N°. 11125. Woensdag 3 Juni. A0. 1898 t§eze -Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Eon- en feestdagen, uitgegeven. Leiden, 2 Juni. IT3 enilieton. Lit liet Ottouiaiiisclie Kijk. LIIDSCH PRIJS DEZER COURANT; Voor Leiden per 3 maandon1.10. Franco por post. 1.40. Afzonderlijke Nommers 0.05. DAGBLAD. PRIJS DER ADVERTENTIËN Van 1 6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17£. Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad wordt f 0.05 berekend. Officieel© Kennisgevingen. Burgemeeeter en "Wethouders van Leidon, Gezien hot adres van do firma R. M. BEUTH Zn., houdende verzoek om vergunning tot hot plaatson en in-werking-stellen van eon gasmotor van 12 paardokracht in haro fabriek aan de Kaiserstraat No. 8, alhier. Gelet op de artt. 6 on 7 der trot van 2 Jnni 1875 (Staatsblad No. 95); Geven bg deze kennis aan het publiek, dat ge noemd verzoek met de bijlagen op de Secretarie dezer gemeente ter visie gelegd is; alsmede dat op Maandag 15 Juni a. s., 'e voormiddags to elf uren op het Raadhuis, gelegenheid zal worden gogoven om bezwaren tegen dat verzoek in te brengen. Burgemeester en Wethouders voornoemd, Leiden, F. WAS, Burgemeester. 1 Juni 1896. E. EIST, Secretaris. In „Café Suisse" alhier is een algomeene vergadering van de „Leidsche Zwemclub" gehouden. Nadat de voorzitter, de heer C. J. Leendertz, de opgekomen leden had welkom geheeten en de notulen der vorige vergadering warer. gelezen en goedgekc-urd, bracht de secretaris, de heer W. Draayer, verslag uit van hetgeen door de Vereeniging in het afgeloopen jaar werd verricht. We vernamen o. a.f dat aan niet minder dan 25 personen het diploma als geoefend (gekleed) zwemmer werd uitgereikt; dat een vriend der Vereeniging haar een vaandel schonk, dat op 3 October met zooveel andere de waterproef had doorstaan; dat op 28 Juli 1895 een uitstekend geslaagde wed strijd werd gehouden;, dat de toestand der Yereeniging in 't algemeen gunstig mag genoemd worden. Uit de rekening en verantwoording van den penningmeester, den heer C. W. H. Verster, bleek, dat de kas een vry aanzienlijk nadeelig saldo aanwees, dat evenwel door iemand, die onbekend wenscht te blijven, geheel werd gedekt. Daarop deelde de voorzitter de vergadering mede, dat het H. M. de Koningin Regentes had behaagd, een groote zilveren medaille uit te loven voor den op 12 Juli a. s. te houden zwemwedstrijd; dat ook verschillende leden der Vereeniging daarvoor reeds één of meer medailles hebben geschonken en dat het kampioenschap voor buikzwemmen op de lange baan (600 Mdit jaar in Leiden zal verzwommën wordon. Ter bestrijding der onkosten voor den aanstaanden wedstrijd zal het bestuur trachten een waarborgfonds, groot f 150, tot stand te brengen, verdeeld in aandeelen van ƒ1; elk houder van een aandeel zal recht hebben op drie niet persoonlijke toegangsbewijzen. De dames-zangvereeniging „Es-Moll" alhier hield hare jaarlijkscke ledenvergadering in het „Loge"-gebouw. Het verslag der secre taresse herinnerde aan het door de Vereeniging in haar 3de levensjaar gegeven eigen concert op 17 Dec., dat in verbinding met „Sempre Crescendo" op 8 Mei en dat te Dordrecht op 18 Maart. Door de ziekte van den directeur G. Mann had de Vereeniging in de eerste helft van het seizoen met moeilijkheden te kampen; gelukkig liep het concert in Dec. goed af en keerde in het laatst van Januari de heer Mann in veel verbeterden toestand terug en werd spoedig zijn herstel volkomen. Het bestuur werd in zijn geheel herkozen en bestaat dus ook voor het volgend jaai uit de dames C. Mac Gillavry, presidente; F. Weber, secretaresse; mevr. D. Gordon-Jonker, penningmeesteresse; E. Ter Meer en C. Lulofs. De penningmeesteresse moest een klein tekort in de balans constateeren, dat evenwel door vrijwillige bijdragen van de leden zal worden gedekt. Met het oog echter op de vry groote kosten van aanschaffen van muziek, zaalhuur voor repetition, enz., en om ook de Vereeniging op meer vasten grondslag te ves tigen, werd het voorstel van het bestuur goedgekeurd, om pogingen te doen, donateurs to verwerven, die door een geringe bijdrage de Vereeniging steunen, en tevens het recht verkrijgen kosteloos de concerten bij te wonen. In dien zin zal in het najaar eene circulaire in de stad worden verspreid. Einde September zullen de repetitiën weder aanvangen en zullen eenige werken van Neder- landsche componisten in studie worden ge nomen, om op het eerste concert een pro gramma van uitsluitend Nederlandsche toon dichters uit te voeren. Het bestuur zal de componisten Cath. Van Rennes, Spoel, Coster, Averkamp en WageDaar uitnoodigen zeiven de leiding hunner werken op zich te komen nemen. De collecten voor de Gereformeerde Zending onder de Heidenen en Mohammedanen heeft in do Geref. Kerken A, B en C alhier met Pinksteren opgebracht 235,20. Bij koninklijk besluit zyn goedgekeurd de statuten van de Vereeniging tot verbetering van het Paardenras, gevestigd te Alfen a/d. Rijn, zoodat die Vereeniging mitsdien als rechts persoon is erkend. De heer H. Nieuwenhuis Dzn., van Lisse, (leerling van den heer A. H. Van den Oever, alhier), is geslaagd voor het examen van boekhouden in de praktijk, afgenomen door de „Vereeniging van Leeraren in het Boek houden te Amsterdam." Ds. K. B. Van der "Wal, te Hillegom, staat het tweede op het tweetal voor pred. bij de Ger. gemeento te Ten Boer. De muziek van het koninklijk regiment Pruisische infanterie „Hertog Ferdinand van Brunswijk" nam Zondag-avond te Schc-venin- gen afscheid met een uitvoering op het terras van het Kurhaus. De kapelmeester, de heer Robert Weyler, dirigeerde, geplaatst achter twee reusachtige lauwerkransen, versierd met de Duitsche nationale kleuren, die tijdens het middagconcert na de uitvoering van het zeer in den smaak gevallen nummer, waarin het Wilhelmus (oude toonzetting) door do execu tanten gezongen wordt, aan zijn lessenaar waren gehangen vanwege de directie van het Zeebad als blijk' van hulde aan dit degelijke militaire muziekcorps. De veranda op het terras was voor deze gelegenheid 's avonds langs de gevellijnen mot gas verlicht, op welken lichtgordel de transparanten met de Nederlandsche, Wal- dècksche en Pruisische wapens goed uitkwa men. De gure Noordenwind, die zijn killen adem over het terras streek, vermocht de wandelaars niet terug te houden, zoodat het concert ten aanhoore van dichte drommen menschen werd ten einde gebracht. Inmiddels was ook dj Kurzaal geheel gevuld met concertbezoekers, In afwachting van het wederoptreden van het Philharmonisch orkest, dat te 8 uren het programma met het Wien Neerlandsch Bloed inzette, een intrede, die met zóóveel geestdrift werd toegejuicht, dat prof. Mannstaedt ten tweeden male de tonen van dit altijd indrukwekkende lied door de zaai deed weerklinken, die daverde van toe juichingen, niet 't minst toen den meester ter verwelkoming een lauwerkrans werd over handigd. De kapel vertrok hedenochtend naar Moskou en komt 10 dezer voor het geheele badseizoen te Schevenir.gen terug. In allen eenvoud en in tegenwoordigheid van verschillende professoren en andere be langstellenden had gisteren op de algemeene begraafplaats te Utrecht de ter-aarde-bestelling plaats van het stoffelijk overschot van den oud-hoogleeraar dr. Van Bell. De lijkbaar was bedekt met een vi?rtal kransen. Aan de groeve werd allereerst gesproken door den rector-mganificus van de Rijks- Universiteit te Groningen, prof. T. De Boer. Deze bracht een laatsten groet uit den kring, waarin de overledene met eere was werkzaam geweest. Prof. J. v. Dijk sprak namens de faculteit der godgeleerdheid aan genoemde school. Dr. H. P. Berlage, van Amsterdam, her dacht de verdienste van den overledene voor „het Haagsche Genootschap ter verdediging van den christelijken godsdienst". Dr. H. L. Oort, predikant by de Remon atrantsch Gereformeerde gemeente te Utrecht, waarvan de overledene in de laatste jaren lid was, wijdde eveneens eenige woorden te zijner nagedachtenis. De heer J. G. Brouwer Nijhoff bedankte ten slotte, namens de weduwe, allen voor de laatste eer, hét stoffelijk overschot bewezen. De Kamers van den Hoogen Raad zullen in het volgend zittingjaar (1 Sept. 1896-30 Juni 1897) zijn samengesteld als volgt: Kamer voor burgerlyke zaken: president mr. J. G. Kist; raden mrs. J. Kalff, P. R. Feitb,- jhr. B. C. De Jonge, Ph. Van Blom, A. P. Th. Eyssell, S. M. S. De Ranitz, A. M. Van Stipriaan Luïscius; procureur-generaal mr. C. Polis; advocaat-generaal mr. A. F. L. Gregory; griffier mr. C. J. J. Wyckerheld Bisdom; substituut griffier mr. B. Ermerins. Kamer van strafzaken: vice-president mr. F. B. Coninck Liefsting; raden mrs J. J. Van Meerbeke, A. A. De Pinto, A. J. Clant van der Myll, B. H. M. Hanlo, E. "W. Guljó, A. Telders; advocaten-generaal mrs. C F.Th. Van Maanen, J. G. Patijn; substituut-griffier mr. J. Van der Jagt. Den 4den Juni hoopt dr. A. Bruining Jzn., pred. bij de Ned.-Herv. gemeente te Krommenie, zijne 25-jarige evangelie-bediening te herdenken. De heer Bruining was predikant te Etersheim, Kuinre, Yledder, Noord-Schermer, Grootebroek en sedert 14 Oct. 1894 te Krommenie. Ook de heer J. Sepp, predikant bi) de Doops gezinde gemeente te Beverwijk (vroeger teWit- marsum) en de heer "W. J. Van Douwen, predikant te Almeloo (vroeger te Borne, De Rijp en Bolsward) zullen den 4den Juni hunne 25 jarige evangelie-bediening herdenken. Gisteren nam in eene te dien einde belegde vergadering mr. H. Roijaards van Scherpenzeel afscheid van het college van Gedeputeerde Staten van Utrecht, in welk college hij gedurende 23 jaren zitting heeft gehad. Tor herinnering aan de 23-jarige samen werking werd den heer Roijaards eene door al z\jne medeleden onderteekende oorkonde van de hand van den kunstschilder Anth. E. Grolman overhandigd. Het „N. v. d. D." verneemt, dat de burgemeester van Amsterdam, mr. S. A. Vening Meinesz, in het laatst dezer week voor een maand naar Vichy zal gaan. Naar „De Tijd" meldt, is tot hoogleeraar in de wiskunde en de analytische mechanica aan de Kath. universiteit te Freiburg be noemd dr. F. Daniels, leeraar aan de H. B -S. met 5 jarigen cursus te Rolduc. Zondag bezocht H.M. Koningin Wilhelmina de boerderijen .op het domein Soestdijk te Baarn en voederde eigenhandig verschillende dieren. De gemeenteraad van Deventer benoemde gisteren tot gemeente-secretaris mr. J. H. De Vries, te Zwolle. Hr. Ms. schoener „Bonaire," onder bevel van den kapitein ter zee B. De Groot, is 1 dezer te St.-Thomas aangekomen. Over dr. Ignatius Van Os, den nieuw- benoemden hoogleeraar te Rysenburg, schrijft men aan do „P. G. C." bet volgende: Do zeereerw. heer dr. Ignatius Van Os, nieuw benoemd president van het seminarie Rysen- burg, werd in 1847 te "Wilnis geboren, studeerde te Kuilenburg en Rjjsenburg en ging, priester gewijd, in 1871 zjjn theologische studiën voortzetten aan de universiteit te Leuven, waar hjj het volgende jaar het baccalaureaat verkreeg. Zijn studiën voltooide hij aan de universiteit te Wurzburg onder het gehoor van de beroemde professoren Hergenröther, later kardinaal, en Hettinger. In 1874 werd hij tot doctor in de godge leerdheid bevorderd, om eerst de zielzorg te gaan waarnemen aan de St. Walburg te Arnhem en zich in 1887 de nieuw opgerichte parochie van St.-Joseph te Groningen te zien toevertrouwd. De minister van financiën maakt bekend, dat de aanbieding ter verwisseling van dein artikel 1 der wet van 30 December 1895 (Stsbl. 236) genoomde 3!/2-pCts.-schuldbeken tenissen aan toonder, ten laste van den Staat, tegen 3 pCts.-schuldbekentenissen van gelijke nominale bedragen, van Maandag 8 Juni a. s. af, alléén zal kunnen geschieden ten kantore van den agent van het ministerie van financiën te Amsterdam, des Maandags on des Donder dags van iedere week. Sts.-Cl De gewone audiëntie van den minister van financiën zal op Donderdag 4 Juni a. s. niet plaats hebben. - De rijkscommissie voor de examens ter verkrijging van een diploma als machinist aan boord van koopvaardijschepen, zal, over eenkomstig het bij koninklijk besluit van 18 Maart 1891 (Stsbl. 76) vastgesteld reglement voor die examens, gewijzigd by besluit van 8 Mei 1893 (Stsbl. 81), met aanvang van 23 Juni a. 8., te halftien 's voormiddags, zitting houden in het Nutsgebouw te Amsterdam. Om tot een van die examens te worden toegelaten, zal de candidaat, onder overlegging van een6 geboorte akte en met opgave van woonplaats en laatsten werkkring, do aan vraag hiertoe vóór 16 Juni a. s. schriftelijk en portvrij by den voorzitter der commissie, den heer J. J. Stooker, gep. kapt.-luit. ter zee, wonende te Hilversum, moeten inzenden, waaruit tevens dan moet blijken voor welk diploma hy verlangt geëxamineerd te worden. Voor verdere byzonderheden zie men de Staatscourant van 2 dezer. De minister van buitenlandsche zaken brengt in de Staatscourant van 2 Juni ter kennis van belanghebbenden, dat, ingevolge het kon. besluit van 23 Jan. 1884 (Stsbl. 9), ia de maand October a. s. te 's Gravenhage een examen zal worden gehouden ter verkrij ging van het getuigschrift van bekwaamheid voor de betrekking van leerling-consul, ten einde by voorkomende gelegenheid voor eene benooming als zoodanig in aanmerking te kunnen komen. Om tot het examen toegelaten te kunnen worden, moet men don ouderdom van 18 jarèn bereikt hebben. De dag. waarop het examen een aanvang zal nemen, en het tydstip, waarop men zich daarvoor moet aanmelden, zullen nader worden bekend gemaakt. - Het stoomschip „Borneo", van Rotterdam naar Batavia, arriveerde 1 Juni te Port Said; de „Conrad", van Batavia naar Amsterdam, passeerde 1 Juni Ouessant; de „Gedé" arri veerde 31 Mei van Rotterdam te Batavia;' de Jupiter" vertrok 30 Mei van Gibraltar naar Amsterdam; de „Merapi", van Rotterdam naar Batavia, passeerde 31 Mei Port C^rvoeiro; „Drente", van Java naar Rotterdam, arriveerde 1 Juni te Marseille; de „Reichstag", van Hamburg en Amsterdam naar Oost-Afnka, passeerde 30 Mei Gibraltar. By koninkiyk besluit is vergund aan de volgende personen het aannemen der onder scheidingsteekenen, achter hunne namen ver meld: dr. J. H. C. Kern, hoogleeraar aan de Ryks-universiteit te Leiden, de versierselen van commandeur der orde van het.Legioen van Eer; dr. M. J. De Goeje, hoogleeraar aan de Ryks Universiteit te Leidon, dr. P. J. H. Cuypers, te Amsterdam, architect der Ryks- musoumgebouwen te Amsterdambeiden do versierselen van officier dier orde; H. P. Van Cranenburgh, te Amsterdam, kassibr, de ver sierselen van ridder der orde van den H. Gregorius den Grooten, waartoe hy door den Paus is benoemd. De directeur van het post- en telegraafkan toor te Vreeswyk, L. W. Vollers, met ingang van 27 Mei, uit 's lands dienst ontslagen. Met ingang van 16 Juni a. 8. lo. benoemd Slot.) Als type van een slavenhandelaar voor de afschalfing der openlyke markten voor drio eeuwen noemen wy een ouden Marokkaan, Hadji-Abdullah, die te Konstantinopel zyn bedryf uitoefende, een zwarte reuzengestalte met gladden neus, wilden blik en dunnen gryzen baard. Als hy uitging, droeg by een langen stok; zat hy op zyn divan, dan had hy altyd de zweep zyn dikwyls beproefd tucht middel naast zich. Op zestienjarigen leeftyd was hy in Turkye gekomen, om daar zyn geluk te zoeken. Zonder middelen begon hy in de aangrenzende provinciën te vagabondeeren en eenige sla vinnen te stelen, die hy daarop zóó voordeelig verkocht, dat hy zich als „gepatenteerd handelsheer" vestigde, welke titel den slaven handelaars naar gelang van krediet en repu tatie in verschillende klassen verleend werd. En ettolyken van die „handelsheoren" hebben met dien menschenhandol in 't groot millioenen verdiend. In zyn qualiteit als „handelsheer" eerste klasse ondernam Abdullah expedities naar groote steden, waar hy zich aan de machtigen en ryken voorstelde en hun zyn blanke, zwarte of koperkleurige slaven liet zien. Onderweg werd hy eens door roovers aan gevallen en geplunderd, zoodat Abdullah, Lehalre zyn „waar," ook een vermogen als verloor. In de volgende stad echter verschafte hy zich by den gouverneur een kleinen troep, waarmede hy de booswichten vervolgde, en twee dagen later keerde hy tot den pacha terug, wien hy twee hoofden aan bood, die hy zelf afgesneden had. Hy werd meer dan honderd jaar oud. Het onderscheid tusschen de slaverny van vroeger eD thans bestaat alleen hierin, dat zy zich vroeger tot alle klassen en sociale instel lmgen uitstrekte, terwyi zy zich thans tot de vrouwenverblyven en de huishouding bepaalt. Een oud gebruik, dat nu byna in onbruik geraakt is, was het wederkeerig schenken van slaven. Nieuwbenoemde waardigheidsbe kleders, vooral grootviziers, kregen tal van zulke „geschenken" ten geleide van felicitaties. Het gebruik is, zooals wy zeiden, uit de mode geraakt, niet omdat er gebrek aan lief hebbers is, maar omdat de middelen ontbreken. Zelfs de Sultan en diens familie permitteeren zich ternauwernood deze weelde, en het was een ding van beteekenis, toen indertyd de Sultane Adiló, de zuster van den Sultan Ab- dul-Azis, den Sultan een barer slavinnen cadeau gaf. De periode der moderne slaverny in Tur kye begon, toen de strooptochten in de nabu rige provincies moesten ophouden. Alleen Georgië, Circassiè en Afrika bleven de eenige landen, die voortaan slaven leverden. De grootste slavenmarkt bleef Circassiè, welks dochters Konstantinopl verrykten, omdat de bewoners het gemakkeiyker vonden geld te verdienen door elkander te verkoopen dan te werken, terwyl men in Konstantinopel ge dwongen was, de vrouwenverblyven door middel der slaverny in stand te houden. De val van Circassiè in 1864 is een ge denkwaardig feit in de annalen der slaverny geweest. Deze aan vrouwel^ke schoonheden zoo vruchtbare streek vermaakte aan Turkye alles, wat haar aan nationale rykdommen overbleef, d. w. z. een massa ongelukkigon, die door honger en ontberingen tot het uiter ste gebracht waren. Deze arme schepselen vluchtten half dood naar den Turkschen oever, waar de handelaars op de loer lagen, om zich van hen meester te maken. Dat echter de verdrijving der Circassiërs uit den Kauka8us aan den slavenhandel geen einde gemaakt heeft, doch dat de handelaars de Zwarte Zee niet meer behoeven te passeeren, maar nog slechts een kleine dagreis langs den Donau behoeven te maken, om binnen het bereik van de nederzettingen der ver dreven Circassiërs te zyn, blykt uit verschil lende berichteD. Mohammed, die de slaverny reeds in volle kracht voorstond, toen hjj zyn wetten gaf, welke oorspronkeiyk de gelykheid van allen voorschryven, had het den slavenbezitters als een dringenden plicht opgelegd, de slaven met zachtmoedigheid te behandelen. „Deze ongelukkigen," zegt hy, „zullen door u als uw eigen kinderen beschouwd worden." En in 't algemeen is de materiëele toestand der slaven in Turkye tegenwoordig nogal draaglijk. De meisjes worden dikwijls odalisken en vrye vrouwen. Velen van haar trouwen zelfs met hooggeplaatste personen. "Want men prefereert in Turkye feitelyk als vrouw een slavin boven een vrygeborene, omdat de Turk by zyn aangeboren neiging tot despotisme onder alle omstandigheden meester wil zyn, die van zyn vrouw blinde gehoorzaamheid verlangt en geen tegenspraak duldt. Hy wil een vrouw, die, zooals het spreekwoord zegt, spraak Doch mond heeft. De vrye landsdochters daarentegen zyn zelden geneigd, zich geheel te onderwerpen. Nergens ter wereld openbaart zich een zoo groote vrees voor schoonouders als by de Turkscho mannen. Daarom nemen zy het ïlefst vrouwen zonder eenigen aanhang, Circa8sische slavinnen by voorbeeld, die geheel alleen en in lompen gehuld aankomen, en die men naar zyn smaak vormt. De arme weezen komen zonder eischen. Docb maar al te dik wyls verkrygen zy onbeperkte heerschappy. Zoodra de effendi getemd is, licht de Circas- sische wees eensklaps den sluier op, en het gebeurt vaak genoeg, dat dan eensklaps tal van bloedverwanten met naakte voeten het huis overvallen. De arme echtgenoot, die door zyn vrouw al lang tot een gewillig werktuig van haar wil gemaakt werd, omhelst met een zuur gezicht zyn schoonmoeder, zyn schoonvader, zyn zwager en de overige familie leden en moet hen nu natuurlyk op zyn kosten kleeden en verzorgen. By dat alles doen juist de Circassische meisjes nu nog in tegenstelling met de inlandsche Turksche meisjes de beste huwe- ïykon. De vrouwen der eerste waardigheids- bekleeder8 van den Staat zyn voor het grootste deel voormalige slavinnen, zonder te spreken van het geheel met Circasöische vrouwen bevolkte, paleis van den Sultan. Daarby is het zeer opmerkeiyk, dat liet in de oogen der Turken volstrekt geen schande is, van een slavin af te stammen. Integendeel, de vrouwen en mannen van die afkomst schamen zich volstrekt niet, haar openlyk te erkennen. De vraag, of men van een slavin afstamt, komt zelfs by elke gelegen heid voor, want de vroegere slavinnen stellen er prys op, elkander wederkeerig te kennen. Een geheime band verbindt haar. De ver wantschap van het ras en het nationaliteits gevoel zyn dingen, die nimmer uitgewischt kunnen worden en zelfs in den schoot der slaverny machtig blyven. De blanke slavinnen, die niet trouwen of odalisken worden, worden als kameniers ge bruikt. Zy ontvangon een maandelyksche belooning, voedsel en kleeding. Eu een goede verzorging dezer vrouwen is voor de meesteres een quaestie van eigenliefde, want zy heeft ten doel, dat men van haar grootmoedigheid spreekt. Het aantal mannelyke blanke slaven is tegenwoordig zóó gering, dat men slechts zelden eenige Circassische of Georgische dienaren ontmoet. Meer vindt men er nog in het paleis van den Sultan, by den vice- koning van Egypte en ook by de pacha's. Eenigen van die slaven hebben het zelfs tot den rang van pacha gebracht, by voorbeeld Nevre8-pacha en Zivor-pacha, van wie de eerste een tydlang minister-president was. Onder alle slaven in Turkye nemen de zwarte of Afrikaansche don laagsten rang in. Zy kunnen niet, zooals de Circassische i vrouwen, den rang van odalisken of getrouwde

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1896 | | pagina 1