J*, 11091, Woensdag 33 April. A°. 1896 feze töourant wordi dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. E:rsle Blad. Leiden, 21 April. LEIDSCH DAG-BLAB. PRIJS DEZER COURANT; Voor Leiden per 3 maanden. i s s f 1.10. Eranco por post 1.40. Afzonderlijke Nommers 0.05. PRIJS DER ADVERTENTIE!!: Van regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17^. Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad ■wordt 0.05 berekend. Naar aanleiding van het aan den ge meenteraad overgelegd adres van het Bestuur der afdeeling Leiden van de Vereeniging „Ver gunning", waarbij wordt verzocht wijziging van art. 7 van het Raadsbesluit van 3 December 1885 tot regeling van het gemeentelijk recht, 1 te heffen voor het verleenen der vergunning tot het uitoefenen van den kleinhandel in sterken drank, (Gem.blad No. 1 van 1886) wat betreft de regeling van de betaling van de herschattingskosten, deelen B. en Ws. mede, dat het wenscbelyk wordt geacht, de overweging van hot door adressant bedoelde punt aan te houden totdat eene herziening van bedoeld Raadsbesluit, ook in verband met de aanhangige wetswijziging, in behande ling komt. In het algemeen, zeggen B. en Ws., schynt er in het door adressanten aanbevolen stelsel wel iöts aannemelijks te zjjn gelegen. Men verlieze evenwel Diöt uit het oog, dat het recht om herschatting te vragen alleen toe komt aan de kleinhandelaars in sterken drank, doch niet aan het Gemeentebestuur tegenover de door den schatter vastgestelde schatting. Vervolgens zouden, wanneer overeenkomstig het verlangen van adressanten werd bepaald dat de zoogenaamd verliezende party alle kosten moet betalen, de minder gegoede klein handelaren wellicht daardoor van het vragen van eene herschatting worden afgeschrikt, terwyl zij bij ae thans geldende regeling slechts met ce helft der kosten, aan de herschatting verbonden, worden belast. Hoe dit zy, zooals boven werd medegedeeld, zal vermoedelijk tot eene geheele herziening der betrekkelijke Verordening binnen niet te lang verwyl moeten worden overgegaan, zoodat het B. en Ws. minder wenschelyk scbynt thans eene partieel© wijziging daarvan in behandeling te nemen. Zy geven den gemeenteraad mitsdien in overweging de behandeling van het onder- werpeljjk adres aan te houden. Den gemeenteraad hebben B. en Ws. aangeboden eene door de Commissie van Toe zicht op de scholen voor Middelbaar Onder wijs in overleg met het College van Dagelyksch Bestuur opgemaakte Cencept-Verordening voor de Hoogere Burgerschool voor Meisjes, waar mode de inspecteu: van het Middelbaar Onder wijs zich heeft kunnen vereenigen. By hot ontworpen van deze Verordening, waarin slechts enkel© afwykingen voorkomen, is zooveel mogelyk de Verordening voor de Hoogere Burgerschool voor Jongens (Gem.blad no. 6 van 1S95) gevolgd. De Leidsche tooneelvereeniging „De 'Vriendschap", opgericht 19 September 1892, gaf gisteravond, onder veel belangstelling, in het schouwburglokaal „Vondelhoven" haar zevende uitvoering met introductie. Vooraf ging een vloeiend gesproken woord van den voorzitter der Vereeniging, die, na het welkom, het woord richtte tot aanwezige bestuurderen van zustervereenigiDgen, tot hen, die de Vereeniging steunen, en tot de leden. Opgevoerd werd „Zoo werd hy ryk", oor spronkelyk tooneelapel in vier bedryven of zeven taferaolen door A. Ruysch. De keuze van dit stuk kon goed genoemd worden en, hoewel niet klein, ging het de krachten der vertolkers niet te boven. Zooals steeds, vervulde de een ook nu beter dan de ander zyn rol, maar gezegd kan wor den, dat over 't algemeen het spel goed was. Zeer trof ons evenwel het verkeerd nadruk leggen; het uitsproken met veel nadruk van woorden, welken die eer niet toekwam, of het in afwijking met de taal van gewone men- echen naëruk leggen op lettergrepen, waar dit ten eenenmale niet behoort te geschieden. Deze kwaal wa6 te algemeen, om de verkeerd heden te verbinden aaQ de tooneelnamen der optredenden. Zoo hoorden we onder veol meer spreken van afspiegelende, aan hoor en, oogenblik kon. De verschillende ©ptredenden even de revue latende passeeren, meenen we, dat Van Dorn- stein zyn rol zeer goed begreep en daarnaar ook speelde; dat Leonard Van Polsheim zich heel vry bewoog; dat advocaat Randal en Brandstein zich deden kennen als beschaafde I dilettanten en Won.er Van Arnstein als een nu en dan wat al te schuchter kunstenaar; tl A Maurits inderdaad het type van een oud gediende was en Pluk zeer goed in zyn rol bleef van 't begin tot het einde, al chargeerde dan ook wat te sterk; dat Comtais, be diende, een gemakkelyke rol had en zyn eenige verdienste was, dat hy zyn gegalon- neerden rok goed droeg; dat do barones Van Polsheim er volstrekt niet naar een schoone barones uitzag en zich niet vry genoeg be woog; dat Fiorina van de dames zich het best kweet van haar taak, vooral in haar samenspol met Van Dornstein, en eindelyk, dat Sabina voor een „bejaarde" huishoudster er ni9t bedaagd genoeg uitzag, wat haar in het gewone leven zeer zek9r niet onaange naam zal zyn. Een bal besloot de uitvoering, die ook door muziek werd opgeluisterd. De ambtenaar by 's ryks belastingen L. Stougie wordt verplaatst van Leiden naar 's-Gravenhage; T. Brontsema van Delft naar Leiden. Door de genie is aanbesteed het een jarig onderhoud van de kazernegebouwen, enz. te Leiden en te Katwyk. Inschryvers: D. Huurman te Delft f 11100; Wilh. v. d. Drift te Leiden f 10980; J. B. Hoogeveen idem f 10425. Eene verving van kazernegebouwen, enz. aldaar. Inschryvers: J. H. Heus alhier 1539; A. Koenekamp te Nieuwerbrug 1390; L. Voenendaal te Woerden ƒ1357; W. K. Wits te Leeuwarden ƒ1198. De Nederlandsche mail, met berichten uit Indië, wordt hedenavond alhier verwacht. Te 's Gravenhage zyn voor het examen voor onderwyzeres geslaagd de dames A. C. Cramer, uit Leiden, en A. Den Blaauwen, uit Katwyk aan Zee, leerlinge der Ryks- normaalle6sen te Katwyk. Het kohier van den hoofdelyken omslag, dienst 1896, voor de gemeente Valkenburg, wyst in ontvangst aan een bedrag van 1140.50, met inbegrip van ruim 3% voor oninbare posten. Het aantal belastingschuldigen bedraagt 118, verdeeld in 13 klassen. De aanslag in de 1ste klasse bedraagt 105, die der 13do klasse 1. Het kohier dor hondenbelasting geeft aan 11 honden der lsto klasse a 2.50 en 7 honden der 2de klasse a 5, zoodat het totaal dier belasting 62.50 beloopt. Men schryft uit ZoetermeerZegwaard: De heer Klaassen, bybelcolporteur van het Ned. By belgenootschap, heeft met zyn bjjbel- wagen zyne intrede in deze gemeenten gedaan, die hy eenigen tyd hoopt te bezoeken, ten einde de inwoners in de gelegenheid te stellen, zoo goedkoop mogelyk doch tegen vaste pry- zen in het bezit te komen van eenen bybel, testamentje, kerkboek of iets dergeiyks. Verleden week deelde de heer Klaassen, die met zyn wagen byna ons geheele Vader land doorreist, den leorlingen der Chr. Scbool eenige byzonderheden mede van zyne colpor- tagereizen in Drente, Z. O. Friesland en Brabant, welke door de kinderen met veel genoegen en alle aandacht werden aangehoord. Mgr. M. J. A. Lans, eere kanunnik van do Kathedraal te Carthago, oud professor en pastoor te Schiedam, is benoemd tot opvolger van wylen mgr. D. Staas als prosident van het groot-seminarie te Warmond. Tot pastoor te Schiedam is benoemd de zeoreerw. hoer R. P. Droog, thans pastoor te Voorhout. De Raad van 's Gravenhage heeft gister namiddag den directeur der Fransche Opera het gebruik van den schouwburg na 30 April a. s. vergund tegen 225 per speelavond. Aangezien de directie nog op 2 en 3 Mei voorstellingen wenscht te geven, zal zy 450 hobben te betalen buiten het orkest. De Bouwmaatschappy „Scheveningen" diende by de vergadering een protest in tegen het onbeschermd laten van den duinvoet vóór het op gemeentegrond gebouwd „OraDje-Hotel" en vooral tegen de uitvoering van do afslui ting naby dat hotel van den bazaltmuur. Het krediet voor de herstelling van het strandriool is toegestaan. By dit punt vroeg de heer Loeff hoe het stond met de uitvoering van het nieuwe rioolstelsel te Scheveningen, waarop de burgemeester antwoordde dat be zwaren, ingebracht tegen de plaats van het stoomgemaal, den voortgang met deze zaak ©enigszins hebben vertraagd. Een supple; oiro Indische begrooting is by de Tweede Kamer ingediend ten bedrage van respectiovelyk 3,069,200 en 247,000 ten behoeve van den aanleg van een spoor weg van Batavia naar Anjer, met zytakken van Doeri naar Tangorang en van Tanahabang naar Weltevreden. De bouwtyd is gesteld op 3 jaren; de kosten werden geraamd op ruim ƒ6,400,000 (waarvan 1,950,000 in Nederland en ƒ4,450,000 in Indië) of pl. m. ƒ37,500 per kilometer. By koninklyk besluit van 20 dezer zyn benoemd tot lid en voorzitter der commissie, die gedurende de jaren 1896, 1897 en 1898 belast zal zyn met het afnemen van het veeartsenykuncig examen, bedoeld in art. 12, alin. 2 en 3, der wet van 8 Juli 1874(Stsbl. 99): dr. A. W. H. Wirtz, directeur van 's Ryks Veeartsenyschool te Utrecht; tot lid en secre taris: M. G. De Bruin, leeraar aau 'sRyks Veeartsenyschool te Utrecht; lot leden: M. J. Hengeveld G.Jzn., districtsveearts te Haar lem; H. J. C. Van Lent, plaatsvervangend districtsveearts te Tic-1; D. A. De Joog Jzn., id. te Leiden; tot plaatsvervangende leden: M. H. J. P. Thomassen, leeraar aan 'sRyks Veeartsenijschool te Utrecht; J. Mazure Cz., plaatsvervangend disfcrictsveearts en gouverne- mentskeurmeester te Amsterdam; J. H. Van Oyen, id. te Haarlem; H. Van Aken, gemeente veearts te 's-Gravenhage; A. Van Leeuwen, plaatsvervangend districtsveearts te Leiderdorp. -Be commandant van de brandweer en de hoofdcommissaris en de commissarissen van politie in de residentie hebben plan tot oprichting van een politie-brandweerverzeke- ringsfonds voor 's-Gravenhage. Aan den Raad van Groningen is door B. en Ws. voorgesteld eene regeling vast te stellen, krachtens welke aan de ambtenaren het recht op pensioen uit de gemeente pas op gevorderden leeftyd of by invaliditeit wordt verzekerd. Als grondslagen hiervoor zullen dienen: a. bydragen van de ambtenaren ad 2 percent per jaar van hun traktement; b. pensioen-verleening naar de dienstjaren berekend naar Vco van het laatst genoten traktement voor elk dienstjaar met een maxi mum van y„ welk maximum dus na 40 jarigen dienst wordt gegeven. c. toekenning van recht op pensioen aan de ambtenaren by het bereiken van den 65-jarigen leeftyd of op eiken leeftyd by gebleken onge schiktheid door gebreken, lichaams- of ziels- zwakte. Dit jaar zullen slechts 16 plaatsen be schikbaar worden gesteld voor ambtenaar by den administratieven dienst in Ned.-Indiö. De gemeenteraad van Huizen (N.-H.) be noemde tot gemeente-geneesheer dr. Jaarsveld, te Loenen aan de Vecht, na als zoodanig aan dr. N. C. Mulder op zijn verzoek eervol ontslag te hebben verleend. Te Deventer worden sollicitanten opge roepen voor de betrekking van gemeente secretaris. Zy moeten zich vóór 4 Mei aan melden. Doer den voorzitter van het hoofdcomitó van het Nederlandsche „Roode Kruis", den heer K. J. G. b*ron Van Hardenbroek van Bergambacht, ia gisteren telegraphisch aan het Centraal Comité van het zustergenootschap in Nederl. Indië bericht, dat door het hoofd comitó voornoemd 4000 t9r beschikking is gesteld ten behoeve van de zieke en gewonde krygslieden van het Indische leger en zulks naar aanleiding van de ernstige krygsgebeur- tonissen op Atjeh. De „Staats Ct." bevat een ministerieel besluit van den minister van W., H. en N., waarby, met intrekking van de beschikking van den toenmaligen minister van justitie, van 25 Febr. 1890, is bepaald, dat, te rekenen van 1 Mei 1896, zal bevoegd zyn: in de 1ste arbeids-inspectie, de inspecteur van den arbeid dr. H. F. Kuyper, wien als standplaats wordt aangewezen de gemeente Breda; in de 2de arbeids-inspectie, de inspecteur van den arbeid J. Arendsen de Wolff, standplaats de gemeente Rotterdam; in de 3de arbeids inspectie, de inspecteur van den arbeid H. W. E. Struve als standplaats de gemeente 's-Gra venhage; in de 4de arbeids-inspectie, de in specteur van den arbeid J. H. L. Van Deins9, standplaats de gemeente Amsterdam; in de 5de arbeids-inspectie, de inspecteur van den arbeid A. D. P. V. Van Löoen Seis, als stand plaats de gemeente Zwolle en in de 6de arbeids inspectie, de inspecteur van den arbeid G. J. Van Thienen, standplaats de gemeente Groningen. Blykens by het departement van marine ontvaDgen bericht is Hr. Ms. fregat „Van Spc.yk," onder bevel van den kapitein ter zee F. K. Engelbrecht, in den namiddag van 18 dezer te Smyrna aangekomen. Het stoomschip „Ardjoeno" arriveerde 19 April van Rotterdam te Batavia; de „Java", van Batavia naar Amsterdam, passeerde 20 April Perim; de „Laertes", van Java naar Amsterdam, passeerde 20 April Prawlepoint; de „Oengaran", van Rotterdam naar Batavia, passeerde 18 April Gibraltar; de „Prinses Amalia", van Amsterdam naar Batavia, arri veerde 20 April Southampton; de „Soembing", van Batavia naar Rotterdam, vertrok 20 April van Marseille; de „Bellerophon" is 20 April van Amsterdam naar Batavia vertrokkende „Smeroe", van Rotterdam naar Java, vertrok 20 April van Perim; de „Prinses Marie", van Batavia naar Amsterdam, passeerde 20 April Ouessant. By koninklyk besluit van 20 dezer is, met ingang van 15 September a. 8., aan dr. C. H. C. Grinwis, op zyn verzoek, eervol ont slag verleend ah hoogleeraar in de faculteit der wis- en natuurkunde aan de Ryks-univer- siteit te Utrecht, met dankbetuiging voor de door hem bewezen diensten. Verlof verleend aan mr. C. H. graaf Van Bylandt, kamerheer in buitengewonen dienst van wylen Z. M. den Koning, hofmaarschalk van den vorst Von Wied, te Neuwied, tot het aannemen der versierselen van eereridder der Johanniterorde van Pruisen, hem door den koning van Pruisen geschonken. Aan den luit.-ter-zee 2de kl. P. H. Z. Marcella vergunning verleend, voor den tyd van éón jaar, ingaande 26 April a. s., tot het waarnemen van eene particuliere betrekking, onder stil stand van non activiteits traktement en zonder opklimming in de ranglyst; en met ingang van denzelfden datum bevorderd tot luit.-ter- zee 2de klasse de adelborst 1ste klasse F. A. Holleman. Het was een boeiend, maar een zeer droevig stuk, dat door het Rotterdamscho Tivoli-gezel- schap gisteravond in den schouwburg alhier werd opgevoerd: „De Werkeiykheid", een drama in drie bedryven uit bet Italiaansch van Gerolamo Rovetta, welk© drie bedryven even zoovele tooneelen uit het leven geven, die men den triomf, den val en het einde zou kunnen betitelen. Even nog voor het scherm is opgegaan, hoort men daarachter het hoezeegeroep en gejuich der opgewonden werklieden en on- middellyk daarop bevindt men zich te midden van het feest. Francesco Quarnarolo is met 11793 stem men verkozen tot voorzitter van den Nationalen Bond der werkliedenvereenigingen. Twintig jaren heeft hy aan het ontwikkelen van het vereenigingsleven gewerkt en dtn Bond ver- rykt met scholen, een vereeDigingsgebouw, een eigen courant, gedrukt op eigen drukkery. Francesco woont in het gebouw, hy heelt er zyn studeervertrek Daast het redactie- bureel. Daar werkt hy en strijdt by voor do belangen en het heil van allen. Midden in dat mensehenleven vangt het stuk aan, het is er een greep uit, een greep droevige werkeiyk heid. Het leert hoe de volksgunst, waarop zoo- velen vertrouwen, een zeer zwaxxe grond onder de voeten is, en hoe zy, die het hoogste punt met behulp van die volksgunst meenen bereikt te hebben, reeds een volgend oogen blik die gunst zich zien afwenden, en hun val is onvermydeiyk. Quarnarolo geeft werk aan oen arm kopiist, Marino, die reeds zulk een levensbankroet achter zich heeft en die als 't ware op sym bolistische wijze de waarschuwende stem is, die Quarnarolo hoort, als hy in denjubelroes verkeert. Toen Marino hoog wilde vliegeD, werd door een kwaadwillige opgehaald een geschiedenis met een valschen wissel, 10 jaar geleien voorgevallen, toen Marino nog een kind was, en met handigheid geëxploiteerd door boos aardige bonyders, bracht die geschiedenis hem ten val. „Ik heb geen valschen wissel getoekend!" roept Quarnarolo uit. Maar hy heeft toch iets anders Twintig jaar geleden nl. was hy griffier by een rechtbank, trouwde beneden zyn stand en werd na een jaar door zyn vrouw ver laten, die haar man en kind achterliet om een minnaar te volgen. Sedert is ze dieper en dieper gezonken, maar ze leeft, terwyl iedereen meent dat ze dood is. Eens heeft ze hem 10,000 lire voor het kind gezonden; hy zond die verontwaardigd terug. Maar nu komen de kwaadwilligen vertellen dat hy juist met die 10,000 lire de werkliedenzaak zou hebben gedreven. Hy moet zich op die aanklacht verdedigen zelfs tegenover zyn vrienden; zy vragen het bewys, dat hy het geld terugzond. „Hoe kau ik bewyzen", roept hy wanhopend uit, „wat twintig jaren geleden gebeurde!" en verontwaardigd, woedend wyst hy zyn vrienden de deur. In het derde bedryf vinden we hem alleen mot zyn dochter Sofia, die na den val haars vaders ook door haar beminde wordt verlaten, alsmede mee Marino. Hy heeft niets meer. Een jonge vrouw, die by liefhad, die het geheim van zyn leven kende en toch zyn vrouw wilde zyn, Anna Santer, een Zwitser sche, dio met verbanning uit Italië gedreigd werJ, heeft zich door een vromen geestelyke, met christeiyko liefde bezield, naar haar dorp, naar hare zieke tante, laten terugbrengen. Marino was de eenige, die trouw bleef In de ellende; by onthaalt vader en dochter van zyn zuur verdiend kopiëerloon op gebraad en champagne. Sofia heeft van haar beminde by het afscheid ook het geheim van het ellendig bestaan harer moeder vernomen. Beiden, vader en dochter, zyn moedeloos en zo.ken den dood. Ze sluiten deuren en vensters en hopen door kolendamp te stikken. Sofia neemt de bloemen, die Marino bracht, in de hand, en Quarnarolo knielt by zyn dochter neder om haar snikkend vergiffenis te vragen. Hiermede eindigt het stuk, dat niet naliet op de toeschouwers blykbaar een diepen in druk te maken. Dat het met de meeste aan dacht gevolgd werd, bleek overigens meer malen ook uit de doodsche stilte, welke er in de zaal heerschte, als er geduren ie enkele oogenblikken zelfs geen enkel woord op het tooneel werd gesproken. Het z. g. stille spel was dan ook voortreffelyk. De vertooners, waarvan de heeren Poolman (Francesco Quarnarolo), Erfmann (Marino), Holkers (de geestelyke Wilhelm Nordei) de hoofdrollen vervulden met mej. Q. Faassen (als Anna Santer) en mevrouw A. Mulder Roelofsen (als Sofia, dochter van Quarnarolo) kweten zich uitnemend van hunne taak. Hun spel was waarcig en verdieöt aller lof, zelfs dat van de beide genoemde dames, die niet hunne gewone rollen vervulden, daar de eerste in die van mevrouw Mulder optrad en mevrouw Mulder de plaats van mej. Sasbach bekleedde. De vertooners worden daarom by herhaling toegejuicht en teruggeroepen. Een blyspelletje„Leer om leer", dat met veel opgowtiktheid werd gespeeld en heel grappig kan genoemd worden, besloot de voorstelling, welke door een weinig talryk opgekomen publiek werd bygewooud. De Kieswet. Yerschenen is de Memorie van Antwoord op het Yoorloopig Verslag der Tweede Kaufer, betreffende de regeling van het kiesrecht en de benoeming van afgevaardigden ter Eerste en Tweede Kamer der Staten Generaal. De minister van Binnenlandsche zaken hand haaft zyne beschouwingen omtreut hetgeon de Grondwet ten aanzien van het kiesrecht toelaat en niet toelaat en eveneens de in het ontwerp voorgestelde kenteekenen als doer de letter der Grondwet geëischt met de be doeling des Grondwetgevers strookende ken teekenen van geschiktheid en maatschappe- ïyken welstand. Hun, die meenen, dat de Grondwettige be ginselen, in zake kiesrecht aan een behoorlijke doeltreffende regeling in den weg staan, doet de Minister opmerken, dat zy hun aanvallen tegen de Grondwet moeten richten, maar daaruit geen grief mogen ontleenen tegen het ontwerp, dat slechts uitvoering beoogt der voor Rageering en Volksvertegenwoordiging bindende Grondwet. De eischen in het Voorl. Verslag, door vele leden aan het ontwerp en aan de Regeering gesteld, kunnen, zegt de Minister, niet worden aanvaard. Aan het ontwerp kan geen andere eisch gesteld worden dan dat het zoo volledig mogelijk allo aannemeiyke kenteekenen van geschiktheid en maatschappelyken welstand bevatte en dat do bewyslevering omtrent het bezit dier kenteekenen practisch on deugde- lyk geregeld zy. Aau dien eisch voldoet het ontwerp. Het aantal kiezers zal by het voorgedragen stelsel zoo groot zyn als het overeenkomstig de Grondwet worden kan, wanneer by elk kentoeken voor zoover het verband houdt met een bedrag van bezit, inkomen of huur waarde of met eene tydsbepaling - geen hoo gere eischen gedaan worden dan bestaanbaar zyn met de voorwaarde, dat het ter goeder trouw als kenteeken van geschiktheid en maatschappelyken welstand kan worden ge- qualificeerd. In het algemeen meent de minister, dat het ontwerp de oi3chen vry laag stelt. De bedenking, dat het ontwerp eene bevoorrechte klasse van censuskiezers zou scheppen, acht de minister ten eenenmale onjuist. Eveneens de klachten over het verband met de perso- neele belasting. Of aan de Staatsgemeenschap vyandigo elementen by het voorgestelde kies stelsel de overhand kunnen vorkrygen kan, naar 's ministers oordeel, kwaiyk een punt van onderzoek uitmaken. Het ontwerp strekt tot opneming der nieuwe kiezers met overneming der waarborgen voor hunne vryo en zelfstandige keuze en der in deeling van het land in enkele districten, welke in de ontwerpen van het afgetreden kabinet waren opgenomen en die tot geen noemens- waardigen atryd aanleiding gaven. Het strekt tot niets anders. De minister ziet niet voorgoed af van de verwezenlyking der inzichten, welke h'' orr

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1896 | | pagina 1