i§eze 'Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en (feestdagen, uitgegeven.
Feuilleton.
DE ERFENIS.
N°. 11256.
Dinsdag 3 IVoveiiit>er«
.1896
LEIDSCH
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden. 1.10.
Franco per post. 1.40.
Afzonderlijke Nommera 0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1 6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17Grootere
lettere naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten do stad
wordt f 0.05 berekend.
Leiden, 2 November.
't Is Zondag 1 November. Een regenachtige
dag en als de.kalender het u niet aanwees,
dan zou de natuur het u wel zeggen, want
zy heeft haar zomerkleed verloren en waar
men 't oog henen wendt, 't is overal bladerloos
en bloeo loos. Dit laatste zouden zy niet go-
zeg J iieöhen, die het huis van den heer J.
A. Van Dijk op dien dag bezochten. Een
kamer vol bloemen versierde wanden en
tafels en tallooze verscheidenheid bekoorde
er het oog. En 't was eigenaardig, die bloemen
hadden den belangstellenden bezoeker zooveel
te vertellen. Vijftig stond er in witte kinderen
van flora te midden harer tallooze zusteren
op een tafeltje, vijftig herbaalden de gouden
Chrysanthemums uit een andere corboille,
vijftig sprak het machtig mooie bloemstuk
op de piano, vijftig spraken de prachtige
bloemstukken der Kweekschoolklaseen, vijftig,
vijftig en nog eens vijftig riepen al die natuur
kinderen en als om strijd herhaalden de datums
onder zijn portret in het „Loidsch Dagblad."
Immers, geen vijltig levens-, maar dienst
jaren, wol degelijk vijftig dienstjaren werden
hier herdacht trots dien oogopslag, die hou
ding, die stem, dien onverzwakten geest, die
stolen werkzaamheid, die den jubilaris nog
altijd kenmerken. Neen, 't is geen fictie, oie
flinke mannelijke figuur, die zich daar in al
zijn superioriteit voordoet, heeft reeds vijftig
jaren van zyn leven gewijd aan de ontwikkeling
en beschaving van zijn medemenschen. 't Is
zeldzaam, maar zoo er nu ook ooit iemand
met voldoening op volbrachten arbeid mocht
terugzien, dan mag hy dat wezen. En welk
een onwaardeerbaar voorrecht werd het onder
wijs in Nederland en speciaal in Leiden in
dien m m niet geschonken, voor een paar jaar
van Regeeriogswege reeds erkend.
Locii afgescheiden van deze voor onder wij
zers zoo zelden ten deel gevallen onderschei-
cing, kwamen met dezen dag de gevoelens
van erkenning, van aanhankelijkheid voor den
dag. "Welk een reeks van belangstellenden
kwamen hem op dezen gedenkwaardigen dag
hun opwachting maken. Men zag er den
hetr Burgemeester van Leiden, rnr. F. "Was,
de heeren Wethouders, het geheele personeel
zijner school, in persoon en in beeltenis, ver-
eenigd tot eene groep, leden van do plaatse-
lyko schoolcommissie, professoren, leeraars,
hoofden van scholen, muziekleeraars, gewoae
onderwijzers, leeraars van de Kweekschool,
bestuurs- en gewone leden van het genoot
schap: „Mathesis, Scientiarum Genitrix," be
stuursleden van de Practiscbe Ambachtsschool,
particulieren van verschillende maatschappe
lijke betrekkingen, dames en heeren, kortom
een bonte mengeling van personen, die als
om strijd den jubilaris hun hulde kwamen
brengen.
Mogen zijne betrekkingen, moge Leiden,
moge het onderwijs hem nog lang bezitten 1
Morgen, 3 November a. s., hoopt een onzer
stadgonooltn, de heer F. Verboom Soumain,
het feit te herdenken, dat hij zich 50 jaren
geloden alhier als apotheker vestigde.
Met onverflauwden lust en ijver verricht
de geachte jubilaris nog steeds zyn werk en
dat hij ook nog levendig belangstelt in de
wetenschap zelf, getuigen de vergaderingen
van de afdeeling Leiden der Maatschappij voor
Pharmacle en van de apothekers-vereeniging
„Concordia", waarvan hij een trouw bezoeker is.
Het zal hem dan ook op dien gewichtigen
dag zeker niet aan belangstelling ontbreken.
Ook wy wenschen hem gaarne toe, dat hy
nog lang gespaard biy ve niet alleen voor zyne
familie en kennissen, maar ock voor de lijdende
menschheid.
Blykens achterstaande advertentie zal de
Lakenhal Dinsdag 3 November tot twee uren
gesloten zyn.
In deze week opent de Leidsche hoog
leeraar dr. C. P. Tiele aan de universiteit van
Edinburg zyn Gifford lezingen, waarvan de
eerste reeks vyf weken zal duren, twee
lezingen in elke week. Do tweede en laatste
reeks wordt op dezelfde wyze het volgende
jaar gehouden.
Ofschoon wy, zegt de „N. R. C.," met
zyn benoeming tot Gifford Lecturer aan de
universiteit van Edinburg voor 1896 en 1897
prof. Tiele, en daarmede der vaderlandsche
wetenschap oen groote eer bewezen achten,
kunnen wy het slechts natuurlyk vinden, dat
Edinburg, toen het, nadat van 1888 tot 1891
twee Schotten gekozen waren, voor een
benoeming naar den vreemde uitzag, in de
eerste plaats aan den Leidscben hoogleeraar
dacht. In het buitenland staat hy als de voor
naamste beoefenaar van de vt rgelykende gods
dienstwetenschap te boek. In Groot- Britanniê
is zyn werk bekend door de vertaling van
zyn Geschiedenis van den Godsdienst tot op
de Heerschappy der Wereldgodsdiensten
(Outlines to the History of Religion), van het
eerste stuk van zyn Geschiedenis der Egyp
tische en Mesopotamische Godsdiensten (Reli
gion of Egypt), van zyn rectorale oratie
West-Azié in het Licht der jongste Ontdek
kingen. Dan leverde by in de Encyclopaedia
Britannica het artikel Religions en in de
Amerikaansche Cyclopaedia het artikel Com
parative Religion, kleinere geschriften in het
Engelsch daargelaten.
Toen prof. Tiele echter in het begin van
1892 voor dat en het volgende jaar aange
zocht werd, moe6t hy uit hoofde van zyn
rectoraat der Leidsche universiteit verzoeken
niet in aanmerking te komen. De senaat der
Edinburgsche universiteit riep toen Otto
PffeideTer van Berlyn. In 1893 moest prof.
Tiele wegens drukke bezigheden nogmaals
van een beroeming voor 1894 en 1895 afzien;
de gewezen Edinburgsche hoogleeraar Camp
bell Fraser hield tosn de lezingen. Maar nadat
de senaat voor de jaren 1896 en 1897 prof.
Tiele met algemeene stemmen tot Gifford
Lecturer benoemd had, stemde hy toe. Wy
wenschen hem alle succes op z:,jn werk
In de rotonde van het Museum van
Kunstnyverheid te Haarlem hield Zaterdag
voor tal van genoodigden professor dr. K.
Martin, uit Leiden, zyn aangekondigde rede
over Suriname.
Spreker gaf een schets van den geologischen
toestand, hoe van de kust af die toestand
telkens afwisselt, ea sprak vervolgens over
het in de kolonie gevonden goud en de vor
men, waaronder het gevonden werd, om ten
slotte de middelen aan do hand te doen, die
zouden kunnen strekken om Suriname ge
schikt te maken voor kolonisatie.
De heer Martin zou willen, dat geen bepaald
wetenschappelijke expeditie werd uitgezonden.
Het een moest komen na het andere. Ernst
byv. was noodig de uitzending van een geo
loog, dan van een botanicus. Wyzende op de
grooce moei ykbeden, aan het reizen in de
kolonie verbonden en de ongezondhti 1 in de
bosschen, oordeelde hy een lang ver;iyf daar
niet öoenlyk.
Woensdag 4 Nov. e. k., des voorm. te
10'/, uur, zal ten Raadbuize te Voorschoten
de loting plaats hebben ter bepaling van de
volgorde, waarin de 6 goedgekeurde paarden
geleverd moeten worden.
Aan het postkantoor Warmond werd
gedurende de maand Oct. in de Rijkspost
spaarbank ingelegd f 5605.35, verdeeld over
81 inlagen; terugbetaald f 1339.23, verdeeld
over 34 terugbetalingen.
Het laatste, door dat kantoor uitgegeven,
boekje draagt het nutümer 685.
Gedurende die maand werden door bet
Rykstelephoonkantoor aldaar beh ndeld 78
telegrammen, t. w. 44 verzonden en 34 ont
vangen.
Men meldt uit 's-Gravenhage, dd. 1 Nov.
In de Russische kapel aan den Schevening-
schsn weg werd heden ter herdenking aan den
sterfdag van czaar Alexander IK door den
aartspriester Bogolowski een plechtige rouw-
dienst gecelebreerd, welke werd bijgewoond j
door den Russischen gezant by ons Hof, ridder j
De Struve, den legatiosecretaris, dtn heer De
Berencis, met hunne familieledenden attaché
den be r Sevastopoulo, en eenige dames, onder
wie mevr. Oköliesanyi, echtgenoots van den
Oostenrykschen gezant.
De Mis werd by deze gelegenheid gezongen
door de heeren Grigoneff en Jakooowsky.
Maandag zal er een cienst worden gehouden
ter herinnering aan den dag van do troons-
bestyging door den tegenwoordigen keizer
aller Russen Nicolaas II.
Gisteren vierde, de heer J. Straub, hoofd
eener gemeenteschool en directeur der rijks
normaallessen te 's-Gravenhage, den dag, dat
hy sedert 40 jaren aan 't hoofd eener school
had gestaan, en al dien tyd in die hoeianig-
litid zyn beste krachten had gewyd aan de
ontwikkeling der jeugd.
Aan huldebetuigingen en blijken van sym
pathie ontbrak het niet; van alle kanten bleek
men er prys op te stellen den begaafden
onderwyzer te toonen hoezeer men hem
vereert.
De Koninginnen brachten Zaterdag een
bezoek aan de in „Pulchri" te 's Gravenhage
tentoongestelde kunstverzameling. Zy waren
vergezeld door freule Van de Poll, miss Sax
ton Winter en den adjudant jhr. Van Tuyll
van Serooskerken.
De Vorstinnen vertoefden een half uur in
de kunstzaal.
Uit Rotterdam wordt aan het „Hbl."
gemeld, dat ook de heer A. Plate te kennen
heeft gegeven, by de aanstaande verkiezingen
voor de Tweede Kamer niet meer voor een
candidatuur in aanmerking te willen komen.
Naar wy vernemen, zou de Regeering
bet voornemen hebben, om by de a. s. behan
deling dec Indische Begrooting in de Tweede
Kamer over de Atjoh-aangelegenheden een
comité-generaal uit to lckk n. (U. D.)
By koninklyk besluit van 30 Oct. jl.,
opgenomen in de Staatscourant van 1/2 Nov.,
is, op do voordracht van den minister van
binnenlandsche zaken, aan het hoofdbestuur
der vereeniging „Trouw aan Koning en Vader
land," gevestigd te Utrecht, tot ondersteuning
van behoeftigen, gerechtigd tot het dragen
van het Metalen Kruis of. de Citadel-Me-lailla
machtiging verleend tot het houden eenoi
collecte door het gebeele Ryk, in de maanden
November en December dezes jaars.
Het jubilé van Dr. H. G. HAGEN.
Dr. H. G. HAGEN, oudst predikant by de
Nedeil.-Herv. Gemeente alhier, herdenkt heden
den dag zijner veertigjarige Evangelie-bediening
in de Nederl.-Herv. Kerk.
Dit feit, van zoo groot9 beteekenis in de
allereerste plaats voor hemzelf en voor de
zynen, maar ook voor zyn vele vrienden,
zoowel hier ter stede als elders, werd gisteren
door hem in het openbaar herdacht in de
ochtendgodsdienstoe'ening in de Pieterskerk,
welk kerkgebouw gevuld was met een groote
schare gemeenteleden, niet enkel van hen,
die meer in het byzonder zyne richting toe
gedaan zyn, maar ook van eenigen, die, hoewel
met hem op het stuk van godsdienst van
opvatting verschillende, gaarne door hunne
tegenwoordigheid wilden toonen, dat ze hem
achten en dat zyn jubilé hen niet onver
schillig had gelaten. Onder de aanwezigen
waren ook eenige hoogleeraron van de Leid
sche hoogeschool.
Dr. HAGEN gedacht met bewogen gemoed
hoe hy, die veertig jaren geleden in April
door het Provinciaal Kerkbestuur van Gelder
land tot proponent aangesteld was, naar tyds-
orde gisteren vóór veertig jaren bevestigd werd
tot predikant in de gemeente Piershil, hoe
hartelyk en vol vreugde en blydschap hy daar
ontvangen was, hoe de saluutschoten ter zyner
eere nog knalden, toen hy met zyn familie
de pastorie reeds lang had betreden. Hy be«
sprak den geest, by zyn komst daar, U
Piershil, heerscbende, en hoe hy daar tot zegen
en levenwekkend werkzaam mocht zyn tot
1859, hoe hy er zich vele vrienden mocht
verwerven.
Toen, in 1859, werd by uit het zuiden
geroepen naar het noorden, naar Koog aan
de Zaan, waar hem een g-heel anders te
bearbeiden veld wachtte. Ook die gemeente
liet hem de aangenaamste herinneringen achter.
Den elfden November 1860 kwam hy her
waarts. Na veel aarzeling. Want hy zag er
aanvankeiyk tegen op het predikambt te aan
vaarden en te bekleeden in deze academiestad.
Het vooruitzicht, de overweging echter, dat
liem hier het groote voorrecht zou beschor n
worden in aanraking te komen met geleerde
en hooggeleerde mannen, die hem dieper
konden inwyden in de wetenschap en hem
tot gids zouden kunnen strekken, gaf den
doorslag tot het aannemen van het beroep
naar Leiden.
En thans, nabyna36 jarige ambtsbediening
alhier, kon hy niet nalaten een blik te werpc-n
op wat achter hem lag, op wat by doorleefd
had te Lei Jen, te wyzen op het lief en leed,
hier ondervonden, te wyzen op veranderde
omstandigheden en op hetgeen hy zich een etre
en plicht geacht had te moeten doen, zy bet
biut.)
Maar toen het geld van het horloge verteerd
was, kwam er plotseling een reactie. Emile
kwam tot beter inzichten. Zy hadden niet
veel byzonders meer om te beleenen, en het
geld, dat zy ontvingen, was zoo spoedig op!
Na de oorbellen en de pendule, zouden de
matrassen aan de beurt komendan
moesten zy op stroo slapen en werden zy
ten slotte op straat gezet. Zy moesten moedig
van voren af aan beginnen en handelend
optreden.
Er ontspon zich toen een ernstig gesprek
tusschen Juliette en Emile, die aan een ledige
tafel zaten; zy namen het wanhopig besluit
om de obligatie te verkoopen, want de pandjes
huizen leenden toen nog geen geld op effecten.
Zy zouden dan eenig geld hebben om van te
leven gedurende den tyd, dat Emile alle
krachten zou inspannen om een nieuwe be
trekking te verwerven. Dat was beter dan
dat zy tot zelfs hun ondergoed beleenden.
Als zy zoo laag vielen, zouden ze er nimmer
weer bovenop kunnen komen. Het was nu
meer dan hoog tyd. Ze waren al een termyn
buur schuldig gebleven en de huisheer had nu
gedreigd, ze uit het huis te zullen laten zetten.
Het was een smartelijk oogen'olik, toen
Emile en Juliette zageü, dat zy op het punt
waren om in don afgrond te storten, op wiens
bodem zy vuile lompen en uitgeteerde in ge,
wanden zagen, in ruil voor hun nette kleedy,
waarmede zy 's avonds en 's Zondags prettige
wandeltochtjes in de Champs Elysées of het
Bois de Boulogne maakten.
Juliette keurde, met een gebroken hart,
het verkoopen van de obligatie goed. Vooral
ook, omdat ze haar geestkracht verloren had
en sedert de laatste trekking voortdurend
ongesteld was gebleven. De koers was Diet
ongunstig. Emile kreeg byna de volle waarde
voor zyn obligatie. Maar de hoop, om opeens
ryk te worden, moesten zy opgeven.
In plaats van nu ter neder geslagen te
zyn, voelde Emile zyn moed herleven. Men
zou hebben kunnen denken, dat dit gele
papier, die bedrieglyke kans om ryk te wor
den, hem gehypnotiseerd en door een dom
vertrouwen werkeloos gemaakt had. Nu het
papier verkocht was, werd hy als het ware
wakker geschud. Hun verteringen werden
wyseiyk zóó beperkt, dat het geld wat lang
kon duren; en toen gihg hy met yver aan
het zoeken. Niettegenstaande alle inspanning,
bleef hy toch nog drie maanden zonder werk.
Het geld begon op te raken, zy vervielen
weer in hun sombere buien, totdat hy ten
langen leste geplaatst werd.
's Morgens, toen by het groote nieuws, dat
hy een nieuwe plaats had, aau Juliette wilde
gaan vertellen, kwam hy een couranten-
verkooper tegen, die de winnende noma-ors
van een nieuwe uitloting afriep; ook hun
serie was er by. Werktuigiyk en door een
dwaze nieuwsgierigheid gedreven, koebt by
de lyst.
Hy bleef als aan den grond genageld staan.
Duidelyk zag hy hun nommer. Hun obligatie,
hun verkochte obligatie was er uit g6komen
met honderd duizend franken.
De zoozeer gewenschte en lang verwachte
fortuin, die zy in hun handen hadden gthad
en die hun nu ontsnapt was door een blind
toeval, uit gebrek aan een beetje tyd, een
beetje geduld, een beetje geldl
Ja zeker, het was maar beter geweest,
dat zy hun matrassen beleend hadden.
„Welzeker, zeer zeker," herhaalde Emile,
terwyl hy als in een droom voortging op
het trottoir, te midden der voorbygangers,
der ratelende wagens, in één woord van de
brouhaha, aan een groote stad als Parys eigen.
„Welzeker! Welzeker 1"
Dol wanhopig dacht hy er over, om
ineens in de Seine te springen! Hoe gaarne
zou hy de obligatie weer inkoopen, alsof dit
mogeiyk ware; een grenzenlooze jaloezie
kwelde hem tegenover hem, die nu gewonnen
had, en dien hy niet eens kende het kwam
hem voor, dat by bestolen was, een hevige
wroeging folterde hem jegens zichzelven, jegens
Juliette; woedend was hy op iedereen, op zyn
patroon, die hem weggezonden had, en op het
gebrek, dat hun belet had de goede kans af
te wachten. Honderd duizend fraDken door
zyn schuld honderd duizend franken verloren
voor de armzalige vyf honderd franken, waar
voor zy hun schamel brood hadden moeten
koopon, had hy honderd duizend franken ver
kocht, al hun geluksdroomen, alles wegl
Honderd duizend franken!
Hy li9p naar buis, dacht zelfs niet meer
aan zyn plaats, liep als een gek, terwyl hy
de lyst in elkander frommelde.
„Ons nommer is er uitwy hadden
kuDnen winnenwy hadden kunnen win
nen brulde hy.
Juliette was zeer bleek geworden.
„Is het inderdaad waar?" zeide zy met
gedempte stem, terwyl ze, als uitgeput, ging
zitten. Of het waar wasl
Hy verwachtte nu een crisis, het een of
ander verschrikkeiyks, misschien wel het een
of ander middel, dat zy zou vinden, om de
obligatie terug te koopen; wel een dwaze,
onzinnige hoop, daar hy toch zeer goed wist,
dat hy hem zelf verkocht had. Doch zy bleef
vry kalm en riep op treurigen, zachten toon
„Hoe jammer! Hoe jammer!"
Toch scheen het alsof zy aan heel iets
anders dacht, en daardoor alleen een groote
teleurstelling gevoelde.
„Ja," zeide zy, „het is zeer ongelukkig."
Ei niettegenstaande dat, begon zy te glim
lachen.
Emile keok haar aan, verwonderd, dat een
dergeiyke wroede teleurstelling haar niet
erger aangreep.
„Weet je bet al?" hernam zy, terwyl zy
dichter naar hem toekwam en hem over den
krullebol streeldezullen niet
altyd met ons tweeën blyven."
Emile werd opnieuw woedend.
„Welzeker, dat ontbrak or nog maar aan l"
Toen hy echter zag, dat Juliette begon te
huilen, en ontsteld was ovor de ruwe manier,
waarop hy haar profetie ontvangen had, werd
hy weer verteederd; daarby was hij toch
eigenlijk zóó gelukkig over de zooeven ge
kregen blyde boodschap, dat hy nu toch niet
langer bedrukt kon zyn. En hy lachte op zyn
beurt.
En eindeiyk vertelde hy, dat hy een be
trekking had.
Toen keken zy elkander aan en begonnen
samen te lachen.
„En toch is het jammer," moesten zy toch
nog eens zeggen. Thans echter was het riet
voor zichzelf, dat hot jammor was. Zy hoop
ten en konden dus elkaar troosten want
z(J dachten niet meer alleen aan zichzelf.