Ontwerp-Gcmeentefoegrooting voor 1S9G.
Aan liet sectie verslag en de beantwoording
van B. en Ws. is nog het volgende ontleend
wat de uitgaven betrefc:
Volgn. 89. Onderhoud van wandelplaatsen
en plantsoenen. Een lid spreekt met lof
over don toestand van de wandelplaatsen en
plantsoenen, terwyl een ander lid toch een
aanmerking moest maken over banken op
de singels en gelezen heeft van beschadiging
der plantsoenen.
Een lid vraagt of de boomon aan de ééne
zyde van den Stationsweg niet verplaatst
kunnen worden.
Antw. van B. en Ws.; Ook naar ons oor
deel verkeoren de wandelplaatsen en plant
soenen in uitmuntenden staat en strekken
zy inderdaad tot sieraad der gemeente.
Op do banken der singels zal worden gelet,
voor zooverre zy aan herstolling behoefte
hebbon.
Tegen beschadiging van de plantsoenen
wordt zooveel doenlyk gewaakt, zoowel door
de politie als door de zoogenaamde plantsoen-
wacht, waardoor echter, uit den aard der
zaak, niGt alle beschadiging kan worden
voorkomen.
Verplaatsing van de boomen aan den
Stationsweg schynt niet wel mogelijk;
overigens zien B. en Ws. niet in op grond
waarvan verplaatsing noodig zoude wezen.
Volgn. 90. Onderhoud van bruggen en
overzetveren. Men klaagde er over, dat
de Karnemelksbrug by regenachtig weder soms
onbegaanbaar is.
Er wordt gevraagd welke beweegbare en
vaste bruggen bij dit artikel bedoeld worden.
Antw. van B. en Ws.: Do Karnemelksbrug
heeft ceno groote tonrondte. Nu wordt by
nat weder het hout glad.
Allo bruggen vorderen van tyd tot tyd
herstellingen; bepaalde bruggen worden by
dit artikel niet bodoeld.
Volgn. 91. Onderhoud van pompen en rio
len. Een lid vraagt of wij hier vooreerst
de laatste buitengewone uitgaaf hebben. Een
ander verzocht te weten, hoe lang het gele
den is, dat het riool in de Papengracht her
steld is. Een derde merkt op dat in den laat-
sten tijd in vele groote steden de riolen van
cement gemaakt worden, terwijl men het
hier nog veel mot metselwerk doet. Nog wordt
het door eon onkel lid goed geacht om hor-
stollingen aan riolen aan te besteden.
Anlw. van B. en Ws.: Er behoort op te
worden gerekend dat nog meermalen gelden
zullen moeten worden aangevraagd voor
buitengewone herstellingen aan riolen.
liet riool in de Papengracht heeft sedert
de laatste 40 jaren geen belangrijke ver
nieuwingen ondergaan.
Cementen riolen bestaan hier ter stede
byv. Stationsweg, Steenstraat tot Mare
(Binnenvestgracht), 4de Binnenvestgracht. Bij
gehcele vernieuwing, wanneer de riolen niet
van te grooto afmetingen zyn, verdienen
cementen riolen overweging.
Aanbesteding van herstellingen aan riolen
is ondoenlijk, omdat men het werk vooraf
niet bezion kan en het dan ook beter is dat
do gemeente zelve de risico op zich neemt.
Volgn. 92. Onderhoud van havens, vaarten,
kaaimuren, sluizen en andere watorworken.
Een lid spreekt over de uitmaling teKatwyk
en of dit wel op verzoek van Leiden gebeurd is.
Een lid ziet geen nut in het spuien, als
niet veel water wordt iDgolaten.
Een lid verklaart, dat als het spuien wordt
nagelaten, de stank op het Rapenburg zeer
verergert.
Antw. van B. en Ws.: De uitmaling te Kat
wijk heeft in den loop van dit jaar, zooals
altijd, herhaalde malen plaats gehad en wol
steeds door Rijnland ten behoeve van den
boezem zonder aanvrage van het Gomeente-
bestuur, zijnde zoodanige aanvrage dit jaar
niet gedaan.
Volgn. 96. Kosten voor hot verstrekken
van en aanleg voor duinwater ad f 4400.
a. Een lid heeft met gonoegen opgemerkt,
dat het aantal contracten is toegenomen.
(5 pet.)
b. Een ander vraagt, waarom de SCO,
wegons levoring van duinwater aan onver-
mogenden, op de begrooting van het vorige
jaar uitgetrokken, kan vervallen.
c. Kunnen de fl00 voor de levering van
duinwater aan de openbare scholen niet ge
bracht worden by de kosten voor het ondor-
wijs? of zoo hier bezwaar tegon bestaat,
alsdan bij de Artt. 132, 139 en wellicht nog
lij andore artikelen, te verwijzen naar Art. 96.
Antio. van B. en Ws.: a. Met kracht wordt
door ons aangedrongen op het verschaffen
van goed drink- en werkwater in voldoende
mato krachtens art. 20 der Verordening op
hot bouwen en slooptn van 11 Juli jl.
Er waren op 4 October jl., voor zooverre
ons lekend, nog 918 bewoond© huizen, d. i.
ongeveer een tiende van hst goheele aantal,
dij niet aan de duinwaterleiding zyn aange
sloten of waar niet van gemeentewege duin
water verstrekt werd.
b. De post van f 850 is vervallen op grond
dat daaraan geen behoeft© blijkt to bestaan,
aangozien ge©n bewijzen ter bekoming van
gratis-duinwater zijn aangevraagd. Overigens
zyn de kosten voor aar.leg en verstrekking
van duinwater in po«rt«n en sloppon in het
vorig jaar betaald uit den post „Kosten, voort
vloeiende uit het nomen van maatregelon ton
behoeve van den openbaren gezondheidstoe
stand," terwijl do ter zak® met do Duinwater-
Maatschappij gesloten contracten met hot
einde van dit jaar zjjn opgezegd, en wordt
den eigenaren van do perceelen, niet voorzien
van oen middel van voorziening in goed drink-
en wTerkwater, in voldoende mate, aangezegd
daarin te voorzien.
c. Het zou velerlei bezwaar opleveren, de
kosten van duinwater voor de verschillende
onderwys inrichtingen van dit artikel naar de
verschillende betrekkelijke artikelen der be
grooting over te brengen, omdat het aantal
mandaten belangrijk zou worden vermeerderd.
Ter voorkoming van meerderen omslag in
de administratie is het gewenscht in de be
staande inrichting geen verandering te bren
gen. Overigens kan uit de Rekening voldoende
blyken welk bedrag voor de verschillende
instellingen wegens gebruik van duinwater
benoodigd is.
Is het verdor niet omslachtig en onnoodig
by elk Volgnommer nog eens to verwijzen
naar alle andere, die op dezelfde inrichting of
tak van dienst betrekking hebben? Bij het
bestudeeren van de Memorie van Toelichting
tot de Concept-begrooting vindt men toch
immers de gewenschto inlichtingen.
Vermits blijkens schrijven van deLeidscbe
Duinwater Maatschappij van 24 Augustus jl.,
medegedeeld in de Raadszitting van 3 Sep
tember d. a. v., do prys van het aan de ver
schillende gemeente-instellingen geleverd duin
water bij metercontracten zal worden berekend
naar het in 1892 vastgesteld tarief, kan dit
artikel met f 500 worden verminderd.
Volgn. 97. Gemeente-reiniging ad f 3840.
Men vraagt hoe de nieuwe regeling werkt
en of het waar is, dat veel vuil eerst opge
haald, daarna weder in het water geworpen
wordt.
Moet Van Ulden, de pachter, by kleine
verbouwing, het puin weghalen?
Streng toezicht wordt noodig geoordeeld of
Van Ulden zich aan de regeling houdt.
Antw. van B. en Ws.; Over het algemeen
kan worden verklaard dat de nieuwe regeling
van hot reinhouden der gemeente bevredigend
werkt, terwyl zoo scherp mogelyk op de
stipte nakoming van de voorwaarden der
verpachting wordt toegezien en de boete
bepalingen op overtreding herhaaldelyk wor
den toepast.
Do pachters zjjn krachtens de voorwaarden
van verpachting verplicht te zorgen dat op
de eerste aanzegging van de verpachters alle
puin, komend© van den bouw of verbouw
van huizen, worde weggevoerd, derhalve ook
by kleine verbouwingen.
Volgn. 98. Onderhoud van huizen, torens,
poorten en dergelyke. a. Een lid acht het
noodig, dat men by iedere onderneming kan
zien hoe groot de kosten zyn.
Golyk by het duinwator staan ook by de
Tclephoon alle posten by elkaar, terwyl toch
sommige verbindingen ten dienst© zijn van
het brandwezen en moesten dus onder de
onkosten daarvan opgenomon zyn; zoo ook
met die voor de vleeschkeuring.
b. Men vraagt waarom het zoolang geduurd
heeft eer met do restauratie van het kruithuis
werd begonnen, en ook wat de bestemming
van het opgeknapte gebouw is.
Antw. van B. en Ws.a. Zij verwyzen wat
deze opmerking betreft naar het door hen
aangevoerde by Volgn. 96.
b. Als regel geldt dat er niet moer werk
zaamheden gelyktydig worden aanbesteed dan
door Fabricage gecontroleerd kunnen worden.
Bovendien moesten voordat tot de her
stelling kon worden overgegaan onderzoekin
gen worden ingesteld aangaande den oor-
spronkelyken vorm van het gebouwtje.
Do bestemming van lmt kruithuisje is nog
niet bepaald.
TWEEDE K.-131 ER.
De behandeling der Indische begrooting
en der wyziging van het Indische Tarief
werd voortgezet.
Het eerst kwam, na het algemeen debat,
aan de orde: Hoofdstuk II (uitgaven in Nod.-
Indië.)
By art. 4 wees de heer Bool op de min
dere wenscheiykheid om don algemeenen
secretaris te benoemen tot lid van den Raad
van Indiö.
De Minister antwoordde dat de algemeene
secretaris juist door zyne algemeene kennis
de aangewezen man is voor lid van den Raad
van Indië.
By art. 5 maakto de heer Bool bezwaar
tegen de z. i. te hooge bezoldiging van de
hoofdcommiezen ter algomeene secretarie.
De Minister antwoordde dat die hooge be
zoldiging altyd bestaan ho9ft, omdat do eischon
hooger waren.
By de 2de afdeeling vroeg de heer Van
Limburg Stinm of een met don inlander
geiyk gestelde, die tot het christendom over
gaat, geiyk moet gesteld worden met den
Europeaan. Voorts betoogde hy, dat by over
gang van Hindoes tot het christendom het
hun moet worden toegelaten de vrouwen, die
zy hadden vóór hunne bekeering, te behouden.
De Minister zeide dat hy' nu nog niet op
die vraag kon antwoorden, daar die eerst te
pas komt by de regeling van den rechtstoe
stand van de inlandsche christenen. Hy zou
de opmerkingen overwegen.
De heer Van Gennep wees er op, dat als
men zulke zaken gaat regelen, men ook de
gevolgen er van zal moeten regelen. Nu wordt
de zaak geregeld door het Mahomedaansche
recht.
De heer Heemskerk drong aan op spoedige
regeling te dier zake en op het maken van
overgangsbepalingen.
De Minister antwoordde dat de regeling zal
plaats hebbon, zoodra de zaak ryp is.
By art. 13 drong de heer Van Limburg
Stirum aan op billyker regeling van de tarie
ven voor inlandsche getuigen in strafzaken.
Personeole Belasting.
De minister van financiën heeft by de
Tweede Kamer eene nota ingezonden ter
beantwoording van het verslag der commissie
van rapporteurs.
Ten aanzien van het denkbeeld van een
overgangsmaatregel, om gemeenten, die op
centen heffen op do personeele belasting, te
vrywaren voor moeilykheid, welke het gevolg
kan zfin van wyziging der bedragen, waarover
de opcenten worden geheven, zegt de Minister,
dat de tyd van indiening van zoodanigen
wettelyken maatregel komt, zoodra de nieuwe
regeling der personeele belasting is tot stand
gebracht. Dan ook zal de Regeering beter
dan voor dien tyd kunnen aanwyzen van waar
het geld vóór den overgangsmaatregel komt,
uit besparing door conversie, dan wel op
andere wyze.
Het bedrag, dat in 't geheel noodig zal zyn,
zal ook na vaststelling der wet niet dadeiyk
met juistheid zy'n te ramen. Wat de grond
slagen betreft, naar welke, en de wyze, waarop
de vergoedingen zullen worden berekend en
uitgekeerd, doet de Minister opmerken dat
de wet slechts de grondslagen der berekening
kan aanwyzen en niet voor iedere gemeente
het bedrag der vergoeding behoeft te no jmen.
Hieruit volgt dat zonder bezwaar de wet
kan worden vastgesteld vóórdat de aanslagen
in iedere gemeente bekend zyn. De wet, die
de regeling maakt, kan den Minister opdragen
voorloopige uitkeeringen in termynen te doen,
zoodra ten aanzien van eene gemeente ge
bleken is dat tot uitkeering aanleiding be
staat. De Minister meent dus dat eene rege
ling als door hem in zy'no memorie van ant
woord aangegeven, zonder bezwaar kan
worden tot stand gebracht.
In een afzonderlijk stuk zyn do wyzigingen
aangegeven, in het oorspronkeiyke wetsont
werp aangebracht.
Gemengd Nieuws.
Men deelt ons uit Zoeterwoude
mede dat gisternamiddag door den heer
W. F. S. langs den Hoogen Rynaijk, naby
„Meerburg", gevonden is in een sloot het
lykje van een pasgeboren kind. Het was in
een doek gewikkeld en van het vrouwelijk
geslacht.
Uit Noord wjjk aan Zee wordt
aan „De Holl." gemeld dat eene bende
van een dertig baldaadigen aldaar Zondag
avond een straat opgebroken heeft en daarna
de ruiten ingeworpen by den heer Op't Hoet,
predikant by do Gereformeerde gemeente. De
politie kon er niets tegen doen.
Voor de Afdeeling van den Raad
van Stato voor do geschillen van bestuur werd
igisteren de behandeling voortgezet van het
beroep der gezameniyke buskruitmakers van
Noord-Holland, Utrecht en Zeeland tegen do
weigering door B. on Ws. van Nieuwer-Amstel
tot het verleonon van vergunning voor do
oprichting van een fabriek van salpeterzuur
tot vervaardiging van rookzwak buskruit.
Mr. J. G. Kruimel, burgemeester van Ouder-
Amstel, in do gelegenheid gesteld om te
antwoorden op de toelichting van hot beroep
door mr. H. Goeman Borgesius, ontwikkelde
nader de bezwaren en wees er op hoozeer de
gemoederen van alle omwonenden verontrust
zyn geworden, toen de oprichting der govreesde
fabriek ter sprake kwam.
Do indiening van requesten by colleges,
waar dit volgens mr. Borgesius niet behoorde
te geschieden, was, botoogae spreker, begry-
pelyk en bewees tevons hoezeer men onge
rust was by de gedachte, dat do gevraagde
fabriek zou worden opgericht. Voorts laakt®
gemachtigde het zeer, dat over het algemeen,
en ook hier, met de oprichting van inrich
tingen wordt aangevangen en voortgegaan,
wanneer de vereischto vergunning er nog niet
is. De door den provincialen hoofdingenieur
aangegevon voorwaarden besprekende, achtte
hy daarin geen waarborg gelegen tegen het
gevreesde gevaar; hy bestreed ook de meening,
dat vorvoer van salpeterzuur gevaariyker is
dan het fabriceeren daarvan. Bovendien was
z. i. thans niet meer geldig de in 1892 ver
leende koninklijke bewilliging, waarby de
plaatsen werden aangewezen voor de oprich
ting van inrichtingen als de ondorhavige.
Op grond, dat het gevreesde gevaar wol
degelyk bestaat en elders beter en geschikter
gelegenheid voor de gevraagde inrichting te
vinden is dan op de daarvoor nu gewenschte
plaats, drong mr. Kruimel aan op handhaving
der beslissing van B. en Ws. van Nieuwer-
Amstel. Met een daartoe strekkend advies zou
de Afdeeling naar sprekers meening een
grooten dienst bewyzen aan de tegenwoordige
Regeering.
Mr. Goeman Borgesius hield vol dat de
aanvoer van salpeterzuur uit hot buitenland
gevaarlyker zou wezen dan de fabricatie hier
te lando; dat de tegenparty in gebrek© ge
bleven is het gevreesd© gevaar te bewyzen;
dat de voorgenomon voorzorgsmaatregelen
voldoende zullen zyn en dat in elk geval de
bezwaren, als gericht tegen de nitroglycerine-
fabriek, welke reeds krachtens vergunning van
den minister van oorlog bestaat, niet tot
weigering van de thans gevraagde salpeter-
zuurfabriek mogen leid®n.
Btido sprekers, zoomede de directour, de
heer Bredius, gaven daarna nog uitvoerige
inlichtingen op tot hen vanwege de Afdeeling
gerichte vragen.
De koninklyke beslissing zal later worden
medegedeeld.
In het Haagsche Bosch isgis-
ternacht naby het pad, dat de Laan van Nieuw
Oost-Indië met den Leidschen straatweg ver
bindt, een man door vyf kerels op de meest
gruweiyke wyze mishandeld. De man is door
voorbygangers gevonden en naar het Zieken-
'huis ter verpleging overgebracht. HD.)
Eene v o r t e g e n w o o r d i g i n g uit
de ontevreden exposanten ter Wereldtentoon
stelling heeft gistermorgen gehoor gekregen
by den burgemeester van Amsterdam als
eere-voorzitter van hot Uitvoerend Comité,
om hem de grieven dier exposanton voor te
leggen. De burgemeester ontving de deputatie
zeer welwillend; het resultaat van het onder
houd wordt voorloopig nog niet bekend ge
maakt.
Een Amsterdamsche werksta-
kende aiamantsnyder, de 20-jarige H. v. T.,
heeft bij Schellingwoude een poging tot zelf
moord beproefd, die evenwel veryöëld werd.
Onder politiegeleide werd hij naar Amsterdam
getransporteerd.
Gisternacht ontstond er brand
in de schuur van den landbouwer Van Olst
onder Ressen, by Bemmel (Betuwe). De schuur
en twee hooibergen werden een prooi der
vlammen. Tevens verbrandden 2 der besto
paarden en 8 kalveren. De woning van den
heer Van Olst bleef gespaard.
Hedenmorgen is by Terschelling
een stoomboot gestrand, waarvan de naam
nog niet bekend is. Een sleepboot met schuiten
en de reddingsboot is naar de strandingsplaats
vertrokken.
Hoezeer eene werkstaking, welke
een tamelyk lang verloop heeft, eene bloeiende
industrie in eene stad in gevaar kan brengen,
blykt wel uit hetgeen men ons mededeelt
omtrent de gevolgen van de strike der sigaren
makers te Amsterdam, zegt do „H. Crt." De
hetr Justus Van Maurik, die eene nieuwe
fabriek in do Spuistraat liet bouwen, heeft
den verderen voortbouw voor een half jaar
uitgesteld. De heeren E. Goulmy Baar,
wier gebouw te koop staat, verplaatsen
hunne industrie naar Maastricht; de heeren
Van Os Co. verhuizen naar Deventer De
firma's Gebrs. Jacooson Co. en B. Bergman
Carels houden op te bestaan. Nog andere
bedroevende feiten zyn naar aanleiding d6r
staking voor de tot nu toe zoo welvarende
sigaren-industrie in Amsterdam te constateeren.
Niot dan met eenige aarzeling
maken wy melding van het volgende geval,
dat zich naar aanleiding van gerezen geschillen
tussch9n het gemeentebestuur van Neuvic-
Entier (Frankryk) en den onderwyzer van dat
plaatsje heeft voorgedaan. Immers, ook ten
onzent- is het niet overal rozengeur en mane-
schyn tusschen burgemeesters en onderwyzers;
en het Fransche voorbeeld mocht eens na
volging vindon!
De raad zette den onderwyzer af als ge
meente-secretaris. Waarom blykt niet; laat
hot byv. geweest zyn, omdat de vervulling
zyner onderwijzerstaak onder de plichten, die
zfin secretariaat hem oplegde, te lyden had.
De onderwyzer, hierover verbolgen, sluit den
burgemeester met zyn nieuwen secretaris in
do raadzaal op.
Twee en een half uur hebben zo daar ge
zeten. Roepen, smeeken, dreigen niets hielp.
Eindelyk, om tien uren 's avonds, komt de
veldwachter voorby en hoort de jammerklach
ten dor hoogste autoriteiten weerklinken door
de stille dorpsstraat. Bevrfiding.
Maar nu sluit de onderwyzer het raadhuis
achter hen dicht. En aangezien hy de eenige
bezitter van den sleutel is, zoo is den bur-
gemoester de toegang tot zyn gemeentehuis
ontzegd.
Wat moet ik doen? heeft de ongelukkige
aan minister Poincaré geseind. Men wacht
met ongeduld 's ministers antwoord. (AT. B. C.)
Do toestand te Carmaux is voor
de werkstakers niet bemoedigend. De direc
teur der glasblaz9ry Rességuier buigt niet
voor de dwingelandy der ambachtsvereeni-
gingen en weigert de elders gehuurde werk
lieden, wier arbeid voldoet, weder weg te
zenden wanneer de werkstakenden goed vinden
terug te keeren. Door de werkstaking, zegt
hy, is het debiet der glasblazery zóó ver
minderd, dat van een weder aanleggen aller
vuren vooreerst niets zou kunnen komen. Ook
is de wijnoogst, hoe voortrcffelyk de hoe
danigheid wezen moge, dit jaar niet 'over
vloedig, zoodat de vraag naar flesschen toch
reeds geringer is dan anders. Kortom: het is
te voorzien, dat vijf- of zeshonderd glas
blazers voorgoed hunne broodwinning kwyt
zullen zyn. En dat alles om eene werkstaking,
die ontstond wegens het ontslaan van ean
paar werklieden, die goedvonden zonder verlof
van hun werk weg te blyven om vergade
ringen bij te wonen, enz. Voor weinige jaren
was te Carmaux by hooge loonen nooit gebrek
aan werk; elke werkman had zyn huisje en
tuintje. Toen kwamen de socialistische op
ruiers, en nu heerschen er gebrek en ellende.
De gemeenteraad van Rouaan heeft geweigerd
de werkstakers van Carmaux met geld te
steunen, bfina eenstemmig verklarende: „Om
de waarheid te zeggen, betreuren wy allen
de ellende, door dergelyke arbeidsstakingen
onder de werklieden veroorzaaktmaar tevens
kunnen wy de gedachte niet van ons weren,
dat het dikwerf van henzelven af hangt, die te
vermyden. Sloegen zy uitsluitend acht op
hunne waarachtige belangen; wilden zy doof
blyven voor de aanblazingen tot geweld van
een handvol onruststokers, aio steeds op alles
uit zyn, wat hun eerzucht kan dienen, zy
zouden do toevlucht niet behoeven te nemen
tot toelagen of openbare inschry vingen."
Gister voormiddag loste te Leipzig
de ontslagen politie agent Ziegenbalg op de
Koningsplaats vyf revolverschoten op den
directeur van politie Brettschneider. Eén
schot trof. Ziegenbalg is gevangengenomen.
Een nieuw geval vanspionnage
wordt uit Krakau gemeld. De politie aldaar
betrapte tweo werklieden, terwyl zy een
koffer met zeer gewichtige militaire kaarten
en documenten wildon verzenden naar Rus
land, aan het adres van een voortvluchtig
workman, die zich daar ophoudt.
Onder buitengewone omstandig
heden heeft te Parys een spoorwegongeluk
plaats gehad, dat nog betrekkelyk goed is
afgeloopen. De sneltrein van Granville, die
om 3.55 aan het station Monlparnasse moet
aankomen, had onderweg vertraging gehad,
en daarom reed de machinist met groote
vaart. By het station gekomen, was het hem
niet mogelyk den trein tot stilstand te bren
gen; de locomotief verbryzelde de stootblok-
ken als-lucifershoutjes, baande zich een weg
door «en muur van 1.20 meter dikte en kwam
op liet stationsplein terecht, te midden van
hotel-omnibussen en tramwagons. Daar slo9g
zy om en lag te blazen en te sissen, terwyl
de wielen in de lucht draaiden. Het was een
tooneel van ontzettende verwarring; de ver
schrikte paarden sloegen op hol en iedereen
vluchtte hals over kop, uit vrees dat do
locomotief zou springen.
De machinist en de stoker waren tydig
van de machine gesprongen, maar een oude
krantenverkoopster werd onder het gevaarte
verpletterd. De 120 reizigers in den trein
kwamen met den schrik vry; gelukkig dat
de muur voor den schok bezweken was, want
indien de locomotief was teruggesprongen,
zouden de wagens in elkaar geschoven zyn,
en dan ware de ramp niet te overzien ge
weest. Nu bleven de acht wagens op do
rails staan, doordat de koppeling afbrak.
De machinist, een degelyk, ervaren man,
kon alleen verklaren dat de rem weigerde en
dat hy tevergeefs trachtte de machine achter
waarts te doen werken; hoe het ongeluk
heeft kunnen gebeuren, was hem een raadsel.
KOLONIËN.
BATAVIA, 2124 September.
(jVederkndsclic matlT).
Uit Makassar wordt van 24 Sept. aan het
„Bat. Nieuwsblad" geseind:
Een oproer is in Timor Delhy uitgebroken
onder de inlandsche bevolking. De opstande
lingen hebben do Portugeesche soldaten ge
heel verslagen. Drie posthouders zyn gedood.
De secretaris, die naar Batoe Gedeh vluchtte,
viel in handen der oproerlingen en word wreed
aardig afgemaakt. Batoe Gedeh is geheel
verwoest.
Geholpen door organg Djenillo, vluchten
velen naar ons gebied in Atapoepoe.
De Gouverneur bevindt zich in het binnen
land met eene kleine militaire macht en is
niet by machte het oproer te dempen.
Hulp is telegraphisch aangevraagd.
Genoemd blad teekent hierby het volgende
aan:
In het noordoostelyk deel van het eiland
Timor, het gedeelte, dat in het bezit is der
Portugeezen, ziet het er zeer ongunstig uit.
Dat de Portugeezen er meer dan drie eeuwen
gevestigd zyn, schynt ook al geen waarborg
voor hen op te leveren.
Te Dilly of Delhy, de zetel van den Gouver
neur, is, biykbaar gedurende diens afwezigheid,
eon oproer uitgebroken, dat ernstige gevolgen
kan hebben.
Hot is niet de eerste maal, dat de bevolking
op Timor zich tegen het Portugeesch gezag
verzet. Integendeel, het kwam menigvuldig
voor, en vond oen zyner oorzaken in d9 aan
houdende twisten tusschen de inlandsche
hoofden onderling, die eene haast absolute
onafhankelykheid genieten.
De Portugees Da Castro zeide:
„Hy, die dezo bezittingen van naby bestu
deert en dit volk leert kennen, kan niet na
laten den staf te breken over het protectoraat,
dat wy sedert drie eeuwen uitoefenen, zonder
in staat te zyn geweest het volk aan do
barbaarschheid te ontrukken."
Thans echter is het opro:r uitgebroken in
de landschappen, die onder onmiddellyk be
stuur staan der Portugeesche administratie;
het zyn Del by, Batoegedeh en Manatoetoe,
en men moet het er dus voor houden, dat
andere redeneD aan het gebeurde ten grond
slag liggen.
Voor ons zal het voorgevallene ongetwyfeld
zonder politieke beteekenis blyven.
De „Java-Bode" zegt aangaande het ge
beurde op Timor Delhy:
Batoegedeh ligt dicht by ons gebied, waar
van Djeniloe met Atapoepoe het eerste staatje
is, on een heel eind van Delhy. De opstand
heeft blykbaar een ernstig karakter. Hulp
voor de Portugeezen kan het eerst van Macao
komen. Volgens het onlaDgs met ons land
over Timor gesloten grenstractaat moet Por
tugal, wanneer het Timor Delhy wil kwyt
zyn, dit eerst aan ons aanbieden.
Op 24 Sept. zullen de genietroepen van
Malang te Soerabaia scheep gaan. Zoodra
dezen op Lombok zfin aangekomen, zal volgens
de „Soer. Crt." het 2de bat. zich gereed houden
voor do komst naar Java. Daarmede vervalt
te Lombok hot kolonelscommando, thans ge
voerd door kolonel Schneider.
Uit Serang wordt dd. 20 dezer geschreven:
Hedenmorgen zeven uren had voor het front
der troapen, daartoe opgesteld op het exercitie-
terrein, do plechtige uitreiking plaats van de
Militaire "Willemsorde 4de klasse aan den luite
nant H. J. De Jong. De militaire commandan
hield een toespraak, die op d6 soldaten Yeel
indruk maakte.
