N°. 1034-9. I>oii<iei*da.»: 8 Noyember. A0. 1894. feze aOourant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Gemeente-belangen. Leiden, 7 November. LEIDSCH DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT: Yoor Leidon per S maanden. 1.10. Franco por post. Afzondoilyke Nommors °-06- PRIJS DER ADVERTENTEËN Van 1-6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17J. Grootere letters naar plaatsruimte. Yoor het incasseeren buiten de stad wordt f 0.05 berekend. Eerste Blad. Eerst gisteren, 4 November, ontving ik het verslag over de gemeenteraadszitting van 18 October; het gaat dus wel wat vlugger dan vroeger, toen men 5 a 6 weken op het officiëele verslag kon wachten, maar toch is het tus- Bchenverloop van meer dan twee weken nog te lang te achten voor allen, die belangstellen in don gang van zaken en zich niet met oppervlakkige courantenberichten willen ver genoegen. Naar aanleiding van dit verslag wensch ik nogmaals eenige beschouwingen voornameiyk aan de financiën onzer gemeente te wijden. In dit opzicht trouwens kan het genoemde verslag slechts teleurstelling geven noch in de gedrukte stukktn, noch by de beraadslaging werd hierover gehandeld. De bedenkelijke toestand onzer gemeen te-financiën, de toeneming van belastingdruk by afneming der belastingbetalende bevolking schynen geen onderwerp van zorg voor het gemeentebestuur te zyn. Waar achtbare mannen uit den Raad zyn gebannen en andere werden verkozen ingevolge minder tevredenheid der kiezers over den gang van zaken, mag men wel het bekende versje toepassen: „II ne valait pae la peine assurément" „De changer de gouvernement." Wy zouden dan ook nu de zitting, waarin de begrooting werd afgehamerd, stilzwygend kunnen voorbygaan, indien niet een paar zaken, slechts zpdelings met de financiën in verband staande, de aandacht vroegen. Het eenige punt, waarover uitvoerig van gedachten werd ge wisseld, waa het subsidie' aan. den schouw burg; de bekende, telkens herbaalde argu menten vóór en legen werden Opnieuw opge rakeld, met geringe meerderheid werd het subsidie gehandhaafd; doch uit de diecussie is af te leiden dat zyne dagen zyn geteld en deze post, die op eene gemeente-begrooting, waarby zuinigheid wordt betracht, niet thuis behoort, weldra zal verdwynen. Over verdere bezuinigingen, hetzy op onder- wys of openbare werken, werd met geen woord gerept, evenmin over de schuld der gemeente on hare conversie, noch over den aankoop van lnschry ving-grootboekook de opbrengst der gasfabriek, de achteruitgang der bank-van- leening en zoovele andere onderwerpen van groot belang konden geene belangstelling wekken. Verlamd schynen de krachten, die vroeger zoo opgewekt werkten; wie zich de gewichtige discussiën van vroeger dagen her innert en daarby vergelykt het onbeteekenende van deze zitting, kan zich over zulk een teruggang slechts bedroevon. De bewering, dat zulke discussiën overbodig zyn en slechts van theoretisch belang te achten, houdt geen steek. Practisch doet deze zaak zich steeds dringender voor. Men behoeft de hoofdstraten der gemeente slechts te doorwandelen, om op te merken hoevele aanzienlyke huizen, vroeger sterk gezocht, thans onbewoond blyven, waar door tevens een druk op den huurprys van andere ontstaat. Uit dit treurige verschynsel kan men afleiden hoe de toeneming van den gemeentelyken belastingdruk nadeelig werkt op do vestiging van welgestelde burgers bin nen deze gemeente en daarentegen de uit- strooming naar de omliggende gemeenten in de hand werkt. Verneemt men daarby dat nieuwe plannen worden beraamd, die, hoe nuttig op zichzelf, tot verhooging van uitgaven zullen leiden, dan vraagt men zich af, welke machten by de bevoegden werken, die hun verhinderen den flnantiëelen toestand onder de oogen te zien en krachtige maatregelen te beramen om hem ten goede te leiden. Op een tweede verschynsel van niet minder bedenkelyken aard moet Ik nog de aandacht vestigen. Reeds wees ik In een vorig opstel op de geheimzinnigheid, waarmede de zaak van de duinwaterleiding was behandeld, zoodat de burgery hierin nooit de ware toedracht vernam. Dit schynt thans regel te worden. Nauwelyks komt eene gewichtige aangelegen heid aan de orde, of de deuren van de ver gaderzaal worden gesloten en het diepst stil- zwygen tegenover de burgery in acht genomen. Nog onlangs deed dit zich voor by eene ergerlyks gebeurtenis op de H. Burgerschool de belangstellende burgers hadden hier even goed recht als de leden van den Raad, om te vernemen of en hoe de schuldigen waren ge straft. Nu blUft de twyfel bestaan of bier naar recht en billykheid is gehandeld. Trouwens, de Raad wordt hierin met zyne eigen munt terugbetaald. Dit blykt uit eene jporte discussie over de verhooging van enkele onderwijzerssalarissen. Deze werd voor enkelen toegestaan, voor anderen geweigerd alleen op grond van voorstellen van de schoolcommissie en het college van burgemeester en wethou ders. De noodige toelichting werd geweigerd en zoo werden verhoogingen toegestaan zon der dat de Raad werd ingelicht op welken grond. Dat hier de deur worot opengezet voor willekeur, behoeft niet nader te worden uit eengezet. Kan de reden der verhooging niet in het licht worden gesteld, maar biyft z\J aan het goedvinden van een paar colleges overgelaten zonder dat dezen zich verwaardi gen de gronden aan te geven, dan ontstaat een vermoeden van bevoorrechting, dat alleen door openbaarheid kan verdreven worden. Terecht heeft zulk eene handeling in de onderwijswereld misnoegen opgewekt; de onafhankelijke onderwijzer, die er niet van houdt om colleges van toezicht naar de oogen te zien, voelt door zulke handelingen zijne positie bedreigd. Voelde ik mij gedrongen op deze ongunstige verschijnselen de aandocht te vestigen, zoo mag ik niet eindigen zonder het vertrouwen uit te spreken dat de leden van het dagelyksch bestuur, waarvan de Ijver en zorg voor de gemeente genoegzaam zijn bekend, de wenken en opmerkingen ook van de burgers, met wie zij niet verkeeren, zullen ter harte nemen, wanneer zij overtuigd zijn, dat deze opmer kingen slechts dooi belangstelling voor de gemeente zijn ingegeven. Leiden, 6 November '94. Vaiï Geeb. De commissie van financiën bericht den gemeenteraad dat het onderzoek der rekeningen over 1893 van het Roomsch-Katholiek Arm bestuur en het Roomsch Katholiek Wees- en Oudeliedenhuis tot geene bedenkingen heeft geleid, zoodat zy voorstelt die goed te keuren. De plannen to Utrecht, om het vermaarde diphtheritis- of heil-sorum te bereiden, worden door particulieren gesteund. Dr. A. Nykamp alhier heeft hedenmorgen 121.50 naar Utrecht verzonden als tweede bydrago na zyne oproeping. Die oproeping, in een onzer vorige nom- mers opgenomen, kan zeker niet sterk genoeg ondersteund worden. Het doel is zoo goed I Daarom, Leidenaars 1 toont door verdere milde bydragen dat het uwe instemming volkomen wegdraagt. Aan de Christelyke School te Katwyk aan den Ryn is benoemd tot onderwyzeres mej. W. C. Van Dyi, te Leiden. In de byeenkomst, tegen Donderdagavond belegd door de Haagsche afdeeling „Zondags rust", zullen mej. Knappert en prof. dr. H. Treub, uit Leiden, alsmede mr. N. G. Pierson, uit Den Haag, het woord voeren. Van „Sempervirens," het bekende week blad voor den tuinbouw, is een buitengewoon nummer verschenen, enkel en uitsluitend gewyd aan de modebloem van dit jaargetyde, de Chrysanthemum. Onze stadgenoot de heer H. Witte, een der redacteuren, wydt o. a. een zeer onderhoudend artikel aan de bloem en hare geschiedenis; vervolgens zyn er in opgenomen het be kroonde antwoord van den heer J. K. Budde, bortulanus aan de Utrechtsche Hoogeschool, op de prysvraag hoe Chrysanthen het best gekweekt en behandeld wordeneen artikel over het winnen van Chrysanthemumzaad en over de keuze van goede Chrysanthen, terwyi zelfs de bladvulling uitsluitend aan de bloem gewyd ls. Een groot aantal afbeeldingen van varië teiten versiert dit feestnummer van „Semper virens." - De 98ste lyst van vrywllligo bydragen voor Z. H. den Paus in „De Tyd" vermeldt o. a.„Wassenaar N. N. f 3"; „ontvangen by het Kerkbericht voor R. K. te Leiden ƒ12.70." Men is nu gekomen tot een totaal van ƒ10,190.29. - In de gistermorgen gehouden Raads zitting te Noordwykerhout werd vastgesteld het suppletoir kohier op de hondenbelasting, besloten de huur der school in de Zilk weder met drie jaar te continueeren en den oud- onderwyzer De Graaf eene gratificatie van f 25 toegekend. - Ter vervanging van den heer P. A. Loef, die, geiyk reeds gemeld is, tegen 1 December naar Alfen wordt verplaatst, is als Ryks- ambtenaar te Roelof-Arendsveen benoemd de heer Beenink, thans gestationneerd te Blyham, gena. Hoogezand, prov. Groningen. - Burgemeester en Wethouders der ge meente Zegwaard brengen ter algemeene kennis, dat de afgekondigde verordening, regelende het blusschen van brand in de gemeenten Zoetermeer en Zegwaard, vast- van den burgerlyken s benoemd de heer P. door de Raden dier gemeenten den 17den October 11., goedgekeurd door de Gedtp Staten den 23ston dier maind, van af heden gedurende drie maanden op de Secretarie der gemeente voor een ieder ter lezing is neder- gelegd, terwyl afdruk van die verordening tegen betaling der kosten algemeen ver- krygbaar is gesteld. Tot ambtenaar stand te Zegwaard M. Lammens. Het suppletoir kohier, dienst 1894, in de gemeente Zegwaard, is door den Raad van die gemeente vastgesteld tot een bedrag van 68.58s. De gemeenteraad van Schiedam hield Dinsdag zyne gewone vergadering, welke door 19 leden werd bygewoond. De heer G. Visser Bz., oudste wethouder in jaren, fungeerde als voorzitter. Voor tot de vaststelling der notulen werd overgegaan, werd voorlezing gedaan van het Koninklyk besluit, waarby aan den heer P. J. Van Dyk van Matenesse eervol ontslag verleend is als burgemeester der gemeente. De ingekomen stukken bestonden voorna meiyk uit voordrachten en aanbevelingen voor diverse betrekkingen en eenige bezwaar schriften in zake plaatselyke belasting. Nadat de instructie voor den gemeente ontvanger was gewyzigd, in dien zin, dat hy kantoor by zich aan huis moet houden, werden benoemd tot curator van het gym nasium, de heer mr. F. W. Van Riemsdyk, tot gemeente-ontvanger de heer E. Vincent, gemeente-ontvanger te Enschedee, by vierde stemming met den heer C. R. Bentfort, ge meente ontvanger te Vlaardingen, en den heer Burgerhoudt, te Enkhuizen. Benoemd is tot leeraar in de Fransche taal aan het gymnasium en in de Fransche taal en letterkunde aan de H. B. S., de heer L. P. J. Vermeulen, te Goos, en tot onder wyzeres aan de school v. m. u. 1. o. mej. E. Van Biene, te Brielle. Den Haag8cben correspondent van de „Zutf. Ct." komt het bericht van het „Vad.", dat het kiesrecht-voorstel nog vóór Nieuwjaar den Raad van State zal bereiken, niet onwaar schyniyk voor, omdat de Regeering, door langer te wachten, gevaar zou loopen binnen den gestelden termyn de hoofdtaak, waarvoor zy is opgetreden, niet meer te kunnen ver vullen. Over 2'/j jaar worden reeds weder nieuwe verkiezingen uitgeschreven. Dat is wel ls waar nog een botrekkelyk lange termyn, maar om by de verkiezingen van 1897 te kunnen werken, moet de kieswet op zyn laatst in het najaar van 1896 geheel gereed en door beide Kamers aangenomen zyn. En dat de Tweede Kamer niet vlug werkt, heeft men by de kieswet-Tak ondervonden. Zelfs al was het storende amendement niet tus- schenbeide gekomen, dan zou toch de be handeling der andere bepalingen en van de meer technische artikels nog maanden ge duurd hebben. En de thans te wachten wet zal nog uitvoeriger worden, omdat nu tege- lykertyd het gemeentelyk kiesrecht zal worden geregeld. Er is dus werkelyk geen tyd te verliezen, en de Regeering, dit beseffende, zal zeker de aangekondigde hervormingen voor- loopig wel laten rusten. Naar men aan de „N. R. Ct." mede deelt, is er thans by den Raad van State een koninklyk besluit aanhangig, waarby aan ambtenaren, werkzaam by de departementen van algemeen bestuur, by het bereiken van don 65-jarigen leeftyd ontslag uit 's Ryks dienst zal worden verleend. In verband hiermede zyn er eerstdaags by verschillende departementen belangryke muta- tiên te verwachten. Do inzameling, te Delft gehouden voor het Nationaal Fonds tot ondersteuning van weduwen en weezen van gesneuvelden in Indië, heeft f 2453.49s opgebracht. De minister van marine heeft den luit. ter zee 2de kl. A. A. Visser met 16 dezer geplaatst aan boord van Hr. Ms. wachtschip te 'Willemsoord. „De Gemeentestem" acht de gemeente besturen niet bevoegd eenebelasting op ry wielen te heffen. Art. 220 der Gemeentewet geeft de belastingen aan, welke plaatseiyk mogen wor den geheven, en onder geene der daar genoemde rubrieken valt eene belasting op rywielen. Het stoomschip „Amsterdam" arriveerde 6 Nov. van Rotterdam te Nieuw-York; de „Drente", van Rotterdam naar Java, vertrok 6 Nov. van Colombo; de „Koningin-Regentes", van Amsterdam naar Batavia, arriveerde 3 Nov. te Port-Said; de „Prins Alexander", van Am sterdam naar Batavia, vertrok 6 Nov. van Southampton; de „Prinses Sophie", van Ba tavia naar Amsterdam, vertrok 6 Nov. van Port-Said. - By koninklyk besluit is de generaal maj. op non-activiteit H. F. C. Hardenberg, van het wapen der inf., op zyne aanvrage en met ingang van 1 dezer op pensioen gesteld en het bedrag van het pensioen bepaald op ƒ2700 'sjaars; en zulks met dankbetuiging \o~.r de goede diensten, door hem in het leger bewezen. DerdeKunstbeschouwing. De Commissie voor de Kunstbeschouwingen slaagt er telkens buitengewoon goed in om hare avonden voor alle bezoekers belangryk te maken. Voor den verslaggever wordt daar door de taak moeiiyk on gisteravond was er zooveel en zoo verschillende kunst in den Foyer der Stadszaal geëxposeerd, dat eene beperking tot het bespreken van enkele kunst werken, die uit de veelheid, meer dan andere, de aandacht trokken, .eene noodige g'rens is. Steeds is dit laatste het geval met het werk van I. Israels. Wat deze teekent („Kalver- straat by avond") is niet een gewoon stads gezicht „gestoffeerd met figuren." Het is de evocatie van een stuk stadsleven; van druk- gaande menschen in het vermoeiend licht- geglans; van zwoegende gejaagdheid; van verlangen van gaan uit de nat glimmende straat in de rustige binnenkamer; zulk een stadsgezich: is by alle verscheidenheid ook overeenstemmend met de Rembrandtieke Oostersche visioenen van Bauer. Van Breitner drie aquarellen: „Amsterdam- 8che vrouwen," typische koppen; „Trek paarden" en „Zomer Zondag-avond op den Dam," met de traditioneels tram, waaromheen het woelige publiek in zyne kleurvorscheiden- heid kranig neergezet. Toch stuiten my steeds by Breitner de grove, zinnelyke kleuren en plompe vormen. Van mevr. BildersVan Bosse twee stukken Geldersche natuur; eene beukenlaan en berken in hunne ongerepte schoonheid en kracht, breed en vast met waterverf weergegeven. Van tweo onzer stadgenooten belangryk werk Tweo schilderyen van Nortier (gezicht op den Witten Singel). Ook uit deze blykt dat de heer Nortier een geboren sohilder is. Wat anderen eerst na jaron werkens meester wor den, eene eigen techniek, het aandurven van verf en kleur, dit loopt hem zoo vlot uit penseel alsof 't de eenvoudigste zaak ter wereld ware. Na een betrekkeiyk korten tyd van gorogelde studie ln de natuur, zou onge twyfeld wat er nog swak is in zyn werk, verdwynen. Van den tweeden stadgenoot, den heer H. Bremmer drie potloodteekeningengevels en boom, die niet ten onrechte algemeen de aan dacht trokken. Geduld moge veel overwinnen, ook de moeilykbeid om zdd uitvoerige teeke- ningen te maken; goheel op te gaan in het onderwerp, or het karakter, de „idee" van te geven, is niet door geduld alleen te verkry- gen, is niet het werk van Iedereen. Van Thorn Prikker twee teekeningen „Molne ëpiquo" en „Moine sauvage", getee- kend naar aanleiding van twee verzen van Verhaert. Ook na lezing dier verzen zal niet iedereen zich in deze teekeningen weten thuis te brengen. De symboliek en deze zydo er van valt buiten het eigcnlyk gebied der beeldende kunst is voor oningewyden zonder toelichting niet verstaanbaar. Hoe men de teekening, als zoodanig, vindt, ls eene quaestie van smaak en daarover valt niet te twisten Toch schynt zy zelfs voor bewonderaars moei- iykheden op te leveren. Nog waren er een aantal lithographieën van Steinlen uit de „Chambard socialiste door den heer Aeg. W. Timmerman, te 's-Gra venhage, voor dezen avond welwillend afge staan. Dat zulke teekeningen den artist in politieke ongelegenheid brengen, is niet te verwonderen: zy doen meer en dieper uit werking dan het heftigst geschryf. Van de schilderyen trokken, ook door hunne nabuurschap, - de aandacht het van zonlicht schitterend strand door Vollon en daarnaast het fljn-gryze, neveligo riviergezicht door J. Maris. J. Israels was vertegenwoor digd door eenige studies met kryt en houts koolBosboom door eene „kerk te Maasland' en twee landschapstudies; W. Maris door „Eenden"Mauve door eene studie in olieverf, Haverman door een portret (aquarel). Maar allen te noemen, zoude reeds te veel ruimte vergen. Alleen nog aan de Commissie een woord van dank voor het tot stand brengen van deze belangwekkende expositie. A. v. D, TWEEDE KAM EB. Verkoop van het gebouw c. a. der Hoogere Krijgsschool. Sedert de duur van den cursus by de Hoogere Krygsschool in 1890 op drie jaren werd bepaald, is het voor die inrichting be stemd gebouw in het Noor Jeinde te 's-Giaven- hage te bekrompen geworden, on daar ook uit anderen hoofde eene aanvankelyk voorge nomen uitbreiding van dat gebouw niet aan het doel zou beantwoorden, werd naar een ander geschikt gebouw omgezien en gelukte het een ontwerp samen te stellen, waarby de voormalige directeurswoning der geschut- gietery door middel van eene uitbreiding in den tuin op alleszins bevredigende wyze voor het doel geschikt werd gemaakt. Door oene dergelyke regeling werd tevens de mogelykheid geopend om te voldoen aan het reeds in 1891 door H. M. de Koningin- Regentes te kennen gegeven verlangen, om het aan den tuin van het paleis grenzende gebouw in het Noordeinde, by eventueele ontruiming voor do Koningin van het Ryk aan te koopen. In verband met een en ander is eene overeenkomst opgemaakt, waarby, behoudens do wettelyke bokrachtiging, hot gebouw in het Noordeinde aan de Koningin tegen eene som van ƒ19,600 wordt overge dragen. Dit bedrag is gegrond op eene taxatie van drie deskundigen, die het gebouw ep 19000 schatten, waarby 600 is gevoegd ten gevolge van de uitgevoerde voorziening aan den scheidsmuur in den tuin van het gebouw. Voor de som van 19,600 zal de verbouwing van de geechutgietery kunnen plaats hebben, zoodat alleen de aanschaffing van meubelen in het nieuwe gebouw voor de krygsschool eene nieuwe uitgave voor den Staat zal mede brengen. De tot deze zaak betrekkeiyke overeenkomst is aan de goedkeuring van de Staten Generaal onderworpen. Aanvullingsbegrooting Waterstaat. Uit eene nadere toelichting, naar aanleiding van het afdeelingsverslag over eene aanhangige aanvullingsbegrooting voor Waterstaat 1893, blykt o. a., dat over de jaren 1892, 1893 en 1894 de kosten der Staatscommissie in zake de droogmaking der Zuiderzee 16,350 hebben bedragen. Voorts dat het terrein onder de gemeente Jutfaas, aanvankelyk bestemd voor den bouw van een nieuw meteorologisch instituut, bin nenkort zal worden geveild, tegeiyk met eenige overboeken van het Merwedekanaal. Geiyk door zyn voorganger, is ook door den tegenwoordigen minister bevestigend beant woord de vraag of de voortdurende toekenning van toelagen aan de postambtenaren voor hunne bemoeiingen in zake de Rykspostspaar. bank moet worden bestendigd. Ook overal elders heeft men dat middel tot bevordering van de belangen der Spaarbank aangewend. De premio ls echter indertyd per inlage ver laagd, omdat het misbruik voorkwam, dat met korte tusscbenpoozen kleine bedragen worden ingelegd, die na verloop van eenigen tyd weder werden teruggenomen, om dan opnieuw in kleine posten te worden ingelegd. Poet' en telegraafkantoor te Amsterdam. De minister van w., h. en n. deelt in zyn antwoord op het verslag der Tweede Kamer tot wyziging van hoofdstuk IX der Staats- begrooting o. a. het volgendo mede Hetgeen in het verslag over de openbare worken van 1893 op bladz. 196 ten opzichte van de stichting van een nieuw post- en telegraafkantoor te Amsterdam voorkomt, dateert van April 1894, toen men nog in de meening verkeerdo, dat de zaak meerderen voortgang zou kunnen hebben dan sedert hot geval is geweest. De vertraging is te wyten aan do nood- zakeiykheid, om de plannen te herzien in ver band met do elschen, die thans gesteld moeten worden, nu de dienst een omvang heeft ge kregen, welke de verwachtingen van eenige jaren geleden verre te boven gaat. Inderdaad is daarby overwogen of op eenig ander en grooter terrein de hand zou kunnen worden gelegd en hebben achtereenvolgens ontvangen aanbiedingen van particulieren een punt van onderzoek uitgemaakt. Na rype overweging heeft de Minister echter besloten dat het gebouw met eenigszins ge- wyzigde Indeeling zal worden gesticht op het beschikbare terrein, waarvoor do aanbesteding eerlang kan worden te gemoet gezien. Aanleg van eene haven met noaaiplaatsen te 'e Oravenhage. Naar aanleiding van het verslag der afdee- lingen van de Tweede Kamer is door den minister van waterstaat, handel en nyverheid aan de Tweede Kamer eene nota ingezonden, waarin hy verklaart geenszins den indruk te hebben verkregen, dat met den aanleg van de werken door het gemeentebestuur van 's-Gra- venhage zou worden beoogd, die gemeente

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1894 | | pagina 1