Aanstaanden Zaterdag-avond
Lango Har8© 3®.
P. I. WEIJEHIANS.
Goederenvervoer
Sherry No. 3, Roede Port No. 12,
Witte Port No. 17Ms en Champagne No. 40
N°. 11115.
Donderdag 31 Mei.
A0. 1895
i§eze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven
PERSOVERZICHT.
Stoomtram LeidenVoorschotenVeur (Leidschen-
dam)VoorburgDen Haag.
Tarief voor Bestelgoed:
Destclgoederen worden aangenomen in het Sigarenmagazijn van den lieer
J. C. ¥M T HOOFT, Oreestraat 106. 6062 lCi
zijn, onder meer onzer merken, per glas verkrijgbaar bij den Heer L. ZUIDER-
VELD, Paardensteeg 13 (Franciskaner-Brau), benevens per heele en halve flesch b*
den Heer J. P. RIEDEL, Mineraalwaterfabrikant, Boommarkt 1 a, Leiden.
LEIDSCH
M&BIAD.
PRIJS DEZER COURAHTï
Voor Lolden per 3 maandenf 1.10.
Franco per post1.40.
Afzondorlyke Hommers0.05
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Yan 1—6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17£. Grootere
letters naar plaatsruimte. Yoor het incasseeren buiten de stad
wnr.lf r 0.05
Tweede Biad.
In de Prov. Groninger Crt. lezen we onder
het hoofd Apropos van een adres:
In deze dagen, waarin het oolüke kentee-
kengegoochel aller aandacht gaando houdt en
de Kamer met bekende breedsprakigheid aan
het beoordeelen is getogen van de vereischten
om toegelaten te worden tot het heiligdom van
't stembureau nu in 's lands raadzaal het
goudschaaltje weer wordt opgehouden om er
de mondigheid van het Nederlandsche volk
op af te wegen, in deze dagen is bet be
grijpelijk, dat van het adres der Haar
lem s c h e schutterij-officieren wei
nig of geen nota is genomen.
Het kon bezwaarlijk op een ongeschikter
tijdstip in zee gestuurd zijn.
De Kamer is bezig haar doodvonnis te tee
kenen en er is alle reden te veronderstellen,
dat de schutterij in haar tegenwoordige inrich
ting de volgende eeuw zal zien.
Practisch gevolg zullen dan de indieners
zeiven ook wel niet verwachten. -
Intusschen is het curieus na te gaan in
welken onmogelijken toestand onze burger-
wapening nu bijna zeventig jaren verkeert,
en een gevoel van verwondering kan niet
worden onderdrukt, bij den aanblik hoe go-
durende dien langen tijd nog steeds mannen
konden gevonden worden met een opvatting
van vaderlandsliefde zóó ruim, dat zij tijden
moeite meenden te moeten geven tot het
in-stand-houden, van deze stoffige nationale
antiquiteit.
Ei. deltfk dan hebben een paar Haarlemsche
officieren er den brui aan gegeven en zijn
aan het staken geslagenen dit feit, dat met
een zeker stedelijk éclat gepaard ging, werd
aanleiding tot een adres, dat, hoewel het
zeventig jaar op zich heeft lal en wachten,
met het oog op den huidigen politieken toe
stand, nog praomatuur mag heeten.
De verlangens zeiven echter der adressanten
z\jn rationeel genoeg. Immers, wfi leven nog
altijd onder de wet van 11 Apnl 1827 (S. 17)
en in de zeventig jaren sedert het in-werking
treden dier wet is geen noemenswaardige
verbetering aangebracht.
In 1867 diende de toenmalige minister van
oorlog Yan den Bosch een ontwerp in, dat
slechts in bijzaken wijziging bracht. Door de
Tweede Kamer aangenomen, werd het echter
do r de Eerste Kamer verworpen.
Te begrijpen is het dus, dat in onze dagen,
waarin de krijgswetenschap met reuzen
schreden vooruitgaat en elk jaar ons nieuwe
verdelgingsmiddelen brengt, een ordening van
vóór '30 dubbel en dwars het schouder
ophalen verdient, dat geen Nederlander weer
houden kan, zoodra er sprake is van het
weerstandsvermogen onzer schutterij.
De grieven der Haarlemsche heeren, ge
steund door ongeveer vierhonderd officieren
uit alle deelen des lands, zfin in hoofdzaak
de volgende:
De schutterij, hoezeer een onderdeel van
's lands defensiestelsel, wordt als civiele in
stelling niet door het departement van oorlog
beheerd, maar ressorteert onder dat van bin-
nenlandsche zaken, on de ambtenaren, aan dat
ministerie verbonden, kunnen niet geacht
worden voldoende kennis van en zin voor
militaire zaken te bezitten om de schutterliJke
belangen met toewijding en naar behooren
te behartigen.
Voorts en dit is de eigenlijke wonde-
plek wordt het doel der schutterij als
volkswapening in tijden van gevaar geheel
en al gemist, wijl zfi niet éón samenhangende
strijdmacht vormt, maar integendeel bestaat
uit een aantal onafhankelijke gemeentelijke
corpsen, zonder eenig onderling verband, en
waarbij de wijze van oefenen in iedere ge
meente wisselt naar de opvatting der plaatse
lijke commandanten.
Dit bezwaar is waarlijk niet te onderschatten.
Welke kracht toch kan er by mogelijkheid
in tijden van gevaar uitgaan van een aantal
saamgebrachte troepjes, elk gedrild en ge
oefend naar een ander systeem (velen zelfs
zonder eenig systeem), waarvan sommigen
alleen een geweer hanteeren, anderen ook
afschieten en slechts enkelen goed gebruiken
kunnen.
De scbuld ligt echter niet geheel en al
aan de wet, maar veeleer aan da vroegere
Grondwet. Tot 1887 koppelden de achtereen
volgende Grondwetten da schutterij vast aan
de gemeenten en maakten haar dus tot een
zuiver gemeentelijke instelling.
Art. 188 van de Grondwet van '48 luidde
nog: „In de gemeenten worden schutterijen
opgericht."
Dat meervoud, steeds onveranderd uit do
Grondwet van '14 overgenomen, doemde
bovendien voorgoed de volksweerbaarheid
om versnipperd te blijven in tal van plaatse
lijke troepjes, los en zonder samenhang.
Mocht te eeniger tijd onze wetgever tot
een herziening besluiten, dan is althans dit
klemmende bezwaar, om tot eene flinke
coherente laudweer te geraken, niet meer te
duchten.
De „Haagsche Kroniek" van de Nieuwe
Groninger Courant geeft o. m. te lezen
Een feit, dat zeer de aandacht trekt, is, dat
de aandeelhouders van het Eaagsche Dagblad
zijn bijeengeroepen om een nieuwen direc
teur-hoofdredacteur te kiezen. Bijzon
derheden ontbreken. Wel worden er allerlei
praatjes verteld omtrent oneenigheid van den
tegenwoordigen hoofdredacteur met zijn com
missarissen de heeren, die aan hem groo-
tendeels hun positie in de politiek danken;
maar ik hecht daar geen geloof aan. Ver
moedelijk zullen het wel gezondheidsredenen
zijn, die den heer Visser nopen zijn werk-
kiing te laten varen. Zijn opvolger is niette
benijden. Het Dagblad is sedert eenige jaren
zoozeer in verval gekomen en heeft ook in
weerwil van alle laatste redmiddelen voor in
nood verkeerenden zoo ontzaglijk veel terrein
verloren, dat er bijna geen mogelijkheid meer
is den drenkeling boven water te houden.
Het feit, dat sedert maanden reeds tevergeefs
aandeelen van 't Dagblad voor 25 pet. en
minder te koop worden aangeboden, is in dit
opzicht kenschetsend. Had men jaren geleden
een flink maD, mot eenige populariteit, aan
hot hoofd van het conservatieve blad geroepen,
die tact genoeg had bezeten om de bakens
naar 't getij te verzetten (de eerbiedwekkende
leeftijd van het orgaan gaf gereede aanleiding
om het verouderd standpunt eens te herzien),
de kans voor een vruchtbaar leven ware niet
uitgesloten geweest. Nu is 't voorbij; aan de
genezing van een uitgeleefd lichaam is zelfs
voor den kordaatsten en knapsten dokter geen
eer te behalen.
Een lichaam, dat steeds in kracht toeneemt,
is onze (Haagsche) coöperatieve vereeniging
„Eigen Hulp". De hoeren van Maatschappelijk
Belang hebben weinig wil van hun vervol
ging deze kon natuurlijk geen ander doel
hebben dan de leden af te schrikken, en daar
van is nog niets .te bespeuren. Integendeel,
wat ik steeds heb voorspeld, gebeurt thans;
de werkzaamheid van „Eigen Hulp" breidt
zich meer en meer uit, in evenredigheid tot
de oppositie. Er is een wasch- en bleckinrich-
ting in wording, waarvoor reeds 200 leden
zijn ingeschreven; en nu is men zoo goed
als gereed om een afdeoling te stichten vcnr
den inkoop van bloemen, vruchten en groen
ten, waarvan het tot-stand-komen menigeen
groot voordeel zal brengen. Nog andere nieuwe
afdeelingen zijn in de maak. En dat all - s
schrijf ik veel meer toe aan de geprikkelde
gemoederen dan aan de zucht naar materieel
voordeel. Het is 'c antwoord op het proces
van Maatsch. Belang tegen „Eigen Hulp".
Zullen do oogen nu open gaan Ik hoop het
voor onzen winkelstand.
TWKEftE HAÏIER.
Bij de voortzftii-.g van het kiesrecht-debat
bleef de heer Pijnappel zijn stelling verdedi
gen, dat het niet de vraag moet zijn of do
uitbreiding groot of klein is, maar of voldaan
wordt aan den grondwetteiyken eisch van ge-
schiktheidseischen. Hij acht stemplicht onge-
wenscht, al begrijpt hij 's ministers tegenzin
niet bij aanneming van dat beginsel. Ge
meentelijk kiesrecht acht hy volstrekt niet
belangrijker dan het kiesrecht van do Kamer.
Ten slotte wijst by op de tijdverspilling in de
herziening der staatsinstellingen door steeds
kiesrecht voorop te stellen.
De heer De Beaufort (Amsterdam) is in
hoofdzaak voor het ontwerp, maar tegen art.
161 en tegen gelijke eischen voor het gemeente-
kiesrecht. Hij ziet niet in, dat kiesrecht uit
breiding spoociger zal leiden tot do gewenschte
hervormingen, maar ze z 1 bevrediging schen
ken. Het zelfvertrouwen des Ministers vorheugt
hem, omdat daardoor alle misverstand wordt
voorkomen.
Spreker Waarschuwt tegen coalitie van de
minderheden om het ontwerp te doen vallen.
Men zou dan staan voor groote mpeilykheden
en waarschijnlijk deze eeuw uitgaan zonder
kiesrechthervorming en andere noodige her
vormingen, die daarop wachten.
De heer Heldt bestrijdt het ontwerp, dat een
verminkte reproductie is van bet ontwerp-
Tak, volstrekt niet voldoet aan de verlangens,
lang zoo ver niet gaat als de Grondwet toelaat,
en maakt dat de kiesrechthervorming aan
de orde zal blijven ook na het eindigen van
het Regentschap.
Tegenover de heeren Rutgers Yan Rozen
burg en den minister ontkent spr., dat er
rust en tevredenheid in de kiesrechtzaak by
het volk heerscht. Het volk heeft nooit ge
dacht dat de heer Van Houten zich tot zulk
conservatief broddelwerk zou lecnen.
De heer Van Borsselen is tegen de splitsing
der gemeenten volgens dit ontwerp en tegen
het couloirstelsel.
De heer Veegens blijft de ongrondwettigheid
van het ontwerp volhouden, terwijl hy dit
verder onredelijk, onbillyk en gebrekkig blijft
noemen.
De heer Beelaerts van Blokland ziet in het
ontwerp gébn noodzakelijk historisch gevolg.
Er had evengoed een ander kabinet kunnen
optreden en zelfs deze minister had andere
voorstellen kunnen doen.
Tegenover dit ontwerp handhaaft hfi zijne
beschouwingen van 1893 en te meer, waar
de heer Kuyper, feitelijk geheel en al afkeu
rende de begins-len, zich in de praktijk vóór
het ontwe p Tak heeft verklaard.
Spreker hoopte door gemeen overleg er toe
te kunnen komen zyn stem aan het ontwerp
te geven, maar dan moet er niet te hoog
worden opgegeven van do voortreffelijkheid
der techniek van dit wetsontwerp. Techniek
moet niet alleen in de theorie, maar ook in
de practyk bruikbaar zfin. Maar nu achtte'
spreker de techniek van artikel I bis sub 1,
enz (woning en loonen) zeer onpractisch, en
het zou hem moeilijk vallen daaraan z\jn stem
to gevtn. Aan een amendement voor stemplicht
zou spreker zijn stem kunnen geven, mits in
den zin als correctief, in denzelfden zin als het
couloir stelsel, waarmede hij, gehoord den
heer Bastert, over het platteland, niet zoo
zeer ingenomen is.
Ten slotte zeido spreker den minister dank
vcor zijn9 wederlegging van de meening, dat
kiesrechthervorming is voorwaarde voor
blijvende verbetering.
INti-E^ONDEN.
Geachte Heer Redacteur
Met het gunnen van een plaatsje aan onder
staand stuk in Uw blad, zult U m\j en wel
licht vele anderen verplichten. Gisteren zag
ik namelijk een man, met een jongen als
hflpsr, verscheidene spreeuwonnesten uitha
len. De jonge spreeuwen werden bij tientallen
in een emmer gegooid en verdronken, waar
door de emmer nota bene bijna vol was. Op
mijn vraag, waarom hij zoo onmenschelijk
handelde, gaf hij mij ten antwoord, dat hun
door eene juffrouw (eigenares van eenige
huizen met tuinen) werd bevolen om de
spreeuwen uit te roeien, daar die beesten,
volgens haar zeggen, de aankomende aard
beien en bessen wegstalen. Hoewel deze
barbaarsche handeling jaarlijks herhaald wordt,
is het resultaat toch niets, omdat er nog
massa's spreeuwen zfin, die elders hunne
nesten hebben. Doordat waarschijnlijk een
spreeuw zich aan een a.rdbei of bes bezon
digd heeft, worden de jongen op groote schaal
vermoord. Daarentegen wordt vergoten, hoe
veel onschatbare diensten die spreeuwen
bewijzen door ontelbare wormen, rupsen en
schadelijke insecten, waarmede zij hunne jon
gen voeden, te verdelgen.
Immers, eenige luttele voorwerpen, als vogel
verschrikkers aangewend, zfin voldoende om ze
van de perken af te honden. Moge daarom
iedereen, di3 slechts een weinig menschelijk
gevoel heeft, in dezen tyd van het jaar met
kracht medewerken, om het nestenuithalen
te verhinderen, en allerlei verkeerde volks-
vooroordeelen uit de wereld te bannen.
U, Mijnheer de Redacteur, bij voorbaat
dankend voor de verleende plaatsruimte,
Oeostgeest, Hoogachtend,
19 Mei 1896. H. G. A. B.
Gr e menghel Nieuws.
De Haagscho rechtbank deed
gisteren uitspraak in de onlangs medegedeeldo
zaak van de administrat e dc-r directe belas
tingen tegen do Nederlandsche Gist- en
Spiritusfabriek te Delft. Men herinnert zich
dat de vordering strekte tot van waarde-ver
klaring vap het derde arrest onder de ge
daagde op het loon van een werkman gelegd
tot verhaal van verschuldigde bedrijfsbelasting
en dat namens gedaagde door mr. Z. Van
den Berg het recht tot dit beslag was betwist.
De rechtbank vereenigde zich mot dit betoog
en besliste, dat art. 7 dor wet van 1845 (tot
invordering der directe belastingen) niet toe
passelijk is op het arbeidsloon, door den patroon
aan den werkman verschuldigd, en ontzegde
derhalve den ontvanger zijn vordering.
Naar aanleiding van de boproe-
ving, welke Maart jl. aan het strand to
Scheveningen en April d. a. v. in de leger
plaats van Oldebroek plaats had, van twee
in de werkplaatsen der firma Cocke ill, te
Seraing, vervaardigde snelvuur-kanonnen van
7.5 cM. (volgens het stelsel-Nordenfeld) is voor
Nederland niet zondor belang de in het „Militfir
Wochenblatt" van 1896 gevoerde pennestrijd
(zie de nos. 13, 20, 40) nopens de vraag, of
in verband met de zooveel grootere uitwerking
dezer kanonnen er niet goedschiks toe zou
kunnen worden overgegaan, de artillerie van
het Duitsche leger aanzienlijk te verminderen,
door het aantal stukken per batterij van 6
op 4 to brengen. UD.)
Zondagochtend omstreeks negen
uren woedde te Osch een felle brand ten huize
van de weduwe Gielen aan den Berchemscben
weg. Het huis werd mede bewoon J door den
boterwerker Hendriks. De brandweer kon niet
beletten, dat het perceel met den inboedel,
waaronder een kalf, een hond en eene som geld,
een prooi der vlammen werd.
In de vorige week worden van
Enter verzonden eene party groote jonge
gaüzen, tot een getal van 750, aie te Goor
in een waggon geladen de bestemming naar
Berlijn haddon. By aankomst te Beriyn.
waren allen dood. Door slechte verpakking
waren de dieren gestikt. De schade voor da
kooplui i3 natuurlijk vry aanzieniyk.
3883 30
[llHU Bfi ÜllUllHU .uui uu iiuuuiiumfe
0—5 KG. f 0.10, 5—10 KG. f 0.15, 10—20 KG. f 0.20, 20-^25 KG. f 0.21,
25-30 KG. f 0.22, 30—35 KG. 0.23, 35—40 KG. ƒ0.24, 40—50 KG. ƒ0.25.
1334 2
