N#. 11265"
Maandao; 2 November.
A0.1896.
§eze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van §on- en feestdagen, uitgegeven.
PKEMIE
Landkaart van Nederland.
Feuilleton.
DE ERFENIS.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT;
Voor Leiden per 3 maanden. f 1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommers0.05.
PBUS DER ADVERTENTTËN:
Van 1 6 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17 j. Grooter#
letters naar plaatsruimte. Voor het incasseoreu bulten de stad
wordt 0.05 berekend*
Dit nomnicr bestaat uit DRIE
Bladen.
Eerste Blad.
In cit nummer bevindt zich de Bon, waarop
Maandag 2 November de „Haart van Neder
land" tegen betaling van 25 Cents wordt
afgegeven.
Abonnéa buiten de stad kunnen volstaan
met een postwissel te zenden, waarop naam
en adres, ten bedrage van 35 Cents.
DE UITGEVER.
Leiden, 31 October.
In de godsdienstoefening morgenochtend te
tien uren in do Pieterskerk zal dr. H. G.
Hagen zyn 40 jarigen evangeliedienst by de
Nel-Herv. Kerk herdenken.
By de Leidsche Spaarbank werd in de
maand Oct. ingelegd ƒ55,127.27 en terugbe
taald ƒ61,249 80, terwijl zijn afgegeven 70
nieuwö en geheel afgelost 71 boekjes.
Het gezamenlijk tegoed der 10,730 deel
hebbers bedroeg einde Oct. ƒ2,057,385 42.
Voor het examen vrye- en orde-oefe
ningen zijn te Dordrecht geslaagd de heeren
A. Mieog en A. Schlahmilch, te Leiden.
In een Donderdag a. s. te houden ver
gadering der „Vrijzinnige Kiesvereeniging" te
Leiden, zal door het bestuur een motie worden
voorgesteld, waarin de groote uitvoerigheid
van het ontwerp hervormingsprogramma en
de te scherpe formuleering van de in het
urgentieprogramma opgesomde maatregelen
een onmogelijke eisch genoemd worden om
daarop de instemming „met volle overtuiging"
der te stellen candidaten 'voor het lidmaat
schap der volksvertegenwoordiging te eischen,
daar deze eisch noodwendig zou moeten
voeren tot het afwijzen van talrijke, waarlijk
vrijzinnige, voor hervorming warm gestemde
candidateD, maar die terugdeinzen voor het
afleggen van verklaringen, welker gevolgen
zij niet volledig kunnen overzien, of die zij
niet zeker zijn te kunnen gestand doen.
Het bestuur stelt verder voor, dat de Ver
eeniging verklare:
„I. Hare instemming te betuigen met de
uit de ontworpen programma's sprekende
grondgedachte, dat de liberale beginselen voor
hare belijders den plicht medebrengen, niet
slechts pal te bljjven staan voor de hand
having van de constitutioneele instellingen,
vrflbeden en volksrechten, het openbaar onder
wijs en den vrijen handel, maar daarenboven
met kracht voort te arbeiden aan het tot
stand brengen van wettelijke hervormingen,
van do zoodanige bovenal, waardoor sociale
rechtvaardigheid in Wetgeving en bestuur
wordt betracht en de maatschappelijk zwakken
worden beschermd tegen het exploiteeren
hunner economische afhankelijkheid.
„II. Hare instemming te betuigen met het
op den voorgrond stollen der in het programma
van urgentie opgesomde vraagstukken."
Het Jaarboek der rijk6-universiteit te
Leiden 18951896 is verschenen. Het bevat,
na het verslag over 1895 1896 van het
Leidsche Universiteirsfonds (dat st6rk in leden
tal toeneemt), de verschillende opgaven be
treffende den staat der hoogeschool, benevens
de overdrachtsrede en de diés-oratie van den
vorigen rector dr. Martin.
De Algemeene Synode der Ned.-Herv. Kerk
heeft eene circulaire gezonden aan de prov.
kerkbesturen van den volgenden inhoud:
De Synode heeft besloten, naar aanleiding
van het feit, dat er zoovele predikants
weduwen onverzorgd achterblijven, die een
belangrijk jaarlyksch inkomeD zouden heb
ben kunDen genieten, indien bare echtgenoo-
ten deel hadden genomen aan de bestaande
classicale en provinciale weduwenbeurzen, door
middel van de provinciale kerkbesturen alle
noodige gegevens te verzamelen aangaande
de provinciale en class, weduwenbeurzen.
De Synode wenscht deze gegevens in handen
te stellen van eene commissie uit de Synode
en deze af te dragen, om uit die gegevens
een duidelijk overzicht samen te stellen en
dit over te brengen by de Synode des vol
genden jaars, met uitnoódigiug om dit over
zicht onder de aandacht te brengen van alle
predikanten, met eene aanmaning, om, beter
dan tot nog toe veelal geschiedt, voor de toe
komst der nagfclat-n betrekkingen te zorgen.
De Synode heeft nu alle prov. kerkbesturen
uitgenoodigd om aan de class, besturen in
hun ressort op te vrageD en by haar in te
zenden vóór 1 Jan. 1897
a. De reglementen der class, weduwen
beurzen.
b. Het aantal dienstdoende predikanten in
elke classe op 1 Dóc. 1896
c. Het aantal binncnleden en buitenleden
van elke beurs, afzonderlek op te geven.
d. Het bedrag der uitkeenng over de laat
ste vyf jaren.
e. Alle opgaven, die 't prov. kerkbestuur
en de quaestoren der beurzen mochten willen
geven voor de samenstelling van een berede
neerd overzicht.
De regenten, 't aantal binnen- en buiten
leden en 't bedrag der uitkeeringen over de
laatste 5 jaren van de provinciale weduwen
beurzen, voor zoover ze in de provinciale
ressorten bestaan, met inlichtingen voor zoo
ver die noodig mocht n biyken.
Naar wy vernemen, bestaat, op verzoek
van de Regeenng, het plan het tractaat be
treffende hot kanaal van Gent naar Terneuzen,
spoedig na byeenkomst der Tweede Kamer
in openbare vergadering te behandelen, ver-
moedelyk in het laatst van die week.
In plaats van den overste "Van Franck,
die den schutterlijken dienst te 's Graven
hage gaat verlaten, zal, naar men verneemt,
de majoor der Haagsche dd. schuttery Blaauw
ter bevordering tot luitenant-kolonel worden
voorgedragtn.
De Tweede Kamer is tegen Dinsdag
10 November te halftwaalf byeengeroepen.
Dit vroege uur, waarop de hervatting der
werkzaamheden bepaald is, vindt grond in
het voornemen, om dien dag, onmiddeliyk
na afloop der openbare vergadering, in de
afdeelingen het onderzoek der finaniceele
wetten aan te vangen.
Door den minister van koloniën zyn aan
de Tweede Kamer gezonden vyf exemplaren
van het „Rapport en advies omtrent het
weduwen- en weezenfonds van burgerlijke
ambtenaren in Nederlandsch-Indië", opgesteld
door dr. P. Van Geer, hoogleeraar aan de
Ryks universiteit te Leiden.
Deze stukkon zijn, ter inzage voor de leden,
ter griffie nedergelegd.
De minister van oorlog beeft bepaald
dat, om de smakelijkheid van het brood der
militairen te verhoogen, het brood uit de
militaire bakkeryen voortaan in een lang-
werpigen vorm moet worden gebakken tot
een gewicht van 0.6 KG., zynde het ration,
dat aan ieder militair per dag wordt verstrekt.
Deze maatregel zal zeer worden toegejuicht,
te meer, daar van I Nov. af aan don soldaat
ook een ration bot6r zal worden verstrekt om
op het brood te nuttigen.
Te "Winschoten is besloten een stedeiyk
muziekcorps op te richten24 personen traden
reeds als werkende leden toe. Da hear J. W.
J. Klaasesz zal als directeur optreden.
Uit Amsterdam komt het bericht, dat
de schilder Hendrik Valkenburg daar plotse
ling aan oen hartverlamming is overleden.
Juist onlangs heeft hy onder vele blyken van
belangstelling zyn 70tten verjaardag gevierd.
Van de groothertogin van Saksen-Weimar,
Hare tante, heeft H. M. de Koningin, als aan
denken aan Hare bevestiging in de Hervormde
Kerk, een portret ten geschenke ontvangen
van wylon Hare grootmoeder Anna Paulowna,
de weduwe van Koning Willem II.
De vereeniging voor de krygswetenschap
te '8 Gravenhage opende gisteravond baar
werkseizoen in het lokaal der Logo aldaar.
Blykens het door den voorzitter uitgebracht
verslag omtrent den toestand der vereeniging
is de bibliotheek verrykt met tal van geschrif
ten over militaire onderwerpen; verkeert de
vereeniging steeds in bloei en bedroeg het
getal leden op I October jl. 2139, waurvan
1441 in Nederland en 698 in Ned. Indiö. Ook
de toestand der financiën geeft alleszins reden
tot tevredenheid. Op 1 Oct. bedroeg het kas
saldo 1733 en bezat de vereeniging ƒ4290
aan effecten.
De rekening en verantwoording werd goed
gekeurd. Tot leden van het bestuur werden
herkozen de aftredende leden, de heeren P.
M. Netscher, jhr. mr. V. Baud en jbr. mr.
A. R. Vlerck, en werd als nieuw bestuurslid
benoemd in de plaats van den heer L. W.
J. J. Ramaer, die bedankt heeft, de gep.
luit kol. van het Indische legei Hooyer, die
de kouze aannam.
Uit het thans voltallig bestuur werd by
acclamatie tot president herkozen de generaal
Netscher voornoemd, dio zich ook deze keuze
liet welgevallen.
Hierna hield de heer J. A. Vink, gep. kolo
nel van het Ned. Ind. leger, eene lezing over
de beginselen, neergelegd in de wetten van
bevordering, van actiefstelling, ontslag en pen-
8ionneering der officieren.
Tot binnenvader en binnenmoeder in
het Burgerweeshuis te Vlissingen zyn benoemd
B. Sickens en echtgenoote, te Hasselt.
De heer W. Van der Linden, directeur
van de koninkiyke militaire kapel der grena
diers, heeft aan de leden dier kapel medege
deeld, dat door hem zyn pensioen-aanvrage is
ingediend.
Men schryft aan de „Tel.":
Dat de promotie van korporaal tot sergeant
by de infanterie ook langzaam gaat, bewyst
wel het feit, dat by bet 1ste reg. inf. tegen
woordig korporaals tot sergeant worden be
vorderd, die reeds einde '94 aan 't examen
voor onderofficier hadden voldaan.
De kapitein P. A. H. F. Tergau ie door de
geneesk. commissie goedgekeurd en bestemd
voor do kolonie Curasao en zal reeds 19 Nov.
derwaarts vertrekken.
Ook de kapitein W. A. T. De Meester, van
het reg. grenadiers en jagers, is goedgekeurd
voor den dienst in West Indië; hy is bestemd
op te treden als commandant der troepen in
Suriname en zal, naar men verneemt, in ver
band met dit commando by keuze bevorderd
worden tot majoor.
Aan de artillerie-inrichtingen te Delft
worden van het nieuwe geweer opengewerkte
sluitstukken vervaardigd om by het theoretisch
onderricht der miliciens de werking vau bet
repeteermechanisme aanschouwelijk te kunnen
verklaren.
Naarmate deze voorwerpen gereed komen,
zullen zy aan de corpsen worden verzonden.
Van af heden, 31 October, zullen de
manschappen in alle garnizoenen de wachten
betrekken met het nieuwe geweer en éóno
patroontasch, waarin 4 houders, ieder met
5 patronen.
Hr. Ms. gezant by bet Duitsche Hof,
jbr. Van Tets van Goudriaan, is hedenochtend
te 9 uren met den internationalen trein der
Staatsspoorwegmaatschappy van Den Haag
naar Berlyn teruggekeerd.
Het stoomschip „Bellerophon" arriveer
de 29 Oct van Amsterdam en Liverpool
te Batavia; de „Stella", van Smirna naar Am
sterdam, passoerde 29 Oct. Gibraltar; de
„Veendam", van Rotterdam naar Nieuw-York,
passeerde 30 Oct. Lizardde „Kaiser" arri
veerde 29 Oct. van Hamburg en Amsterdam
te Durban; de „Conrad" vertrok 31 Oct. van
Amsterdam naar Batavia; de „Kanzier", van
Hamburg en Amsterdam naar Oost-Afrika,
vertrok 30 October van Napels.
•Justitie.
Uit het Voorloopig Verslag der Tweede
Kamer over Hoofdstuk IV der Staatsbegroo
ting voor 1897 blykt nog het volgende:
Gevraagd wtrcl of de Minister thans zyn
meening wilde openbaren omtrent de voor-
waardelyke veroordeeling, of üe Minister een
herziening van het Wetb. van Strafvord. denkt
ter hand te nemen tot regeling der revisie
van strafvonnissen.
Met het oog op de >.terk sprekende feiten
onlangs te Rotterdam werd aangedrongen op
eene voorziening, waardoor schadeloosstelling
kan worden verleend aan personen, die pre
ventieve hechtenis hebben ondergaan en daarna
zyn vrygelaten.
Verscheidene leden verwonderden zich d..t
in de laatste jaren vele sprekers in openbare
vergaderingen gerechtelyk zyn vervolgd ur
zake van opruiing, terwyl de hoofdschuldigen,
de intellectueele daders, de verantwoordelyke
redactiën van ravolutionnaire dag- en week
bladen ongemoeid blyven. Men vroeg of do
minister ten deze iastructiên wilde geven aan
het Openb. Min. tot strafvervolging.
Gevraagd werd ook of het waar was dat er een
conflict bestond tusschen de Haagsche autori
teiten ter zake van de politie in openbars
vergaderingen, nl. dat de burgemeester meent
dat het toezicht door de Rijkspolitie mo^t
geschieden en deze het de taak des burge
meesters acht. Dientengevolge zou elk politie*
toszicht In openbare vergaderingen te 's Gra
venhage ontbreken. Men verzoekt der Regee
ring haar gezag aan te wenden om hieraan
een einde te maken.
Maatregelen tegen de landloopery, zoorrn de
krachtige beteugeling van den handel in
vrouwen en meisjes, werden aanbevolen.
Gevraagd werd waarom de gearresteerde
Engelsche dynamietmannen te Rotterdam niet
konden worden uitgeleverd?
Op afschaffing van den eedsdwang werd
aangedrongen.
Herziening der Zondagswet werd gewenscht
of hare afschaffing iets, wat anderen be
streden.
Verscherping der Boterwet werd aange
prezen.
Verscheidene leden wenschten stronger©
handhaving der Drankwet; andere stonden
haar afschaffing voor, daar zy voor uitvoering
niet vatbaar is gebleken. Op een ondubbel
zinnige verklaring werd aangedrongen ter
zake van de uitlegging van ait. 26 b der
Drankwet.
De onoordeelkundige wyze van aanstelling
van notarissen werd gelaakt.
Klacht ii werden geuit over de vele werk
zaamheden voor parketten, voortvlo uen Je uit
het invullea der telkaaiteu voor de gerech
telijke statistiek.
By do ooderdeeleri werJ-n nog verschil
lende opmerking n .gemaakt, o. a. omtr nt
een biliyker regeling van oe positie der kl r-
ken by de rechterlyke macht, verbetering van
de financieels positie der ceurw.iarders, ver
betering van traktjment van de leden van
het Hoog Militair Gerechtsnot, afzonderlyko
wettelyke regeling der visschery, het larg
uitblyven van een wet betreffende het jagen
van waterwild in territoriale wateren.
Verschillende klachten werden geuit o/er
den last en omslag van de strafregisters.
Van verschillende zyden werd g kl agd ovtr
de wyze, waarop voor de geestelyke belangen
der gevangenen wordt gezorgd.
Vele leden hadden bezwaar om ƒ1700
toe te staan voor het stichten van een kan
tongerecht te Bergen-op-Zoom.
Herhaaldelyk kwam hy te laat; hy moest
daarover dan opmerkingen hooren, die hy
heel nydig opnam de kans om ryk te
worden maakte, dat hy zeer lichtgeraakt
werd, wat natuuriyk weer ten gevolge had,
dat hy elk oogenblik zyn positie in de waag
schaal stelde. Maar wat kon bet hem ook
8chelenl hy had genoeg van dat hok en
dacht er nu toch over, om van betrekking te
veranderen, zonder dat hy er echter moeite
voor deed.
Nu vooral, nu hy goed inzag hoe weinig
hy verdiende, vond hy het verschrikkeiyk,
dat hy niet ryk was. Moest eigeniyk iedereen
niet ryk zyn? Vol afgunst tuurde hy naai
de menschen, die gemakkelyk in hun mooie
equipages voorby reden, terwyi hy gedoemd
was om zyn geheele leven door te brengen
met den neus in de koopmansboeken. Her
haaldelyk betrapte hy zich, terwyi by be-
geerige blikken wierp op de brandkast op
het kantoor, en werd dan woedend op zich
zelf, dat hy zulke ongerymde gedachten had.
„Zou ik op het punt zyn om gek te worden
bromde hy dan.
Toen hy op den dag der trekking thuis
kwam, om te ontbyten, vond hy niemand thuis.
Juliette was by de trekking I Zy had er
zich veel van voorgesteld en meeDde, dat zy
daar ^lthans weer eens zou kunnen hopen.
Wat was zy zenuwachtig, toen zy daar kwam
by die menigte menschen, die daar met
ongeduldige en begeenge blikken voor een
groot rad stonden, een folterrad, het rad van
de foituin, dat zoo dadelyk zou ronddraaien.
Het publiek bestond uit oude, verschrom
pelde dames, die veel op eksters geleken; uit
dikbuikige renteniers, uit kindermeiden en
uit van die niets zeggende, raadselachtige
figuren, zooals men ze in Parysche volks-
ophoopingen vinden kan. Welk een angst by
het uitkomen van het eerste cyferl Hot was
een 2 het nommer van Juliette begon met
een 2. Haar hart begoD sneller te kloppen.
Maar het volgend cyfer was weer een 2,
terwyi zij gehoopt had, dat het een 5 zou
zyn. Zy zou dus ook dezen keer niets winnen.
Zy zou nu maar hopen op de volgende trek
kingen en blyde zyn, indien zy de twintig
duizend franken zou trekkeu en, kon het
niet anders, dan zou zy met duizend franken
ook al tevreden zyn. Gedurende die trek
kingen had zy by het uitkomen van elk
nommer dezelfde hartkloppingen en keek zy
telkens naar bet nommer van haar obligatie,
alsof zy het niet van buiten kende. En welk
een teleurstelling, als zy alweder zag, dat
het hare er niet uitkwam!
Rondom haar heen zag men overal dezelfde
gespannen gezichten, hetzelfde zenuwachtig
gefrommel van papier, dezelfde kort afge
broken ademhalingenNiemand van de
aanwezende obligatiehouders had ooit iets ge
trokken, waardoor een ontevreden gemompel
ontstond.
„Dat gaat altyd zoo," zeide een oude jonge
juffrouw met beverige 'stem tegen Juliette.
„Ja, mevrouw, gedurende een tiental jaren
woon ik de trekkingen by; ik heb nooit iets
gewonnen en nooit gezien, dat iemand anders
iets won, behalve eens, toen iemand de
honderd duizend franken trok. Zy viel be
wusteloos neder. Hot was een arbeidster, die
het hard te verduren had met haar zes
kinderen. Men dacht, dat ze dood was; toch
liet men haar vlugzout ruiken Toen kwam zy
by en begon te lachen, neen, maar te lachen
tot zy byna niet meer konzy was plotseling
krankzinnig geworden! En misschien is zy
het wel gebleven."
Juliette luisterde echter niet meer naar
haar. Toen de trekking der loten afgeloopen
was, ging zy heen, ziek van wanhoop. Zoodra
zy thuiskwam, vroeg Emile haar op boozen
toon:
„Waar ben je geweest? Er is zelfs niets
te eten. Je zult maken, dat ik te laat op myn
kantoor kom en dat men my myn congé zal
geven."
„Ik was naar do trekking gaan luisteren,"
bekende zy, terwyi zy nog bleek van aan
doening was. Zy was intusschen op een stoel
neergevallen.
„Naar de trekking?"
En terwyi hy haar onderzoekend aan
keek, schudde zy het hoofd en zeide op
treurigen toon:
„Wy hebben alweer niets gewonnen."
„Drommels," zeide Emile, terwyl hy spot
tend lachte, „je hadt me wel liever iets voor
myn ontbyt mogen klaar maken."
Zy antwoordde niet en geen van beiden
spraken zy éóo woord, omdat zo wel wisten,
dat ze anders elkander onaangename dingen
zouden zeggen.
Maar toen Emile wegging, verklaarde hy
op heftige wyze:
„Eigeniyk is het toch al te gek, dat wy
onszelven door die obligatie ongelukkig zouden
maken. By den eersten gunstigen koers ver
koop ik haar.
Juliette stribbelde voor do laatste maal
tegen.
„Dat wil ik niet hebben." Zeker niet, de
obligatie was van haar, niemand had het
recht er aan te komen. Dat zou wat moois
worden en dat allemaal, omdat zy tot nog
toe niets gewonnen had l Zy zou winnen over
tien jaar of over twintig.
„Over twintig jaar," hernam Emile met
bytenden spot, „dat is mogeiyk."
„Welnu, als je over twintig jaar won, en
je kondt een huis, buiten, koopen en van je
rente leven, in plaats van te werken, dan
zou jy je toch wel gelukkig pryzen."
„Over twintig jaarl Wie weet leven we
dan nog wel?"
Toen Emile dit geantwoord had, giüg hy
heen, terwyl hy met een boos gezicht de
schouders ophaalde. Hy kwam heel spoedig
daarop terug, dol van woede.
„Daar, dat komt er nu van, dat alles te
laat klaar was," kryschte hy op schorren
toon En hy vertelde de geschiedenis I O,
zulk een eenvoudige geschiedenis I Hy had een
woordenwisseling met zyn patroon gehad. En
daar hy niet in zyn humeur was, had hy op
hoogen toon geantwoord. Hy kreeg zyn congé
en kortaf werd hem gezegd: „Ga naar den
kassier 1"
Hy was nu zonder betrekking. Daarop was
nu alles uitgeloopen. Juliette, hierdoor ovei
bluft, antwoordde niets, doch ze sloot zich
op, om uit te huilen. Hy vertrok in oen
woedende stemming. Hy kwam 's avonds laaf-
dronken thuis. Dat was nog nooit gebeurd
Hy had zyn laatste stuivers verteerd. En
toen Juliette hem daarover onderhield, kreeg
zy een klap.
Nu volgde er een tyd van pruileryen en
van twisten. Men moest het gouden horlogo
van Juliette beleenen, om te kunnen leven
gedurende den tyd, dat men over iets anders
zou denken. Het was een treurig ontwaken
uit hun geluksdroom, om evenals de armo
lui hun toevlucht te moeten nemen tot het
smerige kantoor van het pandjeshuis.
„Ba!" zeide Emile zeer cynisch, „we zullen
er wel aan moeten gewennen." Want hy kon
geen betrekking vinden. Daarentegen beschul
digde Juliette hem, dat hy zich geen moeite
genoeg gaf. Wóar is het, dat hy in plaats van
te zoeken, rondflaneerde, met het laffe leed
genot van iemand, die beweert, dat hem toch
niets gelukt.
En in plaats van zuinig te zyn op het geld
van het beleende horloge, verteerden zy het
dadelyk en aten er eens goed van. Hy
byv. kocht een massa sigaretten voor zich.
Gedurende eenige dagen werd hun droom
van geluk en rykdom byna verwezenlijkt,
niettegenstaande hun ellende.
(Slot volgt
