KRML1! I U'S
I. Henri Berkeljon,
PIANO-CURSUS
LA RESERVE MÜTÖELLE DER VEREESIGDE STATEN
In de Koffiebaal
Vrijwillige Verkooping
Openbare Verkooping,
Salmiak-Pastilles.
STADS BANK VAN LEEM,
N°. 10673.
Donderdag; 6 December.
A0.1894.
feze jouraat wordt dagelijks, met uitzondering
van (§on- en feestdagen, uitgegeven.
PERSOVERZICHT.
Leiden, 5 December.
TE HUUFt:
BOUMEESTER Co.,
Kinadruppels
BEIEN'S
63 Popnliereboomen,
Jb. BUSSINK s
DEVENTERKOEK.
C. ROODENBURG Jzn.,
HOEST en VERKOUDHEID.
Schoenmakers!
C. H. DE JONG
zuivere Preanger-Koffie,
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden. 1.10.
Franco per post1*0.
AJzonderiyke Nommers
0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1 6 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17Grootere
letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad
wordt 0.05 berekend.
Tweede Blad.
Do Delvenaar betreurt het, dat het ver
zekeringswezen in ons land nog zoo
weinig tot zijn recht komt. Dit is, zegt het
blad, jammer; zoowel voor onze werklieden
als voor onze kleine burgerij:
„Indien de denkbeelden omtrent verzekering
m6er doordrongen ten aanzien van gemeente
ambtenaren, meer doordrongen by de fabrikan
ten voor hun werkvolk, meer doordrongen
bij particulieren ten aanzien van hun dienst
personeel, dan zou de armenzorg van onze
kerken beter bestemd kunnen blijven voor
de echte „armen, die wij altijd met ons zullen
hebben" en niet voor de armen, die door
onze slechte economische toestanden de kerk
op hot dak worden geschoven. Maar als zij,
wien het een dure plicht moest zijn voor
hunne arbeiders te zorgen, als de gemeente
het niet doet, als de fabrikant het niet doet,
als de particulieren het niet doen, als de
schoolbesturen en andere besturen het niet
doen, dan zullen er toch veel zorgzame huis
vaders zijn, die, op deze zaken zullen willen
letten en zelf de hand aan den ploeg zullen
slaan. Al ware het in vereeniging."
Iets vroeger of iets later, zegt De Delve
naarkomen die bindende voorschriften
toch. Er waait te dien aanzien een nieuwe,
frissche wind door veel, dat tot heden dood
scheen. De junsten-vereeniging zelve voelde
iets van den nieuwen, frisschen wind en
behandelde onlangs het arbeidscontract. De
Vereeniging voor de Staathuishoudkunde
6Q de 8tatistiek durfde zelfs „Armenzorg"
aan. Maar juist de gemeenten kunnen van
eoo grooten invloed zijn op de particulieren
en corporation, die dan vanzelf volgen. Ook
de kerk zelve zoude haar minder personeel
kunnen verzekeren en daardoor mede een
voorbeeld kunnen geven. Ook de schoolbe
sturen mogen wel eens aan hunne onder
wijzers denken.
De Eaagsche Courant schrift onder den
titel: Pensioenverzekering van zui
gelingen:
Iemand oppert in Rei Nieuws van den Dag
een denkbeeld, waarin, hoe vreemd het ook
achijne, toch een beginsel ligt, dat misschien
practischer kan blijken dan men oppervlakkig
sou meenen.
Hij wenscht nl., dat ieder bi) geboorte ver
zekerd worde om op 60 jarigen leeftijd een
pensioen te krijgen van 5 per week, waar
voor by de aangifte der geboorte de vader,
of wie anders den jonggeborene laat inschrij
ven, f 2.50 zou moeten storten, zoodat het
geboortebowy8 tevens de polis zou zijn.
Dit zal geld kosten, zegt hy; maar kost
de wyze, waarop tegenwoordig onze mede-
mon8chen, hoe zuinig ook, m het leven ge
houden worden, ook niet veel geld?
Alle levenden zouden er reeds van moeten
kunnen genieten en daardoor zouden werk
verschaffingen, armhuizen en verder het groot
ste getal van inrichtingen op dit gebied tot
het verleden gaan behooren, zegt hy.
Hei Ceyürum heeft de aandacht gevestigd
op het gemis aan organisatie in de
arboiderswereld ten onzent.
Eigeniyk moet met die organisatie nog
een aanvang worden gemaakt. Men heeft
wel is waar reeds werkliedenverenigingen,
vakverenigingen, volksbonden en vereni
gingen van patroons, maar met dat al zyn
wy nog pas aan het allereerste begin van
den weg, welke leiden kan tot oplossing der
sociale quaestie, of liever want zulk eene
oplossing zal nog wel etteiyke jaren uitblij
ven tot verbetering van de positie der
werklieden, die, het valt niet te ontkennen,
in menigerlei opzicht te wenschen overlaat.
Wie zich hierover moge verwonderen, wy niet.
Men is er nu ongeveer eene eeuw lang aan
gewoon geraakt, alle organisatie op dit gebied
te miskennen, te schuwen zelfs. De revolutie
had daarmede ten eenenmale gebroken; er
moest algeheels vryheid zyn, het stichten van
verenigingen door arbeiders werd zelfs ver
boden. Maar hieruit ontstond de groote ver-
wydering tusschen patroons en werklieden,
tusschen bazen en knechts, tusschen hooger
en lager geplaatsten in de samenleving, welke
thans op veel plaatsen tot eene formeele vyand-
schap is overgeslagen en voor sterke wan
verhoudingen de deur wagenwgd openzette.
Leo XIII heeft in zyne Encycliek Rerum
novarum op deze noodlottige verwy dering
tusschen meesters en gezellen de aandacht
gevestigd en ze eene der grootste oorzaken
genoemd van den ongezonden toestand, waarin
wy leven. Eenmaal vreemd geworden aan
hunne ondergeschikten en door geene wet
of bepaling meer gebonden, hebben de patroons
enkele uitzonderingen daargelaten er niet
meer aan gedacht, er somwyien zelfs niet aan
kunnen denken, dat zy verplicht waren
voor het zedeiyk en stofFeiyk welzfin zorg te
dragen van hen, die in hun dienst staan. En
van den anderen kant verloren de onder
geschikten tqgenover hunne meesters het
respect en den geest van gehoorzaamheid,
welke onmisbaar zyn voor eene goede samen
werking. Zy, die uit den aard der zaak naast
elkander behooren te arbeiden tot één doel,
kwamen aldus tegenover elkander te staan,
en zoo werd de vyandschap geboren, waaraan
in onzen tyd vooral zoo veelvuldig uiting ge
geven wordt in den vorm van werkstakingen,
niet zelden gepaard aan balddadigheden en
vryheid8belemmering van allerlei aard.
De vernietiging van alle organisatie op
arbeidsgebied had nog eene bandeloosheid,
welke de deur openzette voor geen maat of
perk meer kennende concurrentie. De liberale
economie, die alle heil verwachtte van de
zoogenaamde vrye ontwikkeling der natuur-
lyke krachten, verzuimde rekening te houden
met het egoïsme, dat ieder mensch eigen is,
en dat sterker en geweldiger zich openbaart
naarmate het zedeiyk bewustzyn verflauwt,
dat zyn grondslag vindt in den godsdienst.
Een stryd op leven en dood ontstond dus in
de maatschappy, een stryd van 't groot
kapitaal tegen 't kleinere kapitaal, een stryd
van de groote magazynen tegen de kleine
neringdoenden, een stryd van de patroons
tegen hunne werklieden en omgekeerd.
En het is begrypeiyk, dat zy, die de zwak
kere partyen vormden, in dien stryd geregeld
het onderspit moesten delven. Op hunne
rechten en belangen kon niet meer worden
gelet ia de zware worsteling, om een concur
rent de loef af te steken, om het geprodu
ceerde tegen een minderen prfis aan den man
te brengen en zoodoende een ruimer debiet
te vinden. Het ging er mee als met gevalle
nen op een slagveld. Zoo lang de stryd woedt,
kan men zich ni6t om hen bekommeren,
stormt men over hun heen. En al stak ook
do liefdadigheid de hand uit, om het lot der
verdrukten te verzachten, zy kon niet be
letten, dat allengs in de maatschappy een
paupeii8ine zich ontwikkelde, dat eene onuit-
wischbare smet werpt op onze negentiende*
eeuwsche-beschaving.
Waar de zakenzóó staan en waar de
oorzaak van het kwaad, althans eene der
grootste oorzaken, is aangewezen, valt het
ook niet moeilyk het middel op te sporen, dat
verbetering brengen kan. Dat middel wy
kennen het reeds is de organisatie der
arbeiders wereld, eene organisatie, welke er op
moet aangelegd zyn, de klove te dempen, die
in den loop der jaren tusschen werklieden en
patroons is ontstaan. Want dit houde men
wèl in het oog: eeno duurzame verbetering
in het lot der arbeiders wordt niet verkregen
door daden van vyandschap tegenover de
werkgevers, maar door overeenstemming. En
het is daarom, dat de socialisten, die op do
vorwydering tusschen beido partyen specu-
leoren, die beweren dat zij uit den aard der zaak
vyanden zyn, on dat elke daad van den gezel
tegen den meester gewettigd mag boeten, de
ware arbeidersbeweging veeleer tegenwerken
dan bevorderen.
Er is reeds dikwyis op gewezen, dat men
over het algemeen betrókkelyk veel te veel
betaalt en dus onvoordoelig spoculeert,
als men zyn geld belegt in premieloton, die
slechts eene uiterst geringe kans op een prys
geven.
De heer J. M. Vas Dias berekent dit r.u in
Het Nieuws van den Dag voor de Witto
ll ruis lot en:
„De waarde van een Witte-Kruis-lot is niet
8.80, maar ƒ6.15, niets meer, on die
waarde wordt zelfs in de eerste jaren nog
minder.
„Nu is het waar, dat loten met geringe
waarde voor het publiek nog eonige aantrek-
keiykheid kunnen hebben door de kans op
een grooten prys. Maar dat is ook by deze
loten niet hot geval.
„In 1888 moge die aantrekkelijkheid groot
geweest zyn, omdat toen pryzen van/"100,000,
ƒ200,000 en nogmaals ƒ100,000 werden ge
trokken, dat is thans geheel voorby. In 1889
byv. had men kansen op ƒ200,000 en 2-maal
50,000 onder 349,400 lotnummers; in
1894 de kans op 26,000 en 2 maal ƒ10,000
als hoogste prys op 344,900 nummers. Laat
uit de kans op hooge pryzeu in 1889 het
zich nog eenigszins verklaren, dat er toen
hooge pryzen besteed werden, des te meer
springt uit de vorgoiyking van toen met heden
in het oog, dat de waardo van een lot nu
niets hooger te stellen is dan de w e r k e-
iy k o waarde, dat is ƒ5.16, ook omdat er
na 1897 nooit meer dan twee trekkingen per
jaar zullen plaats vinden".
Men zou echter kunnen meenen, dat „het
Witte Kruis" eeno goede onderneming en dus
eene extra-betaling van 3.65 per lot goed
besteed is.
Doch ook dit is niet het geval. De pre-
mieleening is natuurlyk indertyd door beurs
mannen genomen, en beursmannetjes trachten
nu die lootjes tegen 3.65 boven de waarde
aan den man te brengen voor eigen voordeel.
In 1876 het is De Tijddie het toevallig
ontdekte maakte de schryver van de
„Ï3rleven uit de Hofstad" aan de Arnhemsche
Courantzoo lezen wy in dit blad, de op
merking, dat in sommige streken van ons
land geen goud in omwandeling was en
op de meeste plaatsen zeer weinig voorkwam.
Dit Is nu meer dao achttien jaar geleden,
maar men kan niet zeggen, dat de tyd hierin
veel verandering heeft gebracht. Er is, zeide
onze correspondent toen, 50 millioon aan
gouden tientjes gemunt, terwyi er 10 millioen
aan muntbiljetten van tien gulden in omloop
gebracht zyn. Thans zyn muntjes een dage-
lyksch betaalmiddel on gouden tientjes, niet
tegenstaande er vyfmaal meer zyn, krygt
men byna niet te zien. De Haagsche Brief-
schryver vermoedde dat de Nederlandsche
Bauk en do bankiers het bewaarden om er
voordeel mede te doen als do nieuwe munt
wet kwam en het goud in plaats van hol
zilver als standaard werd aangenomen. Dan
hebbeu zy tot nu toe vergeefs hunne gouden
tientjes bewaard. Maar zou thans de oorzaak
van de schaarschto dozer gemakkelyke, fraaie
muntstukken niet gelegen zyn in het feit,
dat, juist omdat zy zoo weinig worden go-
zien, de particulieren ze oppotten? Nooit heeft
men gehoord, dat iemand eene verzameling
aanlegde van muntbiljetten van tien gulden,
waarvan er vier vyfden minder in omloop zyn,
maar zeer velen leggen beslag op oen tientje,
dat hun in handen komt, en juist dit heeft
ten gevolge, dat men ze zoo zelden in be
taling ojrtvangt
Wy hoorden van iemand, dat hy twintig
duizend gulden aan goud geld had liggen
toen wy dat aan een ander mededeelden, vond
hy het schande zóó zyn geld ron'e oos te laten
liggen, maar bekende, dat hy Zil( een paar
honderd gouden tientjes bewaard had, omdat
het zulk gemakkoiyk geld was.
Als al die particuliere collecties eens werden
opgeruimd, die sedert de uitgifte van de gou
den tientjes zyo aangelegd, zouden zy zeker
even veelvuldig in omloop zyn, zonder dat de
bank of de bankiers hun stelsel behoefden
los te laten, aangonomen, dat zy dit stelsel
hadden toegepast.
De Nederlandsche mail, met berichten uit
Batavia tot 6 Nov., kan morgen alhier worden
verwacht.
In navolging van vele andere plaat
sen in ons Vaderland heeft zich ook in de
gemeente Zoeterwoude een sub-comité ge
vormd, zich ten doel stellende gelden te ver
zamelen voor een Nationaal Fonds, tor onder
steuning van de nagelaten betrekkingen van
hen, die in en door den stryd in onze kolo
niën zyn gevallen.
Het sub comité doet een beroep op de
offervaardigheid der ingezetenen en heeft
eenige personen aangewezen, die hen zullen
bezoeken by het houden eener collecte voor
bovengenoemd doel op Maandag 10 Decem
ber a. s.
Elke gift, hoe gering ook, zal dankbaar
worden aangenomen en getuigenis afleggen
van de liefde der gevers.
Het sub comité bestaat uit de heeren J.
Dingjan, J. Pieterse, C. Van der Velden en
A. A. Van Gils, secretaris.
Gedurende de maand November 1894
zyn op het telephoonkantoor te Koudekerk
behandeld 121 telegrammen, waarvan ver
zonden 48 en ontvangen 73 stuks.
De uitslag der door het gemeentebestuur
van Haarlemmermeer op den 4den dezer ge
houden aanbesteding is als volgt:
lo. Schoolbehoeften voor 11 scholen - luge
s' breven door W. C. Meilink, te Zutfen, ƒ1588.54,
D Doddens, te Aalsmeer, f 1735.32, A. Van
Hilten, te Uithoorn, ƒ1775, G W Belinfante,
te 's-Gravenhage, 1894 95, A. v. Stadfc,
te Haarlemmermeer, 1929.57®.
2o. Benoodigdheden voor de handwerken
op 11 scholen: A. v. d. Stadt, te Haarlem
mermeer, 252.81, W. C. Me!! uk, tr Zutfn,
264.77.
3o. Kantoorbehoeften en drukwerk voor de
Secretarie: J. Verwey, te Mydrecht, ƒ238,
G. W. Belinfante, te 's Gravenhago, 322.68,
D. Deddens, te Aalsmeer, ƒ326.73, Admin.
„Meerbode", te Aalsmeer, ƒ365, A. v. d. Stadt,
te Haarlemmermeer, ƒ411.05.
Dezer dagen overleed mr. E. A. Jordens,
oud-burgemeester van Haarlem. Thans ver
neemt men dat ook mevrouw Jordens is
gestorven. De oorzaak van haren dood i6 eene
slagaderbreuk.
In een zeer lezenswaardig opstel in
„De Gid6" van December behandelt prof.
Spronck, te Uirocht, het middel van Behring-
Roux tot voorkoming en genezing van
diphtherie. Tegenover den twyfol aan de
deugdeiykheid van het middel, in den laat-
sten tyd in sommige medische kringen te
Beriyn geopperd, mogen hier de woorden
vermeld worden, waarmede de Utrechtsche
geleerde zyn artikel eindigt: „Bohring's
ontdekking mag voor de interne geneeskunde,
tot hiertoe verre overvleugeld door de chirurgie,
een stap in de zeer gewenschte richting,
voor de bacteriologie een triumf, voor de
ïydende menschheid een zegen genoemd
worden."
van
Tjonge rVIui-e ÏO.
Prima referentiën. 5349 g
eene Boumnianswonlnc met ongeveer II
hectaren best Wel en Hooiland, onder
Wassenaar. Te bevragen by Wed. C. NELL
aldaar. 7957 6
in het Notarishuis aan den
gaaBaal Burg, te Leiden, b(j opbod
ia liaaaal °C Zater,1a6 8 December 1894,
by afslag op Zaterdag 15
December 1894, telkens des avonds tereven
uren, ten overstaan van A. VAN LEEUWEN,
Noties te Leiden, van:
No. 1. Het HUIS en ERF te Leiden, aan
de Waardgracht No. 80, groot 28 centiaren.
Verhuurd voor 1.30 's weeks.
Het perceel heeft Duinwater.
No. 2 Het HUIS en ERF te Leiden, in het
Prinsensteegje No. 2, aan de Langegracbt,
groot 30 centiaren.
In tweeën verhuurd, samen voor 1.80
'a weeks. 2i
Aanvaarding en betaling 5 Januari 1896.
Te bezichtigen op Vrijdag en Zaterdag in
de weken van t, iling en afslag van 10 - 2 uren.
is de meest voorspoedige en de meest populaire Levensverzekerlng-Haatgchappy,
welke bestaat, omdat zy een leder in staat stelt voor vrouw en kinderen te zorgen.
Zy vraagt als premie op 35 jarigen leeftyd ƒ2.66, op 45-jarigen leeftyd 3.16, op
55-jarigen leeftyd 5.58 per 2 maanden voor 1000.— kapitaal, uit te betalen by overiyden.
Zy bestaat nu 14 jaren, heeft ruim 90,000 leden, een waarborgkapitaal van ruim 6
millioen en werkt in de Vereenigde Staten en byna alle landen van Europa.
Volledige inlichtingen geven 7439 20
Choorlammcrstceg 6. H. HIT» VA IV HEIJNINGEN d Co.
in VERHUIZINGEN en
Kantoor van Vaste Goederen.
Bergplaats voor Inboedels.
C„Cjr arde M eubl e.")
7898 6
vak
Br. DE VRIJ.
M(jn fabrikaat, te Am
sterdam er. Brussel be
kroond, werd door Dr.
DE VRIJ „onover
trefbaar" genoemd. Verkoop uitsluitend in
Q verzegelde flacons a fl.gedekt door
bovenstaand fabrieksmerk.
Vraagt deze by uwen Apotheker, of bestelt
ze rechtstreeks (onder toezending van post
wissel a ƒ1.13 franco in huis) by do
Chemische Fabriek van II. KAUKIIliG,
5762 16 Den Haag.
Patent Bulldog-
Tafelmessen, enz. I
zyn met lood bevestigd, dus I
kunnen onmogelijk losgaan of
vuil worden; zelfs niet als ze in
kokend water gelegd worden
Hoofd-Depot
v/\/Beien eb co.,
Damrak 21, Amsterdam.
M«ii vraje geYll. prljsrourant.
265 12
aan de Wyngaardenlaan te Voorschoten, op
Donderdag 13 December des mor
gens te 11 uren, ten overstaan van den aldaar
gevestigden Notaris D. K. J. SCHOOR, van
staande aan gemelde laan; sommige geschikt
voor Klomphout.
Dagelijks te bezichtigen. 8051 11
Bekroond met Eere-Diploma's, Gou
den en Zilveren Medailles, is te Lel
den steeds vergch verkrygbaar tegen
Deventer winkelprys, by 4414 14
Haarlemmerstraat 22.
Algemeen erkend als het beste middel by
Het is een siymoplosscnd en ver
zachtend middel by uitnemendheid.
Verkrygbaar by de meeste Apothekers en
Drogisten.
Prys per flescbje 20 (Tents.
Alleen echt in fleschjes, voor
zien van étiquette, waarop de Handteekening
van 7645 22
KRAEPELIEN HOLM,
Hofleveranciers te Zeist.
7810 8
HEDEN ONTVANGEN: mooi, lijn «ooi-
leer, - kort gedrongen blank, hard, 65,
67'/,, 70 en 72'/s Cts extra koopje.
Donkersteeg 9.
-A.A.N DË
te LEIDEN,
zullen op Dinsdag 11 December 1894,
's voorm. te 9 uren, worden verkocht de
PANDEN, welke beleend zyn in de maanden
Juni, Juli en Augustus 1893, welker
verkoop inmiddels kan worden voorkomen
tot 9 Dec. a. s., door aanzuivering der
verloopen interessen.
Het overschot van de opbrengst der ver
kochte panden blyft gedurende 2 jaren tor
beschikking van den beloggor. 7801 15
brandt men dagelijks op Duitsche
wijze: 389 12
uitmuntende door geur en smaak.
Prys per ons ?r,l Cents.
VERKOUW STOKHÜYZEN,
NIEUWE RIJN 47.
