N°. 10645. Zatei-dag 3 November. A0. 1894. feze ijCourant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Leiden, 2 November. Feuilleton. EENE HELDIN. LEIDSCH DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden. 1.10. Franco per post 1.40. Afzonderlijke Nommers 0.05. PRIJS DER ADVERTENTIËN: Yan 1 6 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17J. Grooter® letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad wordt 0.05 borekend. Wij vernemen dat op de kunstbeschou wing, welke a. s. Dinsdag, 6 November, in don Foyer van de Stadszaal gehouden wordt, de portefeuille van mevrouw de wed. Artz Schemel ter bezichtiging zal worden gesteld. Uit dezelfde collectie tevens eenige schilderijen, o. a. van Mauve, Breitner, mevrouw Bisschop Robertson e. a. Verder worden twee teekeniDgen verwacht van Isa&c Israels, terwijl ook Haverman eene aquarel (portret van den schilder Richard Bis schop) heeft toegezegd. Thora Pnkker'8 „Moine épique" en „Moine sauvage" zullen er ook te zien zyn. De heer Aeg. W. Timmerman (Den Haag) staat welwillend een aantal litho's van den Franschen teekenaar Steinlen af. Voorts beeld houwwerken van Odé en Zijl; nieuwe etsen van Bauer. Omtrent de vierde en laatste kunstbeschou wing vernamen wij nog, dat de heer Hidde Nijland, uit Dordrecht, daarvoor zijne mede werking toegezegd heeft, en dan bovendien ongeveer een dertigtal teekeningen van Isaac Israels zullen worden geöxposeerd, uit eene andere particuliere collectie. Onze stadgenoot de heer L. M. Nagel heeft met gunstig gevolg het examen afgelegd voor klerk der posterijen en der telegraphic. Mej. A. Omvlee, hoofdonderwijzeres der Bijzondere Bewaarschool aan den Stillen Rijn alhier, herdacht gisteren don dag, waarop zy vóór 25 jaren haren arbeid onder de kinde ren begon. Het heeft haar daarbij, vooral van de zijde der ouders van de kinderen, welke dien dag feestvierden, niet aan belang Btelling ontbroken. Moge het haar gegeven worden, nog vele Jaren onder de kinderen werkzaam te zijn t B(J de gehouden aanbesteding van rund- vleesch en soepgroenten voor de bemanning der Kweekschool voor Zeevaart alhier, zijn ingekomen de navolgende biljetten: M. Mars man 59.76, G. W. Zandvoort 60.50 en I. Zandvoort 61 de honderd kilogram vleesch; J. Segaar voor 100 rantsoenen soepgroenten f 4.50. Voor de akte als onderwijzeres zijn te VGravenhage toegelaten de dames C. R. E. O. Van Hasselt, E. Klinkert en L. De Groot, allen te Leiden. Heden verscheen van het „Woordenboek der Nederlandsche Taal" van het 11de deel de 1ste aflevering, omvattende de woorden Ooit Oorlogspantser, bewerkt door dr. W. L. De Vreese. Aan de Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal is het volgende adres gericht Geeft eerbiedig te kennen de Kamer van Koophandel en Fabrieken te Leiden; dat de Kamer met leedwezen heeft kennis genomen van het voorstel der Regeering om de inkomende rechten op katoenen manufac turen in Ned.-Indiö te verhoogen van 6 pet. op 8 pet.; dat de Kamer meent, dat dit voorstel in lijnrechten strijd is met de belangen der 0mvangr\jke katoenindustrie in Nederland; dat er een onmiskenbaar gevaar bestaat, dat ten gevolge van het aannemen van dit voor stel op Java fabrieken zullen verrijzen en dat de ondernemende Chineezen, ten nadeele van de Nederlandsche industrie, zeiven manufacturen zullen gaan fabriceeren; dat de Kamer ten bewijze daarvan slechts behoeft te wijzen op het voorbeeld van Engelsch-Indië, toen by een recht van slechts 5 pet. ontelbare fabrieken zijn verrezen, waar door men ton slotte genoodzaakt is geweest dit recht van slechts 5 pet. weder af te schaffen dat het aannemen van het voorstel boven dien den smokkelhandel van Singapore zeer ten nadeele van de Industrie in Nederland zal bevorderen dat de afzet en het gebruik in de hoogste mate verminderen zal, waar de inlandsche bevolking verarmd en de koopkracht gering is; dat dit de bezwaren in het algemeen be treft, maar in het bijzonder Batiks-fabricatie dat het immers nu reeds moeilijk en zelfe in sommige gevallen onmogelijk is teconcur- reeren tegen de Javaansche Batiks-industrie en dit nog in hoogere mate het geval zal zijn, wanneer de Javaansche Batiks-fabrikant door een recht van 8 pet. op do fabricatie wordt beschermd; dat het gevolg van dezen maatregel dan ook niet kan uitblijven en het voor de groote katoenindustrieën, die honderden te leven geeft, onmogelijk zal worden gemaakt den hand- drukkers voldoende werk te verschaffen en genoodzaakt zullen worden, zoo niet allen, dan toch het meerendeel te ontslaan dat, waar de Kamer het billijk zou achten, dat de Batiks integendeel zonder eenig recht ingevoerd werden, zy met des te meer kracht opkomt tegen eene verhooging van het reeds bestaande recht; Redenen, waarom de Kamer voornoemd zich tot de beide Kamers wendt met het ernstig en dringend verzoek het voorstel tot verhoo ging der rechten niet aan te nemen, waardoor, in strijd met de belangen van de Nederlandsche, de Katoenindustrie in Indiö in de hoogste mate, althans weder in hoogere mate, zou beschermd worden. Namens de Kamer van Koophandel en Fabrieken te Leiden, (w. g.) P. L. C. Driessen, Voorzitter. (w. g.) J. H. Goudsmit, Secretaris. De voorstolling, welke gisteravond door de „Haagsche Tooneelvereeniging" in de Stads zaal alhier werd gegeven, was matig bezocht. De vertolking van Van Mauriks overbekend blijspel „Janus Tulp" was zoodanig, dat er veel werd gelachen, zoodat het doel ook al werden door het publiek geene hooge eischen gesteld - niet werd gemist. De heer Harms, die de titelrol vervulde, werkte daartoe in de eerste plaats mede, al is hy van o verdry ving niet vry te pleiten. Sommige tooneeltjes doen dan allicht gevaar loopen tot het belacheiyke over te gaan, wat zeker niet de bedoeling van den schryver is geweest, al wordt het publiek er door .gepakt". Hy werd goed ter zyde gestaan door den barbiersknecht, met diens aardig spel, door de verloofde, tante Bet, enz. De vertooners werden meermalen voor het voetlicht teruggeroepen. Er bestaat gelegenheid tot verzending der correspondentie naar Nieuw York, door middel van het stoomschip „Werkendam", van Amsterdam vertrekkende. Ten postkantore al hier moeten de brieven, enz. uiteriyk morgen ochtend om 11.50 bezorgd zyn. De wijze van verzending behoort duideiyk op het adres vermeld te worden. De algemeene vergadering van den Neder- landschen Schaatsenrydersbond zal gehouden worden op Zaterdag over 8 dagen, des na middags te 3 uren, in „Zomorzorg", by Leiden. De agenda bevat o. a. de volgende punten ter behandeling: a. Benoeming van 3 bestuursleden, ten ge volge van de periodieke aftreding van de heeren mr. H. H. Van Heioma, S. H. Hylkema en mr. B. Van Eeten. b. Het bepalen waar de nationale en pro vinciale kampioenschappen zullen verreden worden. Gedeputeerde Staten vaD Zuid-Holland hebben gemeend den Minister van Binnenl. Zaken er op te moeten wyzen, dat op de begrooting der Ryksuitgaven voor den provin cialen dienst niet alle uitgaven zyn gebracht tot die bedragen, zooals ze voorkomen in de door de Staten van Zuid Holland opgemaakte begrooting van kosten van het Provinciaal Bestuur, voor zooveel het Ryksbestuur is. De Minister van Binnenl. Zaken heeft hierop den 26sten Oct. jl. medegedeeld, dat de Regeering baar voorstel aan de Staten-Gene raal omtrent de bedoelden posten heeft ont worpen, overeenkomstig de bestaande regelin gen, en zich niet vereenigt met de zienswyze der Staten van Zuid-Holland, volgens welke deze regelingen verandering behoeven. Voor de opening van een de'uit tusschen de Regee ring en de Prov. Staten over de verschillende gronden, die vóór en tegen de door laatst genoemde gewenschte verhoogingen kunnen worden aangevoerd, vindt de Minister geene aanleiding. Naar aanleiding van het door de Rege- ling3-Commis8ie voor de Provinciale Hengsten- keuring uitgebracht verslag omtrent de 1ste keuring van dekhengsten in het voorjaar van 1894, hebben Ged. Staten van Zuid-Holland hen uitgenoodigd om alleen uitstekende heng sten van eerste qualiteit voor eene premie voor te dragen, opdat de premién aan hun doel beantwoorden om uitstekende hengsten van eerste hoedanigheid voor het publiek be schikbaar te doen zyn, des noodig door den invoer van buitenlandsche hengsten. Evenals het hoofdbestuur der Ned. Maat- schappy tot bevordering der geneeskunst, heeft ook de Ned. Maatschappy tot bevorde ring der pharmacie eene commissie benoemd, om een onderzoek in te stellen aangaande de mogelykbeid en de wenschelykheid van staats- apotheken, en heeft zy prof. dr. H. Wefers Bettink, te Utrecht, tot voorzitter en dr. P. A. Vos, te Rotterdam, tot secretaris dezer commissie aangewezen. Willem C. Deckers, onze gevierde baryton, onlangs om zyne verdiensten als zanger be noemd tot ridder in de orde van Oranje-Nassau, zal 7 Januari 1895 zyn 50-jarig feest vieren als lid van het parochiaal koor van St.-Oatha- rina. In eene gehouden vergadering der koristen is besloten dien dag luisterryk te vieren. Noord-BrabCt.) Het bericht, dat de heer L. Regout, lid der Eerste Kamer te Maastricht, ernstig on gesteld is, biykt onjuist te zyn. Do heer Regout meldt zelf dat zyn gezondheidstoestand niets te wenschen overlaat. Te Amsterdam, ten kantore van de „Deli- Maatschappy" op de Keizersgracht, dat kwistig met bloemen was versierd, hielden de aan deelhouders gistermorgen eeno buitengewone algemeene vergadering. De byeenkomst werd met een kort woord geopend door den commissaris den heer J. T. Cremer, die de aandeelhouders gelukwenschte met de resultaten, in het afgeloopen tydvak van 25 jaar verkregen. De voorzitter noemde daarna eenige cyfers uit het verslag, dat niet werd voorgelezen, maar aan de aanwezigen uitgereikt. Hy herinnerde er aan hoe de door den heer J. Nienhuys begonnen kleine tabaks- onderneming is gegroeid tot eene dor belang rijkste cultuurondernemingen, en wenschte hem geluk met de onderscheiding, hem door H. M. de Koningin-Regentes onlangs toegekend. „Het is", zeide spr., „een dubbel feest, want niet alleen de Maatschappy viert haar 25-jarig jubilé, maar ook de heer P. W. Jans sen als directeur." Namens aandeelhouders, namens het vroeger en tegenwoordig personeel der Maatschappy, namens zyne mede commis sarissen (beiden evenals hy vroeger aan het hoofd der onderneming van Deli) wenschte spr. hem geluk met zyn jubilé na zyn 25 jarigen aanhoudenden en volhardenden arbeid. De directeur sprak zyn dank uit voor de gelukwenschen, hem gebracht, en dankte allen, die tot het schitterend resultaat dezer Maat schappy hebben medegewerkt. Directeuren en commissarissen stelden der vergadering voor van de winst, in het loo- pende boekjaar verkregen, een bedrag van ƒ375,000 af te zonderen en dit met de reeds gereserveerde ƒ125,000, dus te zamen/" 500,000 ter beschikking van de directie te stellen, met het doel dit bedrag op de wyze als haar raadzaam zal voorkomen te doen dienen, om de assistenten, by de „Deli Maatschappy" op Sumatra's oostkust werkzaam, in staat te stellen in een pensioenfonds te treden, dat hun na 15-jarigen diensttyd eene lyfrente van 1000 per jaar zal verzekeren. Het bestuur stelde daarna voor op rekening van het winstcyfer, in de gewone algemeene vergadering van April a. s. vast te stellen, op 10 dezer uit te keeren 500 per aandeel. Aldus werd besloten. (Het geheele dividend over 1893 zal ver- moedeiyk 100 pet. bedragen). Aan den directeur zeiven, die zich ook tegen over zyne mingegoede medeburgers zoo ver dienstelijk heeft gemaakt, is gisteren namens de makelaars in tabak een prachtig brons- werk aangeboden. Volgens telegraphische opgave uit Batavia aan de Vereeniging voor den koffiehandel te Amsterdam, hebben de uitklaringen gedurende de afgeloopen maand bedragen: Van Java naar Nederland aan de Nederl. Handel-My., per zeil- en stoomschip 27,000 picols, aan particulieren: in hoornschil 6000, bereid 55,000 en van Celebes 500 picols. Voorts biyven do berichten omtrent den koffieoogst gunstig. Door den heer Charles Boissevain, lid van het uitvoerend comité van de Vereeniging „Moed, Beleid en Trouw," die voor de ridders der Willemsorde beneden den rang van officier en voor hunne weduwen en weezen poogt te zorgen, is voor de Vereeniging ontvangen van directeur en commissarissen van de 25-jarige „Deli-Maatschappy," persoonlyk, eene bydrage van 5000 „als eene hulde aan het Neder- landsch-Indisch leger." De Vereeniging „Liefdadigheid naar Ver mogen", te Amsterdam, heeft van den directour en de commissarissen der „Deli-Maatschappy" eene gift van ƒ10,000 ontvangen. Te Breda is overleden de heer H. A. Vethake, oud directeur der departementale Nutsscbool, laatsteiyk schoolopziener in het arrondissement Zevenbergen. Gisteren herdacht de heer T. Branden burg, hoofd der school te Purmerland, den dag, waarop hy vóór 50 jaren als onderwyzer in de openbare school werd aangesteld. Ge durende 39 jaar is de jubilaris te Purmerland werkzaam, waar hy in verschillende betrek kingen de algemeene achting en toegenegen heid mag ondervinden. De Kon. Vereeniging „het Eereteeken voor belangryke krygsverrichtingen" vierde gisteren haar zilveren feest. By koninklyk beslui1 is benoemd in de orde van Oranje-Nassau (mot de Zwaarden) tot officier, de mayoor J. J. Wierts, van den staf der infanterie, directeur van don hoofd cursus te Kampen, welke thans 25 jaren bestaat. De gemeenteraad van Weststellingwerf heeft gisteren opnieuw geweigerd gevolg t© geven aan het verzoek van den minister, om den hoofdelyken omslag van 1894 te ver hoogen. Het besluit werd met algemeene stemmen aangenomen. Uit Pau meldt men aan „De Stand." dat de vooruitgang in dr. Kuypere toestand aanhoudt, zóó zelfs, dat hy eerlang een deel van zyne taak weer hoopt op te vatten. Zoolang deze langzaam voortgaande beter schap mag aanhouden, zullen er, op verlangen van dr. Kuyper zeiven, geene berichten omtrent zyne ongesteldheid meer in dat blad worden opgenomen. Op 30 October 11. heeft te Madrid do onderteekening plaats gehad van een nieuw verdrag tusschen Nederland en Spanje, tot regeling der uitlevering van misdadigers, zoc- wel in het moederland als in de koloniën. (SU.-Ct.). By koninklyk besluit is aan den heer P. J. Van Dyk van Matenesse, op zfin ver- 18) Trouwens, juffrouw Scharnikow was ten volle overtuigd, dat z(j een mooi vrouwtje en het aankijken wel waard was. Als zy in hare Zondagsche kleeding met haren man uitging en bjjna op eiken Zon- en Feestdag ging het echtpaar in een restaurant lekkertjes eten voor minstens 1 Mark 50 het couvert dan zou niemand In haar altjjd volgens hare bijzondere opvatting de juffrouw van de fabriek van vilten rokken vermoeden. „Mijnheer Steiner, er is een jongmens-u voor ui HU ziet er deftig uit, maar ik heb gezegd, dat ik niet geloofde, dat u op het oogenblik voor hem te spreken zou zUn." Juffrouw Scharnikow was uit de buurt van TangermQnde afkomstig en dit kon men aan hare eigenaardige uitspraak van sommige letters nog altUd goed hooren. Iemand, die hem opzocht I Als de juffrouw hem niet kende, was het natuuriUk geen van zUne vrienden. Lars trilde van zenuwachtige verwachting. Want als het eene boodschap was van den regisseur, die zUn tooneelstuk op het oogenblik ter inzage had, dan „Laat maar binnenkomen; asjeblieftI" Dit laatste gold den vreemden heer, die reeds op den drempel zUner kamer stond. „Victor Beheim jU hier?" riep Lars uit. HU wist niet of hu zich verblUden moest of schrikken Juffrouw Scharnikow verdween bescheiden en trok de deur achter zich toe. Lars zag in de kamer naar een tweeden stoeldit gebrek aan geheugen speelde hem zUne parten, telkens als een vreemdeling hem een bezoek braebt. „Toe, ga nu zitten en vertel 1" zeide hU, nadat zU elkander de hand hadden gedrukt. HU schoof den gast zUn eigen stoel toe en liet zich op den rand van zUn ledikant neer- vallen. „Sedert twee volle Jaren ben ik op de jacht naar jou", zeide Beheim, wiens gelaat van bodschap straalde. „Het is ontzettend moeilUk in deze groote stad een mensch te vinden, dien men zoekt." „Je hadt bU de politie navraag moeten doen," antwoordde Lars. De ontmoeting met zUn ouden huisgenoot en schoolkameraad had hem zeldzaam ontroerd, maar hu deed zUn uiterste best om zUne aandoening te verbergen. „Gisteren heb ik dat ook gedaan. Want ik wilde in geen geval morgen van hier weg gaan, zonder mUn aan je moeder gegeven woord te hebben gehouden." „Ban toch door haar afgezonden dacht Lars met hevige hartkloppingen. „En wat heb je alzoo die drie jaren uit gevoerd?" vroeg hU, zoo luchtig mogelUk sprekende. „Het eerste gediend 1 De twee andere ge studeerd I Nu ga ik naar Leipzig. Maar jU? Ik meende met grond te mogen veronder stellen, dat jU je aan de letterkunde zoudt hebben gewUd, maar lk zocht je naam tever geefs In de tUdschriften." „Dat komt, omdat ik tot nog toe enkel kleine stukken onder een aangenomen naam heb laten drukken. Het is ontzettend moeilUk om „er ln" te komen. Alles clique I MUn naam bewaar lk voor eene werkelUke daad." Het scheen, dat het gesprek hiermee reeds was afgeloopen, want beiden bleven eene poos verlegen stilzwUgen. ZU zagen elkaar aan en ieder verwonderde zich in stilte. Beheim was goed op weg, om een ook uiterlUk knap man te worden. De donkere oogen zagen thans uit een glad gelaat de wereld in; zUn knevel had het proces van in wording te zUn eindelUk overwonnen en zelfs Walburga zou hem knap hebben moeten vinden. ZUne lange, magere figuur was met de jaren breeder en gevulder geworden en ook dit stond hem goed. BU Lars was daarentegen de kleine ge- lUkenis met moeder en zuster, die voorheen op zUn gelaat was te zien geweest, geheel verdwenen. ZUn haar had nooit die goud blonde tint van Walburga's krullebol gehad, maar het vroeger aschblond was nu nog veel meer naar het bruine overgegaan. Lars had eene matte gelaatskleur, misschien 't gevolg van ingespannen werken en slechte voeding. ZUn aangezicht, met de fijn besneden trekken en de flikkerende oogen, met dien ietwat vrouwelUk gevormden mond onder het blonde kneveltje; zUne fraai gebouwde, sierlUke, hoe wel tengere figuur dat alles samengenomen gaf een indruk van bevalligheid, die onwille keurig voor hem moest innemen, al wist men zelf niet juist van waar die bekoring uitging. „Ben je in relatie gebleven met met thuis?" vroeg Lars aarzelende. Beheim sloeg de oogen neer en toonde eene verlegenheid, die Lars zeer goed wist te verklaren. Het was de verlegenheid van een fljngevoelend hart, dat vreest .een ander, wien dan ook, te zullen kwetsen. Maar juist omdat hU dit begreep en op prUs stelde, voelde Lars zich moediger worden en hU maakte zUn vriend bet sproken gemakkelUker door te vragen: „Zeg mU gerust alles, Victor I Ik weet dat mU van thuis meer verwenschingen dan zegen- wenschen zullen zUn achterna gezonden." „Je moeder heeft niemand verwenacht en ook niet beklaagd. ZU heeft geleden, gezwe gen en afgewacht. Voorts heeft zU mU opgedragen onderzoek naar je te doen. Je vader heeft eerst geraasd en gevloektdaarna heeft hU verboden je naam te noemen en Bedert is hU nog strenger geworden dan hy reeds was; vooral tegen Walburga." „En zU?" vroeg Lars, met bevende lippen. Het arme kind; arme moeder! En hU kon nog altfid niet tot baar terugkeeren met lau weren om de slapen en geld in den zakl „Nu zy trotseert hem stil, maar volhardend, en zy is altyd eene even slechte leerlinge gebleven; maar een lief, goed, onschuldig kind is zfi ook", zeide Beheim, met stralende oogen en een glimlach om zyn manneiyken mond voor zich uit ziende, heel ver weg, in eene onbepaalde ruimte. „Luister eens, Victor", begon Lars, zich uit zyne in elkander gezakte houding oprich tend, „ik kan evenmin schryven als thuis komen, zoolang ik niet eene zekere zelfver 4ende som gelds en met succes op mUne ondernemingen komen kan. Ik ben nog zoor ver van mUn doell Als je dus beloofd hebt mUne moeder tUding van mU te doen toe komen, scbrUf haar dan kort en bondig, dat je mU gevonden hebt, nog altijd in strUd tegen het noodlot, maar vol goeden moed; dat zU geduld moet hebben en ondanks alles op haren zoon biyven vertrouwen." Victor knikte en zweeg. „En jy, Victor, en je plannen?" vroeg Lars. „WaarschUniyk zal ik het onderwUzersvak kiezen, want ik gevoel lust en gaven in my om anderen te leeren", zeide Beheim, in ge dachte aan de verontwaardiging van Wal burga over die mededeeling glimlachend. „Hoe is dat mogolukl Heeft het leven van mUn vader je dan niet afgeschrikt Dit loven vol eindelooze ergernis, waarin ieder groen halmpje tevredenheid, liefde, biUmoedigbeid, deelneming in de belangen der jeugd is ver welkt, als een natuuriyk gevolg van de eeuwig durende kwelling om het eene jaar uit en hot andere jaar in betzelfde te leeren, dezelfde schriften, dezelfde thema's te corrigeeren? Waarbü de geest tot eene machine gowor- den is, omdat het telkens opnieuw wente lende rad van het eenmaal bepaalde onderwys geene enkele frissche gedachte eischtl Waarby het gemoed onwillekeurig wordt aangetast door de ziekelyke verschynselen van eigenwaan en zelfvergoding, omdat men altUd weer voor eene schare stomme toehoorders spreekt, aan wie elke tegenspraak ten strengste verb don is. O neen, Victor! Dat zou ik eeuwig jammer van jou vinden 1" (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1894 | | pagina 1