N9.11044 Dinsdas; 25 Februari. AM393 feze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven Feuilleton. DE SPELBREKER. LEIDSCH DAGBLAD. PEIJS DEZEE OOUEAUT: Voor Leiden per 3 maanden. Franco por post Afzonderlijke Nommers i i f 1.10. 0.05. PEIJS DEE AD VEETENT LEK: Van 1—6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17J. Grootera letters naar plaatsruimto. Voor het incasseoren buiten de stad wordt f 0.05 berekend. Leiden, 24 Februari. Tn de voordracht Van Burg. en Wettas. tot aanvulling van het Uitbeidings- en Ver nieuwingsfonds (wegens de gasverlichting van het te bouwen krankzinnigengesticht „Ende- geest" en van de daarby behooronde terrtinen) en van het Bedrijfskapitaal (voor den aanleg van muntgasleidingon en -meters), tot een gezamenlijk bedrag van 24,000, met welk voorstel de commissie van financiën zich voor het overige gaarne vereenigt, komt één punt voor, waartegen by die commissie bedenking bestaat, te weten de regeling van de aflossing der thans aan de Gasfabriek te verstrekken kapitalen. Burg. en Weths. stellen voor, de jaariyksche aflossing van 5 pet. slechts te doen loopen over 12,000, terwyl deze ten aanzien der overige 12,000 door hen onnoodig wordt geacht. Tegen het laatste gedeelte van dit voorstel ryst by de finantiëelo commissie bezwaar. Die 12,000 zyn bestemd voor aan schaffing en aanleg van muntgasltidingen en -meters. Het daarvoor te bested-n geld kan, naar haar oordeel, slechts in zeer oneigeniy ken zin tot het „Bedrijfskapitaal" worden gerekend. Het geldt hier toch de aanschaffing van voorwerpen, die aan slytage en waardever mindering onderhevig zyn. De commissie vindt deze meening volkomen bevestigd in de missivo van heeren Commissarissen der Gas fabriek, dd. September 1895, waarin uitdruk kelijk van de slytage der geplaatste toestellen en van aflossing van het daarin gestoken kapitaal wordt gesproken. De commissie van financiën geeft den ge meenteraad alzoo in overw-gmg, overeen komstig de voordracht te besluiten, behoudens deze wyziging, dat n.et alleen over ƒ12,000, maar over de volle 24,000 jaarlyks 5 pCt. zal worden afgezonderd voor aflossing van schuld of kapiiaalbelegg ng. Voor zoover noodig wenscht de commissie op te merken, dat door de thar s vast te stellen gedeeltelijke regeling van de aflossing der aan de Gasfrtbriek verstrekte kapitalen eene even- tueele algemeene herziening vau dit onder werp in geen geval wordt geprojuuicieerd. Naar aanleiding van het verzoek der Leidsche Katoenmaatschappy omtrent het leggen van eene electrische ver tun ding, is door den gemeenteraad in zyne zitting van 12 December jl. besloten dat aan de Leidsche Kato nmaatsohappy, behoudens de rechten van derden, zal worden vergund twee kabels te spannen over de openbare straat tus6chen de drukkery, gelegen aan de Heerengraoht, en de wovery aan den Yestwal, voor de over brenging van el-ctriciteit tot voortbrenging van beweegkracht, onder de uiturukkelyke voorwaarde, dat de kabels uitsluitend worden bestemd voor de overbr.-nging van electrlciteit tot voortbrenging van kracht en noch directaiyk nocb indirectelyk, mogen worden aangewend voor verlichtingsdooltinden, wanneer althaüs uit een alsnog in te st- Hen deskundig onderzoek biyken mocht dat het gevaar, hetwelk de kabels kunnen opleveren voor de openbare veilig heid en voor de huizen, waarover zy ge spannen worden, door cioeltrtfl nde voorzorgs maatregelen kan worden voorkomen en met dien verstande dat de vergunning wordt ver leend voor den Lijd van twee maanden en dat een definitieve kabel nimmer worde gelaten of gelegd boven den grond. Naar aanleiding van dit besluit is voor rekening van de Leidsche Katoenmaatschappi) aan den heer M. Sissingh, onder-directeur der fabrieken voor gas en electriciteit te Rotter dam, opgedragen bedoeld deskundig onderzoek in te stellen en daaromtrent rapport uit te brengen, waaraan thans is voldaan. B. en Ws. hebben bedoeld rapport dd. 4 Februari jl. aan den Raad overgelegd, welk rapport heeft aanleiding gegeven tot eene bespreking van enkele punten met den des kundige, door wien daarop een nader rapport onder dagteekening van 12 Februari jl. is uit gebracht, welk rapport mede wordt over gelegd. Na kennisneming van die stukken zyn B en Ws. van oordeel, dat het gevaar, het welk de kabels kunnen opleveren voor de openbare veiligheid, door doeltreffende voor zorgsmaatregelen kan worden voorkomen, zoodat, huns inziens, de gevraagde vergunning als bedoeld in het Raadsbesluit van 12 Dec. jl. kan worden verleend. Tevens is in het aangehaald rapport van 4 Februari jl. door den deskundige advies uitgebracht omtrent het leggen van een onder- grondsche gelei .ing, zoodat ook daaromtrent thans 8ene beslissing kan worden genomen, voor het geval de Katoenmaatschappy daartoe, na afloop van de proeve met de kabels over de 6traat, wenscht over te gaan. B. en Ws. geven den gemeenteraad alsnu in overweging aan de Leidsche Katoenmaat- schappy, behoudens de rechten van derden, vergunning te verleenen: lo. om twee kabels te spannen over de openbare straat tusachen de drukkery ge legen aan de Heerengracht en de wevery aan den Yestwal, voor de overbrenging van electri citeit tot voortbrenging van beweegkracht, onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat de kabels uitsluitend worden bestemd voor de electriciteit tot voortbrenging van kracht en noch diiecteiyk, noch indirectelyk mogen worden aangewend voor verlichtingsdoeleinden, en onder de voorwaarden vermeld in het rapport van den deskundige, van 4 Febr. jl. met dien verstande dat de vergunning wordt verleend voor den tyd van twee maanden; 2o. om na afloop van de proeve genomen met bovengrondsche kabels desverlangd onder - grondsche geleidingen te leggen, mede onder de uitdrukkelyke voorwaarde dat de geleiding uitsluitend worde bestemd voor de overbren ging van electriciteit tot voortbrenging van kracht en noch directeljjk, noch indirectelyk, mag worden aangewend voor verlichtings doeleinden en verder onder de voorwaarden, ter zake vermeld in het rapport van den deskundige voornoemd van 4 Februari jl. Na een door de commissie van fabricage ingesteld plaatseiyk onderzoek is gebleken dat eenige materialen aan de Stads-timmer- werf niet meer benoodigd zyn en alzoo buiten gebruik gesteld; dat bet mir.sdien wenscheiyk is een openbaren verkoop van die voorwerpen te houden en ze by de aanbieding van een voldoende koopsom te verkoopen. Onder mededeeling, dat eene lyst van be doelde voorwerpen in de Leeskamer is neder- gelegd, geven B. en Ws. den gemeenteraad in overweging tot den openbaren verkoop daarvan te besluiten. Yoor het examen in de fraaie handwerken is te Zwolle geslaafd mej. L. C. M Struiken, van Leiden, leerlinge van mej. M. Sparnaay. Na de gisteren gehouden godsdienst oefening deelde da. C. Spoelstra, predikant by de Ned.-Herv. gemeente te Zoeterwoude, aan de gemeente mede dat hy gemeend had het beroep naar Pretoria (Transvaal) te moeten aannemen. Door Burgemeester en Wethouders van Zoeterwoude is besloten de brug in den Zuidbuurtschen weg wegens den slechten toestand, waarin zy verkeert, te verwyderen en het water onder die brug te dempen, zoodat de weg op 25, 26 en 27 dezer voor rytuigen is afgesloten. Ds. W. Klercq, predikant te Koudekerk, die Zondag te Woubrugge de godsdienst oefening leidde, wydde na afloop daarvan een hartelijk woord aan de nagedachtenis van den te Oosterbeek overleden emeritus predikant J. C. Van Tricht, die van 1855 1866 predikant was by de Ned.-Herv. gemeente van Woubrugge. De ontslapene bereikte een hoogeu ouderdom. De door Burg. en Weths. van Valken burg opgemaakte kiezerslysten voor het loo- pende jaar bevatten de namen van 56 kiezers, zoowel voor Tweede Kamer als voor Provin ciale Staten en Gemeenteraad. Do chr. zangvereeniging .Halleluja", te Oude Wetering, directeur ae heer A. Van Loon, te Leimuiden, is voornemens Maandag 2 Maart a. s. eene openbare uitvoering te geven in het lokaal der Cnr. School te-Oune Wetering. Bedankt is voor het beroep by de Ned.- Herv. gemeente te YuurscUe door dr. F. J. Los, te Bruchem en Kerkvvyk, aie tevens een beroep heeft ontvangen naar Moeriyk. Bedankt is voor het beroep n «ar Aalsmeer door ds. J. D. J. Idenburg, te Ter Aa (Utr.) Bekroond is op de internationale ten toonstelling van pluimgedierte, vanwege „Avicultura," de heer M C. Piek, te Ouus- hoorn: groote zilveren medaille voor fraaisten wit of patrys legboenbaan of hen; verg. zilv. med. voer fraaiste minorca-hen; verg. zilv. med. voor fraaiste zwart minorca-hen (oud); verg.-zilv. med. voor fraaiste wit leghoenhen (oud). HH. MM. de Koninginnen vertoefden Zaterdag-middag een half uur op de internatio nale tentoonstelling van pluimgedierte, coor „Avicultura" in de groote zalen van het „Kon. Zoölogisch Botanisch Genootschap'' te's Gra- venhage gehouden. De Vorstinnen werden by aankomst om halftwee aan het hoofdgebouw ontvangen door de heeren W. J. M. De Bas, voorzitter, en A. J. Bicker Caarten, secr.-pennirgm. van het hoofdbestuur, die HH. MM. op haar wan deling door de gangpaden rondleiiden; de president aan de Koningin de noodige aan- wyzingen gevende en de secretaris der Regentes de gevraagde inlichtingen verstrekkende. Het gevolg, dat mr. Twiss, te De Bildt, wiens inzending met de Koninginne-medaille is be kroond, tot geleider had, bestond uit jonkvr. v. d. Poll, surintendante, miss Winter, gouver nante, kamerheer jhr. De Ranitz en adjudant- kapitein jhr. Van den Bosch. De vorstelyke bezoeksters hielden zich in het byzonder op by de geëxposeerde kippen, vechthoeniers, kuikkippen en op het orkest by de broedmachines. Zy verwylden voorts eenigen tyd in de zaal voor de watervogels en bezichtigden ten slotte eene der boven- gaanderyen, waar zich de afdeeling duiven en vogels bevindt. By haar vertrek betuigden HH. MM. aan de heeren De Bas en Bicker Caarten hare voldoening over de fraaie verzameling en de verscheidenheid, die op deze pluimvee ten- toonbtelling te aanschouwen was. Tydens het vorstolyk bezoek kon het publiek zich vry in de zalen bewegen, be houdens eenige maatregelen van orde, die door den directeur van het genootschap, in vereeniging mot het hoofdbestuur en de com missie van bystand der tentoonstelling, waren genomen. Tot heemraad van den Haarlemmer meerpolder is gekozen jhr. mr. J. W. H. Rutgers van Rozenburg, te Amsterdam. Men meldt uit Den Haag aan de „Tel.": Het bericht in de dagbladen, dat HH. MM. den wensch te kennen gaven in Juni a. 8. het Ridderbofspel der Utrechtsche studenten by te wonen, is ten deele onjuist. De stu denten hebben tot H.H. M.M. het verzoek gericht by het Ridderhofspel tegenwoordig te zyn, en op dit verzoek is behoudens onvoorziene verhindering door H. M. gun stig bescbikt. Een Spaansch operettegezelschap wordt te Barcelona saamgebracht, om een tournée door Duitschland te ondernemen. Naar de „Tel." verneemt, is er ook uit zicht, dat dit gezelschap in de boofdstedtn vaD ons land eenige opvoeringen zal geven. Het maken van den bovenbouw van de Remonstrantsche kerk aan den Westersingel te Rotterdam is gegund aan den laagsten inschryver, den heer H. J. Nederhorst, te Gouda, voor ƒ103,896. Te Hoogeveen is in den ouderdom van 70 jaar ovorleden de heer H. L. Van dor Lely, civiel ingenieur en directeur der Drent- sche Kanaalmantschappy. Hy vertegenwoor digde het houfddi8trict Hoogeveen gedurende een lange reeks van jaren in de Pro v. Staten. Te Haarlem is overleden de heer A. W. Bal wé, oud consul van Mecklenburg te Amsterdam. Ook de gewone gezantschappen van vreemde mogendheden in Rusland worden tydsns de kroningsfeesten naar Moskou over gebracht. Onze gezant zal daar verblijf houden in het paleis van prins Wlaaimir Galitzin. De Minister van Oorlog heeft, ten opzichte der miliciens der lichting 1896, het volgende bepaalddat de militieplichtigen, voor wie de opkomst op een MaaDdag is gesteld, incien zy gevestigd zyn m gemeenten, van waar zy niet in één dag hun garnizoen kunnen be reiken, zich eerst op den dag voor de opkomst bepaald op marsch behoeven te begeven en den volgenden dag zoo vroegtydig mogelijk by het corps zullen moeten aankomen De divisie voor buitenlandschen dienst, bestaande uit Hr. Ms. pantserschepen „Korte naer" en „Piet Hein," is onder bevel van den kapitein ter zee W. J. P. Van Wanig, in den namiddag van den 21sten dezer te Malta aangekomen. De minister van marine brengt ter ken nis van belanghebbenden, dat Hr. Ms. fregat „Van Speyk," thans te Batavia voor aflossing van personeel, van daar zal terugkeeren door bet kanaal van Suez. Op de terugreis zal Djeddah worden aangedaan. Het corps genietroepen te Utrecht zal dit jaar van 1 Juni as. tot 18 Juli d. a. v. kampeeren in de legerplaats by Zeist. De raad van docenten der Indische In stelling reikte Vrydag by mondo van d> n president, dr. J. Spanjaard, aan den senaat van het Indologiach Studentencorps een fraai geschenk over, bestaande in een presidents hamer van ivoor met rjjk zilveren beslag en versierd met het Senaatsinsigne en het zinne beeld van het corps. Door eenige Haagsche jonge dames zal aan het corps een banier worden aangeboden. By de Hollandsche Uitgevers- en Druk- kersmaatschappy, Heerengracht 193 te Am- steraam, is verschenen een „Restantenbook," dat de tot 31 December 1895 uitgelote serieën van 52 premieleeningen bevat. Het boek bevat cezen keer 144 bladzy ien 8°. De R -K. kiesvereeniging „Kiesrecht is Kiesplicht", te Nieuwer-Amstel, alsmede de anti-rev. kiesvereeniging „Nederland en Oranje" en de liberale „Eendracht maakt Macht", hebben besloten tot het zenden van ö6n adres aan de Tweede Kamer, waarin op krachtige wyze wordt aangedrongen hot wetsvoorstel tot verbrokkeling dier gemeente, welk wetsvoorstel a. s. Woensdag in bohan- deling komt, te willen verworpen. Wie zou toch die „dr. Z. Kurner" wel zyn, aan wien een der Amsterdamsche bladen een adres tegen annexatie laat zenden door de R.-K. kiesvereeniging te Nieuwer-Amstel? Zou die „doctor" een goed middel tegen annexatie weten? Te Amsterdam hebben de heeren R. A. J. Snethlage, consul-generaal der Z-A. R., R. W. J. C. Van den Wall Bake, A. i). De Marez Oyens, mr. J. B. Loman en D. W. H. Patyn zich tot eene commissie gevormd, om voor de behoeftige slachtoffers der ramp te Johannesburg gilten in ontvangst te nemen. Ook het bureau dor Nederl. Zuid Afrikaan- sche Vereeniging, Rokin 60 te Amsterdam, is gaarne bereid giften voor de slachtoffers der dynamiet-ontplolfing in ontvangst te nemen en aan de regeering der Zuid Afrikaansche Republiek te doen toekomen. Prof. dr. EL Snellen te Utrecht is benoemd tot buitenlandsch eerelid der Belgische Acade mie van Geneeskunde. 4) Zy vonden er vele bekenden, allen min of meer opgewonden door draok en luidruchtig heid, en toen zy het huis om halfelf des avonds verlietrn, was Lauter, hoezeer hy ook matig geweest was en slechts bier gedron ken had, in een hal ven roes en kon by, diep ademhalend in de frissche nachtlucht, slechts met onzekere schreden zyn weg huiswaarts ▼inden. De werkstaking was in vollen gang. Wat men niet verwacht had, gebeurde echter. Tegenover het gemeenscbapp.-iyk gevaar sloten de eigenaars der boekdrukkeryen zich vast aaneen en stelden zy alle zucht naar concurrentie ter zyde. Uit den vreemde be trokken zy nieuwe werkkrachten, die, niet tot de vereenigden behoorende, zich ook niet onder hun dw^ng wilden stellen, en hoewel het getal der nieuwe werklieden betrekkelijk klein was, de patroons wisten het toch zóó te overleggen en elkander te gemoet te komen, dat het dringendste werk kon ge schieden. By deze teleurstelling voor de werkstakers kwam nog een tweede. Zy kregen al heel weinig hulp u t den vreemde. Wel vond men hun houding flink en zag men met genoegen, dat zy de kastanjes uit het vuur wilden halen, maar van geld zenden kwam al zeer weinig; men had het zelf te veel noodig. De weer- 8tand8kas, die do werkstakers zelf hadden verzameld, hoewel betrekkelyk groot, was in een oogenblik versmolten, en wat inkwam was een droppel op een gloeiende plaat. De verbittering tegen de principalen en tegen hen, die werkten, steeg van dag tot dag, maar eveneens steeg de nood onder hen, die, zonder aan vrouw on kinderen te denken, vol vertrouwen zich aan de opruiers hadden aangesloten en mee waren gegaan in den stryd. In Lauters kleine woning zag het er slecht uit. Het geluk was gevloden en zorg en nood hadden er hun intrek genomen. De onder- 8tandsgelden waren de eerste weken nauwe- lyks toereikende voor de huur en het allernood- zakelykste levensonderhoud. Greta spaarde zich gaarne de bete uit den mond, om voor het kind melk te hebben en voor haar man hun ellende nog zooveel mogeiyk te verbergen. Als zy niet zoo zwak was, zou zy wel haar beat hebben gedaan om iets te verdienen, maar haar oogen waren verduisterd door zorg en haar beveDde vingers konden de naald niet meer hanteeren. Het was Lauter te benauwd in huis. Wat z(jn arme vrouw ook deed, om den kommer voor hem te verbergen, hy voelde dien waar by ging en stond. Ook in de kroeg, waar zyn makkers den langen dag doorbrachten, stond het hartbrekend beeld van zyn tehuis hem steeds voor oogen. Al wat van waarde was in zyn woning, al de vruchten van zuinigheid en viyt, en hun daardoor dubbel dierbaar, was reeds naar de bank-van-leening verhuisd ellen Je, bittere ellende was in de plaats gekomea van de groote woorden en fraaie beloften, waarmede men hem ver lokt had. En nog was de nood stygendel Over Greta's lippen k wam goen klachte. Alle huisraad was reeds weg; in Lauters ge moed kookte het. Nooit had by gesmeekt, wanoeer hy by de onderstands-commissie kwam, en als men hem schouderophalend zeide, dat het weinige, dat zy nog geven konden, voor de groote huishoudingen bestemd moest blyven, was hy zwygend heengegaan. Vandaag echter wilde hy aanhouden. Het was hem wel of hy een brok in de keel had, toen hy zyn ellende schilderde zacht, naoweiyk8 verstaanbaar kwamen de woorden er uit. Een gulden werd hem toegeschoven onwillens en er by gevoegd, dat dit het laatste was; hy moest op niets meer rekenen. De eenvoudige man nam het geldstuk vol schaamte op; het drukte hem als een aal moes, en hy ging heen. Op straat werd hy aangeroepen door den Zwitser, die hem, half droDken, toeriep, dat hy een verliefde waardin gevonden had, die hem crediteerde en hem vroeg om mee te gaan. Met een haastig woord ging Lauter dezen voorby en yide naar huis. Toen by by zyn woning kwam, hoorde hy het kind schreien, maar Greta's stem ver nam hy niet. Hy rukte de deur open en stormde met een half onderdrukten kreet op zyn vrouw toe, die onbeweegiyk op den vloer lag uitgestrekt. Hy hief haar op en zeide hartelyke, smeekende, vertwyfelende woorden tot haar, en toen zy uit haar onmacht weer bykwam, toen hy op zyn angstige vragen eindelyk uit haar mond de ontroerende woorden hoorde: „Het ia niets alleen de honger I" toen lachte hy schril Werkeiyk, hy lachte en bet was goed, dat geen van de opruiers hem thans zag lachen I Hy legde zyn koortsige vrouw te bed en ging toen heen om wat eten te halen. Alles in hem was thans leven en beweging; de sombere strakheid, waarin de nood der laatste weken hem gebracht had, was verdwenen. Hy gaf Greta wat te drinken en dwong haar met liefdevolle woorden om eenlg tarwebrood te eten. De kleine was weer ingeslapen. Greta lag met gesloten oogen en kloppende slapen ter neder, maar Lauters oogen stonden weer levendig. Het was alsof een zware last van zyn borst was gevallen. „Een smeerlap, die niet meedoet?!" zeide hy vastbesloten. „Neen, een ellendeling, die niet in de eerste plaats voor de zynen zorgt, ▼oor vrouw en kindl Nu ioil ik een spel breker zyn, morgen vraag it myn ouden patroon weer om werk voor vrouw en kindl" Den volgenden morgen sprak de boekdruk ker juist met zijn zoon over de regeling van het werk, toen de kantoordeur geopend werd, nog vóór z(j „binnen" hadden kunnen roepen, en een schuchtere stem vroeg: „Vergeef my mag ik wel weer aan het werk?" „Hoe heet gy?" vroeg de patroon, zich tot hem wendende, maar op hetzelfde oogen blik trad hy onthutst terug: „Lauter, zyt gy daar? Om 's Hemelswil, wat ziet gy er uit 1" „Het is my slecht gegaan," zei deze met trillende lippen. „Tbuis" de stem b f hem, maar zijn welwillende patroon begreep dadeiyk alles. „Natuuriyk kunt gy dadelyk weer aan het werk gaan, Lauter, maar kom eerst met my naar binnen; ik geloof, dat gy niet alleen werk, maar ook hulp behoeft." Als een loopend vuurtje verspreidde zich ODder de werklieden, die zich belast hadden met het toezicht op de drukkeryen en de werkenden met allerlei schimpwoorden by het komen en gaan te krenken, het nieuwtje: „Lauter is weer aan het werk gegaan. Lauter is een spelbrekerI" Brutale verwenschingen werden over hem geuit en toen het middag werd, stond een troep opgeschoten jongens klaar, om hem eens duideiyk aan het verstand te brengen hoe zy over hem en zyns geiyken dachten. Vol verlangen naar vrouw ea kind, vol vertrouwen, dat het nu beter zou gaan, wilde Lauter het middaguur benuttigen, om to zien, hoe het er ten zynent uitzag, en aan zyn vrouw de goede boodschap te brengen, dat hy weer aan het werk was. Zoodra hy echter op straat kwam, werd hy ODtvangen met gefluit, schimpwoorden en verwenschingen. Verbluft bleef hy staan. Wisten die dwazen dan niet wat hem gedwongen had? Maar neen, hoe konden die baardelooze knapen eenig begrip hebben van wat hy in de laatste weken had doorgemaakt. En met een ernstigen, kalmen blik op hen, ging hy zyns weegs. Toen sprong een jongmensch hem op zyde. Hy herkende hem dadeiyk. (Slot volgt.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1896 | | pagina 1