Manufacturen en Modes.
N. J. SANDERS Gzn.,
"aanbesteding.
Compagnie de Charente.
N°. 11076
Ooiiderdag 3 April.
A". 189S
jouraat wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
PERSOVERZICHT.
Openbare Verkooping.
V erstoppingen
SPEKLBIJAGER-IJ
ïronwestesg 4. H. A. VISSER, Vrouwcstecg 4.
VROUWESTEEG 4, 2de huis van de Haarl.straat.
Onze zuivere Cognac in bemande flesschen
van 5 Liter ad 46 °/o tegen ƒ7.hebben
wij voor Leiden en Omstreken verkrijgbaar
gesteld bij den Heer S. P. MINNEMA,
Haarlemmerstraat 143.
ONTVANGENde Nieuwe Parijsche Modellen
van DAMES- en EINDERHOEDEN,
NIEUWE JAEONSTOEEEN,
alle soorten Witte Goederen, Gekleurd Katoen
IV ouveautés voorbet Zomer-Seizoen.
Haarlemmerstraat No. 131.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden. 1.10.
Franco per post 1.40.
Afzonderlijke Nommers 0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 1—6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17Grootere
letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad
wordt f 0.05 berekend.
Mr. Steinmetz, privaat-docent in de volken
kunde aan de universiteit te Utrecht, heeft
onlangs het nieuwe ethnographisch
museum te Bremen bezocht en schrijft
naar aanleiding daarvan in de Nieuwe Roller-
damsche Courant een zeer begrijpelijke ver
zuchting over den toestand, waarin het Leid-
s c h e ,p a k h u i s" gelaten wordt en waar
over „de buitenland3che geleerden schande
spreken".
Mr. Steinmetz zegt o. t. «ver de betee-
kenis van «en goed museum voor volken
kunde:
„Alle wetenschappen, die zich bezighouden
met den mensch, zyne prestaties, de maat
schappij (dus alle, behalve de wiskundige en
de natuurwetenschappen), gaan hun voordeel
doen met de feiten der ethnographic en
nemen de vergelijkende methode over van
de ethnologie; prof. Kalfif's inaugureele rede
te Utrecht getuigt er nog van. Voor de ge-
heele opvatting van den mensch en van de
geschiedenis der beschaving is het rekening-
bouden met de vreemde rassen en de on- en
halfbeschaafde volken een feit van éénige,
van centrale beteekenis; de gevolgen begin
nen zich eerst te vertoonenwij kunnen met
zekerheid weten, dat zi) alzijdig en diepingrij
pend zullen zijn.
Welnu, een goed ethnographisch museum
zou een krachtig steunend middelpunt voor
al deze zoo belangrijke studiën wezen, een
voortdurende bevruchting voor de geleerden
van al deze vakken.
Voor het grootere publiek zal zulk een
museum beteekenen eene gelegenheid tot uit
breiding zijner humaniteit, tot verwijding en
versterking zijner sympathie voor alle vor
men van menschenlevens, en dus eene ver
meerdering van echte zedelijkheid. Doordat
het museum hem plastisch, onafwijsbaar zoo
geheel andere menschen en beschavingen
toont, zal het zjjn dwepen met eigen tijd en
volk doen afnemen, den denkkring verwijden.
Het is onmenschkundig de waarde van dit
alles en de beteekenis van een goed ethno
graphisch museum als middel hiertoe te onder
schatten.
Onder de hulpmiddelen der volksopvoeding
kan zulk een museum, mits goed, eene eore-
plaats innemen.
De voorzichtigste zal in onzen t\jd het
dringendst volksopvoeding met alle middelen
eischen. Gcén geschikt middel mag verwaar
loosd worden, het doel is moeilijk genoeg te
bereiken
Hoeveel de inrichting van het museum juist
in dit opzicht beteekent, bleek mjj weer bij de
vergelijking van het Dieuwe museum te Bremen
en van de ethnographische afdeeling van het
oudere, maar toch zéér goede „Naturhistorische
Museum" te Hamburg. Vooral de uitstekende
plastische groepen (Lappen, Negers, Battaks,
'Chineezen, Eskimo's, etc., etc., in hun woningen,
aan den arbeid) in het eerste kunnen hunne
werking op het publiek niet missende aardige
discussies, die ik afluisterde, bewezen het mi)
trouwens. Dergelijke groepen in karakteristieke
omgeving, ook modellon van bedrijven en
inrichtingen, zouden, en wel zoo goed mogelijk,
in het nieuwe museum in ruime mate moeten
voorkomen. De duisternis van het huis op
de Hoogewoerd verbergt reeds enkele goede
grondstoffen.
Een bezoek aan zulk een echt beschavings
museum zal voor eenvoudige menschen en
evengoed voor beschaafdere veel meer rut
hebben dan de lectuur van eene heel dikke
cultuurgeschiedenisen bovendien is het eerste
hem een genot en komt hfi tot het tweede
niet. Plastische leermiddelen verdienen verre
weg de voorkeur; daarom worden de offers
voor de dure werktuigen en proeven alleen
ter demonstratie aan de leerlingen van H. B.-S.
en medische en philosophische faculteit willig
door Staat en Gemeente gobracht. Een goed
ethnographisch museum zal nu aan het volk
voor veel minder geld, ten minste voor een
deel, denzolfdeB dienst bewezenplastische
demonstratie, en wel van de beschavings
geschiedenis, die daar niet minder behoefte
aan heeft dan de natuurgeschiedenis. En ander
zijds: beschavingsgeschiedenis kan meer dan
iets anders tot waarachtige vermeerdering van
persoonlijke beschaving en van socialen zin
bijdragen, lange ervaring in verschillende
kringen als doe nt leerde mij dit.
In Bremen heeft' men dit begrepen, men
heeft het doel werkelijk willen beroken en
dus zooveel geld durven beetedon als daartoe
noodig was. Is dit ni9t practiscber, zuiniger
dan met besparing van eenig geld het doel
heelemaal niet te bereiken, dus ook het uit
gegeven geld eigenlijk weg te gooien?
Men maakt toch ook geen brug tot op een
honderd meter van den anderen oever?Geld-
besparen is toch niet het einddoel van de
Staatszorg voor wetenschap en opvoeding
In Bremen een goed museum, voor weten
schap en publiek zoo nuttig als het wezen
kan; in Leiden een slecht pakhuis, gevaarlijk
voor de rijke, prachtige collectie, die voor de
geleerden en voor het publiek zoo weinig nut
als maar mogelijk afwerpt
Met vergelijkenderwijs zeer weinig geld kan
en dus moet men voor een geheele groep
van wetenschappen, voor eene jonge, veel
belovende richting van onderzoek een centrum
stichten, een nieuw uitgangspunt ook in
Nederland, en tegelijkertijd aan ons publiek
een machtig en aantrekkelijk opvoedings
middel geven."
Zooals men weet, heeft de Tweede Kamer
de aanvraag van gelden voor een behoorlijk
museumgebouw onlangs afgestemd, ook omdat
men het niet eens kon worden over de plaats,
waar het zou verrijzen. Het is te hopen, dat
de minister van binnenlandsche zaken zich
door deze teleurstelling niet voorgoed zal
laten afschrikken, maar zal trachten het goede
voorbeeld van Bremen te volgen, voegt het
Handelsblad hieraan toe.
De Spectator schrijft:
Het Indologisch Studentencorps te Delft
ontving dezer dagen van eenige Haagsche
dames een banier. Wij juichen dat zeer toe,
maar.... de couranton melden er bij. „Het
„vaandel is een prachtstuk. H t is gemaakt
„in Gothischen stijl", enz.
Was er in de overrijke ornamentiek van
het Oosten niets te vindon? Wanneer zal men
toch eens begrijpen, dat een Gothisch vaandel
voor een Indologische vereeniging het sum
mum is van onzin? Wij wichten nu het
vaandel van een Christelijke jongeling3-ver-
eeniging met Boeddha-beeldenvan een lawn-
tennis-club met schaatsen; van een wiel-
rijdersbond met Apollo er op; enz.
Dat er in ons land zoovele treinen juist
één of twee minuten vroeger vertrek
ken dan de aansluitende trein aan
komt, kan niet altijd geschieden om de con
currentie, zoo merkt iemand in Htt Nieuvjs
van den Daq op;'want elke Maatschappij doet
't ook op hare lijnen, al is er geen aansluiting
op lijnen eener concurreerende Maatschappij.
Er moet dus iets anders zijn, en de opmerker
meent nu, dat het de stationsbuffetten
en stationsrestauraties zijn, die 'them
doenwant - zegt hij - do Maatschappijen
zouden niet zulke groote pachtsommen van
de exploitanten dier buffetten kunnen eischen,
als zo niet zorgden, dat er dagelijks flink wat
reizigers aan du verschillende kruinpunten
genoodzaakt werden, een uurtje te wachten
op een gelegenheid om verder te reizen.
„Daar ons landje betrekkelijk klein is en
de reiziger bij goede aansluiting in een wip
zou zjjn waar h(j wezen moet, zouden de
buffetten weinig te doen hebbon. De dienst
regeling zorgt echter voor de zoo noodige
halten, waar de verveling den reiziger ver
lokt, iets te gebruiken, en zoo wordt hij ge
ëxploiteerd."
Onder de bladen, die 't felst te velde
trokken tegen de Amsterdamsche
tentoonstelling, in "t vorig jaar ge
houden, behoorde De Amsterdammerlater in
Nieuwe Amsterdammer herschapen. Het blad
komt thans op z\jn oordeel terug. Vooreerst
doet hot opmerken, dal een door pessimisten
voorspeld gevaar, als zou er weder een popu
latie overblijven, die 't aantal dor werke-
loozan vergroot, niet is verwezenlijkt. De
cijfers, opgenomen in 't Statistisch Maand
bericht, doen dit uitkomen.
En hoewel het blad nog altijd de handel
wijze van het Haagsche syndicaat en de
houding, door de Regeenng aangenomen,
afkeurt, acht het zich toch verplicht het vol
gende te schrijven:
„Door napleiten worden financiëele misreke
ningen niet goed gemaakt. Dccb één ding
gebiedt de eerlijkheid, dat erkend worde: de
gevreesde „Krach" is niet gekomen Zijn wij
wèl ingelicht, dan is, wat overigens de finan
ciëele ol andere vruchten mogen zijn, die
den inzenders in den schoot vielen, of mis
schien ontgingen, het comité in zijn verplich
tingen niet te kort geschoten, en er is geen
reden om aan de verzekering van zijn leden
te twijfelen, dat zij het er, wat hun per
sonen betreft, niet zonder kleerscheuren
hebben afgebracht Wie hot recht meende
te hebben om, wat men bun ondernemings
zucht noemde, lichtvaardigheid te achten,
moet erkennen, dat zy de gevolgen er van
op zich hebben genomen. Daar zullen erwtl
zfin, die de verwachtingen, door de reclame
bun voorgespiegeld, niet vervuld zagen, ma: r
de leden van het comité hebben het zich
getroost, voor hun aandeel daarvoor boete
te doen. In dat opzicbt gaan z\J vrfi uit en
geven wjj ook onzerzijds hun thans nog
gaarne de eer, die hun toekomt."
De jongste „Haagsche Kout" in te Provin
ciale Groninger Courant geeft o. m. het vol
gende te lezen:
De baldadighoid der straatjeugd
in Den Haag moet wel zéér groot en algemeen
zijn, als een predikant ze tot onderwerp zijner
kanselrede kiest. En dat is hier het geval
geweest. Een onzer populairste evangelie
dienaren, dominee Van Gheel Gildemeester,
begaafd spreker en scherp opmerker, heeft
verleden Zondag eens ongezouten zijne mee-
niog over het gedrag der straatjeugd gezegd.
Natuurljjk is het zootje, dat voornamelijk
overdag en des avonds den openbaren weg
letterlek onveilig maakt, niet onder ds. Gilde-
mee3ter's gehoor geweest, en heeft hy voor
namelijk próebé dos convertis; maar
toch verbreidt zich zulk een losbarsting van
verontwaardiging en dringt ook in de woningen
door, waar de ouders dier straatvlegels woneD.
De schandelijke taal, de liederlyke gedra
gingen, de brutale uittartende houding, de
algeheels afwezigheid van eerbied jegens
oudere en nooger geplaatste lieden dit alles
moet onze dominee kloek en krachtig, in
kleur en geur, hebben uiteengezet, om daarna
zijn felle al keuring en diepe verontwaardiging
over zulk eeri verlaging van den jeugdigen
christen uit te sprekon.
De verslaggeefster was mijne dienstbode,
die geheel onder den indruk dier heftige
critiek thuiskwam, en uitvoerig vertelde wat
dominee gezegd had Ds. Gildemeester is ook
de oprichter »aD den „Christelyken Volks
oond", on heeft in dezb richting hier veel
goeds gedaan. In zijne verhouding tot den
werkman, tot den maD uit het volk, is hij
de echte christen, de ware democraat. Iedereen
is hem welkom en staat by te woord. Men
ziet hem op straat een soldaat of arbeider
de hand gevoD, met dezen voortstappen,
kortom ieder mensch is hem een broeder.
Zal nu zulk een vly mende critiek den toe
stand verbeteren Zeker niet geheel, maar
als al de predikanten, al de voorgangers der
verschillende gezindten hunne macht en hun
invloed wildeö gebruiken, om van den kansel
op dat groote kwaad, de verwildering van
bet kind, de losbandige taal van den jongen
en de zedeloosheid van het jeugdige geslacht,
te wyzen, dan zou er toch stellig verbetering
in den toestand te wachten zyn.
Sedert de moderne predikanten hoofdartikels
in couranten scbryven m plaats van tioetpree-
ken op den kansel te houden, is natuurlijk
het laatste zeldzamer gewordenmaar terecht
heeft dominee Gildemeester begrepen, dat de
predikstoel de goede plaats is, om zulk een
maatschappelijk kwaad tj geeselen, en de
ouders tot scherper toezicht an het toepassen
van rechtvaardige, welverdiende straf te nopen.
Men moet des avonds - dat schandelijke
zootje in de Spuistraat zien, om zich een
denkbeeld te vormen van den Haagschen
straatbengel. Ik was er op een avond heen
gegaan, om twee nieuwe magazijnen te
bewonderen, die er in al den glans hunner
nieuwheid en den rijkdom van hun overvloedig
licht en verguldsel glinsterden.
Wie nu in Den Haag niet keurig en voor
een bagatel gekleed gaat, wyto het niet aan
gebrek aan gemaakte kleeren, want daar
krioelt het nu ten onzent van. Op den boek
van Spuistraat en Spui is een paleis verrezen,
welks drie verdiepingen zoo schitterend ver
licht waren, alsof er in elke zaal een groot
bal plaats had. Van de Poten uit geleek het
een tooverp.leis, en do twee livrei-bedierden
aan den met planten en palmen versi Mea
ingang versterkten nog de illusie, dat daar
binnen een luis:err(jk festijn gevierd werd.
Het was eenvoudig do opening van het
smaakvol ingerichte magazijn van gemaakte
kleeren der firma Kattenburg. Men ver-
gisse zich niet: een eind verder in de Spui
straat, in het hart der straat, verheft zich
een ander paleis, een triumftojg, toegang
verleenende tot eene overdekte gaand» ry,
welke ook op dien avond voor het c-erst in al
de schittering harer tallooze gaslichten prykte.
Dit is de firma Kloppenburg; ginds
de onderneming Kattenburg. Al zyn ze
beiden een burg, evenals aan den Ryn de
burchten Katze en Maus by S-Goars-
hausen, staan ze vijandig tegenover elkaar;
coucurrenten tot in den dood! Ik heb onze
couranten bewonderd, die, van beide nieuwe
magazijnen eene beschrijving gevende, beide
prijzende en aanbevelende, hunne epitheta
zoodanig kozen, dat Kattenburg niet meer
dan Kloppenburg kreeg Het was eene aller-
neteligste quaestiel
Wie van beiden de beste en goedkoopste
kleederen levert, zou ik niet durven zeggen.
De keurigste en netste pakkeu lagen in beide
magazijnen in tien- en honderdtallen uitge
stald, met prjjzen, die u van verbazing do
handen in elkaar zouden doen slaan, als men
zoo iets 's avonds in de Spuistraat deed.
Myne bewondering en mijn eerbied voor die
weldoeners der gekleede menschheid Katten
burg en Kloppenburg is buitengemeen ge
stegen, nu mij geblekeD is, voor welk een
bagatel zij onze naaktheid, zoo niet op de
sierlijkste, althans op de modieuste manier,
willen beoekken
Of Kloppenburgs's overdekte passago, waarin
net dien avond van kijkers en kyksters
wemelde, op den duur wel toegankelijk zil
kunnen bly ven, mag betwijfeld worden. Gisteren
hield het nieuwe en vreemde de jeugdige ele
menten oog wat in bedwang, maar zoodra zy
zich daar heer en meester voelen, zullen zij
er niet minaer ruw huishouden dan overal
elders. Lntusschen zyn beide magazijnen eene
aanwinst voor allen behalve voor de
eerzame mr. kleedermakers.
Vervolg der Advertentiën.
De Notaris U A. T. BINNENDIJK,
te Noordwjjk, zal op Donderdag O April
a. des morgens te elf uren, in het
Koffiehuis „De Bonte Koe", Ie Voor
hout, verkoopen:
Een WOONHUIS met STALLING, SCHUUR,
ERF en TUINGROND, te Voorhout, aan
den Noordwykerhoek, groot 15 aren,
82 centiaren.
Verhuurd tegen f 2.75 per week.
Te bezichtigen op alle werkdagen en te
aanvaarden by de betaling der kooppen
ningen op I Mc! a. s.
Inlichtingen te bekomen ten kantore van
genoemden Notaris. 2357 17
Op Donderdag den 9den April e. k.
zullen ondergetoekend n, namens hunne Prin
cipalen, in het Hotel van den Heer J KONING,
te Hillegom, publiek AANBESTEDEN:
Het bouwen van eeneBloem-
bollenschuur aan de Zanderij
laan aldaar.
De teekoning ligt ter inzage in genoemd
Hotel en het bestek is verkrijgbaar by de
ondtrgoteekenden ad f 0.50.
ROOG VAN DEN BAN,
2345 16 Architecten to Haarlem.
Door 24 Professoren in de Medicijnen beproefd en aanbe
volen, hebben de Zwitsersche Pillen van Apotheker Richard Brandt
eene wereldvermaardheid verkregen, wegens hunne onverbeterlijke,
stellige, aangename en tevi ns vclkornen onschauelyke werking tegen
(Hardlij vlgln ld), ontoerei^nde onilasting, en de onaangename
gevolgen daarvan Hoofdpyn. hartkloppingen, bloedsaanurang, dui
zeligheid, misselijkheid, gebrek aan eetlust, enz. De kosten van eon dagelyksch georuik zijn
maar 3 centen. 2478 22
VAN
levert 1ste qualiteit Varkensvleesch tegen de meest concurreerende prijzen,
als volgt:
Per Kilo.
Per Hectogram.
Varkenslappen
Uitgesneden Ham.
f 0.24
Rookvlcesch
0.24
Saucisse de Boulogne
Gekookt Varkensvleesch
Scbyf
Worst en Saucijzen
0 35
Rookworst
0.10
Reuzel
Vet Rook- en Pekelspek
Mager Rookspek
Banketbam
Alle bestellingen aan
huls bezorgd
zonder pr|fsverlaooglng.
2400 50
GeliéVe vooral goed op het adres Vrouwesteeg 4
te letten.
2479 22
EN ALLE
2472 46
