kan gaan telen. Graaft men nu eenigszins
dieper door, dan stuit men op een rotsach-
tigen bodem, welke veel gedegen goud bevat,
en men is in dtn laatsten tyd bezig op meer
wetenschappelijke wijze dit goud te zoeken.
Spreker stond ook eenigen tijd stil bij de
levenswijze en vertelde daarvan vermakelijke
staaltjes Door al deze oorzaken is de bevol
king zeer gemakzuchtig geworden en zegt:
.Waarom zal ik bard werken? Ik heb mijn
brood."
.Is nu deze kolonie," vroeg spreker, .waarin
looveel rijkdom te vinden is, niet alleszins
onze belangstelling waard?" Gelukkig is in
den laatsten tijd 'daarvan moer merkbaar,
getuige de brochure van den heer F. W. Yan
Eeden, directeur van het Koloniaal Museum
te Haarlem, getiteld: .Een verwaarloosd erf
deel," waarin de schrijver voorstelt één ont
dekkingstocht in de binnenlanden op touw
te zetten. Ook is er sprake van emigratie
van Hollandsche boeren, en hebben invloed
rijke personen, o. a. de Minister van Koloniën,
hieraan reeds hun steun toegezegd. Want
juist werkkrachten zijn het, die men daar zoo
mist, daar de inlander lui en gemakzuchtig is.
Spreker eindigde zijne aangename causerie
met een woord van opwekking voor de be
langen der kolonie, want, zeide hij, „belang
stelling in dezen is eigenbelang: daar kunnen
nog vele handen arbeid vinden, welke hic-r
naar werk zoeken.
Do vice-voorzitter, de heer Van WenseD,
dankte spreker in hartelijke bewoordingen
voor het gehoorde en spr-tk den wensch uit,
dat zijne pogingen, om hot beiang der kolonie
Suriname te bevorderen, met den besten uit
slag mochten bekroond worden. P.
Rij kspostspaarban 1*.
Gedurende de maand Februari 1896 is
ingelegd 2,349,928.76'/2 en terugbetaald
1,627.670.73, zoodat meer ingelegd dan
terugbetaald is 722,358.03'/a.
Aan het einde der maand Januari 1896
was ten name van de verschillende inleggeis
ingeschreven ƒ45,230,165.32'/3. Hierbij komt
wegens vroeger te min verantwoorde inlage
138.60.
Hot tegoed op ultimo Februari 1896 be
droeg dus ƒ45,952,661.96.
In den loop der maand zijn 8797 nieuwe
boekjes afgegeven, 2342 geheel afbetaald,
zoodat aan het einde der maand nog 615,747
boekjes in omloop waren.
Gemengd Nieuws.
Al is de „Paaschos" of „Paasch-
koe" in onze dagen niet meer zoo algemeen
als in de dagen van weleer en al komt hy of
vooral op do straat thans minder voor dan
eertijds, toch zijn er ook heden nog wel
Paascbkoeien. Zy wandelen nu wel niet meer
alle, versierd met slingers van gekleurd papier,
guirlandes van groen met kunstbloemen om
hun Yette lichamen gewonden en met sinaas
appelen op den kep, langs 's heeren wegen om
den volke en inzonderheid den klanten hnnner
heeren te worden vertoond, maar ze hangen
nog wel eerst in alle glorie als geheel, later
als sohoone deelen daarvan in de winkels onzer
slagers, waarvan sommigen hun uitstal ge
legenheden dan zelfs met groen en bloemen
doen tooien. Hun aanwezigheid en het feit, dat
vlee8ch by hen verkrijgbaar is, wordt door
advertenties bekend gemaakt. De hoedanig
heid der gelegenheidsdieren mag niets te
wenschen overlaten en ook hun zwaarte moet
zoo groot en buitengewoon mogelijk zijn. Eén
slager maakte in ons blad bekend dat zijn
beest 1600 pond woog en bekroond werd met
medailles I Dat zal wel puik zijn, zulk be
kroond vleesch!
Men schrijft ons uit Noordwjjk:
Dezer dagen werden alom do keurige reclame
kaarten verspreid, die den volke verkondig
den, dat de sedert lang verwachtte tentoon
stelling in Noordwyks .Florapark" op Zater
dag 4 April a. s. feestelijk geopend zal worden.
De zachte winter, in verband met het daarop
gevolgde heerlijke voorjaarsweer, heeft dien
dag bespoedigd, en wat men tuscben Ha\r-
lem en Leiden reeds kan bewonderen, geni6t
men in hoogere mate op het volgens alle
regelen der kunst aangelegde terrein, alwaar
men in een klein bestek alles aantreft, wat
in dit opzicht het oog boeien en bekoren kan.
Het bestuur van de Noordwyksche afdeeling
der Vereeniging voor Bloembollen-cultuur heeft
dan ook kosten noch moeiten ontzien om deze
tentoonstelling boven haar vroegere zusters
te toen uitschitteren.
Het terrein, met sierplanten en -boomen
afgezet, biedt, buiten de kunstig aangelegde
perken met voortbrengselen der bollenstreek,
velerlei, dat tot veraangenaming van het oog
en ververscbing van vern.oei ie bezoekers kan
strekken. Een flinke bloemenkas, kiosken,
een fontein, alles afgewisseld met het fraaiste
natuurschoon, geeft ruimschoots gelegenheid
tich gedurende geruimen tyd te ontspannen
Drie eerebogen geven toegang tot den Offem-
weg, waar zich 't Florapark bevindt. Mogen
de groote kosten en moeiten, die bovenge
noemd bestuur, gesteund door de meeste
Noordwjjkscbe blo-mbolltnkweekers, aan de
onderneming besteed heelt, met een over*
talrijk bozoek looad worden! En al zijn in
April de dagen ueds lang, ook bij avond
belooft een bezoek de moeite te loonen, dewijl,
door do zorgen der heeren Francois Jas en Co.,
te Noordwijk, de t rreir.en met liet. welwil
lend door hen aangobo :en Noord wij li sche
.nieuwe licht" zullen verlicht worden.
Moge ook het mmder gunstige weder, dat
re laatste dagen van Maart en het begin
vai April (heden viel er zelfs sneeuw) ken
merkt, van geen nadeeligen invloed blijken
te zyn!
Onlangs werd door den gemeente
veldwachter K. D. Israel, te K-twyk, proces
verbaal opgemaakt tegen een persoon, woon
achtig te Katwyk aan Zoe, wegens mishan
deling van een hond, welk verbaal vervolging
van den delinquent ten gevolge had.
Als biyk v n waardeering smaakte Israel
hot genoegen eene gratificatie te ontvangen
van de Nederlandsche vereeniging tot bescher-
ming van dieren.
Een gevangene, die hedenochtend
van Den Haag naar Groningen moest worden
overgebracht, verzette zich zóó heftig tegen
zijn transport, dat hy zwaar geboeid letteriyk
uit den celwagen naar den trein gesleept moest
worden.
De Haagsche rechtbank veroor-
deeldo heden den tuinman, die goederen ver
duisterde, hem door eene juffrouw in bewaring
gegeven, en die opzetteiyk brand stichtte in
eene woning in de Westerbaenstraat te 's Gra
venhage, tot 6 jaar gevangenisstraf, en de
twee mannen, die zich in de gemeente Loos-
duiüen schuldig maakten aan diefstal van
konynen en kippen, ieder tot 2 jaren.
De ontslagen gevangene E. M.,
die gisteren, op het parket van de Haagsche
rechtbank, den subst.-officier van justitie mr.
Pleyte een klap gaf, is mar het krankzinnigen
gesticht aldaar overgebracht tot een onderzoek
naar zyne geestvermogens.
Men verneemt dat de heer H. F.
Bultman Hzn. te Haarlemmermeer, veroor
deel 1 wegens smaadschrift tot een maand
gevangenisstraf, in hooger beroep zal komen.
Door den heer H. F. Bultman, te
Haarlemmermeer, is verleden week in Enge
land aangekocht het bekende renpaard „Ros-
cidus", vader „Barcaldine", moeder „Roscid".
Ook is in handen van genoemden heer over
gegaan de Iersche merrie, „Gentle Kitty"
genaamd, welke beide paarden binnenkort als
nieuwelingen op onze renbanen zullen ver-
schynen.
Gistermiddag ontsnapte te 's-Gra-
venhage een wederspannige stier uit de ge-
meentewaag aan het Zieken en bracht heel
wat ontsteltenis teweeg in het Huygenspark.
Met beleid wist men het sterke dier weer op
te vangen, maar toen men het later naar de
slachtplaats wilde leiden, nam het zu'k een
dreigende houding aan, dat de politie in bet
belang van de openbare veiligheid er in toe
stemde, het beest op de plaats te doen dooden.
Omtrent de werkstaking der
ertswerkers meldt men uit Rotterdam, dat by
de firma Wm. H. Müller Co. uit alle oorden
des lands personen zich om werk komen aan
melden.
De 5de kamer der arr.-rechtbank
te Amsterdam veroordeelde gisteren A. M.
Reens, die de heeren baron Yan de Capollen
en Van den Heuvel, onaerscheideniyk rit
meester en luitenant by de huzaren, had
toegevoegd: „doodvreters achterop", tot 15
dagen gevangenisstraf.
Ook te Utrecht heeft zicheen
geval van slaapziekte voorgedaan by een
vrouw, die in het Diakonessenhuis aldaar
verpleegd werd. Gedurende vyf weken is zy
slapende geweest; zy overleed, zonder de
oogen geopend te hebben.
Gistermiddag ontstond brand
in de school te Thy, gemeente Steenwyker-
wold, hoofd de heer N. Dykhuis. By gebrek
aan bluschmaterieel stond spoedig het gebeele
gebouw met vier lokalen in brand, zoodat
er niets overbleef dan de muren.
Yan een in aanbouw zpd huis
aan den Ganzevoortsingel te Groningen stortte
gisteren de eene zymuur tot aan de balklaag
in, zonder persoonlyke ongelukken te ver
oorzaken.
In de gisteren gehouden Raads-
zitting van Ooststellingwerf is op voorstel
van B. o Weth. met algemeene stemmen
de gemeente-ontvanger in zyn betrekking
geschorst.
Dinsdagavond is dr. Hoogenhuis,
van Nederweert, te Weert met de fiets in een
sloot gereaen, met het treurig gevolg dat by
daarin verdronk.
Men meldt uit Werkendam: By
de familie is het treurige bericht ontvangen,
dat bet schip van den alhier te huis behooren
den schipper Frans Hakkers in de nabyheid
van Klundert is omgeslagen en dat genoemde
schipper, diens echtgenoote en een 20-jarige
knecht daarby den dood in de golven hebben
gevonden.
Men meldt uit Terschelling:
Op de noordvaarder werd het lyk gevonden
van een Yolendammer visscherman. Toen het
hier was aangebracht, werd het door de familie
herkend als dat van Klaas Mol, die in den
storm van 27 Maart was omgekomen. Heden
avond wordt het naar Volendam vervoerd.
Gistermorgen is de hoofdconduc
teur Schleumer, woonachtig te Venloo, op een
noodlottige w(jze om het leven gekomen. Aan
het station Grefrath is hy buiten het portier
van zyn wagen gevallen en door het volgende
rytuig gegrepen, zoodat hy Jetterlykaan stukken
is gereden.
Te Eksloêrmond is de 21 jarige
J. Reiling, die een kind van zyn meester uit
het water redde, toen hy het aan de moeder
aangaf achterover gezakt en verdronken,
T y d e n s den jongston storm is
een tjalk gezonken ter hoogte van Willemstad,
op ongeveer een half uur afstands van den
oever. Het schip ligt by laag water in
ongeveer 6 vaam diepte. Van den wal zou
gezien zyn dat de noodvlag geheschen werd,
een man van het voor- naar het achterschip
liep en daarop het scbip voorover is gezonken.
Dat menschen by deze ramp omgekomen
zyn, acht men zeker, ofschoon het nog
ni-t is gr lukt te ontdekken wiens vaartuig
het is of van waar h t gekomen is; zelfs
verkeert men no^ in bet onzekere omtrent den
aard der lacing. Het zeil, dat te Willemstad
geborgen is, bevat geen aanwy ring. Hot schip
wor Jt geschat op een inho id v.in ongeveer
50 last. Niet onmogeiyk wordt het geacht,
dat een heel huisgezin in de golven is omge
komen.
Het in den IJsel 'oy Wilsum met
turf geladen praamschip van schipper R. De
Vries, by den storm van Vrydagjl. gezonken,
is gelicht en daarna vlot gekregen. Het vaar
tuig kwam gisteren mot weinig schade to
Kampen aan.
De heer S. M. Van Wyck, te Ren
kum, heeft even.ris verleden jaar weder o.n
bedrag \*an ƒ1000 gestort aan klagen op do
Rykspostspaarnank voor zyn werkvolk op
do steen fa- rieken te Maurik, met dit verschil
echter, dat verleden jaar rio som naar dsn
leeftyd der werklieden werd verdeeld en thans
naar hun meer of minder goed sparen in het
afgeloopen jaar.
Wegens het geringo gebruik, dat
in Duitschland van de eerste klasse in de
spoorwegwagens wordt gemaakt, z 1 in de
meeste gewone treinen waarschyi l(jk ie
klasje worde i opgehovt-n, en daarentegen co
derde klasse wat g> riefeluker worden iogtrient.
Olympische spelen. De Turners
vergadering van 102 vereenigingen met 9369
leoen uit het greoth-rtogdom Hess- n, Zon 1 g
te Mainz gehouden, heeft met algemeene
stemmen het besluit goedgckeurJ van het
hoofdbestuur van den Duitschen Turnersbond,
om geen deel te nemen aan de Olympische
spelen, aie de volgende week in Griekenland
beginnen. De deelneming van een elft.lieden
uit Berlyn werd afgekeurd.
Burgerlijke Stuud van Leiden,
van 26 Maart tot en met 1 April.
BEVALLEN: S v. Duuren geb. Bijdebceke
Z. Li. v. Oosten geb. Fielemon D. W. Ligt-
voet geb. liemeiik Z. A. M. Diebeu geb. v.
Oerlo D< J. Rietkerken geb. De li aas Z. J.
v. d. Heyden geb. Cbaritó Z. C. Verbiest geb.
v. Rolanen D. U. V Vinkestein geb. liuber
D. M. C Kulk geb. v. d. Gever Z. R. U.
Verhaalt' geb Hoefsloot Z. W. v. Dorp geb.
v. d. Most van Spijk D. C. Bekkei geb.
Dingjan Z. O. (J. v. d Tuin geb. v. iiooreu
Z. J. G Stikvooit geb. v. d Woerd Z. E-
Optendrees geb. Vroom Z. J. v. d. Linden geb.
Kromhout Z. G. Collette geb. Maas D. U.
Maas geb. Groenendijk Z. M. M. Scbinck geb.
Koppers D. C. La Lau geb Favier D.
GEHUWD- G. Van Rijk w. en li. Braxhoven
w. J. Sieval jm en M. Korenhof jd. J. Van
der Reyden jm. en M. Montague jd. 11. A.
Van der Reyden jin. en J. C. Boom jd. J. De
ja Rie jm. en F Van Belden jd..
OVERLEDEN: J. Al. J. Van Dortmond Z.
6 in. J G. R. v. d Weijden D. 20 m. A. C.
Goddiju m. 54 j. J. Hakkaart Z. 1 j. J.
Mieremet gob. Klinkhamer v. 72 j. M. .W.
Ouwerkerk w. 81 j. B. Rlantfeber D. 1 j.
C. J. West Z. 6 w. Al. Al. J. Boogers D. 14
in. J. v. Wijk Z. 3 ni. -AI. G. Alooy Z. 1
j. J. v. Veen m. 35 j. H. J. Reiveilu Z. '2
j. E. Al. Dirkzwager geb. La Lau w. 08 j. P.
Dubbeldam geb. De Joug v. 49 j. A. l'etliof
geb. Houtzager w. 81 j. A. v. Nieuwkerk m.
t»7 j. G. Langgulli geb. Piket w. 90 j. AJ.
M. F. v. Dorp geb. v. Wijk u\ 04 j. W. M.
Koppier m. 38 j. G. J. Brouwer D. 2j. F. A.
Bourgois m. 75 j. J. G. Dille Z. '2 m. M.
Stoker D. 18 d. D. Spaarman Z. 23 j. A. Al.
F. Brockhuijseu D. 4 j. 11 Kelderman m. 72
j. J. Molenaar D. 17 ra. A. Franke Z. 2. m.
J. Arnoldus geb. v. Duuren v. 76 j. C. v. d.
Nat Z. 6 m. E. B. v. d. Horn geb. Schrijver
w. 71 j.
ZOETERMEER. Geboren: Jacoba Cornelia,
D. Yan Willem VanDorpHz.enCiasinaAdrianaBos.
ZEGWAARD. Overleden: Mijntje Cornelia
De GraafF, circa 3 m. Coinelis V eldkuijze 2Uj.
VALKENBURG. In de maand Februari werden
van don ambtenaar van den burgerlijken stand
geene diensten gevorderd, noch voor trouw of
ondertrouw, noch voor geboorte of overlijden.
in Maart kwam slechts voor de inschrijving van
een doodgeboren kind van Loureos Klnjosburger
en Johanna Van Wamelen.
Kerkeljjke Berichten»
Zoeterwoude: Ned.-Herv. Gemeente.
Vrijdag-avond le halfzeven de heer Ippius
Fockens, cand. tot den H. Dienst to Leiden.
Ned.-Herv. Gem. Zondag, Eerste Paaschdag,
des morgens te tien ureD, ds. J. Nierstrasz,
van Leiderdorp, consulent.
Woubrugge: GereformeerdenZondag,
5 April, 's voorin, te tien uren tn 's nam.
te halfzeven, ds. Sriverda, van Zevenhoven.
Maandag, 6 April, 'e voorin, te tien uren,
ds. H. Van Dyk, van Zwammerdam.
Ned. Herv. Kerk. Zondag, 5 April, 's nam. te
twee uren, ds. W. Klercq, pred. te Koudekerk.
Voor de afdeeling Wouorugge van uen Ncd.
Prot. Bond hoopt den Eersten Paaschuag,
'8 avonds te zeven uren, op te treden, ds.
Kutsch Lojonga, van Leiden.
Valkenburg; Op Goeden Vrydag, des
voonniddag8 te tien uren, voorbereiding voor
het Heilig Avondmaal, dat des avonds ie zeven
uren bediend zal worden door ds. H. Koops,
die in den voormiddagdrir.st zal voorgaan.
Benthuizen: Ps. IJ. Boolsm.i, van
Zoetcrmeer, zal Zoniag-namiddag lEerst.n
Paaschdag) te twee uren alhier in do vacature
optreden
AT JEU.
De gouverneur-generaal van Ned.-Indie ver
zond aan het departement van Koloniën het
volgend telegram, dd. 1 April:
„Eergisteravond by het inrukken der mare
chaussee van benting en blokhuizen naby
Senelop gesneuveli luitenant J. W. C. Vuyck
en een Ambolneos; gewond elf minderen.
[Het reeds \ermelde sneuvelen van luitenant
Vuyck is dus bevestigd.
Omtrent den op Atjóh gesneuvelden lsten
luit. J. W. C. Yuyck voegt het AN. v. d.
aan het gisteren vermelde nog het vol-
g ndo tos:
IItrad op 17 j trigen leoftyd by het instruc
tie-bataljon als jong. ling in dienst, genoot zfin
opleiding tot officier aan den hoofdcursus fe
Kampen en wer 1 16 Nove uber. 1888 benoemd
tot 2den luit. der infanterie hy het leger in
Oost Indië. Hy v. rtrok het volgen 1 jaar naar
Inóië, werd op 30 Juni 1893 bevorderd tot laten
luitenant en i) ongeveer vier jaren op Atjeh
gedetacheerd geweest, waar hy meermalen
op belangryke posten hot bevel gevoerd en
aan on lerscheidene krygsverrichtingen deel
genomen heeft. Do overledene was gehuwd].
Aan het „N. v. d. D." werd uit Batavia
geseind
„Het 9de bataljon vertrekt morgen mot
generaal Vetter als regeerings commissaris
en majoor Breyer, van den generalen staf,
als z(jn adjudant.
Kolonel Stèmfoort is ter beschikking gesteld
van generaal Votter.
Er worden nog drie bataljons gereed ge
maakt."
Volgens een door de „N. R. Ct." uit Bata
via ontvangen telegram zyn thans zeven ben-
tings door den vfiand omsingeld.
Om op alle gebeurlijkheden te zyn voorbe
reid, worden bier te lande reeds maatregelen
genomen om spoedig detachementen supple
tietroepen en een gedeelte der koloniale reserve
naar Oost Indië to kunnen uitzenden.
Ook zullen alle pogingen in het werk
worden gesteld om de werving van onder
officieren, korporaals en minderen te bevor-
doren en uit te breiden.
De herr G. B. Hooyer, gep. luitonant-
kolonel, wijdt in de „N. R Ct." van gisteren
oen opstel aan Toekoe Oemar. We lezen
daarin o. a.
Een Oeloobaiang te worden is nu sedert
eeuwen het heerlykste wat een Atjehsch
avonturier zich kan voorstellen. Daartoo
trachten zy in verschillende Oeloebalang
schappen aanhangers te winnen, en zy gaan
zoo lan^' op voordeelige ondernemingen uit,
tot zy zich zulk een positie verworvëh hebben.
Tot dezulken behoorde de roofridder, die
nu Atjeh in rep en roer brengt en het voor
hoofd van onzen Goeverneur Generaal en van
den legercommandant vol rimpels trekt. Zijn
overgrootvader Toekoe Nar.fa Tj.bik, een hof-
dienaar van den Sultan, had zich aldus ty lens
de regeering van Sultan, Soleiman (1836 -
1S57) van hot gezag in de VI Moekims weten
meester to maken. Zfin schoonvader, Toekoe
Neq, verbleef slechts hri bestuur over het
gebied van Marassa. Tjihiks oudste zoon
volgde hem als hoofd der VI Moekfms op;
zyn tweede zoon trouwde met de dochter
van het hoofd van Melaboeb en kreeg drie
zonen, van welke Toekoe Oemar de jongste is.
Dit jongmenscb, knap van uiteriyk, vry
blank van kleur, mooi gebouwd en vol ambitie,
was trouwlustig van aard. Hy huwde met
de drie dochters, respectieveiyk van het
hoofd der VI Moekims, van den Panglima
Sagie der XXV Moekims en van het hoofd
van Rigas. Door zyn afkomst en al die
relatiën verkreeg by ter Westkust grooten
invloed. Door Nja Makam - ons uit Seroewai
bekend en door Teungkoe di Tiro onder
steund, zou hy zelfs Telok Kroet aan zich
onlerworpen hebben, als Panglima Polem aan
laatstgenoemden Teungkoe niet verboden had
hem verder te helpen.
In 1878 ontmoetten wy hem al ter West
kust, waar by do bevolking van Mriaboe
tegen ons opstookte. Drid jaar later ont
snapte hy aan de landingsdivisie der Ben-
koelon, die hem in Pdtih, waarheen hy terug
getrokken was, trachtte op to lichten.
Die tocht was wellicht oorzaak, dat Toekoe
Oemar ons in Groot-Atjeb een bezoek kwam
trengen. Zoodra daar na het vertrek van
generaal Van der Heyden weder gelegenheid
tot plunderen en visschen in troebel water
ontstond, was hy er present, en het is
onr.oodig hier te herhalen, hoe lastig hy het
ons er maakte. Die last was zóó groot, dat
het in Januari 1883 zelfs noodig geoorloofd
werd, een expeditie van vier stoomers, over
voerende vier compagnieën naar de Westkust
af to zenden, om hem in zyn bezittingen te
tuchtigen.
Verder wordt in het artikel gewag ge
maakt van do onderhandelingen, die over zyn
onderwerping gevoerd werden (1883 en 1884);
van zyn verraderlijken overval der sloeproeiers
by zyn overbrenging naar Lombesoi, die hy
op twee na allen vermoordde; van zyn roof-
en moordparty op de reeie van Rigas; van
de expeditie, dia tegen dezen roover, die het
moorden en stelen maar Diet kon afieeren
evenmin als zyn verslaafdheid aan den drank
werd uitgerust, en ten slotte van zyn onder
werping. Onze Toekoe deed den eed van
onderwerping iets dat voor een Atjeher
zóó prettig schynt to wezen, dat er eenigen
zyn, die dit al twintigmaal deden en kreeg
met den titel van To^koe Djoban'Palialawan
en Panglima Prang Besar onze volle ver-
gifföLis
Hij zuiverde voor ons toen alles, wat wy
maar wilden, de XXV, de X^ VI, de XXII
Moekims, en dat alles op vry gemakkelyke
manier. Hy werJ chef van een corps Atjeh
sriie marechaussees, die door ons gewapend
en door on* betaald w.rden, en die te hulp
geroepen werden. aU het noodig was.
Het verraad van Tockoe Oemar,
De heer Hooyer schryft nader nog het vol
gende:
Het is, helaas 1 maar al te waar. Na het
verraad op Lombok trof nu ons dapper Indisch
leger het verraad op Atjeh.
Wat als gerucht in de couranten werd op
genomen, is niifc alleen bevestigd, maar nog
in gewicht toegenomen.
Op Lombok werd het om politieke en
militaire redenen noodig geacht, onze troep n
te legeren onder de muren der Baliërs.
Men spiegel ie z oh daarby nibt aan do lessen
der gescbieoenis, oie er tofii zoo duideiyk op
wezen, dat men den B.iliër niet vertrouwen
kon, en dat by uitnemend slag had, met de
geheele bovolking tydelyk een air van vrede
lievendheid en onderwerping aan te nemen.
Men wilde wa^rachyuiyk geen vorzet uit
lokken en het, ter wille van dat goede do3l,
achterwege, zich op aie punten te versterken
en te dekken.
Toen week op week verliep en alles rustig
bleef, toen de oorlogsschatting reeds voor co
helft was betaalJ, blesf men begrijpelijk
genoeg, al is het ook te betreuren ver
trouwen op het woord van den vorst en
plukte men daarvan ce wrange vruchten.
Op Atjeh trachtte men onzen invloed uit
te breiden buiten de geconcentreerde linie en
deze te omgovon, nitt allien met een zoo
genaamde opengekapte strook van I0Ü0 meter
breodto, maar ook met oen terrein, cat van
geestdryveade vyanden gezuiverd zou zya.
Ook daarby wilde men liefst niM vechten.
Toen het bleek, dat het gewensclite resuliaat
wellicht te verkrygen zou zyn door Toikoe
Oemar in genade aan te nomen en hom v r-
giflenis te schenken niet alleen voor zyn
stryd tegen ons daartoe hid hy recht
maar ook voor zyn snood verraad, toen werd
de verzoeking te sterk en ging men daartoe
over en overlaadde men hem met g«id en
schoonklinkende titels en trok op onze kosten
een woning voor hem op. Ook hier Loop te
men, dat het doel de mi-Jdeien h.ilig u zou.
Op Lombok sloot men goedmoedig de oogen
voor het gevaar en sloeg men geloof aan
het woord van een Balineesch vorst; op
Atjeh vocht men willens en wetens met be-
zoeJeide wapenen tn vertrouwde men op do
ecden van een schynbeiugen schurk.
Op Lombok werden onze soldaten als hon-
dtn neergeschoten van achter de muren, waar
tegen zy zich ru8iig en vol vertroawen balden
moeten nedcrieggenop Atjeh zitten zy nu
in de elf posten buiten do geconcentreerde
linie, omringd door 21 versterkte punten,
waarin de legioenen van Toekoe Oemar en
consorten als onze hulptroepen in bezetting
liggen.
De posten in de hoofdlinie, die Kotta-Radja
omvat eh met de beide uiteinden tegen de
zee aansluit, zyn door een paar straaltram-
banen en door een ceintuurbaan met het
hoofdkwartier en onderling verbonden.
Om die linie heen ligt de 1000 meter breede,
\roeger opengekapte strook.
Daar buiten ligt de tweede, tydelyke linie,
waarvan de posten voor het meerendeel door
een weg verbonden zyn.
Tusschen en om die posten liggen de 21
versterkte punten, door Atjshers bezet.
Onze kranige soldaatjes zullen zich daar
staande weten te houden, al sluit de ver
rader met zyn drie bloedverwanten als onder
bevelhebbers, mwt zijn veertig Panglima's en
zyn 200 vaste stryders hen ook in, en al
loopt ook alles wat Moslemin heet van West
en Noord en Oostkust te zamen om zieh
onder zyn vanen te stellen.
Wy kunnen er op rekenen, dat ODze man-
nekes stryden zullen tot de munitie is ver
bruikt en de vivres zyn verteerd, ja langer,
veel langer nog; dat zy 'rich ten laatste een
doortocht zullen weten te banen naar de hoofd-
liuie, als alle kans op behoud van hun post
verloren is. Maar hoeveel van de 25 officieren
cn 700 man, die daar gelegerd werden, zullen
dan rog present zyn op het appèl?
Volgens het Koloniaal Verslag telden onze
troeptn op Groot Atjeh in het begin van
1895 ongeveer 190 officieren en 4700 minderen;
40 officieren en 1450 minderen lagen toen in
de hoofdlinie verspreid.
Hoeveel van wat er voor uitrukken beschik
baar is, en hoeveel van de bataljons, die nu
naar Atjeh onderweg zyn, zullen er moeten
vallen, voordat die postbii zullen zfin ontzet,
en onze positie weder even zuiver en even
gevestigd zal wezen, als toen generaal VaD
Teyn die aan zyn opvolger overgaf, om nie*
te spreken van die, welke generaal Van der
Heyden daar achterliet?
Het kan alles heel wat beter afloopen dac
wy nu maar al te veel reden hebben te ver
wachten; in de XXVI Moekims, die tegen
het Oostelijk gedeelte onzer linie aansluiten
kan bet wellicht rustig blyven; daar was dr
invloed van Toekoe Oemar nimmer zoo bij
zonder groot, er kan nay ver ontstaan tusschen
onze vyanden, die zyn spel waarschynlyk hoel
wat beter doorzien dan wy. Generaal Vetter,
die den Baliër den voet op den nek wist te
zetten, zal ook nu weder toonen, wat er zi»
in zyn mannelyk, eebt Hollaudsch karakter,
en nht in. gebreke blyven, alles te doen, w>*
hy kan, om een goede oplossing te vinlen.'
Maar toch is en biyft de toestand op Atjeb
hoogst ernstig, en moet de Nederlandsen
natie zich er op voorbereioen, dat haar een
slag kan treffen, voor haar draagkracht niet
veel minder zwaar dan dia Italië uit Abos-
syniö gewerd.
