N°. 10745.
Maandag 4 Maart.
A0. 1895.
<£leze fCourant wordt dagelijks, met uitzondering
van §on- en feestdagen, uitgegeven.
Feuilleton.
EENE VERLOVING.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.10.
Franco per post. -1.40.
Afzonderlijke Nommers0.06.
PRIJS DER AD VERTEN TIËN
Van 1 6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17J. Grootere
letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad
wordt f 0.05 berekend.
Derde Blad.
Vergadering der ai'deeling Leidon en
Omstreken van de Maatschappij
tot bevordering der Bouwkunst.
Door velo leden en belangstellenden werden
de in de vergaderzaal tentoongestelde antwoor
den op do prijsvragen, uitgeschreven door de
Maatschappij in 1893, en die op de prijsvraag,
uitgeschreven in 1894, door de afdeehng vóór
den aanvang der vergadering bezichtigd.
Na het goedkeuren der notulen, heet de
voorzitter de bestuursleden A. J. Van Ach
terberg en W. O. Mulder, voor het eerst na
hunne benoeming in do algemeene vergadering
tegenwoordig, welkom en dankt tevens den
heer H. J. Jesse voor de welwillendheid, waar
mede hij tjjdens de vacature het lidmaatschap
van het bestuur heeft willen waarnemen.
De hoer Verster houdt vervolgens zijne be
spreking „Over boekverluchting" met er op te
wijzen dat vooral tegenwoordig veel op 't gebied
der boekverluchting geschiedt, maar te weinig
om het blijvend voor hot nageslacht te houden,
zooals oudtijds, toen men juist altyd in het
oog gehouden heeft om de kunst voor de
toekomst te bewaren, door hot werken op
porkament en het gebruiken van onvergan
kelijke procédés.
In de eerste tijden waren de schrijvers der
handschriften ook de verhchters of illumi-
neordors (illustreerders of teekenaars). Zoolang
bot in handen der monniken bleef, werd de
arbeid niet verdeeld. Zoo verhaalt men van
©en abt, die geheel alleen het perkament be
reidde voor een koorboek, het liniëerde, den
tekst overschreef, do bladen illumineerde of
versierde en de muziek schreef.
Toen de verluchtingskunst zich meer ont
wikkelde en werkelijk meer en meer een
artistieke arbeid werd, is ook het werk tusschen
teekenaar en schrijver verdeeld. Sproker wees
op de fijne reproducties, enz. van den Angel-
Saksischen stijl, waarvan voorbeelden te Dublin
aanwezig zynvervolgens op de beoefenaars
van de illumineorkuust in Frankrijk, waar in
Parijs naar hen eene straat, rue des Enhmu-
nmir3, werJ genoemd, omdat in deze straat
perkament-bereiders, teekenaars, schrijvers en
boekhandelaren, een vereeniging dus der ver
schillende bedrijven in dat vak, aanwezig
waren.
De heer Verstar ging voort met de ïllumi-
neerkunst in de verschillende tijdperken te
bespreken; het opbrengen der kleuren en het
bereiden daarvan; onkele kunstenaars bereid
den zeiven in hunne werkplaatsen de verf;
om ten slotte nog een en ander mede te
doelen over de prijzen dlor uit de hand geïllu
mineerde boeken. Deze variëorden zeer in ver
band met de zorg, aan de teekening besteed;
o. a. heeft een der misboeken van den hertog
van Berry, door Jaquoraart Do ïïosdin be
werkt, 4000 livre8 gekost, terwijl één van
die boeken door een tegenwoordig bezitter
voor 25,000 franken gekocht is, terwijl er
anderen zijn, die gaarne het twintigvoud
daarvoor zouden willen betalen.
Spreker lichtto vervolgens deze besprekingen
toe met het door hem tentoongestelde plaat
werk „The illuminated books of the Middle-
Ages bij Henry Noel Humphreys" en andere
platen. Ook waren eenige oude en nieuwe
boekworkon in vorband mot dat onderwerp
ter bezichtiging gesteld. Onder de oude boek
werken was onder meer een oude Bijbel met
keurig geïllumineerde bladen en platen, uit
gegeven te Wittonberg, naar de vertaling van
Maarten Luther, welke vooral de aandacht
trok. Deze oude boekwerken waren door de
heeren Burgersdijk en Niermans voor dezen
avond welwillend afgestaan.
Ook deze tijd levert onderscheidene bokwame
boekverluchters op, als in Engeland: Walter
Crane, William Morris, Shannon en Ricketts;
in FrankrijkGaszet, Chóret, Steinlen, Foraino,
De Toulouee Laistree, Rafaelli e. a.in België
Van de Velde en Van Ryssolberghe; in ons
land: Van Dysselhcff, Nieuwenhuijs, Lion
Cachet, Der Kinderen, Karei Sluyterman, Van
Hoytema, Thorn Prikker en Toorop.
Na eene korte voorlezing over het goed
recht der decoratieve kunst uit „Kunst on
Samenleving," van Walter Craul, oindigde
spreker zijne belangrijke bijdrage, onder
applaus der vorgadoring en met hartelijke
dankzegging van den voorzitter.
De secretaris las het rapport voor, uitge
bracht door de jury, over de ingokoraen ant
woorden op de prijsvraag der afdeehng.
De uitreiking der bekroning kon niet plaats
hebben door afwezigheid der pryswinners. Als
vervaardigers van de eervol vermeldo ant
woorden 19de eeuw en N in cirkel (geteekend)
hadden zich bekend gemaakt de hoeren W.
CoepiJn, te Kralingen, en Buskens, te Rotter
dam. Er was echter nog een vierde antwoord
onder motto A tentoongesteld, dat door te lato-
inzending buiten mededinging moest blijven.
Het bestuur en do aanwezige leden betreurden
dit ten zeerstp, daar het ontwerp zooveel ver
dienste had, dat het ongetwijfeld, als het
tijdig genoeg ingekomen was, een geduchto
concurrent voor den eersten prijs was geweest.
Besloten werd, op voorstel van den heer W. C.
Mulder, wanneer de maker van het plan zich
bekend wilde maken, in een schrijven van
het bestuur het leedwezen der vergadering
uit te drukken over de te-late-inzending wegens
do bijzondere verdienste van het ontwerp.
Na onderzoek van den secretaris is gebleken
dat ontwerper van het antwoord motto „A"
is de heer M. H. M. Van Noort, bouwkundige
alhier.
De voorzitter, de heer J. Roem, deelt vor-
volgens het een en ander mede, naar aanlei
ding der vergadering van voorzitters der afdee-
liugen met do finantiOole commissie en den
voorzitter en secretaris der Maatschappij, in
het bijzonder de bespreking, gehouden door
den heer Peters, uit 's Gravenhage. De con
clusie dier vergadering is geweest, het gevoe
len der afdeel in g&leden in de verschillende
afdeehngen te vernemen over het volgende:
De afdeelingsleden vervallen of liever ster
ven uit, alle afdeelingsleden worden leden van
de M3at9chapptj tegen eene jaarlykscbo con
tributie van 12.50, waaronder de contributie
van het lidmaatschap der afdeehng is begreper.
Deze leden treden dan in alle rechten van de
tegenwoordige gewone leden. De circulaires,
waarop het antwoord der afdeelingsleden wordt
verwacht, zullen worden rondgezonden en wor
den uiterlijk lot 10 Maart a. a. bi) den secre
taris terugverwacht.
Over de bosluiten, in die vergadering ge
nomen, ontstonden vele discussiën tusschen de
heeren Mulder, Van Achterberg, Jesse en den
voorzitter, als lid dor commissie. Over het al
gemeen was men het een3, dat, wil do Maat
schappij niet ten gronde gaan, zy hare weelde
rige huishouding moet prijsgeven, en zooals
de hoer Mulder terecht aanmerkte, het Maat
schappelijk gebouw te Amsterdam van do hand
doen of liever, zooals, destijds bet programma
van de prijsvraag van dat gebouw luidde, „oen
gebouw, dat geschikt moet zyn, om tot drie
woonhuizen te worden vermaakt", (wel een
bewijs, dat men toen reeds vermoedde dat het
een gewaagde onderneming was) over te gaan
o'm er drie woonhuizen van te maken en deze
te verhuren of te verkoopen, wat zeker niet
onvoordeelig zou zijn, daar dat gedeelte van
de Marnixstraat zeer gezocht is en er nooit
een huis leeg 6taat. Ook konden er twee huizon
voor dat doel worden afgetrokken, om hot derde
deel, bevattende ingang, trap, bibliotheek,
bestuurskamer, enz., tot zetel dor Maatschappij
ia to richten. Voor de algemeene vergadering
éóns of hoogstens tweemaal per jaar kan voor-
dööliger een lokaal worden gehuurd, zooals
vroeger weid gedaan, toen voor veel minder
contributie den leden meer boek- en plaat-
worken werden gegeven, terwyi, nu de repro
ductie goedkooper is, veel minder wordt ge
geven en hooger contributie wordt geöischt.
Nu biykt men zelfs goen geld te hebben om
platen te laten reproduceeren. Deze toestand
wordt alleen veroorzaakt door de weelderige
huishouding, duur gobouw, bezoldigden socro
taris, administrateur en portier, enz., enz., tegen
vroeger enkel een oenvoudigen bewaarder.
Den heer Roem werd opgedragen de ge
voelens van do leden in dien geest in de vol
gende vergadering ter tafel, of liover tor
sprake, te brongen.
Toor de vele discussiën over dit onderwerp
oindigde de vergadering te elf uren. De inge
komen rapporten op do vragen bleven dus on
besproken, doch zullen worden opgezonden.
G. v. D.
dcmeealcraad van Haarlemmermeer.
Voorzitter: de burgemeester.
Tegenwoordig 15 leden. Afwezig de hoeren
Timmermans en Evelein.
De notulen der vorige vergadering worden
goedgekeurd.
lo. Aan de vergadering wordt medegedeeld
de goedkeuring der gemeente bogrooling voor
1895; brief van Gedoputoerde Staten, de ont
vangst berichtende der wyziging van het
Reglement voor het Burgorlyt Armbestuur;
de benoeming van den heer C. Bos tot tweeden
voorzitter van gemeld armbestuur; en het
proces verbaal van kasopneming.
2o. Wordt besloten tot het aangaan eener
tydelyke geldleening ad f 10,000 tegen Zx/t
pet. per jaar tor voorziening in tydelyke
behoeften aan kasgelden.
3o. Wordt goedgekeurd de wyziging van
enkele posten der begrooting van het Arm
bestuur over 1894 en tot verhooging der
subsidie.
4o. Ten behoeve van het Armbestuur wordt
400 verhooging der subsidie toegestaan en
dus gebracht op f 10,440.
5o. Een ontwerp besluit tot af- en over-
schryving van gemelde f 440 wordt goed
gekeurd.
6o. Op hot adres van F. Folmer e. a. wordt
besloten het schoolgeld voar het u. 1. onderwas
te bepalen als volgtvoor een kind 50,
voor hot tweedo f 35, voor hot derae f 25,
indien ze tot éón gezin beliooren.
7o. De jaarwedde voor een onderwijzer aan
de school No. 5 met hoofdakte en 23 jaar
oud wordt vastgesteld op f 650.
8o. De zaak betroffende het bouwen eener
nieuwe school by Halfweg werd aangehouden
tot do volgende vergadering.
9o. Wordt besloten de jaarwedden der onder-
wyzeressen aan de scholen Nos. 10 en 8 te
verhoogen met ƒ50.
lOo. Het bestek voor een te bouwen brand-
spuithuis wordt aangehouden.
llo. Op het verzoek van het hoofd van
school No 5, om 7 hoornen te mogen rooien
op het schoolterrein, wordt gunstig beschikt.
12o. Evenzoo op het verzoek van J. Koster
o. a. om een dorpsweg te Nieuw-Vennep te
begrinden.
13o. Op het daartoe gedaan verzoek wordt
aan hot hoofd van school No. 5/50 toege
staan voor het schoonhouden dier school.
14o Op het adres van den gemeente ont
vanger ora 2 dagen per wcok minder kantoor
te mogen houden, wordt afwijzend beschikt
en besloten hem te herinneren dat onder
goedkeuring van Burg. 6n Weths. iemand
kan worden aangewezen om hem by afwezig
heid to vervangen.
15o. Op het verzoek van mej. C. G. A.
Van Vrybergho de Coningh, om eervol ont
slag als onderwyzeres aan school No. 11,
wordt gunstig beschikt, ingaande 1 Mei 1895.
16o. Op do vraag van den heer Biesheuvel
hoever de commissie is gevorderd om ver
betering te vorkrygen in de bezorging van
brieven, antwoordt de Voorzitter dat deze
zaak met den Postdirecteur zal worden be
sproken.
17o. Op het verzoek van den heer Los,
om, indien eene nieuwe vergunning wordt
gevraagd voor de heffing van voorgold te
Oude-Wetering, op mindering aan te dringen,
antwoordt de Voorzitter dat het bestuur zulks
ia gedachto zal houden.
Gr e m eng- cl Nieuws.
Men schryftonsuitOude-Wetering,
dd. 1 Maart: Gisteren ondernam de heer
W. D. Carsjens met zyne stoombooten het
vernielingswerk, om de reeds lang gewenschte
vaatt open te krygen en de communicatie
met Leiden te herstellen. Het was eene
moeilyke taak voor de booten, getuigen de
10 a 12 cM. dikke yss.hotsen, welke naar
alle zyden een weg zochten, en toch won mon,
al was het een halve of mindere bootslengte.
By de Kaag komende, moest het stoomschip
al zyne krachten inspannen en bleek het ys
eene dikte te bezitten van 20 cM., wat
ook voor de boot bezwyken moest; maar
eindeiyk gaf deze bet op, en was 't ruim 30 cM.
dikke ys ovorwinnaar op do stoomkracht.
Men keerde met de boot tameiyk tevreden,
doch niet voldaan, naar haar station terug.
Heden, Vrydag morgen, hervatten twee
booten onder directie van den eigenaar "VY. D.
Carsjens het vernielingswerk. Het moet een
prachtig gezicht zyn geweest, verhalen oog
getuigen, om te aanschouwen hoe de stoom
kracht en de 6terkte van het ys elkander
weerstand boden. In den namiddag vernamen
wy dat de stoomboot ovorwinnares is gebleven
en de eer van de opening der vaart op Leiden
toekomt aan de flinke, ondernemende wyze
van optreden door den heer Carsjens.
Het laatste bericht luidt dat de door ge
noemden heer ondernomen opening der vaart
op Amsterdam met groote krachtsinspanning
tot Aalsmeer is gevorderd.
Op het t e 1 e p h o o n k antoor to Sas-
senheim werden gedurende de maand Januari
1895 behandeld 92 telegrammen, waarvan
verzonden 45 en ontvangen 47.
To N o o r d w y k e r h o u t doet zich
oen geval van typhus en febris typhoiiea
voor.
Met den trein, die des middags
te 1 u. 29 m. van Groningen naar Nieuwe
Schans vertrekt, had gisteren een klein incident
plaats. Wy waren nauwolyks vertrokken,
scbryft een berichtgever, toon plotseling, onge
veer ter hoogte van de Gideon, met alle kracht
werd geremd. Uit alle raampjes staken tor-
stond hoofden naar buiten, om te zien wat
er was. En wat was er te doen? Een jongen
van 19 jaren, slecht gekleed, lag dwars over
de rails, waarover de trein ging. De machinist
zag hem bytyds liggen en had het geluk
nog te kunnen remmen. Ongeveer 5 meter
vóór don man 6tond hy stil. Toen de onge
lukkige den trein zag stilstaan, stond hy
op en wilde vluchten, maar da machinist was
hem te vlug, vatte hem en bracht hem in
een goederenwagen. Te Hoogezand moest hy
den trein verlaten. Hy was niet dronken,
maar scheen eenigszins in zyn verstand ge
krenkt. Met don volgenden trein is hy weer
naar Groningen, waar hy thuisbohoort, ge
transporteerd.
Als oen bewys hoe slecht het
gesteld is met onze vogels en hoe hongerig
zy zyn, kan het volgende dienen. Gistermiddag
werd op eenigen afstand van de Centrale
Werkplaats te Zwolle een haas door eenige
kraaien bespeurd; zy schoten uit de lucht op
het dier neer en in een oogwenk waren er
een dertigtal anderen by. In korten tyd was
er van den armen langoor niets meer te be
speuren. Eenige werklieden der werkplaats,
die het geval gezien hadden, konden er met
zoo spoedig by komen om den kraaien hun
prooi te ontrukken. ZC.)
Slot.)
Heel zacht onderhandelden Hilda en Rudolph
dan ook weer eenige oogenblikken in het
portaal, totdat Hilda fluisterde: „Nu is het
genoeg, Rudolph 1"
Wat was nu weer genoeg?
Het tuinhek deed zyne meesteres allo eer
aan. Het knarste niet! De bank onder het
ve.i-ur deed ook haren plicht en Hilda was
in hare kamer, zonder dat iemand hare af
wezigheid bemerkt had.
Den volgenden morgen was Hilda als 't ware
tmigekeerd. Reeds in de vroegte hoorden de
ta .t-'s haar piano-spelen alleen études en
de verschrikking van alle verschrikkingen
toonladders en vingeroefeningen. Na de koffie,
waarby zy beide tantes teeder begroet had,
kv.am zy b|j Elizabeth en vroeg haar, haar
eene passage uit Bulwers „Eugen Aram" te
verklaren, ji, zy vond niet eens een woord
van tegenspraak, toen tante Josóphine zeide:
„Eugen Aram?" Dat is niets voor jonge
iDoisjesl"
Nadat Hilda byna twee uur Engelsch ge
studeerd had, stond zy met een zucht van
verlichting op; in plaats echter van in den
tuin of naar de familie Schulze te gaan, kwam
zy met eer. heel pak geïllustreerde bladen
terug en begon daarin yveng te bladeren;
eensklaps riep zy:
„Nu kan ik het nummer, waarin die onzin
staat, niet terugvinden!"
„Wat voor onzin, lief kind?" vroeg tante
Joséphine teeder.
„Och, men achryft, dat men uit de lieve
lingsgedichton van een mensch en uit zyne
handteekening zyn karakter nauwkeurig kan
bepalendat is weer eens eene nieuwe variatie
der graphologio."
„Daarvoor zyn de gedichten voldoende,"
meende tante Elisabeth.
„Neen, de redactie zegt, dat dat eenzydig
zoude wezenoerst beide te zamen geeft het
juiste beeld. Maar ik geloof er niot aanl"
zeide Hilda schijnbaar onverschillig; zy kende
hare tante Joséphine.
Deze viel dan ook direct door de mand.
„Ik vind de zaak niet zoo onziDnigmen kan
het immers beproeven! Wordt de geheele
naam bekend gemaakt!"
In plaats van zooals anders oppositie te
voeren, zeide Hilda: „De naam blyft verborgen,
zoo ver ik my herinner do redactie geeft
alloen de aanvangletters en de woonplaatsin
haar antwoord aan."
„Ik houd het wel is waar ook voor onzin,
maar er zou toch bet een of andor in het
antwoord kunnen staan, wat ons tot nadenken
opwekte over onszei ven en onze fouten," v«r-
klaarde tante Elizabeth. „Maar de gedichten
afschrijven, dat is vervelend!"
„Dat moet ik doen," antwoordde Hilda,
die vandaag engelachtig was. „Het har.d-
scbrift moet een ander zyn dan dat der
onderteekening; ik neem een groot vel papier,
u zet uwe handteekeningen onderaan en
geeft my de verzen op, die ik afschryven
moet."
Hilda ging naar binnen, haalde hot vel
papier, de tantes zotten hare handteekening
op de plaatsen, die Hilda aanwees, en Elizaboth
vroog: „Eu jij, Hildi?"
„Neen, Elizabeth," zeide tante Josóphine.
„Dat is niets voor jonge meisjes!"
„Weer goen tegenspraak van de zyde van
Hilda. Wat was er toch mot hot kind gebeurd
Het was werkeiyk vreemd.
„Nu schryft u my de aanvangsstrophen der
verzon op, maar ieder slechts zooveel als op
do halve zyde gaat ik voltooi ze daD, schryf
alles af en verzend het schryven; u hebt u
om niot8 meer te bekommeren."
Daarop nam zy het kostbare vel papier
zorgvuldig tusschen twee vingers en bracht
het weer in hois.
„Het is toch oen goed kind, onze Hilda!"
zeide tante Joséphino. „Waarscbyniyk heeft
zij berouw over haar gedrag van gisteren
ik zal den heer Knebler dezer dagen op do
koffie inviteeren."
„Dat zou ik in jouw plaats niet doen, Josó
phine 1 ik breek my toch al het hoofd met
wat Hilda eigoniyk in het 6child voert; daar
steekt iets achter!" meende Elizabeth.
„By de familie Schulze is zy vandaag ook
nog niet goweest; dat beteekent iets!" ging
Joséphine voort zich te verwonderen,
„Maar daar gaat zy juist heen, laat dat
orakelen dus!" antwoordde Elizabeth.
Maar wat Hilda meegenomen had, dat ver-
n o idde ook de wyze Elizabeth niet evenmin,
üai juist op dit oogenbiik Rudolph reeds het
bewuste vel papier voor zich had en daarop
met groote letters schreef:
„Volmacht.
Wy, ondergoteokenden, Josóphine Selbold
en Elizabeth Selbold, geven don justitieraad
Koch, alhier, opdracht, ons tegoed by de
bankiers August Hórstor Comp. op te vragen
en het tot oen rond bedrag in duizenden by
de filiaal van do Midden-Duitscho Credietbank
alhier te deponeoren, het overschietende te
onzor beschikking te stellen, en de afrekening
van de heeren August Hörster Sc Comp. in
ontvangst te nemen en na te zien."
De omslachtige styi dezer volmacht was
noodzakelyk, doordien geen der beide samen
zweerders wist, hoe groot hot kapitaal was.
August Hörster Comp. waren natuuriyk
zeer verwonderd on diep gekrenkt over dit
bewys van wantrouwen; daar zy zich echter
nog boven water dachten te houden en zich
tegenover den justitieraad Koch niet bloot
wilden geven, betaalden zij de geheele, zeer
aanzienlyke som direct uit.
Den brief, waarin de heer Koch zyn last-
geefsters kennis gaf van de uitvoering harer
opdracht, behield Hilda, die den bode opge
vangen bad, voorloopig voor zich. Van dien
dag af echter behandelde zy bare tantes
eenigszins uit de hoogte.
Weinige dagen later kwam tante Joséphine
verontwaardigd uit de kerk. „Het is onge-
looflyk, hoe trotsch de menschen worden!
Zooeven ontmoet ik den bankier neen den
Kommerzienrath Hörster, toen wy beiden uit
de kerk kwamen. De man staart my aan en
denkt waarscbyniyk, dat ik hem eerst groeten
moet, omdat hy gisteren Kommorzionrath
geworden ia 1"
Nu was de gelegenheid voor Hilda gekomen,
to meer, daar Rudolph haar nog stelliger
mededoelingen, afkomstig van zyn agent te
Beriyn, gedaan had.
„Ja, tante, hy is waarschynlyk beloodigd,
omdat u uwe gelden opgenomen hebt."
„Wy onze gelden? Je praat wat!"
„U hebt toch den heer Koch daartoe de
opdracht gegeven; Rudolph Schulze hoeft haar
zelf bezorgd."
„ünmogelyk! Dan heeft iemand onze hand
teekening nagemaakt!"
„Nu, dat moet dan oen zeer goede vriend
geweest zyn, want voor het einde dezer maand
ia de Kommerzienrath bankroet!"
„Hilda, daar zit jy en Schulze achterliep
Elizabeth; „maar onze handteekeningen?"
„Die hebt u my zeiven gegeven 1"
„Dus wat je verteld hebt van het giïi
luatreorde tydschrift was eene onbeschaamde
leugon, je je hier smoorde de woede
tante Josóphines stem.
„Ja, omdat u toch niet naar my hadt willen
luisteren. Uwe handteekeningen had ik de
volmacht heeft Rudolph Schulze geschreven,
en uw geld is veilig geborgen by do Midden-
Duit8ch© Credietbank."
„Waar ik het onmiddellyk zal opvragen,
om het weer te deponeeren by de achtens
waardige firma, wier hoofd gisteren pas eene
zoo hooge onderscheiding ontving 1"
„Dat kan niet best," lachte Hilda; „dat
hebben wy voorzien, Rudolph Schulze en ik.
