft zich niet verwezenlijkt,
daar na deze gebeurtenis het Spaansche leger
Diet alleen weer gevoelige verliezen heeft
geleden, doch ook in positie niet schijnt ver
beterd. Yoor Turksche waarden was de
stemming verdeeld, öepriviligeerde
obligatiën en de geconverteerde leenin
gen verbeterden min of meer, doch de leening
van 1888 vond weinig genade. Het budget
voor het nieuwe dienstjaar zou overigens
wel aanleiding geven tot groote tevredenheid,
voor zoover daarin wordt aangetoond, dat een
overschot van 82,000 T. ponden zou mogen wor
den verwacht, voornamelijk ontstaande door
bezuinigingen, welke nu, door het eindigen
der oproerige bewegingen, zullen kunnen wor
den ingevoerd. Nu blijft echter steeds een groot
verschil bestaan tusschen een gunstige be
grooting op het papier en de werkelijkheid,
hetgeen vooral bij Turksche zaken nog £meer
in aanmerking moet worden genomen. Hoewel
„hervormingen" en „bezuinigingen" worden in
uitzicht gesteld, weet men echter wat men
daarvan bij de Turksche regeering te ver
wachten heeft.
Onder de Russische Spoorweg
waarden is in de laatste dagen vooral de
aandacht gevestigd gebleven op de aandeelen der
Baltlsche en F as to w o-spoorwegen. Eerst
genoemde hebben, dank zy den invloedrijken
bemoeiingen der ürma Lippmann Rosenthal
Co., bij de eindafrekening veel gunstiger
voorwaarden verkregen dan eerst in het
vooruitzicht was gesteld, ten gevolge waarvan
de koersen zich zeer vast op hun verhoogd
peil konden handhaven. Met het resultaat
der Baltische aandeelen voor oogen, is thans
het vooruitzicht op gunstige voorwaarden, bij
overgang der F a s t o w o-maatschappy aan
den Staat, ook grooter geworden; althans men
ziet de onderhandelingen met meer vertrouwen
te gemoet, vooral i.u de belangen der aan
deelhouders door dezelfde firma worden be
hartigd. De Nederl. Z u i d A f r i k a a n-
sche Spoorwegmaatschappij zal,
wanneer de algemeene vergadering het voor
stel aanneemt, waaraan natuurlijk niet behoeft
te worden getwijfeld, overgaan tot het con*
verteeren der 6 pcts.-obligatielecning in eene
4-pcts.
De Zuid-Amerikaansche afdeeling was, in
aansluiting by Londen, vry goed gestemd. Op
de Londensche Beurs heerschte in den laatsten
tyd voor deze waarden een gunstiger stemming,
voornamelijk in verband met de nieuwe leening-
plannen van Peru en de daardoor verwacht
wordende opbeuring der Zuid-Amorikaansche
fondsen. Men wil weten, dat een Fransch-
Engelsch syndicaat bezig is een nieuwe leening
te ontwerpen, welker opbrengst in hoofdzaak
zou moeten dienen, om de, onder zekere voor
waarden by het vredesverdrag aan Chili afge
stane provinciën, weer terug te erlangen,
waardoor Peru ryke en groote hulpbronnen
zou terugverkrygen. Mocht hieromtrent tus
schen de beide regeeringen overstemming
worden verkregen, dan zou door Peru voor
het terugbekomen dezer provinciën een be
drag van 10 millioen soles moeten worden
betaald, terwijl voor het geval, dat Chili niet tot
afstand geneigd is, laatstgenoemd land aan Peru
een gtlyk bedrag heeft uit te kecren. De nieuwe
leening zou worden ingericht onder toeken
ning door Peru van een garantie voor rente
en aflossing, door verpanding van een doel der
douane-onivangsten, welker opbrengsten zou
den worden beheerd door een afzonderlijken
raad van contröle. In de allereerste plaats zal
er nu de Peruaansche regeering aan gelegen
zyn, om de nog onvoldane schuld aan de
Peruvian Co. uit den weg te ruimenvóór dien
tyd toch zal anders over eene nieuwe leening
niet behoeven te worden gedacht»
De Amerikaansche Spoorwegmarkt is in
den laatsten tyd byzonder gunstig gestemd,
hetgeen voor een deel op rekeDing mag wor
den gesteld van het bevredigend verloop,
hetwelk de Amerikaansch-Spaansche aange
legenheden schynen te zullen nemen en waar
uit men eene overeenstemming ten opzichte
van Cuba meent te mogen verwachten.
Opmerkeiyk is de vaste stemming zoowel hier
als te Londen voor Atchisons, naar aan
leiding van berekeningen, welke de dividend
betaling op de Adjustment-bonds spoedig
in het vooruitzicht stelt.
In hoeverre dit spoedig te verwachten is,
moet nog in het midden worden gelateD, doch
zeker is het, dat de netto-ontvangsten steeds
belangryk vooruitgaan. Verder is de bekende
procedure betreffende de aanstelling van een
receiver over het in den Staat Kansas gelegen
gedeelte spoorweg ten gunste der Maat
schappij beslist, zoodat ook deze donkere wolk
weer is verdreven.
Het halfjaarsdividend ad 1J1 pet. op de aan
deelen Central-Pacific is tegen Februari
aangekondigd. In afwyking van den maatregel,
by de laatste uitbetalingen genomen, kan
ditmaal het bedrag weer op de gewone wyze,
tegen inwisseling van het dividend-bewys,
worden geïnd, zoodat de formaliteit der afstem
peling is vervallen. Wat overigens de positie
der Pacific-spoorwegen tegenover de Vereenigde
Staten betreft, hierin schynt toch door presi
dent Cleveland eene doortastende houding te
worden aangenomen. Cleveland wenscht zoo
spoedig mogeiyk maatregelen te nemen, om
tot executie der 2de hypotheek over te gaan,
welke op een gedeelte van den spoorweg ten
behoeve der V. Staten rust, tenzy het Congres
nog tot definitieve regeling der regeeringa-
schulden kan geraken.
Daartegen wordt echter het wel wat onwaar-
8chyniyke bericht gesteld, dat de regeering
den executorialen verkoop wil vermyden, ten
einde het dreigement van „belanghebbenden"
ten opzichte van het aanleggen eener concur-
reerende lyn, waardoor de waarde der Pacific-
ïynen belangryk zou worden verminderd, geen
voet te geven. In de eerste plaats klinkt het
bericht reeds daarom weinig waarschyniyk,
omdat geen „belanghebbende" het zou aan
durven zulk een aanzieniyk aantal myien
concurreerenden spoorweg te bouwen en het
zeer de vraag zou zyn of voor zulk een
ondernoming kapitaal zou zyn te vinden.
Verder komt daarby de overweging, dat de
egeeririg vooral by de Union-Pacific veel
meer kans heeft van een bevredigend resultaat
te bereiken, indien zy genoegen neemt met
de regeling, haar byjde reorganisatie der U.-P.
voorgesteld, dan by uitoefening van haar
hypotheekrecht. Wat meer bepaald de
Central-Pacific aangaat, hiervoor schynt
thans eene beweging op touw te worden
gezet, om dezen spoorweg van de haar nu in
pacht hebbende Southern Pacific geheel los
te maken en voor de eerste eeno zelfstandige
regeling voor te bereiden. Hierby zou voor-
namelyk worden gelet op de belangen der
regeering en der aandeelhouders, doch de
wyze, waarop men tot dit doel wil geraken,
en de middelen, welke men daartoe wil
bezigen, moeten nog worden bekend gemaakt.
Door de Atchison is een nieuw voor
stel ingediend tot overneming der A11 a n-
P a c i f i c-iyn, hetgeen op het vol
gende neerkomt, De 16 millioen dollars obliga
tiën Atlan tic-Western Div. zouden worden
ingewisseld tegen ongeveer 52 pet. in nieuwe
4-pcts-obligatiën Atchison en 56 pet. preferente
aandeelen, hetgeen in waarde overeen zou
komen met de tegenwoordige beurswaarde
der Atlantics. Er zou dan nog voor de houders
dezer laatsten resten het provenu der even
tueel te verkoopen 2,790,000 doll. Central-
divisie, hetgeen uit deu aard van weinig be
teokenis zou zyn. Nog daargolatea de over
weging, dat de A 11 a n t i c-obligatiön eene
zuivere oerste hypotheek hebben op een lyn,
die als een hoogst belangrijke schakel wordt
aangemerkt, zyn de ontvangsten dezer lyn in
den laatsten tyd onder receivers beheer be
langryk vooruitgegaan, zoodat volgens ver
klaring der receivers er alle kans bestaat, dat,
wanneer de omstandigheden normaal blyven,
in dit jaar (1897) op een voor de obligatiën
beschikbaar komend saldo van ongeveer
650,000 doll, zon mogen gerekend worden.
Daartegenover staat echter het dreigement
der Atchison dat, wanneer de onderhandelingen
over aankoop der Atlantic niet mochten
slagen, de Atchison wellicht den bouw van
een eigen lyn zou ter hand nemen. Of dit
dreigement opweegt tegenover de gunstige
positie der Atlantic, valt te betwijfelen, doch
wel wordt het voor de comités der Atlantic
Pacific-obligatiën moeilyk om ten opzichte
van het aanbod der Atchison eene beslissing
te nemen. Rijnlandsche Bank.
Wet op den Suikeraccyns.
De „Staatscourant" van 3/2 Jan. bevat de
wet van 29 Dec. 1896 (Stsbl. 232), betreffende
nadere bepalingen omtrent den accyns op de
suiker. Zy luidt als volgt:
Art. 1. Met wyziging van art. 9 der wet
van 11 Januari 1894 (Stsbl. 6) wordt de aan
slag, bepaald by art. 56, eerste lid der wet
van 7 Juli 1867 (Stsbl. 69), voor het geheele
werkjaar 1896/97 verhoogd met zestien en
een half ten honderd. Voor de sappsn, waar
voor by het in werking komen dezer wet
reeds aanslag op de rekening van den fabri
kant heeft plaats gehad, worut de hoeveelheid
suiker, waarvoor hy deswege te min is aan
geslagen, in één post gebracht op zyne reke
ning over de maand, waarin de wet in wer-
kiDg komt, en wordt de rekening, voor zooveel
dezen post betreft, aangezuiverd op denzelf
den tyd en op dezelfde wyze als waren de
sappen in die maand verwerkt.
Art. 2. Indien de opbrengst van den accyns
in 1897 minder bedraagt dan ƒ9,100,000,
wordt het aan die som ontbrekendo bywyze
van omslag verhaald op do boetwortelsuiker-
fabrikanten, die in höt werkjaar 1896/97 den
aanslag hebben gekozen naar den grondslag,
vermeld in art. 1, letter b, der voormelde w<-t
van 7 Juli 1867 Geen omslag heeft plaats,
indien de gezameniyke hoeveelheid droge witte
broodsuiker, waarvoor die fabrikanten in dat
werkjaar zyn aangeslagen, met inbegrip van
de verhoogingen, voorgeschreven krachtens
art. 77 derzelfde wet, 61,000,000 kilogram
niet te boven gaat. By een hooger aanslags
totaal bedraagt de omslag ten hoogste 3.78
per 100 kilogram voor het meerdere. Voor
dezen omslag gelden de bepalingen der artfc. 11
en 12 der voormelde wet van 11 Januari 1894.
Art. 3. Voor de toepassing dezer wet wor
den onder de opbrengst van den accyns in
1897 niet begrepen bedragen, die in een ander
jaar opvorderbaar zyn geworden of die volgens
de voormelde wet van 11 Januari 1894 zjjn
omgeslagen.
Art. 4. Onverminderd het bepaalde by art.
39 der genoemde wet van 7 Juli 1867, moet
de fabrikant binnsn 30 dagen na het in wer
king komen dezer wet zekerheid stellen voor
het accynsbedrag, dat hy volgens art. 2 ver
schuldigd kan worden. Is aan dit voorschrift
niet tydig voldaan, dan mag geen suiker uit
zyne fabriek worden uitgeslagen totdat de
zekerheid gesteld is. Uitslag in stryd met dit
verbod, is strafbaar volgens art. 8 der meer
genoemde wet van 11 Januari 1894. Het be
paalde by het tweede lid van art. 14 dier wet
is op de voormelde zekerheid van toepassing.
De wet is in werkiug getreden op 31
Dec. 1896.
Schaakrnbriek.
4 Januari 1897.
Redactie: L. S.-V. „Morphy".
Adres: J. F. S. ESSER, Noordeinde 18.
By de intrede van het nieuwe jaar brengen
wy al onzen lezers een harteiyken geluk-
wensch toe.
SCHAAKNIEUWS.
Eindeiyk beeft Steinitz zyn ouden roem
weer eens gehandhaafd. Hy heeft namelyk
zoowel zyn twaalfde als dertiende matchparty
tegen Laskar gewonnen. De veertiende werd
wederom door hem verloren. De stand der
match is dus nu: Lasker 8, Steinitz 2, Remise 4.
J|Donderdag 24 Dec. was een gewichtige dag
voor de Vereeniging „Morphy"; zy vierde haar
3 jarig bestaan.
Op zichzelf is er in een 3 jarig bestaau
weinig belangryks, voor „Morphy" zyn die
3 jaar echter een schoon tydperk geweest,
althans 1896.
Een verslag van den avond van 24 Dec.
geeft een duidelyk denkbeeld van wat onze
oudejaarsavond schaakgedachten waren.
De vergadering werd geopend door den heer
J. F. S. Esser, als president, met eenige woor
den van gelukwensch; waarna der Vereeni
ging verschillende geschenken ten deel vielen,
o. a. een fraaie photographie van de deel
nemers aan het Nürnberger schaaktornooi.
Daarna kreeg de secretaris het woord ter
lezing van het jaarverslag, waarvan wy de
strekking niet weer zullen geven.
De jaarvergadering van 1895 werd gevierd,
evenals die van 1896 zou gevierd worden, te
beginnen met een simultaan-voorstelling van
den heer Esser. Zy had toen tameiyk succes
(van de 9 partyen vorloor hy er één en maakte
één remise), maar wat andere verwachtingen
hadden wy er thans van, nu wy het werk
zien van een geroutineerd simultaanspeler.
De president van „Morphy" is haar bloei. Ook
den heer Van Dam werd hulde gebracht, over
zyne resultaten hier en te Groningen.
De massakampen met „Heemskerk" en de
„Delftsche Schaakclub" werden herdacht. Het
geheele verslag kon niet anders zyn dan een
uiting van vrooiyke dankbaarheid der Ver
eeniging.
Zelf3 de verslagen van penningmeester en
commissaris van materiëel waren gunstig.
Het bestuur trad af, doch werd herkozen.
Toen volgde de bekroning van een lange
worsteling. Van den wedstryd Juni-December
werden uitgereikt: 1ste prys, groote zilveren
medaille, aan den heer Esser, 2de prys, kunst
voorwerp, aan den heer H. Brummelkamp; 3do
prys, kleine zilveren medaille, aan den heer
C. G. Heykoop; 4de prys, schaakwerk, aan
den beer A. C. Splinter, terwyi de Brilliancy
prys, zilvereh medaille, dea heer J. J. Colpa
Probleem No. 5, van B. Hülsen, te Beelitz.
Zwart.
WA .mÊy ft.
nn, is
ten deel viel. De wisselmedaille werd onder
lofspraak aan den heer A. A. J. Ridderhof
uitgereikt.
Daarna had er een Probleero-oplossingswed-
stryd plaats, waaraan alle leden deelnamen.
Deze was in 4 klassen 3 en 2 zet, met en
zonder bord. De prys viel ten deel aan den
heer Esser, 3 zet van diagram in 21 minuten.
De simultaan-voorstelling voldeed aan de
verwachtinger werd goed gespeeld en tegen
gespeeld. 81/, van de 12 partyen werden door
den heer Esser gewonnen; zoodat 3 winst
pozen werden behaald door de heeren Diks-
hoorn, Splinter en Van Dam. Er is ook
gesproken over de Schaakrubriek; op welke
wyze behoeft niet vermeld. Laat het niet
Morphy's, maar Leidens Schaakrubriek zfjnl
Alle bydragen zyn evenzeer welkom.
De Secretaris,
W. C. Van der Meulen.
Stand der stukken.
Wit: Kc7, D c 3, Lfö, Pg4, g5.
ZwartK d 5, c 5, d 6, e 7, f 4, L f 2.
bed e f g
Wit
Wit begint en geeft in 3 zetten mat.
Oplossingen in te zenden by J. F. S.
Esser. Noordeinde 18.
Oplossing van probleem No. 4, a 7.
Dit probleem heeft een neven-oplos
sing, nl. P e 7 -J-.
Goede oplossingen ontvangen van pro
bleem No. 4:
Leiden: R. Paulides, J. Van Beveren,
M. J. Spruyt, F. J. Van der Wolk, J.
Samson, A. C. Splinter, J. M. Vos Jz.,
J. J. C. Kruis Jr., C. L. Klosser, W. A.
Kriesfc, J. F. Boekhout, W. Ridderbof,
J. P. Visser, L. Spruyt, A. E. K. Bol
land.
Rotterdam: A. J. E. B.
Katwjjk: N. N.
Hillegom: C. H. Th. Bleyswyk,
C. M. Baans.
Nieuwe-Wetering: C. L'Ami.
Veiligheidswet.
By koninklijk besluit van 7 December jl.
(Stsbl. 215), opgenomen in de „Staatscourant"
van 1/2 Jan., is op de voordracht van den
minister van w., h. en n. vastgesteld een alge
meene maatregel van bestuur, als bedoeld by
artt. 6 en 7 der Veiligheidswet.
Dit besluit omschryft:
lo. de eischen, waaraan de fabrieken en
werkplaatsen ingevolge art. 6 der Veilig
heidswet moeten voldoen, met betrekking
tot: a. de vrye luchtruimte voor eiken arbeider
in verband met de hoogte van de werklo
kalen, b. de lucutverversching, c. de verlich
ting, d. het voorkomen van brand en van
ongevallen by brand, e. de kleedkarifers en
schaftlokalen, f. de privaten;
2o. de verplichtingen, waaraan hoofden of
bestuurders van fabrieken en werkplaatsen
ingevolge art. 7 der Veihgsheidswet moeten
voldoen, als: a. het bevorderen van zindelijk
heid; b. het bevorderen van een draaglyke
temperatuur; c. het verwyderen van schade
lijke dampen, gassen en stof; d het voorko
men van ongevallen door werktuigen, werk
tuig ieelen, dryfwerkec, gereedschappen of
electrische geleidingen, door vallon, door val-
lenda voorwerpen, kokende of bytende vloe-
stoffen, gloeiende of gesmolten metalen, of
door ontplofbare stoffen, e. den duur van het
verblyven in ruimten, waar het onvermydelyk
is, dat hooge of lage temperaturen, schade
lyke dampen, gassen of stof voorkomenhet
verstrekken van goed drinkbaar water.
Dit besluit treedt in werking een jaar na
31 Dec. 1896, den dag zyner afkondiging.
emengd Nieuws.
Naar de „Tel." verneemt, zal dit
jaar vanwege het departement van oorlog
te Ter Neuzen een postduivenstation geplaatst
worden.
Een ryks vel d wachter is by het
zg. Witte hek te Durgerdam by bet afsprin
gen van de stoomtram op Edam zoo onge
lukkig terecht gekomen, dat by op de plaats
dood bleef.
Te Gemert is een vrouw vermoord,
waarschyniyk door haar man. Deze stond in
het geheele dorp bekend als iemand, die
vrouw en kinderen meermalen op ergerlyke
wyze mishandelde. Ofschoon op het lichaam
van de vorslagene verschillende verwondingen
zyn bevonden, biyft hy op brutalen toon alle
schuld aan den dood zyner vrouw ontkennen.
Toch is hy naar de strafgevangenis te Roer
mond overgebracht.
Een ernstig ongeluk is op de
reede van Plymouth gebeurd. Sinds eenigen
tyd is men bezig de Plymouth Sond uit te
diepen en eenige rotsen aan don ingang der
haven van Devonport op te ruimen. Tot dit
doel worden in de rotsen gaten geboord, dio
met dynamiet worden gevuld, hetwelk men
dan laat springen. Door middel van een schel
worden de schepen gewaarschuwd, niet in de
buurt van de myn te komen. Nu gebeorde
het Woensdag-avond, dat een schuit, welke
by dit werk werd gebezigd, door het gety
boven de myn dreef en Diet kon verwyderd
worden voordat de ontploffing volgde. Door
de geweldige beroering van het water kenterde
de schuit en al de 47 werklieden geraakten
te water. De meesten wisten op de kiel van
de schuit te klauteren, anderen zwommen naar
den wal of naar naburige schepen, maar drie
hunner zyn niet teruggevonden.
Uit Rome wordt gemeld, dat een
jong Italiaansch dokter, dó heer Gaecarelli,
de kiem der gelo koorts heeft ontdekt.
De bijzonderheden zyner ontdekking zyn
onder zegel in handen gesteld van de Academie
van Geneeskunio te Rome.
In de afgeloopen woek zyn te
Bombay aan de post 1853 personen overleden.
De ziekte neemt te Kuracheo toetot nog too
hebben zich 63 gevallen voorgeJaan, waarvan
50 met doodeiyken afloop
Amateurs-geneeskundigen.
Hoe er gedokterd wordt in Zuid-Afrika en
misschien nog wel elders, leert het volgende
verhaal uit „Da Burger," als zynde gebeurd in
den Oranje-Vry staat:
„Dokter moet dadeiyk kom, neef Gert ze
vrouw is banji ziek, amper dood."
Dokter komt in, onderzoekt de zieke,
„Vriend Gert, waarom my niet eerder geroe
pen, uw vrouw is ernstig ziök, zorg nu dat
er hoegenaamd geen warmte naby haar komt
en geef haar van deze medicyn precies om
elf uur een kelkje vol in, dan zal zy 4 tot 5
maal opbrengen en de koorts zal zakken, om
2 uur beu ik weer hier."
Dokter gaat weg.
Tante Antje komt oen half uur nadat da
zieke dokters braakmiddel ingenomen heeft.
Tante Antje: „Neef Gert gee jou vrouw
nou dadelik rooi lavendel en Hoffmans droppels
in; kyk, zy al twee maal formeer."
Dit wordt gedaan, tante Antje gaat weg
en tante Grieta komt: „Neef Gert, het jy al
parregorie en beeszwart po3dor ingegee? Nou
laat dadelik haal."
De zieke wordt een theelepel paragorie en
een poeder ingegeven.
En hier komt tante Trynie in„My hemel,
neef Gert, laat dadelik warm pappe maak, en
zit dit op jou vrouw ze rug."
Dit wordt onmiddellijk gedaan en tante Truitje
kom ingewaai: „Ik hoor jou vrouw is zo ziek,
neef Gert? Geef haar dadelyk kaaikie-poet-
olie met een biekie levensliksens in, dit zal haar
laat formeer en die koorts breek."
„Ja waarlik tante, dit zet wat die dokter seg."
„Ja nee, ik ken mos die wereld." Die
middel wordt nou ingegé.
Hier komt tanto Mietjie: tAg wat, aeef
Gert, die doktor is mal, jou vrouw het nel
biekie insolventie; ge ver haar ver Moeder
Siegel in met een biekie salaarsen fitaals en
smeer haar met Hollo way."
Zy gaat weg.
„Morre, tant Malie, kijk hoe ziok is myn
vrouw."
„Neef Gert, ge haar dadelik een mixtuur
van wit dulcies, krampdruppels, barlimensis,
duiwelsdrek en èen biekie wonderliksena in,
laat een biekie milde als een balderja zo's
theekook en ge die in en laat haar een warm
voetbad neem."
Alles wordt nou zo gedaan en hier kom
tante Kruppol Driena in„Ag, neef Gert,
laat jou vrouw dadelik een yskou voetbad
neem en gee haar biekie pynkeller in."
Dit wordt dadelik gedaan.
„Miemie, neom wog al die bollejes, hier
kom die doktor,"
Dokter: „Vriend Gert jou vrouw is net
een honderd maal zieker. Ik zie geen hoop;
de koorts was 99, nu is dit 120 in de schaduw.
Ik kom onmidaelik weer."
Dokter, op weg naar de apotheek, praat
met hem zelf: „Ik kan dit waarachtig niet
begrypen, de vrouw was niet in gevaar, nu
sterft zy."
Dokter, later: Vriend Gert, jou vrouw is
dood."
„Ja dokter, niemand kan die dood hie
keer nie."
