N°. 11270.
Donderdag 19 November.
A0.1396
<§eze fëourant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Son- en feestdagen, uitgegeven.
F5 euilleton.
Dit het dagboek van een kassier.
LEIBSCH
DAG-BLAB
PRIJS DEZER COURANT:
Yoor Leiden per 8 maanden.
Franco per post
Afzonderlijke Nommers
f 1.10.
1.40.
0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 1-6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17£. Grootere
letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad
wordt f 0.05 berekend.
Dit nommer bestaat uit TWEE
Bladen.
Eerste Blad.
Leiden, IS November.
A. s. Vrijdag, 20 Novzal in do zaal „Eben-
Haëzer" alhier herdacht worden het zesjarig
bestaan der Nationale Christen-Gehoel-Onthou-
öers-Vereeniging, afd. Leiden en Omstreken,
opgericht 10 Nov. 1890, (bestuur prof. dr. J.
H. Gunning, eere voorzitter; Th. Franchimon,
voorzitter; G. A. Annokée, vice voorzitter;
mej. A. F. Gunning, secretaresse; Th. Gori,
penningmeester).
Na de jaarverslagen van secretaresse en
penningmeester zal er eene voorstelling van
lichtbeelden gehouden worden. Een te Leiden
nog nooit vertoonde serie platen, waarbij
ver chillende sprekers het woord zullon voeren,
zal dan vertoond worden. Het belooft een
zeer gezelligen avond te worden.
„Ongedacht en Onverwacht" is het in
druk verschenen boekske getiteld, dat een
woord bevat naar aanleiding van de ver
bouwing en uitbreiding van het "Wykgebouw
op het Levendaal te Lelden.
Van die verbouwing en uitbreiding worden
breedvoerig de aanleiding en geschiedenis
gegeven, vervolgens nogmaals op het doel
gewezen, dat het bestuur der Christelijke
"Wykvereeniging beoogt, en nader teveDs eenige
mededeelingen gedaan, allereerst over het
bestuur.
De heer E. Van den Brandeler maakte
wegens zijn leeftijd bezwaar ora verder mede
te arbeiden, en de heer J. J. Graaf Van
Limburg Stirum verliet Leiden metterwoon.
Als plaatsvervanger werd gekozen dr. A. G.
De Baas, die deze benoeming heeft aange
nomen. De andere vacature blijft voor het
oogenblik onvervuld. Verliest men in den heer
Van den Brandeler een irouwen secretaris,
de heer P. H. Voorhoeve was bereid voor-
loopig het secretariaat op zich to nemen.
Verder is er sinds Januari '95 roch in de
personen noch in de werkzaamheden eenige
verandering gekomen. Mejuffrouw Van Wijk,
mejuffrouw Van Borselen en de mede
bestuurder de heer Van Bordelen staan steeds
trouw terzijde. „Ijverige medewerkers hebben
zoo zeggen bestuurders bij ver
schillende vertakkingen van den arbeid, al
komen wij er ook steeds te kort. Och, dat er
meerderen gevonden werden, wien het niet
aan lust en kracht ontbrak, om met ons het
goede zaad in de harten van jeugdigen van
jaren te strooien! Bedenken wij toch, dat de
waarheid van bet Evangelie moet omgezet
worden in de werkelijkheid van het leven
der liefde, opdat er op dit Evangelie geen
schaduw valle.
„De meeste hulp hebben wy natuurlijk van
onzen godsdienstonderwijzer Joh. Kok en
van onze diakones zuster Johanna. God zegene
hen en stelle hen tot een zegen voor velen!
„Met de kinderkerk en de Zondagsschool
gaat bet goed, al beantwoorden beide nog
geenszins aan ons ideaal. Ten opzichte van
de knapen- en meisjes-, jongelings- en jonge-
dochtersvereonigingtiu hebben wij groote reden
tot dank, al is er nu eons by de eene, dan
weer by de andere eenig gehaspel. Jongens en
meisjes van 12—16 jaar en daarboven zijn
vaak zoo moeilyk te leiden en meenen zoo licht
geen leiding meer noodig te hebben. Het huis-
en ziekenbezoek wordt gereg li voortgezet,
waarby de godsdienstonderwyz r soms merk
waardige ontmoetingen heeft en de diakones
met haar hulp voor het lichaam zeer welkom
wordt geheeten. De zangvereeniging verblijdde
ons met een uitvoering in de Luthersche
kerk en gaf by verschillende feestvieringen
eer.ige liederen ten beste. Op de mannen-
samenkomst en de moedervereeniging rust
een zegen. De koffi6meetings, aan welke de
bejaarde heer Rensink sinds zoovele jaren een
werkzaam deel neemt, vinden steeds veel
bijval by de wykbewoners. Het maandblaadje,
de „Zondagsschoolvriend," wordt geregeld elke
maand op de Zondagsschool uitgedeeld, terwyi
enkele leden der Jongelingsvereenigingen dit
blaadje en duizenden andere traktaten, zelfs
gedurende de kermisweek, in de stad verspreid
hebben."
Bestuurderen noemden de werkzaamheden
rog eens, om recht te doen beseffen, dat
vergr. oting van het gebouw heusc-h niet
overbodig was. Dit zal hun, vertrouwt d3.
De Wolff, voorzitter van het bestuur, ook
wel gelukt zyn, vooral indien men daarby
in aanmerking neemt den diakonessearbeid
en de verschillende catechisatiën, die er door
hem en door den heer Kok gehouden worden.
„Dank, veel dank," zeggen bestuurderen
verder, „aan allen, die ons door hun gaven
een dun>7 r, netter en ruimer wykgebouw
schonken u n w" tot hiertoe hadden. Wy
ontvingen veelniet van de minvermogenden,
met opzet vroegen wy ditmaal hun penninkske
niet, gaven van 10, 25, 50, 100, tot 500
gulden toe, ook door middel van een sneeuwbal
tyna 79 gulden, terwijl de aandeelhouders
van het nog resteerende renteloos voorschot
hun aandeel cadeau gaven, of zich tevreden
stelden met een aandeel in de nieuwe leening.
En al kregen wy veel van buiten de stad, met
blydschap en dankbaarheid zy vermeldhet
meeste kwam uit Leiden. Dit is de voorzitter
weet het in overeenstemming met den wensch
der milde gevers van elders. Allermeest ver
heugde ons intusschen een koninklyke gift.
Het zegel der geheimhouding zal nu, naar
wy vertrouwen, wel verbroken mogen worden.
God zegene onze geëerbiedigde Koninginnen
ook voor deze weldaad. Liefde tot ons dier
baar vorstenhuis zoeken wy onzen jongens
en meisjes op allerlei wyzen in te prenten.
God spare onze Vorstin voor ons vaderland
tot in lengte van dagen en stelle haar en
hare koninklyke moeder steeds tot een ryken
zegen 1"
- Gisteravond had de eerste der vyf
winterbyeenkomsten plaats, door de Chr.
Jongelings-Ver-oniging „Uw Bewaarder zal
niet sluimeren" (afd. van het Nederlandsch
Jcngelings-Verbond) uitgeschreven.
'tWas eene byeenkomst in den geest van
reeds vroegere in dit blad besproken vergade
ringen, eene gezellige byeenkomst.
Voordrachten, muziek en zang wisselden
elkander af. Rlykbaar viel een en ander in
den smaak van het talryk publiek, en vooral
was 't weer de zang van den heer Boom, lid
der Vereeniging, muziekonderwyzer te dezor
plaatse, die grooten byval verwierf, zoodat
Hol's „Vrijheid" moest herhaald worden. Zyne
goede muzikale gaven bleken ook nu weer.
De verschillende voordragers, waaronder er
bleken te zyn voor geen kleintje vervaard,
(o. awaren ingestudeerd: ArmeVisschers",
van De Genestet, „By het Kerkportaal", van
Van Beers) deden, als altyd, hun best. Onder
de leiding van ds. G. Van Herwaarden mocht
deze vergadering goed geslaagd heeten.
We kunnen allen jongelui van Christeiyke
beginselen aanraden, met de Vereeniging, die
Zaterdagsavonds om halfnegen en om de andere
wesk 's Zondags op hetzelfde uur vergadert,
kennis met bedoelde Vereeniging te maken,
't Zal ©r hun wèl bevallen l
De 1ste luit. F. A. C. Ruysch, van het
4de reg. inf. te Leiden, is op zyn verzoek op
non-act. gesteld wegens ziekte.
Het aantal oud-stryders is, geiyk men
weet, wederom met één verminderd door het
overiyden in het Invalidenhuis alhier van den
gepens. matroos 1ste klasse der Kon. Ned.
Mariüe N. C. Brandss.
De brave oude had een zeer bewogen leven
achter zich. Brandss was geboren in 1812,
trad 31 Mei 1831 als matroos 2de klasse in
dienst by de Marine aan boord van het wacht
schip „Kenau Hasselaar", diende daarna aan
boord van verschillende schepen en werd in
1837 ontslagen. Lang kon het hem echter
in de burgermaatschappy niet bevallen, en
hy verbond zich dan ook 17 Juni 1839 als
matroos lste klasse wederom in den zee
dienst aan boord van het wachtschip „Bellona".
Hy behoorde van 1831 tot 1834 tot de 3de
afdeeling van de linie van defensie te water
(Belgische onlusten) en nam in 1849 met het
fregat „Prins van Oranje" deel aan de derde
Baliacbe expeditie. Hy maakte tochten naar
Rusland, Amerika, de Kust van Guinea, naar
Oost- en Westlndië, en werd eindeiyk den
12den Augustus 1856 gepensionneerd, wegens
in den dienst ontstane lichaamsgebreken, met
ƒ100 'sjaars.
Men meldt ons uit Noordwykerhout: De
gemeente is onder den indruk van een treu
rig sterfgeval.
Maandag-avond omstreeks halfelf ontsliep
op zyn kasteel „Leeuwenhorst" alhier jhr.
mr. A. D. Th. Gevers van Kethel en Spaland,
oud-burgemeester dezer gemeente, op den leef
tijd van 41 jaar. Een hevige ontsteking, die
in enkele uren het krachtige lichaam had ge
sloopt, rukte hem uit zyn geliefden en lief-
hobbenden kring weg. De ter-aarde-bestelling
zal plaats hebben Donderdag a. s. op het
kerkhof alhier.
Op het in deze ifiaand te 's-Gravenhage
gehouden examen ter verkryging van hot
postradicaal is o. m. geslaagd de heer F. W.
Fontane, directeur van het Rykstelegraafkan-
toor en brievengaarder te Roelof-Arendsvecn.
Uit Waddingsveen meldt men ons, dat
eenige heeren zich vereenigd hebben tot een
comité, om den kroningsdag (bedoeld zal zyn
den dag der inhuldiging) van Koningin Wil-
helmina fees tel yk te herdenken. Yrydag a. s.
zullen belangstellenden tot een vergadering
worden bijeengeroepen.
Ds. De Groot, van Waddingsveen, die een
beroep naar Paterson (Nooru-Amerika) had
ontvangen, heeft daarvoor bedankt.
Do heer Diamant, directeur der zangver
eeniging „De Lofstem", te Waddingsvoen, is
als zoodanig afgetreden. Het weinig aantal
leden kon de kosten voor hem niet goed
makon.
In de Decemborvergadering van het Lees
gezelschap te Waddingsveen zal de heer
Bachura de Boer als spreker optreden.
Voor de vacante betrekking van onderwijzer
aan de openbare school D. te Waddingsveen
in de heer J. De Jong van Schoterland ter
benoeming voorgedragen.
Te 's-Gravenhage had een buitengewone
algemeene vergadering plaats van de „Ver
eeniging tot oprichting en instandhouding van
het suppletiefonds voor de pensioenen van
oude werklieden en bediendon," gevestigd te
's Gravenhage, ±er verkiezing van een commis
saris in de plaats van wylen den heer A.
baron, Calkoen. nhe.
Door de vergadering word uit de ry der dona
teurs van het 4onds verkozen mr. J. G. Patyn,
die dit mandaat op zich heeft genomen.
Nog werd besloten om door het verspreiden
van circulaires, strooibiljetten, enz. opnieuw de
aandacht van den Raagschen werkman te vesti
gen op het suppletiefonds, en hem er op te
wyzen hoe hy, op jeugdigen leeftyd zich by de
Ned. Pensioen-Vereeniging voor Werklieden
verzekerende, om op 60- of 65-jarigen leeftyd
pensioen te genieten, uit dit Haagsch suppletie
fonds bovendien eene toelage ontvangt van 2
's v/eeks zonder eenige betaling daarvoor
zynerzyds.
Daarna werd gehouden de jaarlyksche alge
meene vergadering van de afd. 's Gravenhage
der Ned. Pensioen-Vereeniging voor werklieden.
De drie bestuursleden, die volgens het rooster
moesten aftreden, de heeren W. A. Schroot,
J. L. Dietz en H. P. Mutters, werden herkozen.
De Tweede Kamer hernieuwde de
afdeelingen, die benoemden tot voorzitters de
heeren Bool, Rutgers van Rozenburg, Van
Delden, Mees en De Savornin Lohman, en tot
onder-voorzitters de heeren Rink, Veegens,
Viruly Verbrugge, Conrad en Bahlmann.
De opper ceremoniemeester maakt bekend,
dat het Hof, ingevolge de bevelen van H. M.
de Koningin-Regentes, voor den tyd van drie
dagen, ingaande 15 November, den lichten
rouw zal aannemen, wegens het overiyden
van Z. K. H. den hertog Wilhelm van
Wurtemberg. StsCt.)
Zondag jl. Is te Rembang (Java) over
leden de heer mr. Robert Goddard, president
van de landraden te Rembang en Blora, in
den ouderdom van 46 jaar.
Mevrouw J. N. I. Brown, weduwe van
dr. F. W. B. Van Bell, vroeger hoogleeraar
by de theologische faculteit te Groningen, den
lOden November jl. te Utrecht overleden, heeft,
volgons do „Pr. Gr. Ct.", benoemd tot hare
erfgenamen: a. het Groninger Universiteits-
fonis; b. De Maatscbappy tot Nut van 't
Algemeen, onder de voorwaarde, dat al wat
de Maatscbappy uit kracht dezer erfstelling
verkrijgt, zal strekken tot vermeerdering van
het „Schoolfonds", dat door het hoofdbestuur
wordt beheerd. Wordt dit schoolfonds te
eeniger tyd opgeheven, dan zal het verkre-
gene strekken tot vermeerdering van het
fonds der Maatschappy tot Nut van 't Alge
meen. De erfgenamen ontvangen elk de helft
van de zuivere opbrengst der nalatenschap,
onder den last van het vruchtgebruik, dat
levenslang is gelegateerd aan twee reeds be-»
jaarde dames. De zuivere opbrengst der nalaten
schap wordt geschat op ƒ70,000.
„Ons Vakbelang," orgaan van den
Typografenbond, bevat het bericht, dat te
Amsterdam een vakschool voor typografen
en een vak teekenschool zal worden opgericht,
waar volgens een speciaal voor de typografen
gemaakt plan zal worden gewerkt.
De leerplannen voor den typograaf werden
ontworpen met gebruikmaking van de gegevens
van de Leipziger vakschool. De^e Lerplannen
zyn aan de besturen der typographiache ver-
eenigingen toegezonden, met vei zoek ze met de
leden te bespreken.
De cursus bestaat uit twee afdeelingen
lste elementaire afdeeling en 2Ja r.fdeeling
voor meergevorderden en herhalingscursus
De school is uitsluitend voor typografen er
boekbinders toegankeiyk.
Jaarlyks worden onder de deelnemers óór
of meer prysvragen uitgeschreven en ee>
tentoonstelling van werkstukken gehouden
waarby door een jury van leden of bestuurs
leden van de vakvereenigingeri diploma'
kunnen worden toegekend.
Voorloopig worden 2 lesuren per week, al
het noouig blykt 4 uur, voldo nde geacht. D'
vergoedingen bedragen per maand 1.25; all
teekenmaterialen worden kost-, loos verstrekt
Naarmate zich meerdere deelnemers aanmelden
dalen de kosten van den cursus en de voor
waarden voor elk der deelnemers in het by-
zonder.
Directeur der school is de heer H. J. Van
Ooyen.
Met machtiging van het D. v. O. zyn
dezer dagen 6 miliciens van het reg. gren. en
jagers als deserteur afgevoerd, omdat zy niet
hebben voldaan aan de oproeping om in
werkelyken dienst te treden. Vermoedeiyk
waren de betrokken personen buitenslands en
daardoor onbekend met deze oproeping, daar
het dit jaar voor den eersten keer geschiedde,
dat de miliciens met groot verlof ten tweedon
male voor herhalingsoefeningen zyn opge
roepen.
De heer B. Van Ruyven, 3de klerk by den
dienst van weg en werken der Staatsspoor
wegen te Rotterdam, is benoemd tot ambtenaar
by de „Ned. Zuid-Afrikaansche Spoorweg-Maat-
schappy."
In het hötel „Den Ouden Doelen" te 's-Gra
venhage is aangekongen mr. L. N. De Stop
pelaar oud-rechter in de gemengde recht
bank te Cairo.
Door de doleerende gemeente te Am
sterdam is voor de som van 60,000 aange
kocht het perceel op de Prinsengracht, by de
Reguliersgracht. Achter genoemd perceel is
gelegen eene groote plaats, benevens oen groot
achterhuis, alwaar vroeger een steenkoopery
was. Op dezen grond zal gebouwd worden
een school ten dienste der genoemde gemeente
(lste étage); de bovenste étages zullen inge
richt worden voor kantoren.
De Zeereerw. pater A. Draeck, prior
van bet St.-Dominicus kloostor te Nymegen,
herdacht Dinsdag onder algemeene belang
stelling zyn 25-jarig professiefeest. De jubilaris
ontving o. m. ook een telegraphiscben geluk-
wensch van Z. H. den Paus.
Slot.)
„My, zoo onbekend? Hé, dat zou wel aardig
wezen."
„Is u eergisteren niet aaD de Bank geweest
om een wissel te ontvangen?"
„Ja, zeker, ben ik.... nu herinner ik my
u gezien te hebben. U is de kassier, niet
waar? "Welzeker, we hebben nog een oogen
blik over de verbeteringen van 't gebouw
gesproken."
„En is uw kas uitgekomen?"
Van Stolwyk werd bleek, zag den vrager
verwondord aan en antwoordde half binnens
monds: „Neen, die is, helaas I niet uit
gekomen."
„Dat wil ik wel gelooven: u heeft een
bankbiljet van vyf en twintig gulden by my
op de betaaltafel laten liggen."
„Maar, mynheerl dat is niet mogeiyk."
„Dat z^u ik ook beweren, wanneer de
ondervinding niet 't tegendeel bewees. Hier
is 't, mynheerl in natura; 't zelfde biljet,
dat door my eerst ontdekt werd, toen u reeds
vertrokken waart, 't Lag met den achterkant
naar boven en was daardoor nauweiyks zicht
baar op myn wit marmeren betaaltafel. Ook
is 't in uw voordeel, dat er niemand na a
gekomen is, want in dat geval zou 't voor
my moeilyk geweest zyn den rechtmatigen
eigenaar uit te vinden, of ik zou 't biljet
misschien niet moer hebben gevonden, want
u kent zeker de bede: „Heerel leid ods niet
in verzoeking l"
Van Stolwyk zat als een beeld, met een
gelaat zoo somber, of men zyn laatste levens
uur had aangekondigd; met een zwaren zucht,
die uit het diepst zyner ziel scheen op te
wellen, riep hy:
„Groote HemelI dat spyt me, dat doet me
leedl"
„Ik hoop niet, dat 't u leed doet op die
wyze een verzuim hersteld te zien?"
„Neen, mynheerl integendeel! Ik ben u
zeer dankbaar. Maar gy zoudt waarschyniyk
even ontsteld zyn als ik nu ben, indien gy
een lompheid hadt begaan, die aan anderen
byna hun eeriyken naam had gekost."
En Van Stolwyk verhaalde den kassier in
korte woorden de geheele geschiedenis, die
wy reeds kennen.
„En wat zult ge nu doen?" vroeg Snel,
toen Van Stolwyk haastig opstond en naar
zyn hoed greep.
„Wat ik doen zal? Ik vlieg naar't bureau;
'k zal zeggen, dat ik een oude lomperd ben,
die zelf op water en brood moest gezet
worden.ik zal.Och, doe me pleizier
en ga mee, dan heb ik een goeden getuige
en een weinig aanspraak bovendien; wantik
durf me inderdaad niet aan de rcenschen
vertoonen." En de deur uitgaande, riep hy:
„Jans, Jansl 't mensch is onschuldig, hoorl
Alles is in orde."
Op straat gekomen, riep hy een koetsier
aan en stapte met den kassier in een vigilante,
die naar zyn beweren al zeer lui reed. „'t Kon
toch immers wel wat harder gaanl" sprak
hy. „Is dat nu een paard? 't Lykt wel een
schildpad."
Aan 't bureau gekomen, gaf hy den wacht-
houdenden agent nauweiyks den tyd hem aan
te dienen, stoof naar binnen en legde zyn
verklaring zóó haastig en met zooveel nadruk
af, dat zelfs de meest ongeloovige niet aan
de waarheid zyner woorden zou hebben durven
twyfelen.
Toen de schoonmaakster verscheen, zei
Van Stolwyk tamelyk opgewonden: „Moedert
ik vraag je in tegenwoordigheid van den
commissaris en 't geheele personeel om ver-
giffonis voor al 't leed, dat ik je door een
onattentie en tegen wil en dank heb aan
gedaan. Het eenige, wat ik er aan doen kan,
is aan alle menschen te vertellen, dat ik
alleen de schuld ben van de geheele geschie
denis. Daarin ligt uw herstel van eerik zal
je thuisbrengen in de vigilante, jal en myn
heer de kassier gaat ook mede, niet waar,
mynheer?want al de buren moeten zien,
dat je onschuldig bent."
Op de stoep van 't bureau stond Hein al
te wachten. Hij was eens even by menheer
aangeloopen en bad van de huishoudster 't
heuglyke nieuws vernomen. Hein vroeg om
op den bok by den koetsier te mogen zitten.
Hy moest ook mee, om 't arme mensch thuis
te brengen en te zeggeD, dat by de grootste
ezel was.
't Was een heele opschudding in de Korte
Baanstraat, toen er een vigilante stilhield en
Antje de schoonmaakster er uit stapte, aan de
hand van zoo'n deftig heer en gevolgd door
nog een heer, terwyi Hein zich verdienstelyk
maakte door aan allen te vertollen, hoe de
zaak zich had toegedragen.
Boven, op een arm, maar zindeiyk kamertje,
waren de beide kinderen onder de hoede eener
buurvrouw, die zich vrijwillig met de zorg
had belast, omdat ze wel wist, zei ze, dat
het niet lang duren kon. Een eerlyk mensch
wordt maar zoo opeens geen dief; zooveel
ondervinding had ze in do wereld ook wel
opgedaan.
Van Stolwyk meende hiermede zyn taak
te hebben volbracht. Hy reikte der schoon
maakster de hand, zeggende: „Nu, moederI
geen kwaad bloed zetten, hoor! 't Geval ligt
er toe, er is niets meer aan te veranderen."
En zich tot de kinderen wendende, vervolgde
hy: „Daar, jongens I neemt dat voor je moeder
aan; haar mag ik 't niet geven; want zy
mag niet gelooven, dat ik haar zooveel uren
van leed wensch te betalen; maar ik heb dit
geld verbeurd, en hier is 't nuttig besteed."
Al sprekende lei hy 't bankbiljet op de tafel.
De vrouw zag beurtelings hem, 't biljet
en de kinderen aan. Zy stond een oogenblik
als in beraad, en zei toen met een stem,
waaruit het beleedigd eergevoel sprak:
„Neen, dankje, meheerl Ze zullen toch
wel eten."
„Nu," sprak Van Stolwyk, „heb jy den
moed om 't kapot te scheuren, ga dan je
gang, maar ik wil 't niet weerom hebben,
en my dunkt, voor de jongens is 't wel aan
te passen."
En met een: „Nu, tot Vrydag, dan zien
we elkaar weer," ging hy voorzichtig de
trap af.
De kassier herinnerde den heer Van Stol
wyk, dat het met een weinig goodon wil
zelden noodig is, iemand vier en twintig uren
op een onderhoud te laten wachten, en men
in sommige gevallen zeer onaangename ge
schiedenissen voorkomen kan. Hein vertelde
dien avond aan zyn jongens de geschiedenis
van Kosterman (het bekende slachtoffer eoner
rechteriyke dwaling 1) en bracht hun met ernst
onder 't oog, hoe door een schynbaar een
voudig verzuim onschuldige menschen zyn
veroordeeld.
